 | Tổng quan: | 3601239 |
L’Obs đặt vấn đề "Phải chăng Trung Quốc đã ăn cắp công nghệ 5G của Canada ?". Theo tờ báo, đây là một trong những câu chuyện tình báo ly kỳ của thế kỷ 21.
Một nhân viên Hoa Vi (Huawei) trình diễn công nghệ 5G tại một cuộc triển lãm ở Bắc Kinh, ngày 26/09/2018. AP - Mark Schiefelbein
Vào đầu những năm 2000, tập đoàn Nortel là tên tuổi lớn trong ngành viễn thông, có trên 90.000 nhân viên và giá trị chiếm đến 1/3 thị trường chứng khoán Canada. Theo tạp chí chuyên ngành Wired, Nortel kiểm soát thị trường chuyển giao dữ liệu bằng cáp quang, và phòng thí nghiệm thuộc loại hàng đầu thế giới đã sáng chế ra màn hình cảm ứng 10 năm trước iPhone, và sở hữu hàng ngàn bằng sáng chế về liên lạc không dây.
Tuy nhiên đến 2009 Nortel sụp đổ. Vào thời đó, người ta cho rằng Nortel phá sản là do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên các chuyên gia về tình báo mạng đưa ra thêm một nhân tố khác. Trong 9 năm hoạt động từ 2000 đến 2009, tập đoàn này liên tục bị tấn công tin học. Chẳng hạn năm 2004, tài khoản email của tổng giám đốc và các nhà nghiên cứu chính của Nortel bị xâm nhập, 1.500 tài liệu siêu mật bị đánh cắp. Nhưng đang thành công rực rỡ, ông chủ tập đoàn không chú ý.
Trong khi đó, cũng chính từ 2004 mà Hoa Vi (Huawei), công ty viễn thông Trung Quốc bắt đầu chinh phục thị trường Bắc Mỹ với giá cả không ai cạnh tranh nổi, nhất là đối với Nortel. Pierre Bissonnette, cựu tổng giám đốc Huawei Canada, trước đó là nhà quản lý của Nortel nhìn nhận "Hoa Vi bán thiết bị thấp hơn cả giá thành sản xuất của Nortel". Phải chăng đó là một sự tình cờ, hay do Hoa Vi biết được giá thành của tập đoàn Canada nhờ tin tặc ?
Brian Shields, từng là người chịu trách nhiệm an ninh mạng của Nortel và SCRS, cơ quan tình báo Canada đều tin như vậy. Kể cả Mandiant, công ty chuyên nghiên cứu các cuộc tấn công tin học, năm 2013 khẳng định việc xâm nhập được Nortel phức tạp đến nỗi chỉ có tầm cỡ Nhà nước mới làm được. Hơn nữa, tất cả vụ tấn công đều từ Thượng Hải, cụ thể là từ một đơn vị quân đội Trung Quốc tại đây.
Một chỉ dấu khác : ngay sau Nortel tan rã, Hoa Vi âm thầm tuyển mộ 20 nhà nghiên cứu giỏi nhất của tập đoàn Canada. Trong đó có trưởng phòng thí nghiệm gốc Hoa là Wen Tong trở thành sếp phòng thí nghiệm Hoa Vi, thuyết phục công ty Trung Quốc đầu tư 600 triệu đô la vào 5G, chương trình mà ông ta bắt đầu nghiên cứu ở Nortel. Chỉ vài năm sau, ê-kíp Wen Tong lập ra chuẩn 5G và đăng ký hàng trăm bằng sáng chế. Nhờ cựu chuyên gia của Nortel mà đến năm 2016 Hoa Vi đã áp đặt được tiêu chuẩn 5G của mình, cạnh tranh với Qualcomm, trở thành cái tên hàng đầu trong cuộc cách mạng tin học mới đang làm thay đổi thế giới.
Cũng về Trung Quốc, Courrier International dịch bài viết của tờ Connectas nhận xét"Với các vac-xin, Trung Quốc quyến rũ Châu Mỹ la-tinh". Hạ tầng cơ sở, tín dụng và nay là dược phẩm, từ một thập niên qua Bắc Kinh luôn tìm cách tranh thủ sân sau của Mỹ.
Từ 1990 đến 2009, Trung Quốc đã đầu tư 7 tỉ đô la vào khu vực ; và từ 2010-2015 con số này đã tăng vọt lên 46 tỉ đô la. Năm 2019, Brazil, nhà sản xuất đậu nành hàng đầu thế giới đã xuất sang Trung Quốc đến 80% sản lượng, nhượng cho Bắc Kinh 13 thương cảng, và dự kiến bán thêm 15 cảng nữa. Achentina cũng bán 80% đậu nành cho Trung Quốc, ngược lại Bắc Kinh đầu tư vào dầu khí và cho vay để xây dựng các cảng, đường xe lửa.
Nhờ hướng ra Thái Bình Dương, Chilê ký hiệp ước tự do mậu dịch với Trung Quốc - nhà đầu tư lớn nhất vào năng lượng và khai thác lithium ở nước này. Bắc Kinh còn là chủ nợ chính của Bolivia, còn Venezuela được vay đến trên 62 tỉ đô la. Tại Ecuador, Trung Quốc tài trợ khoảng 12 dự án hạ tầng năng lượng.
Trong khi "ngoại giao khẩu trang" chưa thấy mang lại tác động, Trung Quốc ồ ạt cung ứng vac-xin cho các nước Châu Mỹ la-tinh, nhờ đó cải thiện được hình ảnh. Chẳng hạn tổng thống Jair Bolsonaro, vốn là nhà lãnh đạo chống Trung Quốc nhất ở châu lục, vài ngày sau khi nhận được nguyên liệu để sản xuất vac-xin Coronavac đã bỏ lệnh cấm giao mạng 5G cho Hoa Vi (Huawei).
Còn tại Trung Đông, Bắc Kinh lợi dụng cuộc xung đột Israel-Palestine để tranh giành ảnh hưởng với Mỹ. Le Figaro nhận thấy điều bất thường là lần này Trung Quốc lớn tiếng đả kích Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc, tuy xưa nay vẫn dè dặt đứng phía sau Nga trong hồ sơ này. Tờ báo cho biết nhân đại dịch, Trung Quốc dấn lên trong thế giới Ả Rập : thử nghiệm vac-xin ở Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất rồi cung ứng hàng loạt cho Maroc, Ai Cập, Iraq, Algeria.
Tại Hoa lục, The Economist ghi nhận tình trạng người dân tránh "phạm húy" tên Tập Cận Bình. Năm ngoái, đại gia địa ốc Nhậm Chí Cường (Ren Zhiqiang) cả gan nói về ông Tập như một "tên hề cởi truồng", đã bị lãnh án 18 năm tù vì tội tham nhũng.
Hôm 06/05, Vương Hưng (Wang Xing), một đại gia công nghệ Trung Quốc đăng một bài thơ cổ lên mạng Fanfou, chế giễu một hoàng đế Trung Hoa xưa đốt sách. Có người cho rằng ông này thực ra muốn mỉa mai Tập Cận Bình. Ông Vương vội vàng xóa bài, và các nhà kiểm duyệt cũng xóa tất cả những bình luận. Nhưng giá cổ phiếu công ty Mỹ Đoàn (Meituan) của ông nhanh chóng lao dốc, chỉ trong bốn ngày đã mất 26 tỉ đô la, khiến tài sản Vương Hưng bị bốc hơi 2,5 tỉ đô la.
Không khí hiện nay khiến ngay cả những người ủng hộ chính quyền cũng không dám nhắc tên Tập Cận Bình khi tụ họp với nhau, kể cả những bối cảnh vô hại. Họ chỉ nói "người mà ai cũng biết rồi đấy", "đại nhất", "anh cả" hoặc "bác của chúng ta". The Economist cho biết trong một cuộc gặp riêng mới đây giữa các nhà ngoại giao, nhà quản lý, cán bộ ngân hàng mà câu chuyện chuyển sang chính trị, mọi người đều được yêu cầu tắt điện thoại cho an toàn.
Tình hình Trung Đông được tất cả các tuần báo Pháp chú ý. L’Obs dành9 trang báo để nói về "Israel : Cú sốc giữa hai lớp trẻ", "Netanyahou-Hamas, kẻ thù số một của nhau". L’Express phê phán "Netanyahou, Abbas, Hamas, những kẻ đào mồ chôn hòa bình",nhận xét các bạn bè Ả Rập của Nhà nước Do Thái đang bối rối, cũng như chính sách của ông Joe Biden bị xáo trộn bởi cuộc xung đột Israel-Palestine. Le Point nhận định"Israel dễ tổn thương trước Hồi giáo",và nạn bài Do Thái. Courrier International dịch các bài viết của báo chí Mỹ, Ả Rập, Do Thái, cho rằng giải pháp hai nhà nước tồn tại song song chỉ là ảo tưởng.
L’Obs cho rằng thủ tướng Israel và Hamas đều cần lẫn nhau vì năm lý do. Trước hết, ông Benjamin Netanyahou đang ở thế rất chông chênh, không lập được chính phủ liên minh. Trước đó một hôm, Yair Lapid, lãnh đạo đảng Yesh Atid (trung tả) đã loan báo một thỏa thuận liên kết với nhiều đảng từ Meretz (cực tả), Yamina (cánh hữu dân tộc chủ nghĩa) đến Havoda (đảng Lao Động) và Raam (các đảng Ả Rập). Nhưng những loạt đạn rốc-kết của Hamas từ Gaza đã làm thay đối ván cờ, thủ lãnh Yamina từ chối tham gia một chính phủ liên minh được các đảng Ả Rập ủng hộ. Thủ tướng bỗng chốc có thể tiếp tục tại vị cho đến khi tổ chức một cuộc bầu cử Quốc Hội mới – lần thứ năm chỉ trong vòng hai năm rưỡi.
Thứ nhì, đây là sự trả thù của Hamas với Abbas. Tất cả đều đối nghịch giữa Netanyahou và Hamas : lý tưởng, ý đồ chính trị cho đến cách điều hành. Nhưng khi lá cờ màu xanh lá cây của phong trào Hồi giáo cực đoan này phấp phới trên nóc đền thờ Al Aqsa, đóng vai bảo vệ quyền lợi của người Palestine, Hamas đã đẩy Fatah của ông Mahmoud Abbas ra ngoài lề.
Thứ ba, xung đột có lợi cho cả Netanyahou lẫn Hamas thay vì hòa bình. Thứ tư, thủ tướng Israel đã gián tiếp giúp đỡ Hamas, gây khó cho Fatah, qua việc làm ngơ trước việc Qatar viện trợ tiền bạc cho phong trào này (90 triệu đô la năm 2018 và 360 triệu đô la năm nay). Cuối cùng, từ 2019 Israel chủ yếu tấn công vào tổ chức Thánh chiến Hồi giáo ở Gaza, còn Hamas chỉ phản đối lấy lệ.
Trước mắt theo L’Obs, Benjamin Netanyahou và Hamas đều chiến thắng trong cuộc xung đột lần này : thủ tướng Israel được yên vị còn Hamas giành được ngọn cờ từ Fatah. Tuy nhiên nếu không đạt được ngưng bắn lâu dài, Hamas sẽ gặp khó khăn. Khi chứng tỏ khả năng dội bão lửa lên Jerusalem, Tel Aviv hoặc Eilat ở cách 250 kilomet, phe Hồi giáo này đã vượt qua lằn ranh đỏ, khó thể tiếp tục là đồng minh cơ hội. Báo Daraj của Liban được Courrier International dịch lại thì cho rằng khi dịch chuyển cuộc xung đột từ Jerusalem về Gaza, Hamas đã biến cuộc chiến của người Palestine thành cuộc xung đột giữa Tel Aviv với Teheran.
Bài xã luận của Le Point cho rằng Israel không còn thế thượng phong khi bên trong bị chia rẽ, thường dân bị vũ khí quân Hồi giáo đe dọa, cư dân gốc Ả Rập - mà dân số không ngừng tăng lên - chống đối, và cô đơn trước thế giới bên ngoài. Chính quyền Dân Chủ Mỹ chỉ ủng hộ lấy lệ, nhiều nước Châu Âu chỉ giới hạn ở việc kêu gọi kềm chế thay vì ủng hộ Israel trước cuộc tấn công của quân Hồi giáo, phe tả ở Châu Âu và Mỹ thì luôn bênh vực Palestine.
Đôi bên trong ngõ cụt vì cả hai phía đều muốn giữ nguyên trạng. Cái giá của một thỏa thuận là không thể chấp nhận được đối với nhiều người Palestine vì phải từ bỏ phần lớn Jerusalem và chấp nhận quyền hồi cư của người Do Thái. Với Israel thì phải công nhận chủ quyền Palestine ở thánh địa Núi Đền thuộc Đông Jerusalem, từ bỏ một phần vùng "Đất Hứa" trong Kinh Thánh.
Tuy đã có hiệp ước Abraham đạt được năm ngoái dưới thời Donald Trump, giữa Israel với Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất, Maroc, Soudan và Bahrein ; nhưng phe Hồi giáo Hamas và những nước bảo trợ là Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar luôn muốn cản trở việc hình thành một liên minh khu vực giữa các phe ôn hòa. Tác giả Etienne Gernelle trên Le Point nhấn mạnh, chính người Hồi giáo mới sát hại người Hồi giáo nhiều nhất.
Trên Le Figaro số cuối tuần, nhà triết học Alain Finkielkraut nhận định dù Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận ngưng bắn nhưng vẫn chưa giải quyết được gì. Vị giáo sư của Viện Hàn lâm Pháp nhận định chủ trương không khoan nhượng của Hamas và cả của phe cực đoan Israel đã khiến Nhà nước Do Thái rơi vào ngõ cụt. Theo ông, nếu cuộc xung đột Israel-Palestine khiến đám đông xuống đường trong khi dửng dưng trước số phận người Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc, người Công giáo Trung Đông bị đàn áp, chiến sự liên miên ở Châu Phi, tình hình Miến Điện, số phận phụ nữ Afghanistan trước sự quay lại của Taliban, cuộc chiến kéo dài ở Syria…là vì tâm lý bài Do Thái.
Tựa chính các tuần báo kỳ này tập trung vào những vấn đề của nước Pháp. Trang bìa L’Express đăng ảnh cảnh sát chống bạo động tuần tra trong đêm, với dòng tựa"Mất an ninh, giữa lo ngại và thực tế". Le Point tấn công vào nạn quan liêu của chính quyền. Courrier International dành trang nhất cho hình vẽ bà chủ tịch đảng cực hữu Pháp ngồi trên băng ghế rải thức ăn cho những chú chim bồ câu, chạy tựa "Làm thế nào Marine Le Pen tập hợp được lực lượng ?". Cực hữu đã thành công trong việc áp đặt những chủ đề tranh luận như tính thế tục, an ninh, toàn cầu hóa tại Pháp. L’Obs dùng màu xanh lơ làm nền, với hình viên thuốc con nhộng trong suốt, nửa trên chứa những viên thuốc đủ màu, nửa dưới là những tai nấm, với dòng tít "LSD, nấm, thuốc lắc… Ảo giác để chống lại trầm cảm ?"
Thụy My
Nguyễn Hùng, VOA, 17/07/2020
Dưới sức ép của các đồng minh cộng với sự thức tỉnh của chính giới Anh về một Trung Quốc không như họ mơ, hãng công nghệ Huawei đã bị loại khỏi mạng viễn thông thế hệ 5, vẫn được gọi là 5G, của Anh Quốc.
Hãng công nghệ Huawei đã bị loại khỏi mạng viễn thông thế hệ 5, vẫn được gọi là 5G, của Anh Quốc.
Trước đó Anh đã giới hạn sự tham gia của Huawei ở mức tối đa là 35% nhưng chỉ vài tháng sau quyết định đã được đảo ngược. Và cùng chìm xuồng với Huawei là ‘kỷ nguyên vàng’ trong quan hệ Anh – Trung được chính London vồ vập khởi xướng khi Chủ tịch Tập Cận Bình thăm Anh hồi tháng 10/2015.
Đó là chuyến thăm với nhiều thảm đỏ, cờ đỏ và trang phục đỏ. Bộ trưởng Nội vụ khi đó và sau này là thủ tướng, bà Theresa May, diện mũ đỏ, váy đỏ và giày đỏ để đón ông Tập, người ở ngay Điện Buckingham và được Nữ hoàng khoản đãi. Sự nhún nhường của chính quyền David Cameron lúc bấy giờ trước Trung Quốc thậm chí bị coi là "nhục quốc thể". Một chuyên gia về Trung Quốc, James McGregor, được báo Guardian dẫn lời : "Nếu anh hổn hển như con chó con, đối tượng được nhắm tới sẽ nghĩ rằng họ choàng được dây vào cổ anh rồi".
Nhìn những gì Trung Quốc làm ở Hong Kong quả là họ đã nghĩ như thế. Bất chấp thỏa thuận đã ký kết với Anh khi nhận lại Hong Kong hồi năm 1997, Bắc Kinh không còn tôn trọng nguyên tắc một quốc gia, hai chế độ, vốn sẽ còn kéo dài tới năm 2047 theo như cam kết của Trung Quốc. Sự mở cửa thị trường Trung Quốc cho các doanh nghiệp Anh không hề tương xứng với những gì Anh trao cho các công ty Trung Quốc. Mỗi năm Trung Quốc cũng xuất khẩu vào Anh nhiều hơn nhiều so với nhập khẩu.
Nhiều chính trị gia Anh giờ đã bớt ngây thơ và đành từ bỏ giấc mơ làm giàu nhờ Trung Quốc. Họ cũng cứng rắn trong vấn đề Hong Kong bằng việc cho phép cho hàng triệu người Hong Kong đang mang hộ chiếu Anh, dạng cấp cho người ở ngoài Anh, được quyền xin quốc tịch. Quyết định được đưa ra sau khi Trung Quốc áp đặt luật an ninh quốc gia lên Hong Kong.
Vài ngày trước khi Anh ra quyết định, Đại sứ Trung Quốc ở London, ông Lưu Hiểu Minh, đã doạ Anh sẽ phải chịu hậu quả nếu như có hành động cứng rắn với Trung Quốc. Lời đe doạ cũng được lặp lại sau khi Huawei bị loại khỏi cuộc chơi. Ông Minh, người đã tại vị ở Anh trong 10 năm qua, nói quyết định của Anh làm Trung Quốc "nản lòng" vào thời điểm mà "kỷ nguyên vàng" đã sang năm thứ năm. Ông nói Huawei đã đầu tư hai tỷ bảng Anh và tạo 28.000 việc làm tại Anh.
Và Trung Quốc sẽ không chỉ doạ mà sẽ có hành động cụ thể như họ đã làm trong căng thẳng với Canada. Bức biếm hoạ của tạp chí The Economist xuất bản tại Anh tuần này đăng hình con rồng đỏ nhe hàm răng trắng ởn đuổi theo chiếc xe mini vẽ cờ Anh trên nóc. Con rồng đang lồng lộn vì bạn vàng Anh năm nao nay đã trở lại quỹ đạo của Hoa Kỳ, nước đang ngày càng cứng rắn với Trung Quốc. Nước Anh cũng ở thế cam go mà có chuyên gia gọi là "sự cô đơn chiến lược" sau khi đã rời EU, phải đương đầu với Hoa Kỳ đang theo đuổi chính sách bảo hộ và nay hục hặc với nền kinh tế đứng thứ nhì thế giới.
Nhưng những hành động của Trung Quốc trong dịch Covid và cả trước đó đã giúp nhiều nước nhận ra chân tướng của ông bạn vàng giả. Nhiều nước chưa hay không dám nói ra nhưng đều hiểu điều này. Trung Quốc là bậc thầy về những chuyện láu cá và nước Anh dường như đã quyết thà ‘trăm năm cô đơn’ còn hơn đi trèo cột mỡ của Bắc Kinh.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 17/07/2020
*********************
Tác động của việc Anh loại Huawei khỏi mạng 5G
The Economist, Nghiên cứu quốc tế, 15/07/2020
Vào tháng 11 năm 2010, khi nói chuyện với các sinh viên tại Đại học Bắc Kinh, David Cameron đã được hỏi ông sẽ đưa ra lời khuyên gì cho Đảng Cộng sản Trung Quốc trong thời đại chủ nghĩa đa nguyên đang nở rộ. "Một tiếng ồ đáng kinh ngạc vang lên khắp khán phòng, một nửa ngưỡng mộ, một nửa sốc", sau đó ông nhớ lại. "Khi tôi nhìn quanh các khuôn mặt, tôi nghĩ: hệ thống này có thực sự tồn tại lâu được không? Kết luận của tôi là, nếu trong hình thức hiện tại thì không thể".
Cameron hy vọng nhiệm kỳ thủ tướng của mình sẽ là buổi bình minh của một kỷ nguyên vàng trong quan hệ Anh-Trung. Đằng sau khái niệm này là niềm tin rằng Anh có thể định hình cách tiếp cận của Trung Quốc đối với thương mại và nhân quyền bằng cách làm ăn với Trung Quốc. Hy vọng đó đã không sống sót được hết thập niên. Thương mại và đầu tư đã tăng lên, nhưng Trung Quốc đã trở nên đàn áp hơn ở trong nước và quyết đoán hơn ở nước ngoài.
Các chính trị gia Anh đã thấy rằng các căng thẳng này ngày càng khó thoả hiệp. Vào ngày 14 tháng 7, chính phủ của ông Boris Johnson đã tuyên bố sẽ cấm mua các bộ thiết bị mới của Huawei, một công ty viễn thông Trung Quốc, để sử dụng trong các mạng di động thế hệ thứ năm (5G) của Anh từ năm tới. Các nhà mạngsẽ có nghĩa vụ phải loại bỏ hoàn toàn thiết bị Huawei vào năm 2027. Điều đó đã đảo ngược một quyết định đưa ra hồi tháng 1 cho phép Huawei chiếm thị phần tối đa 35% và loại trừ công ty này khỏi các phần nhạy cảm nhất của mạng. Quyết định này dựa trên lời khuyên mới đây từ GCHQ, cơ quan tình báo tín hiệu của Anh, cho rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ sẽ làm Huawei không được tiếp cận các bộ phận thiết bị đáng tin cậy và khiến cho "không thể xác minh được" mức độ bảo mật của các thiết bị Huawei.
Anh cũng sẽ thay đổi các quy tắc nhập cư để cho phép tối đa 2,9 triệu người Hồng Kông có được quyền công dân Anh sau khi chính quyền Trung Quốc quyết định áp đặt luật an ninh quốc gia hà khắc lên thuộc địa cũ này của Anh. Hai nghị sĩ đã kêu gọi Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đưa Carrie Lam, trưởng đặc khu Hong Kong, vào danh sách trừng phạt mới mà Anh đã công bố. Ông Johnson dự định sẽ thúc đẩy các kế hoạch bị trì hoãn lâu nay để thực hiện một chế độ sàng lọc đầu tư kỹ lưỡng hơn, khiến một loạt các công ty nước ngoài không thể mua lại các công ty Anh dựa trên lý do an ninh quốc gia.
Johnson từng tuyên bố mình là một "người yêu mến Trung Quốc", và khi còn là thị trưởng London, ông thậm chí còn nhiệt tình hơn cả ông Cameron trong việc theo đuổi thương mại và du lịch với nước này. Văn phòng của ông nói rằng họ muốn Trung Quốc vẫn là một đối tác về biến đổi khí hậu và y tế toàn cầu, nhưng "mối quan hệ này không đi kèm cái giá nào cả". Các lãnh đạo doanh nghiệp Anh đang đau đầu vì mối quan hệ nóng lạnh thất thường này, và mong muốn chính phủ sẽ có một đường lối kiên định hơn.
Một số yếu tố lý giải cho lập trường cứng rắn này. Một là chính sách của Trung Quốc. Anh nói rằng Trung Quốc vi phạm hiệp định bàn giao Hồng Kông, trong đó bảo đảm lãnh thổ này được hưởng các quyền và tự do, cũng như việc Trung Quốc đàn áp người Hồi giáo ở Tân Cương đã khiến nhiều nghị sĩ Anh kinh hoàng. Một điều nữa là áp lực phải loại bỏ Huawei từ Mỹ và Úc, những đồng minh của Anh trong nhóm tình báo Five Eyes và là những nước Anh hy vọng sẽ sớm đạt được các thỏa thuận thương mại.
Tại Nghị viện, một nhóm vận động mới hình thành bao gồm các nhà lập pháp Bảo thủ cho rằng Trung Quốc gây ra mối đe dọa đối với các chuẩn mực toàn cầu và các xã hội tự do. Sức hấp dẫn của Nhóm Nghiên cứu Trung Quốc này còn lớn hơn so với Nhóm Nghiên cứu Châu Âu của những người ủng hộ Brexit. Tom Tugendhat, thủ lĩnh của nhóm, là một cựu sĩ quan quân đội thuộc phe tự do trong đảng. Ông nói rằng "Anh đã hy vọng và đầy tham vọng, và thật đáng buồn khi hy vọng và kỳ vọng đó đã gặp phải những thực tế lạnh lùng của một quốc gia chuyên chế". Công Đảng dưới thời Keir Starmer cũng trở nên diều hâu hơn. Lisa Nandy, ngoại trưởng trong chính phủ đối lập, nói rằng Anh phải tìm ra "những lựa chọn thay thế trong nước" cho sức mạnh viễn thông và năng lượng hạt nhân của Trung Quốc.
Các quan chức Trung Quốc đã nói với các vị khách nước ngoài rằng họ hi vọng nước Anh thời hậu Brexit sẽ là một nơi có thể dễ làm ăn vì Anh cần phải tăng cường thương mại ngoài EU và duy trì vị thế trung tâm tài chính của London. Sự thay đổi nhanh chóng này tất nhiên là một bất ngờ khó chịu đối với họ. Người Trung Quốc đã thể hiện rõ thái độ không hài lòng khi tại một cuộc họp báo vào ngày 6 tháng 7, Liu Xiaoming, đại sứ Trung Quốc tại Anh, đã cáo buộc các chính trị gia Anh có "tư duy thực dân" và nói rằng việc loại bỏ Huawei sẽ gửi đi một thông điệp rất xấu cho các nhà đầu tư Trung Quốc về nền kinh tế của Anh. "Chúng tôi muốn trở thành bạn và đối tác của nước Anh, nhưng nếu các bạn muốn biến Trung Quốc thành một quốc gia thù địch, các bạn phải gánh chịu hậu quả".
Trung Quốc thường xuyên trừng phạt các quốc gia nói hoặc làm những điều gây khó chịu cho họ. Bước đầu tiên là hủy bỏ các cuộc gặp giữa các chính trị gia, như từng xảy ra khi quan hệ với chính phủ của ông Cameron bị đóng băng trong một năm sau khi ông gặp Đức Dalai Lama, vị lãnh đạo tinh thần của Tây Tạng. Sau đó là các đe dọa kinh tế. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của Anh, sau Mỹ và Liên minh châu Âu, chiếm 5% tổng thương mại nước này, và chính phủ Trung Quốc rất giỏi nhắm mục tiêu vào các nhà xuất khẩu nhạy cảm chính trị và có tính biểu tượng. Ngành xuất khẩu cá hồi Na Uy đã bị tấn công sau khi một giải Nobel hòa bình được trao cho một nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc. Xuất khẩu thịt bò và lúa mạch của Úc đã bị chặn sau khi Úc kêu gọi tiến hành một cuộc điều. tra quốc tế về sự bùng phát của coronavirus. Oliver Dowden, bộ trưởng văn hóa Anh, cho biết rằng các quyết định hạn chế và sau đó là cấm sự tham gia của Huawei vào mạng 5G của Anh sẽ khiến việc triển khai 5G của Anh bị chậm tiến độ hai đến ba năm và gây thiệt hại 2 tỷ bảng Anh (2,5 tỷ đô la).
Nếu Trung Quốc có ý muốn làm tổn thương nước Anh thì họ có thể lựa chọn một loạt các thương hiệu và lĩnh vực để nhắm vào. Danh sách các mục tiêu khả dĩ có thể bao gồm whisky Scotland hoặc Jaguar Land Rover, nhà sản xuất ô tô có khoảng 1/5 doanh số bán hàng được tạo ra tại Trung Quốc. Nhìn chung, London không quá bị ảnh hưởng, nhưng hai ngân hàng có nguồn gốc từ quá khứ thuộc địa của Anh, HSBC và Standard Chartered, lần lượt kiếm được hai phần ba và một nửa lợi nhuận của họ ở Trung Quốc và Hồng Kông. Một công ty bảo hiểm, Prudential, cũng hoạt động rất nhiều vào đó. "Nếu Trung Quốc thực sự muốn chèn ép chúng tôi … bằng cách trừng phạt các công ty Anh, họ có thể làm được điều đó", theo lời George Magnus thuộc Trung tâm Trung Quốc của Đại học Oxford. HSBC và Standard Chartered đã tuyên bố ủng hộ luật an ninh mới của Hồng Kông, nhưng Magnus không nghĩ hành động đó đủ bảo vệ họ.
Charles Parton, một nhà ngoại giao kỳ cựu người Anh và là nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Dịch vụ Hoàng gia, cho rằng các biện pháp đó có thể khiến các nhà lãnh đạo sợ hãi nhưng thường không tồn tại được lâu dài, không chặn được xuất khẩu tổng thể tăng lên, và không thể ngăn cản các chính trị gia thách thức chính sách của Trung Quốc khi lợi ích của Anh bị đe dọa. Đầu tư của Trung Quốc vào Anh là nhằm tìm kiếm lợi nhuận, không phải chính trị hay từ thiện. "Tác động chủ yếu là lên các chính trị gia", Parton nói. "Thế giới ngoài kia vẫn tiếp tục. Học sinh đi du học. Du khách thì tham quan. Các doanh nghiệp vẫn kinh doanh bình thường".
Tuy nhiên, thiệt hại chính có thể không phải là những tổn thất hiện tại mà là tổn thất lợi ích trong tương lai. Một sự xích mích với Trung Quốc sẽ làm hỏng các sáng kiến mới được thiết kế để mang lại cho Anh lợi thế cạnh tranh so với các nước châu Âu. Tranh cãi này có thể giết chết mối liên kết giữa các sàn giao dịch chứng khoán London và Thượng Hải và cản trở các lĩnh vực mới nổi, chẳng hạn như việc phát hành trái phiếu xanh ở London bởi các công ty Trung Quốc. Rất ít nghị sĩ sẽ nhận ra điều đó. Nhưng nhiều người losợ rằng những lợi thế bị đánh mất đang ngày càng chồng chất. "Chúng ta đã có Brexit, rồi Covid, chúng tacó cần phải đối đầu với Trung Quốc nữa hay không?" một cựu bộ trưởng nội các thời hoàng kim của quan hệ song phương nêu câu hỏi. Vấn đề đó sẽ sớm có câu trả lời rõ ràng.
The Economist
Nguyên tác : A ban on Huawei further worsens Britain’s relations with China", The Economist, 11/07/2020.
Phan Nguyên biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 15/07/2020
************************
Anh loại Hoa Vi khỏi mạng lưới 5G
Thụy My, RFI, 15/07/2020
Chính phủ Anh hôm 14/07/2020 loan báo loại Hoa Vi (Huawei) ra khỏi mạng lưới 5G vì lý do an ninh. Quyết định cứng rắn này có thể làm căng thẳng thêm quan hệ với Bắc Kinh, nhưng khiến Washington thỏa mãn.
Trụ sở chính của tập đoàn Trung Quốc Hoa Vi tại Anh Quốc. Ảnh chụp ngày 14/07/2020. Reuters - Matthew Childs
Từ Luân Đôn, thông tín viên Muriel Delcroix cho biết thêm chi tiết :
"Đó là một sự quay ngược khó khăn đối với chính phủ Boris Johnson, từ nhiều tháng qua vẫn cố gắng chống chọi áp lực của đồng minh Mỹ hùng mạnh, luôn cáo buộc Hoa Vi làm gián điệp cho Bắc Kinh.
Bộ trưởng Văn hóa và Kỹ thuật số Oliver Dowden ra trước Nghị Viện loan báo là chính phủ sẽ cấm lắp đặt các thiết bị mới của Hoa Vi trong mạng lưới viễn thông kể từ năm tới. Ông nói thêm là các nhà cung cấp điện thoại di động từ nay cho đến năm 2027 còn phải loại tất cả các thiết bị đang sử dụng của tập đoàn Trung Quốc ra khỏi hệ thống 5G.
Hồi tháng Giêng, chính phủ Anh đã cho phép Hoa Vi xây dựng đến 35% cơ sở hạ tầng không mang tính chiến lược, để triển khai mạng 5G mới tại Anh Quốc. Nhưng các biện pháp trừng phạt do Mỹ áp đặt lên tập đoàn Trung Quốc vào tháng Năm đã khiến Anh đành phải tỏ ra cứng rắn hơn.
Quyết định miễn cưỡng này sẽ khiến chính quyền Anh hao tốn trên 2 tỉ euro, và làm cho việc triển khai mạng 5G bị trễ mất từ 2 đến 5 năm. Đồng thời nó còn ảnh hưởng đến một trong những lời hứa tranh cử quan trọng của thủ tướng Johnson là bảo đảm cải thiện đáng kể mạng lưới viễn thông Anh".
Hoa Kỳ vui mừng, Trung Quốc thất vọng
Nhà Trắng hôm qua đã hoan nghênh động thái "phản ánh sự đoàn kết quốc tế ngày càng mạnh mẽ" về việc Hoa Vi và các nhân tố khác là mối đe dọa cho an ninh quốc gia, vì nhận lệnh từ Đảng cộng sản Trung Quốc. Đại sứ Trung Quốc tại Anh Lưu Hiểu Minh (Liu Xiaoming) cho rằng quyết định của Luân Đôn "đáng thất vọng và sai lầm".
Hai hãng Nokia (Phần Lan) và Ericsson (Thụy Điển) lập tức cho biết sẵn sàng thế chỗ Hoa Vi. Nokia khẳng định có khả năng và chuyên môn để thay thế tất cả thiết bị của Hoa Vi theo tầm cỡ và tốc độ mong muốn, còn Ericsson nói rằng có sẵn công nghệ, kinh nghiệm và chuỗi cung ứng để thiết lập mạng lưới 5G "hàng đầu" tại Anh.
Thụy My
**********************
Anh Quốc : Thiết bị 5G của Huawei phải gỡ bỏ hết vào 2027
Leo Kelion, BBC, 14/07/2020
Các hãng cung cấp dịch vụ điện thoại di động của Vương quốc Anh bị cấm mua thiết bị mới 5G của Huawei sau ngày 31/12 và họ cũng phải gỡ bỏ tất cả bộ thiết bị 5G của hãng này khỏi mạng lưới của họ vào năm 2027.
Huawei cho biết họ tuyển dụng khoảng 1.600 người ở Anh
Bộ trưởng kỹ thuật số Oliver Dowden nói với Hạ viện Anh về quyết định này.
Anh có quyết định này sau các lệnh trừng phạt mà Washington đưa ra với việc tuyên bố hãng này tạo ra mối đe dọa an ninh quốc gia - điều mà Huawei phủ nhận.
Ông Dowden nói rằng quyết định này sẽ trì hoãn việc triển khai 5G của Anh trong một năm.
Ông nói thêm rằng chi phí tích góp của việc này và các hạn chế trước đó được công bố đối với Huawei hồi đầu năm, sẽ lên tới 2 tỷ bảng.
"Đây không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng nó là một quyết định đúng đắn đối với các mạng viễn thông của Vương quốc Anh, vì an ninh quốc gia và nền kinh tế của chúng ta, cả bây giờ và thực sự về lâu dài", ông nói.
Do lệnh trừng phạt của Mỹ chỉ ảnh hưởng đến thiết bị trong tương lai, chính phủ không tin rằng sẽ là có lý về bảo mật cho việc loại bỏ các thiết bị 2G, 3G và 4G do Huawei cung cấp.
Huawei cho biết động thái này là : "tin xấu cho bất cứ ai ở Anh có điện thoại di động" và đe dọa sẽ "làm Anh lạc hậu về kỹ thuật số, tăng tiền sử dụng và làm sâu sắc thêm khoảng cách về kỹ thuật số".
Những hạn chế mới cũng đang được áp dụng đối với việc sử dụng bộ băng thông rộng của công ty.
Chính phủ muốn các nhà mạng "rút lui" khỏi việc mua thiết bị mới của Huawei để sử dụng trong mạng cáp quang hoàn diện.
Ông Dowden cho biết ông dự kiến điều này sẽ xảy ra trong vòng hai năm.
Ông giải thích rằng đang cho thêm thời gian cho cho băng thông rộng để tránh việc Anh trở nên phụ thuộc vào Nokia với tư cách là nhà cung cấp duy nhất cho một số thiết bị.
Quan ngại về chip
Vương quốc Anh lần cuối rà soát vai trò của Huawei trong cơ sở hạ tầng viễn thông vào tháng Một, khi quyết định cho phép công ty vẫn là nhà cung cấp nhưng đưa ra giới hạn về thị phần của mình.
Nhưng vào tháng Năm, Hoa Kỳ đã đưa ra các biện pháp trừng phạt mới để gây cản trở khả năng của Huawei trong việc sản xuất chip của riêng họ.
Điều này khiến giới chức an ninh kết luận rằng họ không còn có thể đảm bảo tính bảo mật cho các sản phẩm của mình nếu công ty phải bắt đầu tìm nguồn cung ứng chip từ bên thứ ba để sử dụng cho thiết bị của mình.
Bộ trưởng nói một đánh giá được thực hiện bởi Trung tâm an ninh mạng quốc gia của Trung tâm Thông tin của Chính phủ là động lực cho những thay đổi.
"Huawei tuyên bố có kho dự trữ các bộ phận mà họ có thể sử dụng, nhưng điều này rõ ràng ảnh hưởng đến những gì Trung tâm an ninh mạng quốc gia có thể nói về sản phẩm của họ trong tương lai", tiến sĩ Ian Levy, giám đốc kỹ thuật của cơ quan này viết.
"Chúng tôi nghĩ rằng các sản phẩm của Huawei được điều chỉnh để đối phó với [các biện pháp trừng phạt] có thể sẽ gặp nhiều vấn đề về bảo mật và độ tin cậy hơn do thách thức kỹ thuật lớn trước mắt và chúng tôi sẽ khó tin tưởng hơn vào việc sử dụng chúng trong khuôn khổ chiến lược giảm thiểu".
Nhưng những cân nhắc chính trị khác cũng có khả năng là yếu tố câ nhắc trong đó có mong muốn của Anh muốn đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ và gia tăng căng thẳng với Trung Quốc về việc xử lý dịch Covid-19 và cách Bắc Kinh ứng xử với Hong Kong.
Một số nghị sĩ Đảng Bảo thủ đã thúc giục cho khoảng thời gian ngắn hơn để loại bỏ nó, đặc biệt đã có những lời kêu gọi lệnh cấm 5G có hiệu lực trước cuộc bầu cử tới vào tháng 5 năm 2024.
Huawei chỉ mới triển khai tổng cộng 20.000 trạm cơ sở ở Anh cho đến nay
Tuy nhiên, ông Dowden nói rằng "chúng tôi càng rút ngắn thời gian để loại bỏ thì nguy cơ gián đoạn thực tế đối với các mạng điện thoại di động càng cao".
BT và Vodafone đã cảnh báo rằng khách hàng có thể phải đối mặt với sự cố kỹ thuật với thoại di động nếu họ buộc phải gỡ bỏ tất cả bộ 5G của Huawei trong thời gian ngắn hơn.
Huawei cho biết họ tuyển dụng khoảng 1.600 người ở Anh và nói là một trong những nguồn đầu tư lớn nhất của Anh từ Trung Quốc.
Công ty - có cổ phiếu không được giao dịch công khai vào thứ Hai tuyên bố tăng 13% doanh số trong nửa đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm 2019, với tổng trị giá 454 tỷ nhân dân tệ (64,8 tỷ đô la).
Vương quốc Anh sẽ chiếm một phần rất nhỏ trong số đó. Giám đốc của hãng tại Anh gần đây đã lưu ý rằng Huawei chỉ mới triển khai tổng cộng 20.000 trạm cơ sở ở Anh cho đến nay, nhưng dự kiến sẽ cung cấp tổng cộng 500.000 trạm trên toàn cầu trong năm nay.
Mặc dù vậy, điều mà công ty lo ngại và Washington hy vọng là các quốc gia khác sẽ đi theo quyết định của Anh bằng lệnh cấm của chính họ.
Mặc dù dường như rất ít cơ hội thay đổi quyết định này, Huawei cho biết họ vẫn đang thúc giục các bộ trưởng Anh cân nhắc lại.
Leo Kelion
Nguồn : BBC, 14/07/2020
Mặt trận 5G : Ai sẽ thống lĩnh thị trường internet ?
5G cuộc chiến tranh giành độc quyền internet thế hệ 5. Từ Algeria cho đến Sudan những bố già lãnh đạo bị quân đội bỏ rơi. Cam Bốt, tử huyệt của chế độ Hun Sen. Ấn Độ, liệu Modi có thể thua ngược ? Đó là một số chủ đề quốc tế trên các tạp chí Pháp tuần này.
Ai sẽ làm chủ hệ thống 5G của thế giới ? Robyn Beck / AFP
Courrier International dành sáu trang để phân tích và trả lời câu hỏi "Mỹ- Trung Quốc- Nga, ai sẽ thống lĩnh internet" ? Cụ thể Hoa Kỳ và Trung Quốc khai thác công nghệ thông tin thế hệ 5 để áp đặt mô hình chính trị internet.
Mỹ và Trung Quốc, hai mô hình internet
Ước mơ một thế giới không gian mạng không biên giới đã trở thành ảo vọng. Thị trường internet thế giới đang từ từ bị chia cắt : một bên là hệ thống Trung Quốc với chiếc điện thoại di động đa năng từ một ứng dụng có thể làm mọi việc mua bán, chuyển ngân, thay thế tiền mặt. Vấn đề là chính quyền theo dõi kiểm sóat tất cả mọi sinh họat của người dân. Phía bên kia là một hệ thống internet tự do, mở rộng nối kết khắp địa cầu. Người sử dụng gần như muốn nói gì thì nói, muốn phát minh sáng chế gì thì cứ làm. Đối với người dùng internet Trung Quốc, mô hình của Hoa lục rất kềnh càng và không thoải mái. Nhiều website không được lập trình để có thể tiếp cận bằng một điện thoại đa năng.
Với thế hệ 5G, hai hệ thống Mỹ-Trung sẽ xung đột trực diện bởi vì Bắc Kinh muốn trói buộc khách hàng dử dụng hệ thống "vạn lý trường thành điện tử" của Trung Quốc để chế độ có thể kiểm sóat thông tin và để ngăn chận ảnh hưởng của Tây phương. Hệ thống 5G của Trung Quốc là một phát minh công nghệ tuyệt vời nhưng xem nhẹ tự do cá nhân và những bảo đảm căn bản quyền con người.
Cho đến hiện tại, Trung Quốc ngăn cấm mạng lưới internet Tây phương như Facebook, Google hoạt động tại Hoa Lục nhưng mọi cố gắng ủng hộ các tập đoàn Trung Quốc như Tencent và Alibaba xâm nhập thị trường nước ngoài cũng không thành công.
Người sử dụng nghĩ gì ?
Giữa hai mô hình này, đâu là lợi thế và đâu là nhược điểm của mỗi bên ? Tự do thông tin theo văn hóa Mỹ hay nhà nước kiểm duyệt theo kiểu Trung Quốc, người sử dụng nghĩ gì ?
Thế hệ G5 làm căng thẳng Mỹ-Trung leo thang vì một số nước sẽ chạy theo hệ thống Trung Quốc để có thể thu phim ảnh một cách chớp nhoáng và nhiều ứng dụng khác trong rô-bô. Mục tiêu không che giấu của Trung Quốc là muốn thống lĩnh thị trường. Do vậy không nên ngạc nhiên khi Washington và Quốc hội Mỹ ra tay ngăn chặn tham vọng của Hoa Vi.
Hai nước đã được Trung Quốc bán trang thiết bị internet thế hệ 5 trong khuôn khổ Con Đường Tơ Lụa Mới là Việt Nam và Tanzania. Nhưng dường như ý thức được nguy cơ gián điệp, năm 2018, Tanzania ban hành luật mới, trừng phạt, bỏ tù các nhà cung cấp từ chối thay thế các "trang thiết bị bị cấm".
Vương Hỗ Ninh, lý thuyết gia của chế độ cộng sản Trung Quốc, cách nay hai năm ca ngợi nỗ lực của chủ tịch Tập Cận Bình "phát huy chiến lược internet của Trung Quốc và nhận được nhiều đáp ứng thuận lợi trên thế giới".
Phản ứng công dân Trung Quốc ra sao ?
Một là họ lách tường lửa bằng thẻ SIM nước ngoài và hai là trao đổi bằng tiếng lóng để đánh lừa an ninh mạng. Một nữ doanh nhân Hồng Kông hoạt động tại Hoa Lục cho biết các bạn người Hoa làm việc trong ngành báo chí hay chính quyền tỏ ra cảnh giác cao độ khi trao đổi qua WeChat. Đôi khi chuyện chẳng có gì là "nhạy cảm" nhưng họ dùng từ ngữ được mã hóa. Hệ quả là mất khá nhiều thời giờ để hiểu bạn mình muốn nói gì.
Vì sao Moskva bỏ sân đấu quay về cố thủ trong bốn bức tường ?
Cuối cùng, trong trận chiến 5G, trong khi Mỹ-Trung giằng co, nước Nga sẽ heo phe nào ?
Theo L’Express, Hàn Quốc đúng là nước chiến thắng trong cuộc đua cao tốc 5G. Ngày 05/04/2019, Hàn Quốc trở thành quốc gia đầu tiên đề nghị hệ thống truyền thông thế hệ 5. Dù trang thiết bị, sử dụng công nghệ do tập đoàn nào cung cấp, chỉ một chiếc điện thọai Galaxy S10 Samsung là có thể kết nối với mạng lưới internet mới này. Ngay Apple của Mỹ cũng đang thương thuyết với Samsung.
Còn nước Nga, theo Courrier International, nguyên tắc số một của Putin là "nếu tình hình bất trắc thì lập tức phong tỏa internet". Trong bài "Nước Nga sau chiến hào phòng thủ", báo mạng Gazeta.ru cho rằng trong bối cảnh tình hình "trong và ngoài nước hiện nay " một đạo luật "chủ quyền thông tin số" là cần thiết. Những nước yêu chủ quyền chưa sẵn sàng tham gia, nối kết vào mạng toàn cầu. Ý tưởng lập rào cản xuất hiện từ năm 2014, sau khi chiếm Crimea và bị quốc tế trừng phạt.
Cụ thế, chính quyền sử dụng mọi phương tiện kỹ thuật để kiểm sóat luồng thông tin tất cả mọi kênh liên lạc qua biên giới. Có người cho rằng chính quyền Nga bị hoang tưởng lúc nào cũng nơm nớp lo sợ không gian mạng bị tấn công như sợ NATO tiến đánh. Thế nhưng tác giả nói là "Mỹ cũng thế, cũng hoang tưởng nghi ngờ Moskva can thiệp vào bầu cử".
Nói dông nói dài, cuối cùng Gueorgui Bovt, tác giả bài báo biện minh : Dự án lập một mạng lưới internet riêng của Nga là bắt chước chính sách của Trung Quốc. Bởi vì đó là truyền thống Châu Á, chính quyền quyết định cái gì xấu cái gì tốt, cái gì cần phải cấm, cái gì cần phổ biến. Kiểm duyệt ảnh hưởng bên ngoài xâm nhập còn là truyền thống lịch sử từ thời Trung Cổ. Tác giả lấy chiến hào ngăn chặn "làn sóng xâm lăng" của Mông Cổ so sánh với nhiệm vụ tường lửa chống Công giáo phương Tây truyền đạo vào nước Nga, lãnh thổ của Chính Thống giáo.
Nói tóm lại, cô lập nước Nga với internet toàn cầu, theo tác giả là lập trường chung của đa số dân Nga. Bởi vì nói cho cùng người Nga không chơi với ai hết. Có người phê bình là hoang tưởng, có người nói đó định mệnh.
Trong khi đó phản ứng của cộng đồng mạng rất gay gắt, lên án đạo luật chống dân, chính quyền dối trá triền miên, thối tha. Ngày 03/04/2019 cảnh sát Saint Petersbourg phát hiện một tấm mộ bia với hàng chữ : "Vladimir Putin, 1952-2019, kẻ phản bội dân tộc".
Châu Phi lại sôi sục không đầy 10 năm sau Mùa Xuân Ả Rập
Dường như làn gió cách mạng lại tấn công vào các chế độ độc tài. Sau Bouteflika của Algeria đến lượt Al Bachir của Sudan bị quân đội ép buộc ra đi, trước phong trào phản kháng của dân chúng.
Biến động chính trị tại Algeria là cơ hội tốt để thống chế Libya Khalifa Haftar mở cuộc tiến quân về Tripoli, theo nhận định của Al Jazeera trong bài "Thống chế Haftar sẽ đi tới đâu ?". Bởi lẽ, với tư thế là cường quốc khu vực, Algeria, xem những nước Ả Rập lân cận như Ai Cập, Saudi Arabia, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập với lập trường ủng hộ lãnh chúa miền đông Lybia, là đối thủ cạnh tranh ảnh hưởng. Dù mưu đồ chiếm Tripolo thành công hay thất bại, thì Libya sẽ là một lò lửa ở Bắc Phi và mối lo lớn nhất trên trường quốc tế.
Trong khi đó tại ở Algeria, thời hậu Bouteflika bắt đầu, theo nhận định của báo Tout sur Algerie, được Courrier Internatinal trích dịch. Vấn đề là chủ tịch Thượng viện Bensalah tạm lên thay tổng thống từ nhiệm, tuy theo quy định Hiến pháp, nhưng đi ngược lại yêu sách cải cách của người dân. Đối với nhà báo Algeria Makhlouf Mehenni, nhìn thoáng qua thì chính quyền Algeria dựa vào bản Hiến pháp như để trêu chọc hàng chục triệu người biểu tình. Trên thực tế, bản Hiến pháp này đã bị chế độ tùy tiện vi phạm không biết bao nhiêu lần với sự đồng lõa của chính những người gọi là đại biểu quốc hội. Cho đến khi quân đội, đúng hơn là tướng Salah thúc giục thì điều 102 mới được áp dụng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng khi tướng Salah nhiều lần kêu gọi áp dụng cùng lúc ba điều luật 102, điều 7 và điều 8 (liên quan đến chủ quyền dân tộc) là ông muốn nói đến khả năng dẹp bỏ chế độ hiện nay, trả chính quyền lại cho dân, theo đúng nguyện vọng của phong trào phản kháng.
Nhưng nói gì thì nói, theo tác giả, một cuộc cách mạng thật sự chỉ xảy đến một khi tương quan lực lượng đảo ngược hoàn toàn. Mà trong ván cờ này, tướng Salah là đạo diễn, theo nhật báo khác là Algerie Part.
Trong khi đó, tuần báo L’Obs dành nhiều trang và hình ảnh trở lại sự nghiệp chính trị của tổng thống từ nhiệm : "Từ Vinh quang đến sụp đổ". Nhưng theo tạp chí thiên tả, dù rơi xuống vực sâu, Bouteflika vẫn là một khuôn mặt quan trọng của lịch sử Algeria.
Sudan : Phụ nữ đi đầu
L’Obs, ở trang "hình ảnh trong tuần" tuần báo thiên tả Pháp nhấn mạnh đến yếu tố can đảm của phụ nữ Sudan qua hình ảnh một nữ phóng viên 22 tuổi, áo trắng đứng trên mui xe, kêu gọi nhà độc tài Al Bachir từ chức.
Phong trào tranh đấu cho tự do có thêm một biểu tượng mới và một chiến thắng mới. Vài tháng trước khi nhân vật lãnh đạo Sudan suốt 30 năm với bàn tay sắt bị quân đội truất phế, giới quan sát đã linh cảm được tín hiệu gió đổi chiều.
The Times liệt kê một số sự kiện : thành phần tiến bộ trong đảng cầm quyền và báo chí ủng hộ nhóm sĩ quan cải cách, tổng thống Al Bachir huy động thành phần côn đồ Janjawid, lực lượng dân quân thảm sát 300.000 dân ở Darfour năm 2003, tuần tra gần tổng hành dinh quân đội. Càng ngày càng có nhiều nhà đối lập ôn hòa và kỷ luật tham gia biểu tình chống tăng giá bánh mì và giá xăng dầu. Bất chấp nguy hiểm cho tính mạng, phụ nữ luôn chiếm đa số và đi đầu trong các cuộc xuống đường đòi nhà lãnh đạo bị khinh khi, cố thủ trong dinh phủ, ra đi cho xong nợ.
Vào ngày 19/12/2018, chính ông đã tự gieo gió : tăng giá bánh mì lên ba lần. Cơn giận của người dân tỉnh Atbara, cách thủ đô Khartum 350 cây số, biến thành bão sa mạc kéo về bao vây dinh tổng thống.
Thật ra Al Bachir đã được giới lãnh đạo trong khu vực khuyên là nên từ chức lúc chưa quá trễ. Tuy nhiên, lệnh truy nã của Tòa án Hình sự Quốc tế làm ông lo ngại và chần chờ để rồi lâm vào thế bị bao vây. Kết luận của The Times được lên khuôn trước khi Al Bachir bị truất phế.
Điểm mạnh cũng là tử huyệt của chế độ Hun Sen
Nguyệt san Asie Reportage số tháng Tư của hiệp hội Les Enfants du Mekong, tổ chức thiện nguyện giúp trẻ em, học sinh đồng bằng sông Cửu Long dành nhiều trang để giới thiệu sinh hoạt của sắc tộc Hmong giữa truyền thống và hiện đại : Giáo dục là vũ khí hiệu quả giúp phụ nữ có chỗ đứng trong xã hội, tránh cạm bẫy nô lệ tình dục. Trang chính trị, Asie Reportage phân tích thế mạnh và thủ đoạn củng cố quyền lực theo xu hướng cha truyền con nối của thủ tướng Cam Bốt Hun Sen. Tuy nhiên, chính điểm mạnh này cũng là tử huyệt của mọi chế độ gia đình trị.
Theo phân tích của Gregory Mekaelian, chuyên gia của Trung tâm Đông Nam Á, người ta không thể hiểu được nhờ đâu mà thủ tướng Cam Bốt Hun Sen có thể trị vì đến năm nay là 34 năm. Muốn biết, phải xem xét mớ bòng bong của mạng lưới quan hệ đặt trên nền tảng liên đới gia đình và quan hệ tỉnh lẻ, một truyền thống của xứ chùa Tháp.
Thứ nhất, đàn bà Cam Bốt không quan tâm đến chuyện chính trị của chồng nhưng lại đóng vai trò tối quan trọng trong gia đình. Với quyền của người mẹ, người chị, em, con gái, bà nội, bài ngoại, họ "đan dệt" quan hệ qua thông gia, mở rộng ảnh hưởng thế lực.
Thứ hai là truyền thống lịch sử : Hun Sen cũng như những lãnh đạo Cam Bốt từ đầu thế kỷ trước, họ có khả năng hiểu biết về hành chánh và xuất thân từ giai cấp trung lưu nên tận dụng ưu thế này để bảo vệ quyền lực từ trung ương đến địa phương trong tay những người cùng phe.
Vấn đề là từ khi quốc vương Sihanouk qua đời, người hùng của Cam Bốt lấn áp tân vương Sihamoni. Trên thượng tầng lãnh đạo, các con của Hun Sen được bổ nhiệm vào chức vụ quan trọng. Có người đã tiên đoán người con nào của Hun Sen sẽ thay cha. Nhưng, đây chính là cội nguồn của bất trắc. Bởi lẽ, việc "truyền thừa" ở Cam Bốt không theo dòng chính mà do "dòng bên mẹ", do vậy, số "ứng viên" nhân lên gấp nhiều lần. Thêm vào đó, lịch sử nối ngôi ở Cam Bốt, theo mô hình trong đầu của thành phần quý tộc, là phải có sự tranh đua chém giết giữa các hoàng tử để phân định người xứng đáng.
Đó là lý do mà Gregory Mekaelian phải cảnh báo giới đầu tư xem gia đình Hun Sen là yếu tố ổn định, coi chừng sẽ thất vọng.
Ấn Độ đã xong mùa tranh cử
Chiến dịch bỏ phiếu bắt đầu và kéo dài trong 6 tuần. Trong khi mọi kết quả thăm dò đều cho là đảng BJP của thủ tướng Modi sẽ chiếm đa số, nhưng một số báo tỏ ra thận trọng.
Hai yếu tố được tờ Diplomat của Nhật lưu tâm là các đảng đối lập cấp điạ phương có thể nhân bất mãn xã hội sẽ liên kết với nhau "đẩy" đảng của thủ tướng liên bang khỏi chính quyền cấp bang. Thứ đến là thành phần bị xem là "tiện dân" liệu có còn tin cậy vào thủ tướng Modi hay không ?
Tình trạng thất nghiệp lên cao cũng là yếu tố bất lợi cho ông Modi, theo báo Outlook ở New Delhi.
Tin khoa học
Trong lãnh vực khoa học, Le Point khẳng định "đường lên sao Hỏa là kế hoạch nghiêm túc". Trong khi L’Express thông báo "bệnh Parkinson sắp có thuốc trị".
L’Express đưa ra bốn phương pháp trị liệu bệnh liệt rung phối hợp loại trừ protein độc hại, lấy bớt chất sắt, dùng hồng ngoại tuyến tăng năng lực cho tế bào thần kinh chống lão hóa.
Tú Anh
