Thông Luận

Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết làm cơ sở đòi Nga đền bù cho Ukraine

Thùy Dương, RFI, 15/11/2022

Nghị quyết về việc đòi Nga phải bồi thường cho Ukraine đã được thông qua với đa số phiếu thuận tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào hôm 14/11/2022. Đây được xem là hòn đá tảng đầu tiên đặt nền móng cho việc quy trách nhiệm cho Nga trong vụ xâm lược nước láng giềng Ukraine.

Một tòa nhà bị bom phá hủy ở Sviatohirsk, Ukraine, ngày 14/11/2022. AP - Andriy Andriyenko

94 nước đã bỏ phiếu thuận, 14 nước bỏ phiếu chống, trong đó có Nga, Trung Quốc, Cuba… Trong số 73 nước không tham gia bỏ phiếu, có Brazil, Ấn Độ, Israel và các nước Châu Phi.

Từ New York, thông tín viên Carrie Nooten giải thích :

"Tiêu đề nghị quyết rất rõ ràng : "Cuộc xâm lược Ukraine : các biện pháp yêu cầu và đền bù". Mặc dù không mang tính bắt buộc và không đi vào chi tiết, nhưng nghị quyết, đặt ra vấn đề về việc cần đền bù, bồi thường cho những thiệt hại về người và vật chất mà cuộc xâm lược của Nga gây ra, ngay cả trước khi chiến tranh kết thúc.

Văn bản gợi ý thiết lập một cơ chế quốc tế về bồi thường, đền bù, cũng như ghi nhận và thống kê các thiệt hại, với các tài liệu hỗ trợ, về các yêu cầu đòi bồi thường mà các thể nhân và pháp nhân hoặc đơn giản là Nhà nước Ukraine đưa ra. Việc này sẽ cho phép định lượng các khoản đền bù cho Ukraine.

Đại sứ Ukraine bên cạnh Liên Hiệp Quốc nhắc lại rằng có một cơ chế tương tự đã được áp dụng từ năm 1991 đến năm 2022, cho phép Kuwait nhận được 52,4 tỷ đô la tiền đền bù từ Iraq sau vụ xâm lược hồi năm 1990. Nhưng đại sứ Ukraine cũng nói rõ rằng điều đó sẽ không thay thế cho công lý quốc tế. Tổng thống Ukraine Volodomyr Zelensky đã hoan nghênh quyết định của Liên Hiệp Quốc và đăng tải trên Twitter : "Kẻ xâm lược sẽ phải trả giá cho những gì họ đã gây ra".

Thùy Dương

*************************

Một công ty quân sự tư nhân mới được thành lập, hành động dưới danh nghĩa Chính thống giáo Nga

Thùy Dương, RFI, 14/11/2022

Hôm thứ Bảy, 12/11, báo chí Nga loan tin về việc một công ty quân sự tư nhân mới chuẩn bị được thành lập. Điều đáng nói là công ty này hành động với danh nghĩa Chính thống giáo Nga.

Một buổi lễ do nhà thờ Chính thống giáo tổ chức với sự tham dự của quân đội Nga, tại Moskva ngày 09/11/2022. AP - Igor Palkin

Được thành lập vào năm 2017 tại Saint Petersburg, tổ chức "Thánh giá của Thánh André" ban đầu chỉ là một trung tâm đào tạo bán quân sự "đơn thuần", dưới sự giám sát của các cựu binh thuộc lực lượng đặc nhiệm và có sự ủng hộ của Nhà thờ Chính thống Nga.

Thế nhưng, vào thứ Bảy 12/11, tổ chức này thông báo muốn thành lập "các tiểu đoàn quân tình nguyện" và các đội quân này sẽ được kêu gọi tham gia vào cuộc chiến ở Ukraine. Điều này có nghĩa là Nga có công ty quân sự tư nhân tôn giáo đầu tiên.

Theo RFI, ý tưởng về một "cuộc chiến tranh tôn giáo" chống lại Ukraine, lâu nay vẫn bị gạt ra bên lề các phát biểu chính thức tại Nga. Tuy nhiên, Nhà thờ Chính thống giáo, cũng như các yếu tố tôn giáo trong hoạt động tuyên tuyền về chiến tranh của Nga, đang ngày càng chiếm vị trí quan trọng.

Ngoài việc xem người Ukraine là phát xít, tư tưởng coi dân Ukraine là quỷ Satan, gắn với sự suy đồi và phản tôn giáo, phá hủy các giá trị truyền thống, từ vài tuần nay ngày càng lan rộng trong các phương tiện truyền thông chính thống, thậm chí còn xuất hiện trong các phát biểu của một số quan chức như chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga, cựu thủ tướng Dmitry Medvedev.

Moskva dường như đang muốn tuyên truyền về một cuộc chiến tiêu diệt quỷ Satan Ukraine.

Thùy Dương

*************************

Lực lượng Ukraine tiếp quản Kherson bị "tàn phá nặng nề" và bắt đầu điều tra "tội ác" của quân Nga

Trọng Nghĩa, RFI, 13/11/2022

Sau khi tiến vào tiếp quản thành phố Kherson và được dân chúng vui mừng đón tiếp, lực lượng Ukraine vào hôm 12/11/2022 đã bắt đầu công việc rà phá bom mìn, sửa chữa cơ sở hạ tầng mà theo lời tổng thống Ukraine, đã bị "tàn phá nặng nề". Bên cạnh đó là công việc ghi lại những "tội ác" mà quân đội Nga gây ra.

Một quân nhân Ukraine chuyển vũ khí chống tăng chiếm được từ một kho do quân Nga bỏ lại khi rút khỏi Blahodatne, vùng Kherson, ngày 11/11/2022. Reuters – Valentyn Ogirenko

Kherson, bị Nga sáp nhập vào cuối tháng 9, từng là thành phố lớn đầu tiên của Ukraine bị thất thủ sau khi Nga khởi động cuộc xâm lược vào cuối tháng 2. Ngay sau khi lính Nga rút đi, theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, quốc ca Ukraine đã vang lên hôm thứ Sáu 11/11.

Hình ảnh do lực lượng vũ trang Kiev công bố cho thấy dân Ukraine nhảy vòng tròn, xung quanh ngọn lửa, theo nhịp điệu của "Chervona Kalyna", một bài hát yêu nước. Một đoạn video do tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đăng trên mạng Telegram, nói là đến từ Kherson, cũng cho thấy các binh sĩ Ukraine tự gọi mình thuộc "lữ đoàn 28" được chào đón trong đêm với một đám đông hô vang "V-C-U", tên viết tắt của lực lượng vũ trang Ukraine.

Zelensky tố cáo Nga

Trong thông điệp tối hôm qua, ông Zelensky khẳng định: "Tất cả chúng tôi đều vui mừng khôn xiết", đồng thời tố cáo việc quân Nga đã gây nên những tàn phá nặng nề trong khu vực : "Trước khi bỏ chạy khỏi Kherson, những kẻ chiếm đóng đã phá hủy tất cả cơ sở hạ tầng thiết yếu - từ thông tin liên lạc, đến các hệ thống cấp nước, sưởi và điện".

Theo ông, các lực lượng vũ trang Ukraine đã giành lại quyền kiểm soát gần 60 địa phương trong vùng Kherson, và khoảng 2.000 thiết bị gây nổ đã được vô hiệu hóa.

Theo lãnh đạo ngành cảnh sát Ukraine, khoảng 200 nhân viên cảnh sát cũng đã được triển khai tới Kherson để dựng rào chắn và ghi lại "tội ác của những kẻ chiếm đóng Nga". Ông cũng cảnh báo cư dân của Kherson về sự hiện diện của các thiết bị nổ do lực lượng Nga bỏ lại.

"Đi đúng hướng"

Vào hôm qua, 12/11, trong cuộc tiếp xúc với đồng nhiệm Mỹ Antony Blinken bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Phnom Penh, ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleb tuyên bố : "Chỉ cùng nhau chúng ta mới có thể giành ưu thế và đẩy Nga ra khỏi Ukraine. Chúng ta đang đi đúng hướng".

Trong một thông cáo, bộ trưởng quốc phòng Anh Ben Wallace cho rằng việc Nga rút khỏi Kherson đánh dấu "một thất bại chiến lược mới" của Moskva. 

Về phần mình, Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ Joe Biden, gọi việc quân đội Kiev tiếp quản thành phố Kherson là một "chiến thắng phi thường… rất đáng kể".

Theo AFP, đây là lần thứ ba, quân đội Nga phải thực hiện một bước lùi lớn kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2. Mùa xuân vừa qua, Nga đã phải từ bỏ việc đánh chiếm Kiev khi phải đối mặt với sức kháng cự quyết liệt của người Ukraine, trước khi bị đánh đuổi khỏi gần như toàn bộ vùng Kharkiv (miền đông bắc Ukraine) vào tháng 9.

Trọng Nghĩa

*************************

Chiến tranh Ukraine : Nga rút khỏi Kherson, lập tuyến phòng thủ bảo vệ Crimea ?

Minh Anh, RFI, 13/11/2022

Sau khi thông báo rút quân khỏi Kherson, điện Kremlin lên tiếng cảnh báo Nga không từ bỏ vùng lãnh thổ mà Nga đã sáp nhập. Và bất chấp việc Nga rút quân, Kherson vẫn nằm trong tầm bắn của quân đội Nga và các lực lượng Ukraine cũng sẽ không thể băng qua sông Dnieper.

Người dân ở Odessa ăn mừng vì quân đội Ukraine lấy lại được thành phố Kherson từ quân Nga, ngày 12/11/2022. AP - Nina Lyashonok

Trên đài RFI ngày 13/11, tướng Dominique Trinquand, chuyên gia quân sự, cựu lãnh đạo phái bộ quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốc phân tích : Mục tiêu rút quân của Nga lần này là nhằm bảo vệ bán đảo Crimea trước khả năng xảy ra một cuộc phản công thứ ba từ Kiev. Kể từ giờ, quân Nga trong thế thủ. Ông giải thích : 

"Trong chiến lược của tướng Nga, vấn đề chủ yếu ở đây là bảo vệ bán đảo Crimea, do vậy, ông ấy đã cho lập nhiều tuyến phòng thủ dọc theo sông Dnieper và sẽ tiếp tục cho lập nhiều tuyến phòng thủ ở phía bắc bán đảo Crimea. Hơn nữa, những tuyến phòng thủ đã có trước đây cũng sẽ được tăng cường. Theo tôi, đó cũng là lẽ hiển nhiên, bởi vì ít có cơ may quân Ukraine có khả năng vượt sông Dnieper, con sông mà quân Nga đã băng qua khi thoái lui, còn Ukraine sẽ băng sông trong thế tấn công. 

Ngược lại, có cả một khu vực nằm giữa sông Dnieper và vùng Donbass, ví dụ như khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia mà tại đây người ta chẳng hề nhắc đến chiến sự. Chính từ khu vực đó cho phép quân Ukraine, nếu họ có khả năng mở một cuộc tấn công thứ ba, đi thẳng từ Bắc xuống Nam trực chỉ bán đảo Crimea. Tuy nhiên, đây là điều tôi chưa biết được vì còn phụ thuộc vào tương quan lực lượng".

RFI, 13/11/2022

**************************

Ukraine chính thức giành lại thành phố Kherson

Phan Minh, RFI, 12/11/2022

Hôm 11/11/2022, quân đội Ukraine thông báo đã tiến vào thành phố Kherson, sau khi quân Nga buộc phải rút lui. Kiev chính thức giành lại thành phố chiến lược và mang ý nghĩa biểu tượng ở miền nam. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói đây là "một ngày lịch sử". Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã chúc mừng Kherson trở về với Ukraine, còn Hoa Kỳ thì ca ngợi đây là một "chiến thắng phi thường".

Một người dân Kiev ăn mừng Ukraine giành lại thành phố Kherson, ngày 11/11/2022. AP - Bernat Armangue

Tại Kherson, người dân hết sức vui mừng chào đón quân đội Ukraine tiến vào thành phố sau 8 tháng bị quân Nga chiếm đóng. Từ Lviv, thông tín viên Stéphane Siohan cho biết thêm thông tin:

Những chiếc xe chở binh lính thận trọng tiến vào các tuyến đường chính của Kherson. Sau đó là thường dân, họ tập trung bên lề đường, cầm trên tay một bó hoa hoặc lá cờ Ukraine. Bỗng nhiên mọi người oà lên niềm vui, không kìm được nước mắt . Chiều hôm qua, người dân Kherson và binh lính Ukraine ôm nhau thắm thiết, sau hơn 8 tháng thành phố bị quân Nga chiếm đóng.

Tiến vào thành phố sau khi quân chiếm đóng rút lui là lực lượng đặc nhiệm của Kiev. Vẫn rất khó xác định số lượng binh sĩ Nga ở lại khu vực và ý đồ thực sự của họ.

Nhưng trước hết là phải ăn mừng : hàng trăm cư dân Kherson đã hát và mừng rơi nước mắt được thấy quân đội Ukraine giành lại quyền kiểm soát thành phố.

Đêm xuống, điện bị cúp, các lá cờ Ukraine được treo lên ở trung tâm thành phố. Mặc dù tuyên bố đã giành lại được Kherson, nhưng chính quyền Ukraine vẫn kêu gọi mọi người phải thận trọng.

Trên thực tế, các sự kiện diễn ra rất nhanh, toàn bộ thành phố và các khu vực xung quanh bị gài mìn, và không ai biết quân đội Nga còn để lại những bất ngờ tệ hại gì cho người Ukraine, sau những gì được cho là một trong những thất bại quân sự tồi tệ nhất trong lịch sử đương đại của Kremlin.

Về tình hình những di dân phải chạy trốn chiến tranh, Liên Hiệp Quốc hôm qua đã kêu gọi lập một qũy quyên góp để giúp hàng triệu người di tản do xung đột ở Ukraine, Afghanistan và Trung Đông sống sót qua mùa đông năm nay.

Phan Minh