 | Tổng quan: | 3602711 |
Pháp không muốn nhận lại các phần tử thánh chiến người Pháp (VOA, 16/02/2018)
Các quan chức Pháp vẫn kiên quyết sẽ không chấp nhận việc hồi hương các phần tử thánh chiến người Pháp sau khi chúng bị bắt trên các chiến trường ở Syria và Iraq để truy tố ở Pháp.
Một phần tử Nhà nước Hồi giáo trong một video tuyên truyền của nhóm này (ảnh France info)
Sau gần một tuần thảo luận căng thẳng giữa các chính phủ phương Tây về số phận của các chiến binh nước ngoài bị giam giữ ở vùng Levant (đông Địa Trung Hải), Hoa Kỳ đề nghị các nước có công dân là những phần tử này hãy nhận trách nhiệm về chúng, song đề nghị này vẫn bị các chính phủ Pháp và Anh từ chối.
Một quan chức cao cấp của Pháp nói với VOA : "Chúng tôi chưa có tiến bộ gì về một thỏa thuận tổng thể về vấn đề này".
Ông nói rằng Paris lo ngại các chiến binh bị hồi hương sẽ cố sử dụng các tòa án cho mục đích tuyên truyền bằng cách chế giễu nền công lý của Pháp và chất vấn về tính vô tư của tòa án, cũng như lo ngại rằng một khi ở trong tù, chúng sẽ tìm cách cực đoan hóa các tù nhân khác. Các quan chức Pháp nói các vấn đề pháp lý cũng rất phức tạp để truy tố những kẻ khủng bố là người Pháp về các vụ khủng bố thực hiện ở nước ngoài.
Nhà ngoại giao Pháp, người từng tham gia các cuộc thảo luận cấp cao về vấn đề này với các đối tác Mỹ và Châu Âu, cho biết : "Việc truy tố sẽ rất khó khăn vì gần như không thể thu thập chứng cứ trên các chiến trường".
Có ước tính cho thấy số lượng công dân Pháp thuộc vào hàng đông nhất trong số các chiến binh nước ngoài tham gia nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo và các phe thánh chiến khác ở vùng Levant. Người ta cho rằng hơn 300 phần tử thánh chiến Pháp đã tử trận ở Syria hoặc Iraq, ước tính có khoảng 500 đến 600 kẻ bị mất tích hoặc bị bắt giữ, chủ yếu nằm trong tay người Kurd ở Syria.
Giữa tuần này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis đã bàn đến vấn đề phải làm gì với "hàng trăm" kẻ thánh chiến đang bị cầm giữ ở miền bắc Syria.
Ông Mattis nói sau cuộc gặp với 13 đối tác quốc tế ở Rome : "Điểm mấu chốt là chúng ta không muốn [những kẻ thánh chiến] quay trở lại đường phố Ankara, Tunis, Paris hay Brussels. Đó là một vấn đề quốc tế, nó cần phải được giải quyết bởi tất cả các bên tham gia".
Cả Pháp lẫn Anh vẫn không dao động trước lời đề nghị của ông Mattis rằng các quốc gia có công dân phải nhận trách nhiệm về những kẻ thánh chiến bị bắt.
************************
Số phận nào dành cho tù binh Daesh người Tây phương ? (RFI, 14/02/2018)
Đánh thắng tổ chức Daesh đã khó, nhưng thắng rồi số phận tù binh thánh chiến người Tây phương bị giam ở Irak, Syria hoặc trong tay người Kurdistan cũng không phải là chuyện dễ giải. Để mặc họ cho tòa án các nước sở tại, hay đem họ về nước xét xử ? Câu hỏi nát óc này được đặt ra trong phiên họp ngày 13/02/2018 tại Roma, giữa 15 nước trong liên quân, mà Pháp là một thành viên. Không một giải pháp nào là toàn hảo, vì sao ?
"Femmes de djihadistes", sách điều tra về các nữ chiến binh thánh chiến gốc Pháp, của nhà báo Matthieu Suc, xuất bản năm 2016. Nhà xuất bản Fayard - Ảnh minh họa
Đối với Hoa Kỳ, tất cả tù binh thánh chiến, dân nước nào thì đem về nước đó xét xử. Đề nghị này bị Anh Quốc bác bỏ. Luân Đôn không muốn nhận những kẻ khủng bố dùng dao hành quyết khoảng 20 nạn nhân không gớm tay, như Alexanda Amon Kotey hoặc là El Shafee el-Sheik trở về quốc đảo.
Trong các nhà tù Irak và các vùng Kurdistan-Irak, Kurdistan-Syria, số chiến binh Daesh người Tây phương đã lên đến hàng trăm người, không kể 1200 gia đình với 40 quốc tịch khác nhau, chỉ riêng ở Raqqa và Deir Ezzor, miền bắc Syria.
Đối với nước Pháp, nạn nhân của nhiều vụ khủng bố đẫm máu trong những năm 2015 và 2016, quyết định đem thành viên Daesh, là công dân Pháp, về nước là một bài toán khó.
Thoạt đầu, vào tháng 11/ 2017, khi Daesh mất hết các thành phố lớn, và trước những lời cầu cứu thống thiết của một số phụ nữ thánh chiến muốn được hồi hương chịu tội, đừng để họ bị xử theo luật của các nước Trung Đông, tổng thống Emmanuel Macron đề nghị "giải quyết từng trường hợp". Tuy nhiên, cho đến tháng 01/2018, phát ngôn viên chính phủ lại cho biết "những chiến binh thánh chiến bị bắt ở vùng Kurdistan-Syria sẽ bị xét xử theo luật của địa phương, nếu "tư pháp Kurdistan-Syria" đủ khả năng tổ chức phiên tòa công bằng.
Thế rồi, bộ trưởng Quốc Phòng Pháp Florence Parly, cũng khẳng định : "không chút xót thương cho những người đi theo Daesh để giết người, bởi vì những kẻ này có biết xót thương ai".
Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền chống lại quan điểm "lấy oán trả oán", thay thế cho công lý. Luật sư Patrick Baudoin, chủ tịch danh dự của Liên Đoàn Quốc Tế Nhân Quyền (IDH) phân tích : Dù cho phạm tội ác tày trời, khi một công dân Châu Âu đứng trước một bản án tử hình, thì chúng ta có quyền đòi hỏi Nhà nước nắm trong tay quyền sinh sát, không áp dụng án tử hình, hoặc là chuyển can phạm về quốc gia gốc để ra toà. Theo nhà hoạt động nhân quyền, quan điểm của ông có thể không đủ sức thuyết phục, nhưng nếu Pháp vi phạm nguyên tắc mà công lý đòi hỏi, thì sẽ mất đi tính chính danh của một Nhà nước pháp trị.
Cũng trong chiều hướng này, một nhà hoạt động nhân quyền khác là Nadim Houry - chuyên gia về Syria, giám đốc chương trình chống khủng bố của Human Rights Watch - yêu cầu đem những chiến binh thánh chiến người Châu Âu về Châu Âu xét xử một cách minh bạch và công bằng.
Trả lời phỏng vấn đài truyền hình France 24, nhà hoạt động Nadim Houry cho biết người Kurdistan-Syria đã lập tòa án chống khủng bố từ gần ba năm nay. Trong năm 2017, có 700 chiến binh Daesh bị xét xử, nhưng chưa bao giờ có một người Tây phương nào. Bởi vì ưu tiên của người Kurdistan không phải là trừng phạt người nước ngoài.
Đặc điểm của "tòa án" Kurdistan là không có quyền biện hộ, không có kháng án nhưng bù lại, họ thiên về hòa giải, và do vậy lắm khi tha bổng cho thánh chiến cùng sắc tộc, để sớm bình thường hóa xã hội của người Kurdistan, sau nhiều năm chiến tranh. Cũng theo lập luận này, người Kurdistan, dù là bác sĩ, thợ làm bánh mì, nếu đã chạy theo Daesh vì cần tiền nuôi gia đình hay lấy lại căn nhà, thì không thể xem là kẻ có tội. Còn những phụ nữ thánh chiến Tây phương, không ai mời mà đến, còn lên mạng khuyến khích khủng bố, thì họ mặc kệ.
Do vậy, theo chuyên gia của Human Rights Watch, chính phủ Pháp cần đem công dân mình về Pháp. Vấn đề là "phải có qua có lại". Các tổ chức Kurdistan, trong mưu đồ lập quốc, muốn Tây phương thừa nhận là một chính quyền, dự định trả tù binh thánh chiến về nước, với một tập hồ sơ pháp lý chính thức. Vấn đề là Paris có muốn tiến thêm một bước trong vấn đề ngoại giao này hay không ?
Còn giải pháp cuối cùng là "nhờ Bachar al Assad giam giữ hộ" các chiến binh thánh chiến bị bắt ở Syria. Ý kiến này cũng bị giới nhân quyền chống lại. Mượn tay một chế độ "đàn áp dân của chính mình, bằng tra tấn, bằng vũ khí hóa học và nhà tù", để giam giữ can phạm khủng bố cho Châu Âu, thì theo Nadim Houry, đó là một yêu cầu "vừa bất chính, vừa phi đạo đức".
Tú Anh
