 | Tổng quan: | 3706965 |
Mỹ-Iran : Tổng thống Trump đủ tỉnh táo thoát "bẫy" chiến tranh ? (RFI, 24/06/2019)
Mỹ và Iran liên tục khẩu chiến gay gắt, để tránh bị mất mặt, từ hôm 20/06/2019 khi Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran bắn hạ một máy bay do thám không người lái RQ-4 Global Hawk của Mỹ. Chiến sự tưởng như sắp nổ ra tại chảo lửa Trung Đông khi tổng thống Donald Trump ra lệnh tấn công ba mục tiêu tại Iran vào tối 20/06, rồi bất ngờ rút lệnh chỉ vài phút trước khi bắt đầu chiến dịch.
Ảnh minh họa máy bay không người lái RQ-4 Global Hawk của Không Quân Mỹ tương tự với chiếc bị quân đội Iran bắn hạ ngày 20/06/2019. Reuters/U.S. Air Force/Bobbi Zapka
Lý do được chủ nhân Nhà Trắng giải thích trên mạng Twitter rằng ông không muốn "150 người sẽ bị thiệt mạng" vì cuộc tấn công trả đũa "bất cân xứng với vụ bắn hạ máy bay không người lái". Chủ Nhật 23/06, phát biểu trước báo giới trong vườn của Nhà Trắng, tổng thống Trump lại mang triển vọng phát triển kinh tế ra hứa với người dân Iran rằng "họ sẽ có một đất nước giầu có, họ sẽ rất hạnh phúc và tôi sẽ là người bạn tốt nhất của họ" với điều kiện Tehran từ bỏ tham vọng vũ khí nguyên tử.
Mỹ-Iran nắn gân nhau qua lời nói
Vừa mới mang củ cà rốt ra nhử, tổng thống Trump mang luôn cả gậy ra dọa khi tuyên bố áp dụng ngay từ thứ Hai 24/06 một số biện pháp trừng phạt "quan trọng" đối với Iran, song song với cuộc chiến tranh mạng dường như đã được tiến hành để trả đũa hai tầu dầu mới bị tấn công ở biển Oman. Chưa viện đến giải pháp quân sự, nhưng tổng thống Mỹ cho biết không loại trừ khả năng này.
Là người luôn ủng hộ biện pháp đáp trả quân sự, John Bolton, cố vấn "diều hâu" về an ninh của tổng thống Mỹ, cảnh báo : "Cả Iran hay bất kỳ nhân tố thù nghịch nào khác đừng nên nhầm lẫn giữa thận trọng, kiềm chế của Mỹ và yếu đuối. Lực lượng quân sự của chúng tôi (Mỹ) sẵn sàng hành động".
Tuy nhiên, Iran cũng không khoanh tay để Mỹ "dọa". Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif vạch thêm tội của quân đội Mỹ từng thâm nhập vào không phận của Iran vào cuối tháng 05/2019 mà hậu quả là một máy bay không người lái MQ9 của Mỹ bị quân đội Iran bắn hạ. Kamal Kharazi, một quan chức ngoại giao cấp cao Iran, đánh giá vụ máy bay Mỹ thâm nhập không phận Iran lần thứ hai là một "bằng chứng" mới cho thấy "băng đảng Bolton suýt kéo được (Trump) vào chiếc bẫy chiến tranh" chống Iran, đồng thời nhận định "sự thận trọng đã tránh được điều này, nhưng "Khủng bố kinh tế" gây thêm căng thẳng".
Tướng Abolfazl Shekarchi, phát ngôn viên của bộ tham mưu hỗn hợp các lực lượng vũ trang Iran, từng cảnh báo hôm 22/06 rằng "Bắn một viên đạn về phía Iran là sẽ châm lửa đốt lợi ích của Mỹ và các đồng minh" ở Trung Đông.
Iran sẽ tổ chức bầu cử lập pháp trong 8 tháng nữa, giới chính trị gia siêu bảo thủ xoa tay hy vọng kéo tổng thống Trump vào cuộc chiến mà ông không hề muốn. Vincent Eiffing, chuyên gia về Iran thuộc đại học Công giáo Louvain (Bỉ), nhận định với Le Figaro (22/06/2019) : Giả sử nếu xảy ra, các cuộc tấn công của Mỹ sẽ càng khiến người dân Iran tăng cường tinh thần dân tộc và chắc chắn, phe bảo thủ sẽ không từ bỏ cơ hội để khai thác tình huống này. Vì vậy, Iran sẽ tiếp tục khẩu chiến để tránh bị mất mặt, đồng thời vẫn kiềm chế gây thêm khiêu khích.
Có thể chính những hậu quả nặng nề nếu tấn công Iran đã khiến tổng thống Mỹ hạ hỏa, trong đó có một số hậu quả tức thì, theo liệt kê của nhà nghiên cứu Vincent Eiffing : "Iran rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và tái khởi động chương trình nguyên tử, Lực lượng Vệ binh Cách mạng được tăng thêm ảnh hưởng trong quá trình đưa ra quyết định, khả năng Iran tăng cường hoạt động tên lửa đạn đạo ở Trung Đông - điều mà các nước phương Tây tìm cách kiềm chế - và tấn công trả đũa thông qua các lực lượng chi nhánh của Iran ở Trung Đông nhắm vào Hoa Kỳ hoặc những lợi ích của nước này".
Tehran đánh tiếng rằng sẽ tiếp tục phá rối Hoa Kỳ thông qua các lực lượng đồng minh chủ chốt. Lực lượng Hezbollah Lebanon - có hơn 100.000 tên lửa sẵn sàng chĩa vào Israel, lực lượng vũ trang Hồi giáo hệ phái Shia ở Irak, từ một tuần nay, gần như hàng ngày vẫn nã rocket vào các căn cứ quân sự nơi có lính Mỹ đồn trú, và lực lượng nổi dậy Houthi ở Yemen tăng cường bắn vào lãnh thổ Saudi Arabia.
Theo nhà nghiên cứu Clément Therme, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Bahrain, chính quyền Tehran biết lợi dụng tình thế tổng thống Trump, vừa thông báo ra tranh cử nhiệm kỳ thứ hai, "bị kẹt giữa một bên là cử tri phản chiến và bên kia là đội ngũ cố vấn diều hâu ủng hộ tấn công Iran". Nhưng để được bầu lại làm tổng thống Mỹ, trong vài tháng tới, chủ nhân Nhà Trắng sẽ cần đến cử tri nhiều hơn.
Theo nhận định của bà Geranmayeh với Le Figaro, "nếu không có nỗ lực từ một bên thứ ba, hoặc từ phía Washington, thế giới sẽ chứng kiến những hậu quả leo thang mới trong vài tháng tới". Laurence Nardon, phụ trách chương trình Bắc Mỹ thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI) có chung nhận định, khi trả lời báo Le Parisien (21/06) : "Nếu cuối cùng Mỹ khai chiến, điều này có lẽ sẽ rất nguy hiểm vì Iran không phải là Afghanistan". Tương tự, theo ông Pascal Boniface, chủ tịch Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS), giả sử xảy ra thêm một vài sự cố khác, "mọi chuyện đều có thể, ngoại từ việc can thiệp ồ ạt vào Iran vì điều này sẽ là sự điên rồ của quân đội Mỹ".
Tại sao Tehran lại ám ảnh Donald Trump ?
Trong số những đối thủ không đội trời chung của tổng thống thứ 45 của Mỹ, từ Hillary Clinton đến truyền thông… Iran luôn là mục tiêu tấn công ưu tiên của Donald Trump. Ngay từ khi tranh cử tổng thống, nhà tỉ phú địa ốc New York từng gọi nước Cộng hòa Hồi giáo Iran là "chế độ cuồng tín", "Nhà nước lưu manh"… Iran có đủ tiêu chuẩn để trở thành đối thủ hoàn hảo của tổng thống Trump, theo giải thích với báo Le Parisien của Dominique Moïsi, cố vấn tại Viện Montaigne.
Thứ nhất, Iran bị coi là kẻ thù từ 40 năm của Mỹ, sau khi xảy ra khủng hoảng con tin dưới thời giáo chủ Khomeyni. Tiếp theo, "Iran còn là kẻ thù chính của Israel và Saudi Arabia, hai đồng minh của Mỹ ở Trung Đông vì tổng thống Trump muốn chuyển giao quyền lực vùng Trung Đông để dần rút khỏi khu vực này nhằm toàn tâm toàn lực vào mục tiêu chính : Đối đầu chiến lược với Trung Quốc".
Vì vậy, tố cáo thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 chỉ là cái cớ để tổng thống Trump xóa bỏ thành quả của người tiền nhiệm Obama, đồng thời tấn công đối thủ mà ông ghét cay ghét đắng. Tuy nhiên, theo nhà sử học Nicole Bacharan, Donald Trump lại là "người bốc đồng và đơn giản. Ông không bao giờ dự đoán được những quyết định bất ngờ của mình và lèo lái giữa những mâu thuẫn". Hậu quả là tổng thống Mỹ bị rơi vào cuộc leo thang căng thẳng có thể sẽ kéo đến một cuộc chiến tranh mà ông không hề muốn.
Chiến lược về Iran của Trump : càng khó hiểu càng tốt
Vậy chiến lược về Iran của tổng thống Trump là gì ? Theo Jean-Eric Branaa, chuyên gia về Hoa Kỳ tại đại học Panthéon-Assas (Paris), đó là "làm cho chiến lược đó không thể hiểu nổi. Khi tổng thống Mỹ nói sẽ trừng phạt Iran, người ta không biết liệu ông ra lệnh phá một căn cứ địa pháo hay… một con thuyền". Tuy nhiên, "chính tính cách khó lường này lại làm nên sức mạnh của ông".
Có cùng quan điểm trên, Dominique Moïsi, cố vấn Viện Montaigne, còn "sững sờ" về chiến lược ngoại giao của tổng thống Mỹ mà ông đánh giá là "mưu mẹo và thậm chí là xuất sắc theo cách riêng của ông Trump… Dù sao, ông ấy là người điều khiển cuộc chơi, và đôi khi nhận được kết quả như chiến lược cứng rắn về thương mại với Trung Quốc".
Nói to, đe dọa rồi đàm phán quả quyết từng là cách làm của nhà tỉ phú địa ốc, nổi tiếng cứng rắn trong kinh doanh. Theo nhà nghiên cứu Dominique Moïsi, phương pháp này lại được áp dụng để thể hiện với cử tri Mỹ rằng "ông là người tài giỏi khi gây được sức ép tối đa với Tehran, sau đó ông sẽ nới lỏng sức ép để thể hiện rằng ông là người có trách nhiệm".
Tuy nhiên, giảng viên Jean-Eric Branaa, đại học Panthéon-Assas lại cho rằng áp dụng chiến lược "vừa đấm vừa xoa", tổng thống Mỹ phải đối mặt với nhiều rủi ro, trong đó "Chỉ cần phía Mỹ có một người chết, Trump sẽ không được bầu lại" làm tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2021-2024.
(Tổng hợp từ Le Figaro, Libération và Le Parisien)
****************
Trước khi ra đòn trừng phạt, Trump "đấu dịu" đề nghị đàm phán với Iran (RFI, 24/06/2019)
Một ngày trước khi thông báo các biện pháp mới trừng phạt Iran, tổng thống Mỹ Donald Trump, ngày 23/06/2019, khẳng định không muốn đối đầu vũ trang và một lần nữa đề nghị đàm phán vô điều kiện với Tehran.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời báo giới trong vườn của Nhà Trắng, Washington, ngày 22/06/2019. Reuters/Carlos Barria
Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình NBC, nguyên thủ Mỹ nhấn mạnh, ông "không muốn có chiến tranh". Ông cũng tin rằng Iran không muốn đối đầu quân sự với Washington khi bắn hạ chiếc máy bay không người lái dọ thám của Mỹ.
Tổng thống Mỹ nói : "Tôi nghĩ rằng Iran muốn thương lượng. Và tôi tin rằng họ muốn có được một thỏa thuận. Và thỏa thuận của tôi liên quan đến hạt nhân. Quý vị hãy chờ xem, họ sẽ chẳng có vũ khí hạt nhân đâu. Tôi không tin rằng Iran ưa thích tình trạng hiện nay mà họ đang phải đối mặt. Kinh tế đất nước hoàn toàn kiệt quệ".
Ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo đã đến Saudi Arabia hôm 24/06 để tham vấn các đồng minh trong khu vực về tình hình căng thẳng với Iran. Trước khi đáp chuyến bay đến Trung Đông, phát biểu trước báo giới, lãnh đạo ngoại gia Mỹ nhắc lại đề xuất đàm phán của Washington : "Chúng tôi sẵn sàng đàm phán không có điều kiện tiên quyết. Họ biết rõ gặp chúng tôi ở đâu".
Nguy cơ xảy ra đối đầu trực diện giữa hai nước ngày càng lớn sau vụ Iran bắn hạ một chiếc drone dọ thám của Mỹ hôm thứ Năm 20/06 mà Tehran cho là đã xâm phạm không phận nước này. Hoa Kỳ hôm thứ Bảy 21/06 khẳng định đã mở một chiến dịch tấn công tin học nhắm vào các vị trí quân sự của Iran.
Bộ Viễn Thông Iran trên mạng xã hội Twitter ngày 24/06 khẳng định : "Hoa Kỳ đã hoài công vô ích tiến hành tấn công tin học nhắm vào các vị trí quân sự của Iran".
Minh Anh
****************
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hôm 23/6 nói rằng cần phải tránh gây leo thang căng thẳng tại vùng Vịnh, trong bối cảnh căng thẳng tiếp tục dâng lên sau khi Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ.
Tổng thư ký Liên H ợp Quốc Antonio Guterres.
"Thế giới không thể gánh một cuộc đối đầu lớn ở vùng Vịnh", ông Guterres nói bên lề một hội nghị ở Lisbon, theo Reuters. "Mọi người phải giữ thần kinh thép".
Hôm 20/6, một quả tên lửa của Iran đã phá hủy drone trinh sát Global Hawk của Mỹ, và Hoa Kỳ nói rằng vụ việc xảy ra trong không phận quốc tế.
Ông Trump sau đó nói rằng ông đã hủy bỏ một cuộc tấn công quân sự trả đũa Iran vì hành động đó có thể giết hại 150 người.
Theo Reuters, Tehran hôm 22/6 lặp lại tuyên bố rằng máy bay không người lái Mỹ bị bắn hạ trong lãnh thổ của nước này và nói sẽ mạnh mẽ đáp trả bất kỳ mối đe dọa nào từ Hoa Kỳ.
Bình luận của ông Guterres được đưa ra một ngày sau khi ông Trump nói rằng ông sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt mới đối với Iran.
"Điều thực sự cần thiết là phải tránh bất kỳ hình thức gây leo thang [căng thẳng] nào", ông Guterres nói.
*****************
Tổng thống Trump hôm 23/6 nói với NBC News rằng ông không nhắn tin cho Tehran để cảnh báo Iran về cuộc tấn công của Mỹ mà sau đó ông đã hủy bỏ.
Tổng thống Trump.
Theo Reuters, các nguồn tin của Iran nói với hãng này rằng thông qua Oman, ông Trump đã cảnh báo Tehran rằng một cuộc tấn công của Mỹ sắp xảy ra, nhưng nói rằng ông phản đối chiến tranh và muốn đàm phán.
"Tôi không gửi tin nhắn đó", ông Trump cho biết trong chương trình "Meet the Press" của kênh NBC, nói thêm rằng ông "không mưu tìm chiến tranh".
Khi được hỏi ông nghĩ gì về mong muốn của Iran, Tổng thống Trump nói : "Tôi nghĩ họ muốn đàm phán. Và tôi nghĩ họ muốn đạt được một thỏa thuận. Và thỏa thuận của tôi là về hạt nhân".
"Họ sẽ không có vũ khí hạt nhân… Tôi không nghĩ rằng họ thích ở trong tình thế như hiện nay. Nền kinh tế của họ hoàn toàn sụp đổ", nhà lãnh đạo Mỹ nói tiếp.
Tin cho hay, Tổng thống Trump hôm 21/6 cho biết đã rút lại lệnh tấn công quân sự trả đũa chuyện Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ vì lệnh này có thể cướp đi sinh mạng của 150 người và tỏ dấu hiệu cho thấy ông để ngỏ khả năng đàm phán với Tehran.
*******************
Trump nhắm tăng chế tài Iran, vẫn cân nhắc hành động quân sự (VOA, 23/06/2019)
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày thứ Bảy nói ông sẽ áp đặt thêm chế tài lên Iran trong nỗ lực ngăn chặn Tehran thủ đắc vũ khí hạt nhân, nói thêm rằng hành động quân sự vẫn là một khả năng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nói chuyện với giới truyền thông khi ông rời Nhà Trắng đi Camp David, ở Washington, ngày 22 tháng 6, 2019.
Ông Trump, nói chuyện với các phóng viên tại Nhà Trắng, đưa ra những phát biểu này sau khi hủy bỏ hành động quân sự nhắm vào Iran để trả đũa việc nước này bắn hạ máy bay không người lái của quân đội Mỹ.
"Chúng tôi sẽ áp đặt thêm chế tài lên Iran", ông Trump nói. "Trong một số trường hợp chúng tôi tiến chậm, nhưng trong những trường hợp khác, chúng tôi đang tiến nhanh".
Tổng thống nói hành động quân sự chống lại Iran "luôn được cân nhắc".
Nhưng ông Trump cũng chỉ ra rằng ông sẵn sàng đảo ngược sự leo thang, đồng thời cho biết ông sẵn lòng nhanh chóng đạt được thỏa thuận với Iran mà ông nói sẽ vực dậy nền kinh tế èo uột của nước này.
"Chúng ta sẽ gọi nó là ‘Hãy làm Iran vĩ đạt trở lại.’"
Ông Trump nói chuyện với các phóng viên khi ông chuẩn bị rời Washington đến Camp David, nơi tịnh dưỡng của tổng thống. Ông nói ông sẽ suy nghĩ về vấn đề Iran tại đây.
*******************
Iran nói sẽ đáp trả kiên quyết bất cứ đe dọa nào của Mỹ (VOA, 22/06/2019)
Iran ngày thứ Bảy nói sẽ đáp trả kiên quyết bất cứ đe dọa của Mỹ nhắm vào họ, hãng thông tấn bán chính thức Tasnim đưa tin, trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Tehran và Washington về vụ Iran bắn hạ máy bay drone không người lái của Mỹ.
Những gì còn lại của thứ mà sư đoàn không gian của Vệ binh cách mạng Iran mô tả là drone bị bắn rơi của Mỹ, được trưng bày ở Tehran, Iran, ngày 21 tháng 6, 2019.
Hôm thứ Năm, một phi đạn của Iran phá hủy drone do thám Global Hawk của Mỹ. Tehran nói nó bị bắn hạ bên trên lãnh thổ của họ, còn Washington thì nói việc này xảy ra trên không phận quốc tế.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu cho biết ông đã hủy bỏ một cuộc tấn công quân sự trả đũa Iran vì nó có thể giết chết 150 người, và tỏ dấu hiệu cho thấy ông sẵn lòng đàm phán với Tehran.
"Bất kể quyết định nào mà họ (các quan chức Mỹ) đưa ra ... chúng tôi sẽ không cho phép bất kì biên giới nào của Iran bị xâm phạm. Iran sẽ kiên quyết đối đầu với bất kì sự gây hấn hay mối đe dọa nào của Mỹ", phát ngôn viên của bộ ngoại giao Abbas Mousavi nói với Tasnim.
Một chỉ huy cao cấp của lực lượng Vệ binh Cách mạng thể hiện giọng điệu thách thức tương tự, trong các phát biểu được dẫn lại bởi Thông tấn xã Cộng hòa Hồi giáo (IRNA).
"Đây là phản ứng của chúng tôi đối với việc xâm phạm không phận của Iran và nếu sự xâm phạm này tái diễn thì chúng tôi sẽ lặp lại phản ứng này", Chuẩn tướng Amirali Hajizadeh, người đứng đầu sư đoàn không gian của Vệ binh, nói.
Những lo ngại về một cuộc đối đầu giữa Iran và Mỹ đã gia tăng mặc dù ông Trump nói rằng ông không muốn gây chiến với Iran. Tehran cũng nói họ không tìm kiếm chiến tranh nhưng cảnh báo một phản ứng "kịch liệt" nếu bị tấn công.
"Bất kì sai lầm nào của kẻ thù của Iran, đặc biệt là Mỹ và các đồng minh trong khu vực, sẽ giống như bắn vào một thùng thuốc súng thiêu cháy nước Mỹ, lợi ích của nó và các đồng minh của nó", Abolfazl Shekarchi, người phát ngôn cao cấp của Lực lượng Vũ trang Iran, nói với Tasnim vào ngày thứ bảy.
Reuters dẫn lời một nhà ngoại giao cao cấp người Ả-rập cho biết căng thẳng gia tăng vọt sẽ gây tổn hại thêm cho khu vực Trung Đông chìm trong khủng hoảng.
"Đối đầu, dù là chúng ta nghĩ về Trump hay Iran, sẽ là thảm họa đối với tất cả các bên", nhà ngoại giao nói với Reuters với điều kiện ẩn danh.
Căng thẳng bắt đầu trở nên trầm trọng hơn khi ông Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và sáu cường quốc và áp đặt các chế tài lên nước này. Các chế tài đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận để đổi lấy việc Tehran kiềm chế chương trình hạt nhân của mình.
Iran đe dọa sẽ vi phạm thỏa thuận nếu Châu Âu, một bên kí tham gia thỏa thuận, không cứu vãn nó bằng cách che chở Tehran khỏi các chế tài của Mỹ.
****************
Hệ thống vũ khí của Iran bị Mỹ tiến hành tấn công mạng (23/06/2019)
Mỹ đã tiến hành một cuộc tấn công mạng vào các hệ thống vũ khí của Iran vào thứ Năm, 20/6/2019, khi Tổng thống Trump rút các cuộc không kích vào nước này, theo truyền thông Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ông "cởi mở" với Iran và 'hãy làm cho Iran tuyệt vời trở lại"
Cuộc tấn công mạng đã vô hiệu hóa các hệ thống máy tính kiểm soát các bệ phóng hỏa tiễn, phi đạn, Washington Post cho hay.
Đó là hành động trả đũa vụ bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ cũng như các cuộc tấn công vào tàu chở dầu mà Mỹ đã đổ lỗi cho Iran, tờ New York Times cho biết thêm.
Không có xác nhận độc lập về thiệt hại cho các hệ thống của Iran.
Mỹ cũng đã áp đặt các lệnh trừng phạt mà Tổng thống Trump mô tả là mạnh mẽ.
Cuộc tấn công nhắm vào các bệ phóng hỏa tiễn, phi đạn của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Islam của Iran, theo truyền thông Mỹ
Ông nói rằng các biện pháp trừng phạt là cần thiết để ngăn Iran có được vũ khí hạt nhân và áp lực kinh tế sẽ được duy trì trừ khi Tehran thay đổi hướng đi.
Căng thẳng giữa Mỹ và Iran đã tăng lên kể từ năm ngoái khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và các cường quốc thế giới và Washington khôi phục các lệnh trừng phạt, gây ra khủng hoảng kinh tế ở Iran.
Tuần trước, Iran nói sẽ vượt quá giới hạn theo thỏa thuận quốc tế về chương trình hạt nhân của nước này.
Ông Trump tuyên bố ông không muốn chiến tranh với Iran, nhưng cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với "sự xóa sổ" nếu xung đột nổ ra.
'Lên kế hoạch từ trước'
Cuộc tấn công đã được lên kế hoạch trong vài tuần, các nguồn tin nói với một số cơ quan truyền thông Hoa Kỳ, và được đề xuất như một cách để đáp trả các cuộc tấn công bằng mìn vào các tàu chở dầu ở Vịnh Ô-man.
Cuộc tấn công nhằm vào các hệ thống vũ khí được sử dụng bởi Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) của Iran, là lực lượng đã bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ vào thứ Năm tuần trước và là tác nhân, theo Mỹ, cũng đã tấn công các tàu chở dầu.
Cả Washington Post và hãng tin AP đều cho rằng cuộc tấn công mạng đã vô hiệu hóa các hệ thống này.
Tờ New York Times nói cuộc tấn công dự định đưa loại các hệ thống ra khỏi mạng trong một khoảng thời gian.
Bản đồ khu vực
Hôm thứ Bảy, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ cảnh báo rằng Iran đang đẩy mạnh các cuộc tấn công mạng của chính nước này nhắm vào Hoa Kỳ.
Christopher Krebs, giám đốc Cơ quan An ninh Cơ sở hạ tầng và An ninh mạng, cho biết "hoạt động không gian mạng độc hại" đang được hướng đến các ngành công nghiệp và cơ quan chính phủ Hoa Kỳ bởi "các chủ thể thuộc chế độ Iran và các tổ chức ủy nhiệm".
Iran cũng đã cố gắng tấn công mạng vào các hệ thống tàu hải quân của Mỹ, vẫn theo Washington Post.
Tổng thống Mỹ không bình luận các tin tức về các cuộc tấn công mạng. Hôm thứ Sáu, ông Donald Trump nói rằng ông đã rút các cuộc tấn công thông thường vào Iran vì ông được báo cáo rằng 150 người Iran có thể sẽ bị thiệt mạng.
Hôm thứ Bảy, 22/6, Tổng thống Trump nói rằng ông đã cởi mở để nói chuyện với người Iran.
"Nếu Iran muốn trở thành một quốc gia thịnh vượng... điều đó là OK với tôi", ông Trump nói. "Nhưng họ sẽ không bao giờ làm điều đó nếu họ nghĩ rằng trong năm hoặc sáu năm nữa họ sẽ có vũ khí hạt nhân".
"Chúng ta hãy làm cho Iran trở nên tuyệt vời trở lại", ông nói thêm, lặp lại khẩu hiệu chiến dịch của mình từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.
Nga kêu gọi Mỹ ngưng khiêu khích Iran (VOA, 18/06/2019)
Hôm 18/6, Nga hối thúc Hoa Kỳ hãy từ bỏ các kế hoạch mà họ cho là có tính cách khiêu khích khi điều động thêm binh sĩ sang Trung Đông, và hãy chấm dứt những hành động thể hiện một nỗ lực cố ý nhằm kích động chiến tranh với Iran.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov
Hãng tin Reuters trích lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov gửi đến các cơ quan thông tấn Nga cho biết như vừa nêu hôm 18/6, một ngày sau khi quyền Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Patrick Shanahan cho biết Washington dự định gửi thêm 1.000 binh sĩ tới Trung Đông nhằm mục đích phòng thủ.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani hôm 18/6 tuyên bố Iran sẽ không tiến hành chiến tranh chống lại bất kỳ quốc gia nào, và Điện Kremlin kêu gọi tất cả các bên liên quan hãy tự kiềm chế.
Thứ trưởng Ryabkov nói với các phóng viên rằng Moscow đã nhiều lần cảnh báo Washington và các đồng minh của Mỹ trong khu vực về những hành động mà theo ông "không có suy nghĩ và liều lĩnh, gia tăng căng thẳng trong một khu vực nơi mà tình hình đã căng thẳng tới mức có thể bùng nổ".
Ông Ryovkov được Reuters dẫn lời, nói :
"Ngay bây giờ, điều mà chúng ta chứng kiến là những hành động liên tục trong một thời gian dài của Hoa Kỳ nhằm tăng áp lực chính trị, tâm lý, kinh tế và quân sự đối với Iran một cách khiêu khích. Không thể diễn giải những hành động đó theo cách khác nào khác hơn là một chương trình hành động có ý thức nhằm kích động chiến tranh".
Ông nói nếu Washington không muốn chiến tranh, thì người Mỹ phải chứng minh điều đó.
Hôm 17/6, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Patrick Shanahan loan báo sẽ triển khai thêm khoảng 1.000 binh sĩ đến Trung Đông.
Ông Shanahan nói trong một tuyên bố :
"Những cuộc tấn công gần đây của Iran đã xác thực thông tin tình báo đáng tin cậy mà chúng tôi đã nhận được về hành vi thù địch của các lực lượng Iran và các nhóm đại diện cho họ, đã đe dọa binh sĩ và các lợi ích của Hoa Kỳ trên khắp khu vực".
************************
Hoa Kỳ gửi thêm quân tới Trung Đông trong căng thẳng với Iran (BBC, 18/06/2019)
Hoa Kỳ sẽ gửi thêm 1.000 lính tới Trung Đông trong khi căng thẳng với Iran gia tăng. Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan cho biết việc triển khai quân là để đáp trả những gì ông mô tả là "hành vi thù địch" của lực lượng Iran.
Hải quân Hoa Kỳ cũng chia sẽ những hình ảnh mới mà họ nói rằng Iran có liên quan đến cuộc tấn công vào hai tàu chở dầu trên Vịnh Oman hồi tuần trước.
Washinton cáo buộc Iran gây ra các lỗ hổng trên tàu bằng mìn. Iran phủ nhận các cáo buộc này.
Căng thẳng gia tăng hôm 17/06 khi Iran cho biết kho dự trữ uranium làm giàu thấp của nước này vào tuần tới sẽ vượt quá mức quy định được đặt ra theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
Iran gần đây đẩy mạnh sản xuất để đáp trả các biện pháp trừng phạt thắt chặt của Hoa Kỳ.
Thỏa thuận năm 2015, mà Mỹ đã rút khỏi, kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt.
Trong khi đó, tối ngày 17/06, ba quả rocket đã bắn trúng một căn cứ quân sự là nơi lưu trú của quân đội Mỹ ở phía bắc Baghdad, quân đội Iraq cho biết. Không có báo cáo về thương vong.
Không có nhóm nào nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
Hoa Kỳ công bố những hình ảnh mới hôm 17/06 cung cấp thêm bằng chứng Iran đứng sau các cuộc tấn công gần đây trên Vịnh Oman
Chúng ta biết gì về việc gửi thêm quân ?
Việc triển khai quân đội Hoa Kỳ đến Trung Đông đã được ông Shanahan công bố vào cuối ngày 17/06.
Trong tuyên bố, ông nói rằng : "Hoa Kỳ không tìm kiếm xung đột với Iran" nhưng hành động này nhằm "đảm bảo an toàn và lợi ích của quân nhân của chúng tôi làm việc trong khu vực để bảo vệ lợi ích quốc gia của chúng tôi".
"Các cuộc tấn công gần đây của Iran đã xác thực thông tin tình báo đúng đắn, đáng tin cậy mà chúng tôi nhận được về hành vi thù địch của các lực lượng Iran và các nhóm ủy thác của họ đã đe dọa nhân viên và lợi ích của Hoa Kỳ trong khu vực".
Ông cho biết quân đội sẽ tiếp tục theo dõi tình hình và có điều chỉnh về mức độ quân đội cho phù hợp.
Không có chi tiết nào được đưa ra về địa điểm chính xác lực lượng bổ sung Hoa Kỳ được đưa tới.
Thông báo tăng quân số hôm 17/06 là đỉnh điểm 1.500 quân điều động thêm mà Tổng thống Donald Trump tuyên bố hồi tháng trước.
Ông Pompeo phát biểu từ phòng họp của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 13/06 về vụ tấn công tàu chở dầu
Ngoại trưởng Mike Pompeo nói hôm 16/06 rằng Hoa Kỳ không muốn chiến tranh với Iran, nhưng vẫn đang "cân nhắc một loạt các lựa chọn".
Ông sẽ gặp chỉ huy quân đội Hoa Kỳ chịu trách nhiệm về Trung Đông tại Bộ Tư lệnh Trung tâm ở Florida vào ngày 18/06.
**********************
Mỹ tố cáo Iran ‘tống tiền hạt nhân’ khi nước này dự trù phá vỡ giới hạn uranium (VOA, 18/06/2019)
Ngày thứ Hai 17/6, Iran loan báo sẽ sớm phá vỡ hạn chế về số lượng uranium tinh chế nước này có thể dự trữ theo thỏa thuận quốc tế năm 2015, trong một điểm tranh chấp mới với Hoa Kỳ khi Hoa Kỳ cáo buộc Tehran là "tống tiền hạt nhân’".
Phát ngôn viên Cơ quan Nguyên tử năng Iran Behrouz Kamalvandi trả lời báo chí tại thủ đô Tehran ngày 17/7/2018.
Căng thẳng giữa Iran và Mỹ tăng cao hơn một năm sau khi Tổng thống Donald Trump loan báo Washington rút lui khỏi thỏa thuận hạt nhân. Lo ngại đối đầu tăng cao vào tuần trước sau khi các tàu chở dầu bị tấn công tại vùng Vịnh.
Thỏa thuận mà Iran và các nước ký kết khác vẫn tuân thủ sau quyết định của ông Trump giới hạn kho dự trữ chất uranium tinh chế thấp ở mức 300 kilôgram uranium tinh chế 3,67%.
Tuy nhiên phát ngôn viên Cơ quan Nguyên tử năng Iran Behrouz Kamalvandi ngày thứ Hai 17/6 nói "Chúng tôi đã tăng gấp bốn tỉ lệ tinh chế uranium và ngay cả mới đây tăng thêm nữa để trong 10 ngày sẽ vượt qua mức hạn chề 300 kilô.
"Dự trữ của Iran tăng mỗi ngày ở một tỉ lệ nhanh chóng hơn" ông nói với truyền hình nhà nước. Ông nói thêm động thái này sẽ đảo ngược một khi các đối tác khác hoàn thành những cam kết của họ.
Việc này phá hoại thêm thỏa thuận hạt nhân được Nga, Anh, Đức, Trung Quốc và Liên hiệp Châu Âu ký, nhưng Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói thỏa thuận tan vỡ sẽ không có lợi cho vùng này hay thế giới.
Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc nói kế hoạch của Iran đã trở thành "tống tiền hạt nhân" và phải được đáp ứng lại bằng cách gia tăng áp lực quốc tế.
Thỏa thuận hạt nhân nhằm chặn đứng việc Iran chế tạo vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc nới lỏng các chế tài quốc tế.
Anh cho biết nếu Iran phá vở các hạn ché đã thỏa thuận, London sẽ cứu xét "tất cả các giải pháp".
Israel, đối thủ không đội trời chung của Iran thúc đẩy các cường quốc thế giới tăng cường các chế tài đối với Tehran ngay lập tức nếu Iran vượt quá giới hạn uranium tinh chế.
Tuy nhiên người đứng đầu chính sách ngoại giao của Liên hiệp Châu Âu, bà Federica Mogherini nói EU chỉ sẽ phản ứng nếu bất cứ sự phá vỡ thỏa thuận nào được Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế chính thức xác nhận.
