Thông Luận

Nga chỉ trích Mỹ ‘chống Cuba’ (VOA, 18/06/2017)

Bộ Ngoại giao Nga hôm 18/6 nói rằng các hành động "chống Cuba" mà Washington mới công bố là điều đáng tiếc và rằng Moscow khẳng định tình đoàn kết với Havana.

Ngoại trưởng Nga và Tổng thống Trump trong cuộc gặp ở Nhà Trắng hôm 10/5.

Theo Reuters, Bộ này cũng nói rằng cách tiếp cận mới đối với Cuba của chính quyền Mỹ giống như thời "Chiến tranh Lạnh".

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 16/6 thông báo hủy bỏ thỏa thuận mà ông nói là "sai lầm và tệ hại" với Cuba của người tiền nhiệm Barack Obama.

Các biện pháp mới bao gồm thắt chặt các hạn chế về du lịch và cấm các giao dịch tài chính với các tổ chức có liên hệ tới các cơ quan tình báo và quân đội Cuba.

Ông Obama từng có chuyến thăm lịch sử tới Cuba năm 2016.

​Chính phủ Cuba hôm 16/6 ra thông cáo, nói rằng Havana "sẵn sàng tiếp tục đối thoại mang tính tôn trọng và tiếp tục hợp tác về các vấn đề cùng quan tâm với Mỹ".

Thông cáo nói rằng Cuba và Mỹ đã chứng tỏ trong hai năm qua rằng "họ có thể hợp tác và sống cùng nhau một cách lịch sự, tôn trọng những khác biệt và cổ xúy những điều có lợi cho cả hai nước và người dân hai nước".

Tuy nhiên, Cuba cảnh báo rằng Mỹ "không nên cho rằng Cuba phải nhượng bộ về chủ quyền và sự độc lập của mình, và Cuba cũng không chấp nhận bất kỳ điều kiện nào như vậy".

**********************

Cuba chỉ trích các biện pháp hạn chế của Trump, kêu gọi đối thoại (RFI, 17/06/2017)

Chính quyền Cuba "lên án" các biện pháp hạn chế trao đổi giữa Hoa Kỳ và Cuba do tổng thống Mỹ Donald Trump loan báo hôm qua 16/06/2017, và tái khẳng định sẵn sàng tiếp tục tiến trình đối thoại được khởi động từ khi hai nước tái lập quan hệ ngoại giao dưới thời Obama.

Người bán hàng trên một đường phố ở thủ đô Cuba La Havana. Ảnh chụp ngày 16/06/2017. REUTERS/Alexandre Meneghini

Trong thông cáo đọc trên truyền hình nhà nước, La Havana "tố cáo các biện pháp mới tăng cường cấm vận", trong khi vẫn nhắc lại "thiện chí tiếp tục đối thoại và hợp tác", một tiến trình bắt đầu từ năm 2015.

Chỉ trích "chủ trương thù địch nhắc nhở lại thời kỳ đối đầu căng thẳng" và "sử dụng các biện pháp cưỡng bức trong quá khứ", chính quyền Cuba tỏ ý tiếc về "sự thụt lùi trong quan hệ hai nước". Chính phủ của ông Raul Castro nhấn mạnh : "Tất cả mọi chiến lược nhắm vào mục đích thay đổi hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội của Cuba, thông qua áp lực hoặc các biện pháp tinh tế hơn, đều sẽ thất bại".

Ngày 16/06, từ khu Little Havana ở Miami, nơi đông đảo cộng đồng người tị nạn Cuba sinh sống, tổng thống Mỹ Donald Trump loan báo việc giới hạn chế các trao đổi với những định chế do quân đội Cuba kiểm soát, và siết chặt việc sang Cuba du lịch. Ông Trump hứa hẹn "một hiệp định tốt hơn cho người Cuba và Hoa Kỳ". Theo ông, việc giảm nhẹ cấm vận của chính quyền Obama "không giúp gì cho người dân Cuba mà chỉ làm giàu cho chế độ".

Ngoài các biện pháp kỹ thuật được thông báo, bài diễn văn của Donald Trump đánh dấu một bước ngoặt mới, đi ngược lại với chủ trương mở cửa với chuyến viếng thăm lịch sử đảo quốc của người tiền nhiệm Barack Obama tháng 3/2016, tuy không đặt lại vấn đề về quan hệ ngoại giao. Đặc biệt là đánh vào quân đội Cuba, vốn đang khống chế nhiều lãnh vực xương sống của nền kinh tế đảo quốc.

Thụy My

**********************

Cuba lên án chính sách đảo chiều của Trump (BBC, 17/06/2017)

Chính phủ Cuba tức giận việc Tổng thống Hoa Kỳ ngưng các chính sách thời Obama cải thiện quan hệ với Havana.

Tổng thống Trump nói chính sách mới của ông sẽ siết chặt qui định về đi lại và chuyển tiền sang Cuba.

Tuy nhiên, họ nói sẽ vẫn hợp tác với láng giềng lớn hơn này.

Phát biểu trước đó tại Miami, Florida, ông Trump nói ông sẽ áp dụng lại những giới hạn về đi lại và mậu dịch mà chính quyền Obama từng nới lỏng.

Ông Trump lên án chính sách này là "thỏa thuận hoàn toàn phiến diện".

Tuy nhiên ông không đảo ngược lại các quan hệ thương mại và ngoại giao chính.

"Chính phủ Cuba lên án các biện pháp mới thắt chặt cấm vận ", truyền hình nhà nước Cuba nói.

Nhưng họ cũng tái khẳng định "sẵn lòng tiếp tục đối thoại và hợp tác trên tinh thần tôn trọng".

Tổng thống Trump nói chính sách mới của ông sẽ siết chặt qui định về đi lại và chuyển tiền sang Cuba.

Ông nói về các quan ngại nhân quyền và nói đạt thỏa thuận với chính phủ Castro "tàn bạo" là "khủng khiếp" và "lầm đường".

Các công ty và công dân Hoa Kỳ cũng sẽ bị cấm làm ăn với mọi doanh nghiệp chịu kiểm soát của quân đội hay lực lượng tình báo Cuba.

"Chúng ta không muốn đồng USD lại giúp cho thể chế quân sự độc quyền khai thác và lạm dụng người dân Cuba", ông Trump được New York Times dẫn lời nói.

Tuy nhiên, ông Trump sẽ không đóng đại sứ quán Hoa Kỳ tại Havana, tuyến bay thương mại từ Hoa Kỳ sẽ vẫn tiếp tục, và người Mỹ sẽ vẫn có thể quay về Mỹ với hàng hóa mua từ Cuba.

***************************

Trump cải biên, nhưng phần lớn giữ nguyên chính sách Cuba thời Obama (VOA, 17/06/2017)

Nói rằng ông đang "hủy bỏ thỏa thuận hoàn toàn một chiều của chính quyền trước với chính phủ Cuba", Tổng thống Donald Trump đã bắt đầu đảo ngược một số phần trong chính sách mở cửa lịch sử của người tiền nhiệm của ông đối với đảo quốc này. Các biện pháp mới bao gồm thắt chặt các hạn chế về du lịch và cấm những giao dịch tài chính với các thực thể có liên hệ tới các cơ quan tình báo và quân đội Cuba. Tập đoàn quân sự GAESA của Cuba ước tính kiểm soát hơn một nửa nền kinh tế của nước này.

Tổng thống Donald Trump giơ sắc lệnh hành pháp mà ông ký, với các thành viên nội các và người ủng hộ đứng xung quanh, ngày 16 tháng 6, 2017.

Trong bài diễn văn tại khu Little Havana ở thành phố Miami, với Phó Tổng thống Mike Pence và Thượng nghị sĩ Florida Marco Rubio và các chính trị gia hàng đầu khác người gốc Cuba đứng bên cạnh, ông Trump nói rằng ông đã từng bước thực hiện lời hứa lúc vận động tranh cử giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái ở bang chiến trường Florida này, nơi mà lá phiếu của người Mỹ gốc Cuba đã giúp ông vượt lên dẫn đầu.

"Nước Mỹ đã khước từ những kẻ áp bức người dân Cuba", ông nói trước một đám đông hò reo trong nhà hát Manning Artime chật cứng và oi bức, được đặt theo tên của người lãnh đạo cuộc xâm lược Vịnh Con heo bất thành. "Tôi tin rằng sự cáo chung sẽ tới trong một tương lai rất gần".

"Chúng ta sẽ thi hành lệnh cấm du hành. Chúng ta sẽ thi hành lệnh cấm vận. Chúng ta sẽ thực hiện các bước cụ thể để bảo đảm rằng các khoản đầu tư đi thẳng tới người dân để họ có thể mở các doanh nghiệp tư nhân và bắt đầu xây đắp một tương lai tuyệt vời của đất nước họ", ông Trump nói.

Chính phủ Cuba hôm thứ Sáu nói trong một thông cáo rằng họ "nhắc lại sự sẵn sàng tiếp tục đối thoại mang tính tôn trọng và tiếp tục hợp tác về các vấn đề cùng quan tâm với Mỹ. Thông cáo nói rằng Cuba và Mỹ đã chứng tỏ trong hai năm qua rằng "họ có thể hợp tác và sống cùng nhau một cách lịch sự, tôn trọng những khác biệt và cổ xúy những điều có lợi cho cả hai nước và người dân hai nước".

Tuy nhiên, Cuba cảnh báo rằng Mỹ "không nên cho rằng Cuba phải nhượng bộ về chủ quyền và sự độc lập của mình, và Cuba cũng không chấp nhận bất kỳ điều kiện nào như vậy".

Những chính sách thời Obama giữ nguyên

Các quan chức Nhà Trắng cho biết nhiều thay đổi trong thời kỳ Obama sẽ vẫn được giữ nguyên.

Theo các quan chức cao cấp trong chính quyền, người dân Mỹ vẫn có thể du hành đến Cuba theo những hạng mục được chấp thuận, nhưng việc chấp hành sẽ nghiêm ngặt hơn để bảo đảm du khách tới Cuba thuộc đúng những hạng mục này.

Người dân Mỹ sẽ được phép mang đồ lưu niệm về nhà như rượu rum và xì gà. Các chuyến bay thương mại giữa Mỹ và Cuba sẽ tiếp tục, và quan hệ ngoại giao sẽ không bị ảnh hưởng, dù ông Trump sẽ không bổ nhiệm đại sứ tới Havana.

 

Du khách tản bộ ở Havana, Cuba, ngày 15 tháng 5, 2017.

Cựu Tổng thống Barack Obama đã đình chỉ chính sách được gọi là "chân ướt chân ráo" cho phép người dân Cuba tới được bờ biển của Mỹ có thể nộp đơn xin giấy phép lao động mà cuối cùng có thể được nhập tịch. Sự đảo ngược chính sách của ông Trump sẽ không đụng tới quyết định này.

Sự chống đối chính sách Cuba mới

Ông Obama đề xướng kế hoạch bình thường hóa quan hệ với Cuba và giảm bớt cấm vận thương mại vào năm 2014. Ông lập luận rằng đã đến lúc theo đuổi chính sách giao tiếp với người dân Cuba vì lệnh cấm vận nhắm vào quốc gia cộng sản này kéo dài hàng chục năm qua đã không mang tới thay đổi cho hòn đảo này.

Trong hai năm cuối nhiệm kỳ, ông đã tới Havana để hội kiến Chủ tịch Raul Castro, nhưng không gặp người anh trai Fidel, người đã lãnh đạo cuộc nổi dậy lật đổ nhà độc tài Cuba Fulgencio Batista hơn nửa thế kỷ trước.

Một số quan chức thời Obama chỉ trích quyết định đảo ngược một phần chính sách Cuba, lập luận rằng những chính sách hạn chế hơn sẽ gửi tín hiệu sai lạc cho những người bạn cũng như những đối thủ của Mỹ.

"Chúng ta đã nhìn thấy con đường chắc chắn nhất dẫn tới tiến bộ là thông qua sự giao tiếp. Chúng ta đã thấy điều đó ở Việt Nam, khắp Châu Âu trong Thế chiến thứ hai, ở Iran và Miến Điện, nơi mà ngoại giao từ nhân dân tới nhân dân của chúng ta đã mở đường cho sự thay đổi trên thực địa", Brett Bruen, người từng là Giám đốc Giao tiếp Toàn cầu của ông Obama, nói.

"Raul Castro và những người nắm quyền ở Havana sẽ không buông lỏng quyền lực của họ vì chúng ta siết chặt sự kiểm soát của mình đối với hòn đảo này", ông Bruen nói với VOA. "Nó sẽ chỉ cắt đứt những ngả đường dẫn tới cơ hội và củng cố những lập luận họ đưa ra rằng Mỹ không phải là đối tác cho người dân Cuba".

Carlos Alzhugay, người từng là nhà ngoại giao của Cuba, cho biết bài diễn văn của ông Trump ở Miami là "luận điệu kém cỏi" gợi nhớ tới "những thời điểm tồi tệ nhất trong quan hệ Cuba - Hoa Kỳ".

Chủ tịch Cuba Raul Castro ngồi cạnh Tổng thống Mỹ Barack Obama, cùng đệ nhất phu nhân Michelle và hai người con gái của ông, xem trận đấu bóng chày giao hữu giữa đội Tampa Bay Rays của Mỹ và đội tuyển quốc gia Cuba, ở Havana, Cuba, ngày 22 tháng 3, 2016.

Được khen ngợi về nhân quyền

Trong khi thành phần có lợi ích kinh doanh cảnh báo về bất cứ hành động nào mà sẽ làm suy yếu mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Cuba, song những người theo Đảng Cộng hòa ủng hộ mạnh mẽ những quyết định của ông Trump. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, Dân biểu Ed Royce, trong một thông cáo gửi cho VOA, nói rằng Mỹ phải đứng về phía người dân Cuba trong cuộc đấu tranh giành lấy những quyền tự do cơ bản của họ.

"Đường hướng mới của Tổng thống Obama với anh em nhà Castro đã dẫn tới thêm sự tàn bạo, đàn áp và những vụ bắt giữ chính trị ở Cuba", ông Royce viết. "Chính quyền này đã quyết định đúng khi gạt quân đội Cuba ra ngoài lề và đưa nhân quyền và truy cập Internet lên làm những ưu tiên hàng đầu".

Một số người Mỹ gốc Cuba ca ngợi tính biểu tượng của quyết định đảo ngược chính sách của Trump.

"Chế độ Castro đã không làm gì về nhân quyền", Mike Gonzalez, người mà khi còn nhỏ ở Cuba đã lén lút nghe những chương trình phát thanh sóng ngắn của Đài VOA cùng với gia đình.

Ông Gonzalez, giờ là một thành viên của viện nghiên cứu chính sách Quỹ Di sản ở Washington, so sánh sự xuất hiện của ông Trump ở Little Havana với bài diễn văn nổi tiếng của Tổng thống Ronald Reagan.

"Bài diễn văn ở Cổng Brandenburg của ông Reagan, nơi ông yêu cầu ông Gorbachev, ‘hãy phá bỏ bức tường này,’ vào năm 1987 đang được tưởng nhớ trong tuần này vì dịp kỷ niệm 30 năm vừa đi qua và nhiều người nói ‘Có, tôi có nghe câu nói đó ở Đông Berlin và nó thật hùng tráng", ông Gonzalez nói. "Chúng ta không phải là cảnh sát của thế giới, nhưng chúng ta phải nói rõ cho tất cả những bạo chúa rằng chúng ta đứng về phía những người mà họ đàn áp".

Các quan chức chính quyền cho biết những thay đổi này sẽ không có hiệu lực ngay lập tức. Bộ Tài chính và Bộ Thương mại sẽ có 30 ngày để soạn thảo những quy định mới và sẽ mất một khoảng thời gian không rõ là bao lâu trước khi chúng có thể được thi hành.