Thông Luận

George Herbert Walker Bush, tổng thống thứ 41 của Hoa Kỳ, đã qua đời ở tuổi 94.

Sự ra đi của ông được gia đình loan báo vào tối thứ Sáu trên Twitter. Sức khỏe của tổng thống đã suy yếu trong những tháng gần đây.

George Herbert Walker Bush, tổng thống thứ 41 của Hoa Kỳ, đã qua đời ở tuổi 94.

"George Herbert Walker Bush, phi công hải quân Thế chiến II, người tiên phong về dầu mỏ ở Texas, và Tổng thống Hoa Kỳ thứ 41, đã qua đời vào ngày 30 tháng 11 năm 2018. Ông thọ 94 tuổi và để lại năm người con và vợ chồng họ, 17 đứa cháu, tám đứa chắt, và hai người em", văn phòng của cựu tổng thống nói trong một tuyên bố. "Ông ra đi sau sự ra đi của người vợ suốt 73 năm, Barbara, người con thứ hai Pauline 'Robin' Bush, và anh trai Prescott và em trai William hay 'Bucky' Bush".

Con trai George W. Bush, người từng là tổng thống thứ 43 của Mỹ, ra một tuyên bố của riêng mình từ gia đình.

"Jeb, Neil, Marvin, Doro, và tôi đau buồn thông báo rằng sau 94 năm đáng nhớ, người cha thân yêu của chúng tôi đã từ trần", ông George W. Bush nói. "George H. W. Bush là một người có nhân cách cao cả nhất và là người cha tốt nhất mà một đứa con trai hay con gái có thể có. Cả gia đình Bush cảm tạ cuộc đời và tình yêu của 41, cảm tạ lòng trắc ẩn của những người đã quan tâm và cầu nguyện cho Cha, và cảm tạ lời chia buồn của các bạn bè và các bạn công dân của chúng tôi".

Tổng thống Donald Trump và Đệ nhất Phu nhân Melania ra một thông cáo tỏ lòng tiếc thương rạng sáng thứ Bảy :

"Cùng với cuộc đời trọn vẹn phụng sự đất nước, chúng tôi sẽ nhớ Tổng thống Bush vì sự tận tâm của ông dành cho gia đình – đặc biệt là tình yêu của cuộc đời ông, Barbara", thông cáo của Nhà Trắng viết. "Trái tim của chúng tôi đau đớn với sự ra đi của ông, và chúng tôi, cùng với người dân Mỹ, gửi lời cầu nguyện tới toàn thể gia đình Bush, vào lúc chúng ta tôn vinh cuộc đời và di sản của 41".

Gia đình Bush cho biết hậu sự sẽ được công bố "ngay khi thuận tiện".

Ông Bush đã được đưa vào Bệnh viện Methodist Houston trong tình trạng nhiễm trùng máu vào ngày 22 tháng 4 - hai ngày sau tang lễ cho vợ của ông, cựu đệ nhất phu nhân Barbara Bush.

Ông ra đi để lại năm người con, bao gồm cựu Tổng thống George W. Bush và cựu Thống đốc bang Florida Jeb Bush.

Bà Bush qua đời ở tuổi 92 vào ngày 17 tháng 4.

Thân thế

Xuất thân từ một gia đình có truyền thống phục vụ đất nước, George Herbert Walker Bush cảm thấy có trách nhiệm phải đóng góp cho đất nước trong thời chiến cũng như trong thời bình.

Ra đời ngày 12 tháng 6 năm 1924 tại Milton, một thị trấn thuộc quận Norfolk và là một khu ngoại ô trù phú của thành phố Boston, bang Massachusetts, ông Bush trở thành một lãnh đạo học sinh tại Học viện Phillips ở Andover. Nhập ngũ năm vừa lên 18 tuổi, ông trở thành phi công trẻ tuổi nhất nhận cánh bay của Hải quân Hoa Kỳ. Ông thực hiện 58 phi vụ chiến đấu trong thời Đệ nhị Thế chiến.

Trong một phi vụ trên không phận Thái Bình Dương, máy bay ném bom của ông bị súng phòng không Nhật bắn rơi gần một hòn đảo khét tiếng là "địa ngục trần gian của các phi công Mỹ bị bắn hạ". Ông may mắn thoát khỏi số phận nghiệt ngã của nhiều đồng đội khi được một tàu ngầm Mỹ cứu vớt. Ông được trao tặng huân chương Phi hành Ưu tú Thập tự (Distinguished Flying Cross) vì lòng quả cảm trong lúc chiến đấu.

Trở về sau chiến tranh, ông dồn nỗ lực vào việc hoàn tất việc học hành dang dở. Tháng Giêng năm 1945, ông lập gia đình với bà Barbara Pierce, sinh ra tất cả sáu người con.

Vợ chồng Bush và các con trong một bức ảnh chân dung gia đình năm 1956

Tại đại học Yale, ông nổi tiếng về thành tích thể thao và học vấn. Sau khi tốt nghiệp, ông lao vào công việc và đạt nhiều thành công trong kỹ nghệ dầu hỏa ở miền tây bang Texas.

Sự nghiệp chính trị

Mang trên vai trách nhiệm và truyền thống gia đình, cha là ông Prescott Bush, từng là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đại diện bang Connecticut, George H.W. Bush chọn đi vào con đường chính trị. Ông được bầu vào Hạ viện vào năm 1966. Nhưng hai lần ông thất cử trong cuộc vận động để giành một ghế tại Thượng viện.

Sau đó ông được bổ nhiệm vào nhiều chức vụ cấp cao như Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc năm 1971, Chủ tịch Ủy ban Toàn quốc Đảng Cộng hòa năm 1973, Trưởng Phòng Liên lạc Mỹ tại Công hòa Nhân dân Trung Hoa năm 1974, và Giám Đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ CIA.

Năm 1980 ông vận động để được Đảng Cộng hòa đề cử làm ứng cử viên tổng thống. Thất bại nhưng được chọn đứng chung liên danh với ông Ronald Reagan, ông Bush trở thành Phó Tổng thống Hoa Kỳ đặc trách nhiều vấn đề nội bộ quan trọng.

Năm 1988, ông được Đảng Cộng hòa đề cử ra tranh chức tổng thống Mỹ. Sau khi liên danh Bush-Dan Quayle đánh bại Thống đốc bang Massachusetts Michael Dukakis, ông Bush cuối cùng đã thực hiện được nguyện vọng khi ông trở thành vị tổng thống thứ 41 của Hoa Kỳ.

Trong Tòa Bạch Ốc

Tổng thống Bush mang vào Tòa Bạch Ốc những kinh nghiệm và kiến thức đã thu thập được qua nhiều thập niên phục vụ trong hệ thống công quyền. Trang web của Tòa Bạch Ốc đề cập tới lòng tận tụy phục vụ và sự trung thành của Tổng thống Bush đối với các giá trị truyền thống Mỹ, cũng như quyết tâm lèo lái con thuyền quốc gia để Hoa Kỳ trở thành một "quốc gia nhân ái và vị tha hơn".

Trong diễn văn nhậm chức, tân Tổng thống Bush thứ 41 cam kết sẽ "tận dụng sức mạnh của Hoa Kỳ như một thế lực của điều Thiện".

Trong một thế giới đã thay đổi cục diện sau Chiến tranh Lạnh và sự sụp đổ của đế chế cộng sản cùng với Bức Tường Berlin, và sự tan rã của Liên bang Xô-viết sau khi lãnh tụ có khuynh hướng cải cách của Nga Mikhail Gorbachev từ chức, Tổng thống Bush trong cương vị nhà lãnh đạo thế giới tự do, ca tụng những bước tiến của dân chủ, song chủ trương kiềm hãm chính sách của Mỹ đối với các quốc gia mới hình thành từ đống tro tàn của chủ nghĩa cộng sản.

Tổng thống George H. W. Bush vẫy chào tạm biệt các Thủy quân lục chiến Mỹ và binh sĩ Anh khi kết thúc một chuyến thăm nhân ngày Lễ Tạ ơn trong sa mạc ở Ả-rập Saudi, ngày 22 tháng 11, 1990..

Trong một quyết định quan trọng khác về mặt đối ngoại, Tổng thống Bush đưa quân vào Panama để lật đổ chế độ Manuel Noriega, người luôn đe dọa an ninh của Vịnh Panama và hăm dọa các công dân Mỹ sinh sống tại đó. Ông Noriega rốt cuộc bị dẫn độ sang Hoa Kỳ xét xử về các hoạt động ma túy.

Một trong những sự kiện đối ngoại mang tính định hình trong nhiệm kỳ tổng thống của ông là phản ứng của Mỹ về sự kiện lãnh tụ Iraq Saddam Hussein xâm lăng Kuwait. Cam kết sẽ giải phóng quốc gia vùng Trung Đông này, Tổng thống Bush tập họp Liên Hiệp Quốc, các đồng minh, và vận động sự ủng hộ của nhân dân và Quốc hội Mỹ để đưa 425,000 quân tới Iraq. Sát cánh với quân đội Mỹ là một lực lượng gồm 118,000 quân đến từ các nước đồng minh của Mỹ. Sau nhiều tuần lễ không kích và ném bom, chiến dịch Desert Storm (Bão Sa mạc) chỉ kéo dài 100 giờ đã bứng gốc lực lượng một triệu quân Iraq.

Bất chấp thắng lợi quân sự và ngoại giao đó, trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 1992, ông Bush thất cử trước đối thủ Bill Clinton của Đảng Dân chủ vì những sự bất bình ở trong nước về một nền kinh tế xuống dốc, bạo động tăng trong các vùng nội thành, và công chi tăng làm hao mòn ngân sách quốc gia.

Ông rời chức vụ vào năm 1993. Với Thư viện và Bảo tàng Tổng thống George H.W. Bush được khánh thành vào năm 1997, ông tiếp tục hoạt động từ trụ sở này, thường xuyên hợp tác với cựu Tổng thống Bill Clinton trong các hoạt động có tính cách nhân đạo.

Chuyện tình thế kỷ

Đằng sau một người đàn ông thành công luôn luôn có bóng dáng của một phụ nữ. Barbara Bush lên xe hoa về nhà chồng vào năm 1945 khi còn là một thiếu nữ vừa khỏi tuổi teen. Sau này, nói về cuộc hôn nhân dài 44 năm của mình, Phu nhân Tổng thống Barbara Bush đùa rằng : "Tôi lấy người đàn ông đầu tiên mà tôi hôn".

Gia đình Bush dọn về bang Texas khi ông Bush về làm việc cho một công ty do một người bạn của cha ông điều hành. Năm 1950, ông thành lập công ty khai thác dầu hỏa của riêng ông.

Vợ chồng Bush trong một tấm hình chụp năm 2012

Cuộc tình Bush-Barbara kéo dài cho tới khi cái chết chia lìa cặp vợ chồng vào ngày 17 tháng 4 năm nay. Các bản tin cho biết ông đã cầm tay vợ suốt một ngày trước khi bà Bush nhắm mắt ra đi ở tuổi 92, sau khi bà quyết định ngưng chữa trị về các biến chứng bệnh tim và đường hô hấp.

Trong tuyên bố đầu tiên sau cái chết của phu nhân Barbara, Tổng thống Bush viết :

"Tôi vẫn biết từ lâu rằng Barbara là người phụ nữ được yêu mến nhất thế giới, đôi khi tôi trêu chọc nhà tôi rằng tôi có mặc cảm về điều đó. Nhưng sự thật là, những biểu hiện về tình yêu và tình bạn đối với nhà tôi đang nâng đỡ tinh thần của tất cả chúng tôi. Chúng tôi tin tưởng Barbara đang ở thiên đàng và biết rằng cuộc sống vẫn tiếp tục- như bà mong muốn. Thế cho nên Barbara, em đã xong nhiệm vụ và đừng lo lắng cho gia đình nhà Bush nữa !"

*****************

Đức độ của Tổng thống Bush cha qua lá thư để lại cho Bill Clinton (VOA, 02/12/2018)

Khi Bill Clinton bước vào Nhà Trắng, ông tìm thấy một lá thư từ người mà ông đánh bại trong cuộc vận động tranh cử tổng thống năm 1992 : George H.W. Bush. Thư từ tổng thống mãn nhiệm gửi cho tổng thống kế nhiệm là một truyền thống, nhưng lá thư của Tổng thống Bush vào ngày 20 tháng 1 năm 1993 cho thấy đức độ của người chiến bại.

Tổng thống Mỹ George H. Bush tiếp đón Tổng thống đắc cử Bill Clinton tại Nhà Trắng, ngày 18 tháng 11, 1992 ở Washington.

"Không lời nào của tôi hoặc của những người khác có thể hé lộ tấm lòng của ông ấy rõ hơn những lời mà chính ông ấy đã viết", cựu Tổng thống Clinton nói về lá thư này trong một bài bình luận đăng trên báo The Washington Post hôm thứ Bảy.

"Tình bạn của ông ấy là một trong những món quà tuyệt vời nhất của cuộc đời tôi", ông nói.

Former President Bill Clinton shares George H.W. Bush’s Oval Office note to him which "revealed the heart of who he was".

Đây là toàn bộ nội dung của lá thư :

Gửi Bill,

Khi tôi bước vào văn phòng này vừa lúc nãy, tôi lại cảm thấy cùng cái cảm giác lâng lâng và tôn kính mà tôi cảm thấy bốn năm trước. Tôi biết ông cũng sẽ cảm thấy như vậy.

Tôi chúc ông thật nhiều hạnh phúc ở đây. Tôi chưa bao giờ cảm thấy sự cô đơn mà một số Tổng thống đã mô tả.

Sẽ có những lúc rất khó khăn, thậm chí còn khó khăn hơn bởi những lời chỉ trích mà ông có thể cho là không công bằng. Tôi không phải là người phù hợp cho lắm để đưa ra lời khuyên ; nhưng đừng để những người chỉ trích làm ông nản chí hoặc đẩy ông chệch hướng.

Ông sẽ là Tổng thống của chúng tôi khi ông đọc lá thư này. Tôi chúc ông mọi sự tốt lành. Tôi chúc gia đình ông mọi sự tốt lành.

Thành công của ông giờ là thành công của đất nước chúng ta. Tôi sẽ cổ vũ nhiệt tình cho ông.

Chúc may mắn—

George