Thông Luận

Mỹ-Brazil bàn cách tăng áp lực buộc Tổng thống Venezuela rời chức (VOA, 09/04/2019)

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence gặp người đồng cấp phía Brazil, Hamilton Mourao, tại Tòa Bạch Ốc hôm 8/4 để thảo luận về các biện pháp chế tài và Ngoại giao nhằm tăng áp lực để Tổng thống theo chủ nghĩa xã hội của Venezuela, Nicolas Maduro, phải ra đi.

Phó Tổng thống Brazil, Hamilton Mourao.

Mục đích của ông Pence là khuyến khích Phó Tổng thống Brazil dùng kinh nghiệm và ảnh hưởng để thúc đẩy giới lãnh đạo quân sự Venezuela-cũng như Trung Quốc và Nga-thôi ủng hộ ông Maduro, một giới chức Tòa Bạch Ốc cho Reuters biết.

Hoa Kỳ và đa số các nước phương Tây hậu thuẫn lãnh đạo đối lập Venezuela, Juan Guaido, người tự xưng là Tổng thống lâm thời từ đầu năm nay viện dẫn lý do rằng việc ông Maduro tái đắc cử hồi năm ngoái là bất hợp lệ.

Ông Maduro – người được hậu thuẫn bởi Nga và Trung Quốc và vẫn còn nắm quyền kiểm soát các định chế nhà nước và quân đội quốc gia – gọi ông Guaido là con rối của Mỹ.

Nguồn tin của Reuters cũng nhận định rằng Phó Tổng thống Brazil, Mourao, là người trong vị thế rất tốt để đương đầu với sự ủng hộ của Trung Quốc và Nga dành cho ông Maduro, vì Brazil là một đối tác trong các nước thuộc BRICS, nhóm các nền kinh tế thị trường mới nổi lớn nhất.

Mỹ chế tài công ty dầu khí quốc doanh Venezuela PDVSA từ đầu năm nay, nhằm cắt các nguồn thu từ dầu khí của chính quyền Maduro, đồng thời cũng trừng phạt các ngân hàng, các công ty vận tải của Venezuela cùng các cá nhân có liên hệ với ông Maduro.

Tòa Bạch Ốc muốn thấy các đồng minh như Brazil có các biện pháp kinh tế tương tự để cô lập Venezuela, theo giới chức Tòa Bạch Ốc được Reuters thuật lời.

*****************

Mỹ đưa "Vệ binh cách mạng" Iran vào danh sách khủng bố (RFI, 09/04/2019)

Vệ binh cách mạng Iran, lực lượng vũ trang bảo vệ chế độ giáo quyền, bị Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen các tổ chức khủng bố. Đây là lần đầu tiên một định chế của chính quyền Iran bị trừng phạt.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Washington, ngày 08/04/2019 Reuters/Yuri Gripas

Quyết định của tổng thống Mỹ công bố ngày 08/04/2019 sẽ có hiệu lực kể từ 15/04. Iran đáp trả tức khắc, xem lực lượng Hoa Kỳ tại Trung Đông là "các nhóm khủng bố".

Thông cáo của Nhà Trắng tố cáo "lực lượng Vệ binh cách mạng tiến hành các chiến dịch khủng bố trên thế giới theo lệnh của chính phủ Iran". Đích thân tổng thống Donald Trump cảnh báo "mọi giao dịch, buôn bán với lực lượng này là tài trợ cho khủng bố".

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, trong cuộc họp báo chiều thứ Hai kêu gọi "doanh nghiệp và ngân hàng trên thế giới đình chỉ mọi hoạt động tài chính với Vệ binh cách mạng Iran". Người vi phạm có thể lãnh án 20 năm tù. Giới lãnh đạo Iran còn bị ngoại trưởng Mỹ gọi là "xã hội đen".

Iran phản ứng tức khắc. Tổng thống Hassan Rohani lên án Mỹ "đứng đầu khủng bố quốc tế". Hội đồng an ninh quốc gia Iran xếp lực lượng Mỹ tại Trung Đông và danh sách khủng bố của Iran. Biến chuyển mới này làm tăng nguy cơ xung đột giữa hai quân đội.

Từ Teheran, thông tín viên Siavos Ghazi tường thuật :

"Hội đồng tối cao an ninh quốc gia, gồm tất cả lãnh đạo chính trị và chỉ huy quân sự cao cấp nhất của Iran, gọi Hoa Kỳ là chính phủ ủng hộ khủng bố. Centcom, hay bộ tư lệnh quân sự Mỹ trong khu vực và tất cả các lực lượng trực thuộc bố trí ở vùng Vịnh Ba Tư, Trung Đông, Afghanistan và Trung Á, đều bị xem là những phần tử khủng bố.

Diễn biến này làm gia tăng nguy cơ xung đột võ trang giữa Mỹ và Iran tại vùng Vịnh.

Thật vậy, hải quân của Vệ binh cách mạng kiểm soát eo biển Ormuz, kiểm soát tàu bè qua lại nhất là tàu quân sự ra vào Vịnh Ba Tư.

Quyết định trừng phạt của Mỹ chắc hẳn sẽ làm tăng thêm trọng lượng của Vệ binh cách mạng trên bàn cờ chính trị Iran trong lúc họ đã nắm trong tay phần lớn lãnh vực kinh tế quốc gia. Các công ty có quan hệ với lực lượng võ trang này đầu tư trong nhiều dự án hạ tầng đặc biệt là trong ngành năng lượng".

Theo AFP, quyết định của Mỹ được hai nước trong vùng là Ả Rập Xê Út và Israel hoan nghênh. Đang cần phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội 09/04/2019, để tái đắc cử nhiệm kỳ 5, thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cám ơn "món quà" của chủ nhân Nhà Trắng.

Tú Anh

********************

Tổng thống Mỹ gọi Vệ binh Cách mạng Iran là 'khủng bố' (BBC, 09/04/2019)

Tổng thống Donald Trump đã định danh lực lượng Vệ binh Cách mạng tinh nhuệ (IRGC) của Iran là một tổ chức khủng bố nước ngoài.

Mỹ từng có chế tài trừng phạt bộ phận đối với Vệ binh Cách mạng của Iran từ trước

Đây là lần đầu tiên Mỹ gán cho quân đội của một quốc gia khác là một tổ chức khủng bố.

Iran trả đũa bằng cách tuyên bố lực lượng Mỹ ở Trung Đông là một tổ chức khủng bố, truyền thông nhà nước Iran đưa tin.

Căng thẳng Washington-Tehran đã tăng lên kể từ khi ông Trump rút Mỹ khỏi hiệp ước hạt nhân quốc tế Iran.

Dán nhãn Vệ binh Cách mạng là một tổ chức khủng bố sẽ cho phép Hoa Kỳ áp dụng các biện pháp trừng phạt tiếp theo - đặc biệt ảnh hưởng đến lĩnh vực kinh doanh, do sự tham gia của Vệ binh Cách mạng vào nền kinh tế Iran.

Một số thực thể của lực lượng này và các tổ chức liên kết đã bị Mỹ nhắm các lệnh trừng phạt vào vì các hoạt động bị cáo buộc là phổ biến, hỗ trợ cho khủng bố và vi phạm nhân quyền.

Tuyên bố của ông Trump hôm thứ Hai, 08/4/2019, nói :

"Bước tiến chưa từng có này, do Bộ Ngoại giao dẫn dắt, công nhận thực tế rằng Iran không chỉ là Nhà tài trợ khủng bố của Nhà nước, mà Vệ binh Cách mạng còn tích cực tham gia, tài trợ và thúc đẩy khủng bố như một công cụ của nhà nước".

Tổng thống Trump nói thêm rằng động thái này nhằm "mở rộng đáng kể phạm vi và quy mô" áp lực đối với Iran.

"Nếu bạn đang làm kinh doanh với Vệ binh Cách mạng, tức là bạn đang tài trợ cho khủng bố", ông Trump nói.

Các biện pháp sẽ có hiệu lực trong một tuần nữa, theo Bộ Ngoại giao.

Bất đồng trong chính quyền ?

Tổng thống Mỹ cảnh báo bất cứ ai làm ăn kinh doanh với Vệ sinh Cách mạng là đang 'tài trợ' cho khủng bố

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton, cả hai nhân vật diều hâu đối với Iran, đã bảo vệ quyết định, nhưng không phải tất cả các quan chức đều ủng hộ.

Ông Pompeo nói với các phóng viên hôm thứ Hai, Mỹ sẽ tiếp tục trừng phạt và gây áp lực với Iran để buộc nước này "hành xử như một quốc gia bình thường" và kêu gọi các đồng minh của Mỹ hành động tương tự.

"Giới lãnh đạo của Iran không phải là những nhà cách mạng và người dân xứng đáng được hưởng điều tốt hơn", ông Pompeo nói. "Họ là những kẻ cơ hội".

Trong một thông điệp sau đó trên Twitter, ông nói Trump thêm : "Chúng tôi phải giúp người dân Iran lấy lại tự do".

Ông Bolton nói rằng việc dán nhãn Vệ binh Cách mạng là khủng bố là "định danh đúng đắn".

Nhưng một số quan chức Lầu Năm Góc, bao gồm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Joe Dunford, đã bày tỏ lo ngại về sự an toàn của quân đội, báo Wall Street Journal đưa tin.

Giới chức quân sự cảnh báo việc định danh này có thể gây ra bạo lực đối với các lực lượng Hoa Kỳ ở Trung Đông mà không ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của Iran.

Tin cho hay Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) cũng đã phản đối động thái này.

Phản ứng của Iran

Hội đồng an ninh quốc gia Iran tuyên bố Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ (Centcom) là một tổ chức khủng bố sau khi Ngoại trưởng Javad Zarif viết cho Tổng thống Hassan Rouhani kêu gọi đáp trả như vậy, kênh tin tức nhà nước IRINN cho hay.

Lão đạo Iran đã lập tức có hành động đáp trả với Mỹ và gọi lực lượng quân sự của Mỹ ở Trung Đông (CentCom) là khủng bố

Centcom là một cánh của Bộ Quốc phòng giám sát các lợi ích an ninh của Washington trên toàn khu vực trung tâm của bản đồ thế giới, nổi bật nhất là Afghanistan, Iraq, Iran, Pakistan và Syria.

Cộng hòa Hồi giáo Iran cảnh báo sẽ trả đũa cụ thể vào tuần trước, sau khi tin tức về kế hoạch của chính quyền Trump lần đầu tiên xuất hiện.

"Chúng tôi sẽ đáp trả bất kỳ hành động nào được thực hiện chống lại lực lượng này bằng một hành động đối ứng", một tuyên bố được đưa ra bởi 255 trong số 290 nghị sĩ Iran cho biết, theo hãng tin IRNA của nhà nước.

Nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người đang tranh đấu cho sống còn về chính trị trong cuộc bầu cử hôm thứ Ba 09/4, đã cổ vũ cho động thái của Hoa Kỳ.

Vệ binh Cách mạng, đơn vị quân sự tinh nhuệ nhất của Iran, được thành lập ngay sau cuộc cách mạng năm 1979 của Iran để bảo vệ chế độ Hồi giáo của đất nước, và để tạo đối trọng trước các lực lượng vũ trang thông thường.

Vệ binh Cách mạng đã trở thành một lực lượng quân sự, chính trị và kinh tế lớn ở Iran, với mối quan hệ chặt chẽ với Lãnh tụ tối cao, Ayatollah Ali Khamenei, và nhiều nhân vật cấp cao khác.

Lực lược này ước tính có hơn 150.000 nhân viên hoạt động, tuyên bố rằng có các lực lượng bộ binh, hải quân và không quân của riêng mình, và giám sát vũ khí chiến lược của Iran, bao gồm cả hỏa tiễn đạn đạo.

Vệ binh Cách mạng gây ảnh hưởng ở những nơi khác ở Trung Đông bằng cách cung cấp tiền, vũ khí, công nghệ, đào tạo và tư vấn cho các chính phủ đồng minh và các nhóm vũ trang thông qua lực lượng hoạt động trong bóng tối ở nước ngoài được biết đến là Lực lượng Quds (Jerusalem).