Thông Luận

Bên cạnh Châu Âu cháy bỏng với Paris, cả thế giới gần như sửng sốt trước thông tin Hoa Kỳ yêu cầu Canada bắt giữ và dẫn độ nghi can Meng Wanzhou, Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính của công ty Huawei (Hoa Vi) khi bà này quá cảnh Canada vào ngày 1 tháng 12 vừa qua.

Lý do mà Canada bắt một nhân vật được Trung Quốc xem là tinh hoa của mình là từ yêu cầu của Washington với lý do bà Chu tiếp tay với tập đoàn Huawei vi phạm lệnh cấm vận Iran do Tổng thống Donald Trump ký có hiệu lực từ ngày 7 tháng 8 năm 2018. Bà Mạnh Vãn Chu bị Mỹ cáo buộc trong cương vị giám đốc tài chính của Huawei đã sử dụng hệ thống ngân hàng quốc tế để lách luật trừng phạt của Mỹ lên Iran.

Thế giới chứng kiến sức mạnh của Mỹ khi thực hiện cuộc bắt giữ này. Trong vai trò là đồng minh và có hiệp ước dẫn độ với Mỹ, một thẩm phán Canada sẽ xác định xem vụ kiện chống lại bà Chu có đủ mạnh để sau đó tùy thuộc vào bộ trưởng tư pháp Canada quyết định có dẫn độ bà ấy sang Mỹ hay không. Canada đã dùng hệ thống luật pháp của mình để thực hiện hiệp ước mà không bị các thể chế dân chủ trên thế giới phản ứng, có chăng là sự kinh ngạc, bất ngờ khi kẻ bị bắt là một ngôi sao của Đảng Cộng sản Trung Quốc, người sẽ kế nghiệp cha trong nhiệm vụ chỉ đạo Huawei, một công ty hàng đầu của Trung Quốc cả về khả năng đem về cho Đảng tiền bạc lẫn thông tin tình báo và kế hoạch phá hoại đối phương, những nước mà Trung Quốc cần đối phó.

Huawei không còn xa lạ với thế giới như cách đây một thời gian ngắn, nó nổi tiếng vì sự lớn mạnh nhanh chóng và chiếm lĩnh thị trường nhiều nước với tốc độ chóng mặt. Theo website của tập đoàn này thì Huawei cung cấp các giải pháp công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) hàng đầu thế giới, doanh thu gần 50 tỷ đô la, có mặt ở 170 quốc gia và khu vực, với 180.000 nhân viên. khoảng 76.000 người tham gia vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Nó có 21 viện nghiên cứu và được phát triển tại các quốc gia bao gồm cả Mỹ và Canada cũng như Châu Âu.

Lớn mạnh như vậy nhưng Huawei không vượt qua được hàng rào an ninh của Mỹ vì ý đồ thâm nhập tình báo qua các sản phẩm mà nó bán ra cho thị trường thông tin truyền thông trên thế giới, đặc biệt là Mỹ khi các hãng điện thoại lớn của nước này như AT&T, Sprint, T-Mobile đến Verizon đều không tham gia vào các cuộc mua bán với nó do cảnh báo từ các cơ quan tình báo quốc phòng về kế hoạch thâm nhập của Huawei đối với những đối tác quan trọng của nước Mỹ.

Bắt một yếu nhân của Huawei trong lúc này là cơ hội làm cho cuộc chiến thương mại giữa hai nước càng căng thẳng bất kể 3 tháng hưu chiến vừa mới được hai nguyên thủ tán thành.

Lý do bà Mạnh Vãn Chu bị tống giam có liên quan mật thiết đối với chính sách chống lại sự bất bình đẳng của Trung Quốc đối với Mỹ trong kinh tế, ít nhất là chính sách buôn lậu của Bắc Kinh, thủ lợi một cách bất chính trước quyền lợi của nước Mỹ. Khi Huawei làm ăn trong bóng tối với Iran nó gián tiếp gây thiệt hại cho anh ninh và quyền lực của nước Mỹ vì lệnh cấm vận của Mỹ vẫn được xem là bất khả xâm phạm và nó đã chứng tỏ nhiều lần thành công từ trước tới nay.

Trung Quốc gián tiếp hay trực tiếp nhiều lần xác định là nền kinh tế đứng thứ hai sau Mỹ và sức mạnh quân sự của nó cũng không nên xem thường, thế nhưng nó chưa bao giờ có đủ sức mạnh để làm cho một nước khác bắt một công dân bình thường của nước Mỹ huống hồ là một người đang được xem là tinh hoa là ngôi sao kinh doanh như bà Mạnh Vãn Chu. Sự khác biệt này là một đòn đau đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc, nó đánh thức lòng kiêu ngạo về sức mạnh Trung Quốc bấy lâu nay trên trường quốc tế.

Mặc dù Bộ Ngoại giao Trung Quốc liên tục chống đối Canada và Mỹ nhưng dù phùng mang trợn má cách nào họ cũng chỉ nhận được thái độ rất ngoại giao của đại sứ hai nước trước sự kiện này. Báo chí Trung Quốc liên tục kết án Canada vi phạm nhân quyền, Mỹ hành xử côn đồ hay Trump là một Tổng thống trở mặt... mọi nỗ lực tuyệt vọng ấy không thể giúp cho bà Chu thoát khỏi tấm lưới cấm vận mà Mỹ áp đặt.

Mặc dù vậy, các công ty lớn của Mỹ vẫn cảm thấy bất an vì họ biết rõ sự nhỏ mọn của chính quyền Trung Quốc sẽ tìm cách trả thù nước Mỹ. Theo tin từ Reuters, chỉ một ngày sau khi tin bà Mạnh Vãn Chu bị bắt, một nhóm công ty Mỹ gặp nhau tại Singapore bàn về nguy cơ các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc sẽ phải hứng hậu quả và các cuộc bắt bớ yếu nhân các tập đoàn lớn là có thể xảy ra tại Trung Quốc. Cuộc họp do Hội đồng Cố vấn an ninh nước ngoài thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ (OSAC) tổ chức với các đại diện từ các tập đoàn Walt Disney Co, Alphabet Inc’s Google, các công ty Facebook Inc, PayPal Holdings Inc…Các công ty Mỹ đang cân nhắc hạn chế các chuyến đi không cần thiết tới Trung Quốc của các lãnh đạo cấp cao và sẽ ưu tiên tổ chức các cuộc họp ở các địa điểm ngoài nước này.

Không ngoại trừ khả năng túng quá làm càng của Trung Quốc là đóng cửa các công ty Mỹ để trả thù, nhưng việc làm này chỉ làm lợi thêm cho thế giới thứ ba và Mỹ lại thêm cơ hội lấy đó là lý do tấn công Trung Quốc trên nhiều mặt trận khác.

Nếu thật sự Mỹ cần kiếm tiền thì đã không cấm Broadcom trong thương vụ mua lại Qualcomm Inc., với giá khủng là 117 tỷ, vụ sát nhập này được xem là lớn nhất lịch sử trong khu vực công nghệ của thế giới. Lý do khiến Tổng thống Trump ký lệnh ngăn cản thương vụ này là có thế đe dọa đến an ninh quốc gia Mỹ, nó làm suy yếu vị trí của Qualcomm khiến cho Trung Quốc rộng cửa tiến lên chuẩn 5G.

Do đầu tư nhiều vào nghiên cứu và thậm chí dùng tình báo kinh tế lẫn ăn cắp công thức của các công ty truyền thông lớn, Huawei có năng lực sản xuất và bí quyết kỹ thuật để cạnh tranh với Qualcomm trong cuộc chạy đua phát triển thiết bị không dây thế hệ thứ 5 (5G). Đây là công nghệ hứa hẹn tạo ra kết nối siêu nhanh phục vụ từ xe tự lái, đến thiết bị y tế điều khiển từ xa và thiết bị công nghiệp.

Trước khi xảy ra vụ của bà Mạnh Vãn Chu thì New Zealand, Úc đã tuyên bố cấm các hãng viễn thông nước họ sử dụng thiết bị viễn thông của Huawei khi phát triển hạ tầng cho mạng di động 5G của họ. Hãng viễn thông BT của Anh ngày 5/12 cũng nói sẽ không mua trang thiết bị của công ty Trung Quốc để phát triển mạng di động không dây thế hệ mới ở nước này.

Các nước có lý do để lo sợ không phải vì hệ quả kinh tế mà lo rằng 5G của Huawei có thể thực hiện những cuộc tấn công từ chối dịch vụ Dos hay các công tác gián điệp khác đối với chính phủ các nước.

Nếu bà Mạnh Vãn Chu không dính líu tới tình báo Trung Quốc thì làm sao có được tới 7 cuốn hộ chiếu một lúc do Bắc Kinh và Hong Kong cấp trong khi bị bắt và bị phát hiện tại Canada. Câu hỏi này thật khó cho Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời khi khăng khăng cho rằng bà này không hề liên quan gì tới chính quyền Bắc Kinh.

Có biện luận thế nào thì thế giới cũng dư sức biết cha của bà là Nhậm Chính Phi, một đảng viên Cộng sản Trung Quốc từ năm 1958. Sau khi rời quân ngũ, ông lập ra công ty Huawei vào năm 1987 và năm 2005 ông được tạp chí Time xếp hạng là một trong 500 người có ảnh hưởng nhất thế giới. Tài năng của một con người trong chế độ cộng sản không thể phát triển nhanh như vậy nếu không có sự đồng hành của Đảng. Thành công của Huawei chính là thành công của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Con rồng Huawei là hiện thân của con rồng Bắc Kinh, không may là nó chưa đủ móng vuốt để đối phó lại với các thế lực đang kéo nó xuống tận mặt đất. Là rồng mà bị kéo xuống là do nó được nuôi nấng bằng sự gian trá, mà gian trá phản lại đức tính cao cả của loài rồng.

Mặc Lâm

Nguồn : VOA, 22/12/2018

Trump lạc quan về đàm phán thương mại với Trung Quốc (VOA, 08/12/2018)

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu tỏ ra lạc quan về các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc trong khi hai cố vấn kinh tế hàng đầu của ông hạ giảm tầm quan trọng của xích mích xuất phát từ vụ bắt giữ một giám đốc điều hành cao cấp của hãng sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc, Huawei Technologies.

Tổng thống Donald Trump nói chuyện với các nhà báo trên Bãi cỏ Nam của Nhà Trắng, ngày 7 tháng 12, 2018, ở Washington.

"Các cuộc đàm phán với Trung Quốc đang diễn tiến rất tốt", ông Trump nói trên Twitter, mà không cung cấp bất cứ chi tiết nào.

Các công ty lớn đã bày tỏ lo ngại về vụ bắt giữ Giám đốc Tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu ở Canada theo yêu cầu của nhà chức trách Mỹ sẽ ảnh hưởng ra sao đến quan hệ Mỹ-Trung, hoặc rằng việc này có thể gây ra phản ứng dữ dội đối với các công ty Mỹ đang hoạt động ở Trung Quốc.

Bà Mạnh, 46 tuổi, con gái của người sáng lập Huawei, đã xuất hiện tại một tòa án ở thành phố Vancouver trong một phiên tòa về bảo lãnh tại ngoại trong khi bà đối diện với khả năng bị dẫn độ sang Mỹ trong cuộc điều tra liệu Huawei có vi phạm các chế tài của Mỹ nhắm vào Iran hay không.

Larry Kudlow, giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia của Nhà Trắng, nói với đài CNBC rằng ông không tin vụ bắt giữ bà Mạnh sẽ "lấn" sang các cuộc đàm phán với Trung Quốc nhằm mục tiêu hối thúc Bắc Kinh mua thêm nông phẩm và năng lượng của Mỹ, giảm thuế quan của Trung Quốc và thực hiện những thay đổi sâu rộng đối với chính sách của Trung Quốc về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Ông Kudlow nói cuộc điều tra liệu Huawei có vi phạm các chế tài của Mỹ nhắm vào Iran hay không nằm ở một "tuyến riêng" không liên quan tới các cuộc đàm phán thương mại và là một vấn đề an ninh quốc gia và luật pháp của Mỹ.

Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro nói với đài CNN rằng các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung và vụ bắt giữ Huawei "là hai sự kiện riêng rẽ", gọi thời điểm vụ bắt giữ bà Mạnh và cuộc họp Trump-Tập là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Ông Navarro nói vụ bắt giữ này là kết quả của "những hành động sai trái của Huawei", nói thêm rằng có một nguy cơ "đáng sợ" là chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng các sản phẩm của công ty để do thám.

Những lo ngại không dứt về quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gây nên tình trạng bán tháo cổ phiếu vào ngày thứ Sáu, với các cổ phiếu công nghệ dẫn đầu về mức sụt giảm.

******************

Phó chủ tịch Huawei Mạnh Vãn Chu vừa bị bắt tại Canada là ai ? (VOA, 07/12/2018)

Bà Mạnh Vãn Chu, Giám đốc tài chính của công ty thiết bị viễn thông Huawei, đã bị bắt giữ tại Canada theo yêu cầu từ chính quyền Mỹ, trong bối cảnh về cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ-Trung đang có chiều hướng căng thẳng dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump.

Công ty Huawei của Trung Quốc.

Công ty Huawei của Trung Quốc được cho là một trong những công ty trực tiếp phải đối mặt với những thiệt hại nặng nề trong cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc. Hồi tháng 8, Tổng thống Donald Trump ký luật cấm chính phủ Mỹ dùng sản phẩm của công ty này vì lý do an quốc gia.

Nhưng bà Mạnh Vãn Chu là ai và công ty của bà có ảnh hưởng gì đến vấn đề an ninh của Hoa Kỳ ?

Ái nữ của đảng viên cộng sản thâm niên

Theo Reuters, bà Mạnh Vãn Chu (Meng Wanzhou), năm nay 46 tuổi, là con gái của nhà sáng lập và bà hiện là phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Giám đốc Tài chính (CFO) của Huawei, công ty công nghệ Trung Quốc đặt trụ sở tại Thâm Quyến, Quảng Đông. Bà là người được dự đoán sẽ "kế vị" vị trí của cha mình trong tương lai.

Cha bà là Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei), làm việc trong ngành công nghệ quốc phòng, và là đảng viên Cộng sản từ 1958. Trong thời gian ở quân đội, ông được bầu là đại biểu của quân đội tham dự Đại hội Đảng Toàn quốc. Sau khi rời quân ngũ, ông lập ra công ty Huawei vào năm 1987, và vào năm 2005, ông được tạp chí Times coi là một trong 500 người có ảnh hưởng nhất thế giới.

Bà Mạnh hiện sử dụng họ của mẹ nên không mang họ Nhậm (Ren) của cha bà.

Bà Mạnh Vãn Chu.

Bà Mạnh Vãn Chu có bằng thạc sỹ đại học công nghệ Hoa Trung ở Vũ Hán. Bà Mạnh bắt đầu làm việc cho công ty của cha vào năm 1993, một năm sau khi bà làm việc cho Ngân hàng Kiến thiết Trung Quốc (China Construction Bank).

Các vai trò từng trải qua của Mạnh Vãn Chu là trong mảng ngân hàng, quản lý vốn và kế toán.

Vào năm 2003, bà Mạnh đã thành lập tổ chức tài chính thống nhất toàn cầu của Huawei với những cấu trúc chuẩn, những quy trình, hệ thống tài chính và những nền tảng công nghệ thông tin.

Từ năm 2005, bà Mạnh đã đảm nhận vai trò điều hành việc thành lập năm trung tâm dịch vụ trên toàn cầu, bà cũng là người đã hoàn thành trung tâm thanh toán toàn cầu đặt tại Thâm Quyến, Trung Quốc. Những trung tâm này đã trở thành động lực thúc đẩy hiệu quả của việc kế toán và quản lí chất lượng, góp phần mở rộng hệ thống kế toán để có thể đáp ứng đủ với tốc độ phát triển và mở rộng của Huawei trên thị trường toàn cầu.

Từ năm 2005, bà Mạnh đã đóng vai trò lãnh đạo trong việc thành lập 5 trung tâm dịch vụ được chia sẻ trên khắp thế giới. Các trung tâm này đã giúp nâng cao hiệu quả kế toán và giám sát chất lượng của Huawei, góp phần mở rộng nhanh chóng quy mô hoạt động của Huawei ở nước ngoài.

Từ năm 2007, bà Mạnh đã phụ trách Chương trình Chuyển đổi Dịch vụ tài chính tích hợp trong một dự án chung tám năm với IBM để giúp Huawei phát triển hệ thống dữ liệu và quy tắc phân bổ nguồn lực, cải thiện hiệu quả hoạt động và tối ưu hóa quá trình kiểm soát nội bộ.

Bà làm Giám đốc tài chính của Huawei cho đến lúc bị bắt ở Canada.

Bà Mạnh Vãn Chu có nguy cơ bị dẫn độ sang Mỹ khi Huawei bị nghi ngờ vi phạm lệnh trừng phạt Iran và hỗ trợ hoạt động gián điệp của Bắc Kinh.

Trang tin Đông Phương ngày 6/12 cho biết bà Mạnh Vãn Chu là người sẽ thay cha trở thành Chủ tịch Huawei sau khi ông nghỉ giữ chức vào cuối năm nay.

Công ty Huawei làm gián điệp ?

Huawei, một trong những tập đoàn cung cấp thiết bị và dịch vụ viễn thông lớn nhất thế giới, đang bị giám sát chặt chẽ tại Mỹ do các quan chức an ninh nước này cáo buộc họ có mối liên hệ mật thiết với chính phủ Trung Quốc. Các sản phẩm của Huawei gây lo ngại rằng có thể hỗ trợ cho hoạt động gián điệp của Bắc Kinh.

Huawei có 180.000 nhân viên trên toàn cầu và doanh thu đạt 47,4 tỷ đôla trong nửa đầu năm 2018, dự kiến đạt doanh thu 92 tỷ đôla trong năm nay.

Hiện Huawei đang là hãng smartphone lớn thứ hai trên thế giới về mặt doanh số, vượt qua cả Apple. Huawei đặt ra mục tiêu sẽ chi ra số tiền 20 tỷ đôla cho nghiên cứu và phát triển trong năm nay, sau khi đã chi ra số tiền 13,8 tỷ đôla (tương đương 15% tổng doanh thu) cho nghiên cứu và phát triển trong năm 2017. Điều này cho thấy tham vọng của Huawei trong việc nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới.

Huawei có tham vọng lớn trong nhiều lĩnh vực, từ trí tuệ nhân tạo (AI), cho tới sản xuất con chip, và thiết bị không dây thế hệ thứ 5 (5G). Những bước tiến mạnh của Huawei trong lĩnh vực liên lạc di động tương lai đã khiến Mỹ lo ngại và trở thành một lý do cho những nỗ lực của Mỹ nhằm kiềm chế sự nổi lên của Trung Quốc về công nghệ.

Ngoài ra, Mỹ luôn cáo buộc Huawei là một nguy cơ đối với an ninh quốc gia, khiến các sản phẩm Huawei hầu như không thể đặt chân vào thị trường Mỹ.

Vào năm 2016, nhà chức trách Mỹ bắt đầu bày tỏ lo ngại rằng Huawei và một số nhà cung cấp khác có thể lắp đặt "cửa sau" trong thiết bị để có thể theo dõi người dùng ở Mỹ. Huawei bác bỏ những cáo buộc này.

Tuy vậy, Bộ Quốc phòng Mỹ đã ra lệnh dừng cung cấp thiết bị Huawei tại các căn cứ quân sự Mỹ với lý do an ninh. Best Buy, một trong những nhà bán lẻ hàng điện tử lớn nhất ở Mỹ, cũng đã dừng bán sản phẩm Huawei.

Điện thoại Huawei.

Hãng tin Reuters dẫn một số nguồn tin cho biết, nhà chức trách Mỹ đã tiến hành điều tra Huawei kể từ năm 2016 với cáo buộc tập đoàn này đã chuyển giao các sản phẩm có nguồn gốc từ Mỹ sang Iran và các quốc gia khác, vi phạm quy định xuất khẩu của Mỹ, cũng như biện pháp trừng phạt của nước này đối với Iran.

Bộ trưởng Ngân khố Mỹ Steven Mnuchin từng nói Hoa Kỳ sẽ "làm mạnh tay" với bất cứ công ty nào "trốn tránh lệnh cấm vận" với Iran.

Sau khi bà Mạnh bị bắt, ông Ben Sasse, Thượng nghị sĩ bang Nebraska, Ủy viên Ủy ban Quân lực và Tài chính Thượng nghị viện đã lên tiếng ca ngợi hành động của phía Canada. Ông nói, Huawei đã vi phạm lệnh cấm vận Iran của Mỹ và nói :"Phía sau một số hành vi xâm lược các nước khác của Trung Quốc rõ ràng được chính phủ ủng hộ, nhà đương cục Bắc Kinh thường lấy các công ty tư nhân để núp bóng".

"Vụ bắt một thành viên gia đình của người sáng lập Huawei cho thấy căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang nhanh chóng đến mức nào," New York Times trích lời TJ Pempel, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California nhận định.

Tin Mạnh Vãn Chu bị bắt làm cổ phiếu của Huawei bị sụt giảm ngay lập tức nhất là khi cuộc thương chiến Mỹ - Trung tiếp tục là vấn đề lớn cho Bắc Kinh.

Vụ bắt giữ CFO kiêm Phó chủ tịch của tập đoàn này có thể bị phía Trung Quốc xem như một "vụ tấn công" vào đỉnh cao của thế giới doanh nghiệp Trung Quốc, vì Huawei đến nay được xem là công ty công nghệ toàn cầu nhất của Trung Quốc, với hoạt động phủ sóng ở Châu Phi, Châu Âu và Châu Á.

******************

Phó Chủ tịch Huawei cũng bị Mỹ điều tra về gian lận ngân hàng (VOA, 07/12/2018)

Giám đốc tài chính của Tập đoàn viễn thông khổng lồ của Trung Quốc Huawei Technologies Mạnh Vãn Châu bị Canada bắt giữ trong khuôn khổ cuộc điều tra của chính phủ Mỹ về một chương trình bị cáo buộc là sử dụng hệ thống ngân hàng toàn cầu để né các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào Iran, Reuters dẫn nguồn tin nắm rõ về vụ việc cho biết.

Bà Mạnh là quan chức cao cấp của tập đoàn Huawei

Hoa Kỳ đang xem xét liệu tập đoàn Huawei Technologies Ltd có vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran kể từ ít nhất là năm 2016 hay không, và mới đây hơn, là việc tập đoàn này thông qua ngân hàng HSBC Holdings Plc để thực hiện các giao dịch có liên quan đến Iran.

Hồi năm 2012, HSBC đã phải đóng khoản tiền 1,92 tỷ đô la để đạt được thỏa thuận hoãn truy tố với văn phòng Công tố liên bang ở Brooklyn do vi phạm luật cấm vận và chống rửa tiền của Mỹ.

Tuy nhiên, HSBC không bị điều tra, cũng theo nguồn tin nắm rõ vụ việc được Reuters trích dẫn.

Bà Mạnh, cũng là con gái của sáng lập viên công ty viễn thông Huawei, bị bắt hôm thứ bảy trong lúc chuyển máy bay ở Vancouver.

Nhà chức trách Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích cả Canada lẫn Mỹ và yêu cầu phóng thích bà.

Vụ quan chức của một tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc bị bắt ở Canada có thể bị dẫn độ sang Mỹ làm khuấy động các thị trường và gây nghi ngại về cuộc đình chiến thương mại Mỹ-Trung hiện nay.

Canada là một trong số hơn 100 nước có hiệp ước dẫn độ với Mỹ.

Hiệp ước dẫn độ lâu nay giữa Mỹ và Canada quy định trường hợp bị yêu cầu dẫn độ phải là tội phạm ở cả hai nước.

Các bị can kháng cự việc dẫn độ thường dựa vào cơ sở rằng quyền của họ ở đất nước bắt giữ họ sẽ bị vi phạm nếu họ bị giải qua nước đòi dẫn độ. Các vụ tranh cãi trước đây có khi kéo dài tới nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm.

******************

Lãnh đạo Huawei của Trung Quốc bị bắt tại Canada theo yêu cầu của Mỹ (VOA, 06/12/2018)

Con gái của nhà sáng lập Công ty công nghệ Trung Quốc Huawei bị bắt ở Canada và đang đối mặt với yêu cầu dẫn độ sang Mỹ, làm dấy lên lo ngại về căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và có gây ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán toàn cầu.

Bà Mạch Vãn Chu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính của công ty công nghệ Huawei Technologies Co Ltd.

Theo Reuters, việc Canada bất ngờ bắt giữ bà Mạch Vãn Chu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính của công ty công nghệ Huawei Technologies Co Ltd theo yêu cầu của Mỹ làm dấy lên nghi ngại có thể làm bế tắc thỏa thuận đình chiến thương mại 90 ngày mà Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đạt được.

Bà Mạch Vãn Chu bị bắt giữ được cho là liên quan đến cáo buộc vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran, Reuters dẫn một nguồn tin cho biết.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ không bình luận về việc bà Mạch Vãn Chu bị bắt tại Canada.

Cũng theo Reuters, việc bắt giữ bà Mạnh và những biện pháp trừng phạt mà Mỹ có thể áp dụng đối với nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới này sẽ tác động lớn đến chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Giá cổ phiếu của các nhà cung cấp Châu Á cho Huawei, tính cả Qualcomm Inc và Intel, đột ngột giảm vào ngày 6/12.

Bà Mạch, một trong những Phó chủ tịch hội đồng quản trị của công ty Huawei và con gái của người sáng lập công ty Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei), bị bắt vào ngày 1/12 tại Vancouver, Canada, theo yêu cầu của chính quyền Mỹ và một phiên tòa dự định diễn ra ngày 7/12, theo người phát ngôn Bộ Tư pháp Canada.

Công ty Huawei đã xác nhận vụ bà Mạch bị bắt giữ và cho biết thêm rằng công ty "không biết rõ các hành động sai trái" của bà như cáo buộc.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Canada tuyên bố kiên quyết phản đối vụ bắt giữ này và kêu gọi trả tự do cho bà Mạch ngay lập tức.

Phát ngôn viên của đại sứ quán Trung Quốc hôm 5/12 cho biết : "Trung Quốc kiên quyết phản đối các hành động làm tổn hại nghiêm trọng tới quyền con người của nạn nhân. Trung Quốc yêu cầu Hoa Kỳ và Canada ngay lập tức phải sửa sai và trả tự do cho bà Mạch Vãn Chu ngay lập tức".

Các nguồn tin nói với Reuters vào tháng Tư rằng nhà chức trách Mỹ đã điều tra công ty Huawei, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, kể từ ít nhất năm 2016 vì bị cáo buộc vận chuyển các sản phẩm có xuất xứ từ Trung Quốc sang Iran và các quốc gia khác, và vì vậy đã vi phạm luật xuất khẩu và lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ.

Cuộc điều tra của Bộ Tư pháp Mỹ được tiến hành sau hàng loạt hành động nhằm chấm dứt hoặc hạn chế công ty Huawei và nhà sản xuất điện thoại Trung Quốc ZTE tiếp cận với nền kinh tế Mỹ sau những cáo buộc rằng các công ty này có thể sử dụng công nghệ để do thám Mỹ.

*********************

Trung Quốc yêu cầu Canada trả tự do cho Giám đốc tài chính của Tập đoàn Hoa Vi (RFA, 07/12/2018)

Trung Quốc, vào hôm thứ Năm, ngày 6 tháng 12, kêu gọi Canada trả tự do cho nữ Giám đốc tài chính kiêm Phó Chủ tịch của Tập đoàn Công Nghệ Hoa Vi, bà Mạch Vãn Chu.

Bà Mạch Vãn Chu, Giám đốc tài chính kiêm Phó Chủ tịch của Tập đoàn Công Nghệ Hoa Vi bị Chính quyền Canada bắt giữ ở Vancouver ngày 01/12/18. Reuters

Bắc Kinh lên tiếng rằng bà Mạch không làm gì sai trái theo luật pháp của Canada và Mỹ ; đồng thời yêu cầu Canada "ngay lập tức điều chỉnh việc làm sai trái" và phải trả tự do cho bà Mạch.

Hãng thông tấn AP loan tin vừa nêu trong cùng ngày, cho biết bà Mạch Vãn Chu bị Chính quyền Canada bắt giữ khi đang quá cảnh tại Vancouver vào ngày 1 tháng 12, với cáo buộc bị nghi ngờ vi phạm các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran. Bà Mạch có thể sẽ bị dẫn độ về Mỹ.

Theo người phát ngôn Bộ Tư pháp Canada, dự kiến ngày 7/12 theo giờ địa phương, giới chức Canada sẽ mở phiên điều trần tại tòa về vụ việc của bà Mạch Vãn Chu.

Tập đoàn Công nghệ Hoa Vi ra thông cáo báo chí, cho biết có rất ít thông tin về các cáo buộc của Hoa Kỳ đối với bà Mạch Vãn Chu và "không nhận thấy bà Mạch có bất kỳ hành vi sai trái nào".

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói rằng Bắc Kinh yêu cầu Washington và Ottawa phải ngay lập tức trả tự do cho bà Mạch Vãn Chu và cần giải thích lý do đã bắt giữ bà.

Tập đoàn Công nghệ Hoa Vi nhà cung cấp thiết bị lớn nhất cho các công ty điện thoại và mạng internet trên toàn cầu, đồng thời là công ty mà Hoa Kỳ cáo buộc là mối đe dọa cho an ninh quốc gia, cho rằng công nghệ của Hoa Vi có thể được sử dụng để làm gián điệp cho Trung Quốc. Chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Obama và Tổng thống Trump kêu gọi các nước phương Tây và những quốc gia đồng minh hạn chế sử dụng công nghệ của Hoa Vi.

Một số các chuyên gia ở Trung Quốc và Hong Kong nhận định rằng vụ việc bà Mạch Vãn Chu bị bắt giữ có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh cũng như đe dọa đàm phán thương mại Mỹ-Trung.

Ở Việt Nam, các doanh nghiệp viễn thông phần lớn sử dụng những thiết bị hạ tầng mạng của hai nhà cung cấp Trung Quốc là Hoa Vi và ZTE để xây dựng, phát triển hệ thống mạng lưới viễn thông của mình.

Hồi tháng 10, hình ảnh về một chiếc điện thoại thông minh của hãng Hoa Vi ở Philippines có hiển thị phần cài đặt ngôn ngữ "Tiếng Việt (Trung Quốc)" khiến nhiều người dùng phẫn nộ vì cho rằng nó ám chỉ Việt Nam thuộc Trung Quốc.

*******************

Canada bắt giám đốc tài chính Hoa Vi theo ý Mỹ : Trung Quốc phản đối (RFI, 07/12/2018)

Đúng vào ngày hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Trung Quốc thỏa thuận "hưu chiến" về thương mại tại Buenos Aires bên lề hội nghị G20, bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông Hoa Vi (Huawei) bị bắt tại Canada theo yêu cầu của Mỹ, vì vi phạm lệnh cấm vận với Iran. Phản ứng lại thông tin do bộ Tư Pháp Canada loan báo hôm qua, bộ Ngoại Giao Trung Quốc hôm nay 06/12/2018 đòi hỏi làm rõ nguyên do, và trả tự do "ngay lập tức" cho bà Mạnh.

Logo tập đoàn viễn thông Trung Quốc Hoa Vi tại trụ sở chính ở Thẩm Quyến (Trung Quốc). Ảnh chụp ngày 17/04/2012. Reuters/Tyrone Siu/Files

Từ Thượng Hải, thông tín viên Simon Leplâtre tường trình :

"Đòn nặng cho Hoa Vi : bà Mạnh Vãn Châu, con gái của nhà sáng lập và là giám đốc tài chính của tập đoàn này, đã bị bắt tại Canada hôm 1 tháng 12 và sẽ bị dẫn độ sang Mỹ.

Hoa Vi, tập đoàn viễn thông khổng lồ, đứng thứ nhì thế giới về số lượng điện thoại thông minh sản xuất, bị tư pháp Hoa Kỳ nhắm đến vì tiếp tục bán sản phẩm cho Iran, bất chấp lệnh cấm vận của Mỹ.

Vào mùa xuân năm nay, Mỹ cũng đã cấm bán thiết bị cho ZTE, một tập đoàn viễn thông khác của Trung Quốc, vì cùng một lý do, khiến tập đoàn này suýt phá sản.

Đây là giai đoạn khó khăn cho Hoa Vi, bị coi là một doanh nghiệp thân cận với chính quyền Bắc Kinh - nhà sáng lập tập đoàn này là ông Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei) một cựu kỹ sư trong quân đội Trung Quốc. Do đó Hoa Vi bị loại khỏi các cuộc gọi thầu nhằm phát triển mạng lưới 5G tại nhiều nước như Mỹ, Úc, New Zealand. Các nước khác như Đức, Pháp cũng tỏ ra ngờ vực, không muốn để Hoa Vi tham gia mạng lưới mang tính chiến lược như thế.

Tại Trung Quốc, các phản ứng mang nặng tính dân tộc chủ nghĩa : cư dân mạng coi vụ bắt giữ này là thủ đoạn chính trị của Mỹ trong lúc chiến tranh thương mại đang diễn ra. Một số người đã bắt đầu kêu gọi tẩy chay sản phẩm Apple để trả đũa".

Các thị trường chứng khoán Châu Âu và Châu Á hôm nay sụt giảm từ 2% đến 6%, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung cộng thêm vụ bắt lãnh đạo Hoa Vi. Cổ phiếu Sunny Optical, một nhà cung cấp của Hoa Vi giảm 6,2%.

Bắc Kinh sẽ áp dụng "ngay lập tức" các biện pháp đã hứa với Trump

Trong khi đó, bộ Thương Mại Trung Quốc hôm nay 06/12/2018 thông báo sẽ áp dụng "ngay lập tức" các biện pháp đã hứa với tổng thống Mỹ trong cuộc gặp Trump-Tập ở Argentina, về nông sản, năng lượng, xe hơi và một số mặt hàng khác. Theo phát ngôn viên bộ này, các cuộc thương lượng đang tiếp tục về bảo vệ sở hữu trí tuệ, hợp tác công nghệ, mở cửa thị trường và thương mại công bằng.

Thụy My