Thông Luận

Mỹ ra lệnh bắt 12 cận vệ của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ (RFI, 16/06/2017)

Chính quyền Mỹ hôm qua 15/06/2017 loan báo đã ra lệnh bắt giữ 12 cận vệ của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ do có hành động bạo lực đối với người biểu tình ôn hòa ở Washington tháng trước. Tin này khiến tổng thống Recep Tayyip Erdogan giận dữ, trong bối cảnh quan hệ giữa Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ trong những tháng gần đây đã xấu hẳn đi.

Ảnh minh họa : Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan phát biểu tại Ankara, ngày 06/06/2017.Reuters

Ngoại trưởng Rex Tillerson tuyên bố, đây là "thông điệp rõ ràng cho thấy Hoa Kỳ không dung thứ những cá nhân sử dụng bạo lực để bóp nghẹt tự do ngôn luận và bày tỏ chính kiến một cách hợp pháp". Ông cho biết : "Bộ Ngoại Giao tiếp tục làm việc với cảnh sát và các cơ quan chức năng, và sẽ quyết định có thêm những biện pháp bổ sung hay không".

Về phía tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cực lực lên án, hứa hẹn sẽ đấu tranh "cả về chính trị lẫn tư pháp". Hôm qua ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ đã cho "mời" - chứ không phải "triệu mời" - đại sứ Mỹ ở Ankara, nhờ chuyển lời rằng quyết định của chính quyền Mỹ là "tệ hại, sai lạc và thiếu căn cứ luật pháp".

Tối 16/5, những người Kurdistan biểu tình ôn hòa trước tư dinh của đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ ở Washington, đã bị tấn công thô bạo. Theo cảnh sát trưởng Washington, ông Peter Newsham, đó là các cận vệ của ông Erdogan, được nhận diện qua video và các nhân chứng. Những cận vệ này mặc vét màu sẫm, đánh đập những người biểu tình kể cả khi họ đã ngã xuống đất. Cảnh sát khó can thiệp vì có những người mang súng. Sau vụ này, thượng nghị sĩ John McCain đã đòi trục xuất đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ tại Mỹ.

Phía tổng thống Erdogan cáo buộc cảnh sát địa phương "không làm gì" trong lúc "các nhóm khủng bố" đang biểu tình cách ông "chỉ có 50 mét".

Thụy My

****************

Donald Trump cấm làm ăn với quân đội Cuba (RFI, 16/06/2017)

Một trong những sáng kiến ngoại giao tiêu biểu của cựu tổng thống Barack Obama đang bị người kế nhiệm đánh phá : lật qua trang sử 60 năm căng thẳng với La Habana. Tuy không lật ngược chính sách ngoại giao thân thiện tiến hành từ năm 2014, nhưng Donald Trump thông báo một số biện pháp đánh vào kinh tế Cuba và liên kết quyết định bỏ hẳn cấm vận với tự do chính trị.

Du khách trước khách sạn Hotel Nacional ở La Habana, Cuba, ngày 22/05/2017. REUTERS/Stringer

Theo một viên chức Mỹ, trong ngày thứ Sáu 16/06/2017, từ Miami, tổng thống Mỹ Donald Trump loan báo biện pháp hạn chế du lịch và cấm giao dịch với các lãnh vực kinh tế do quân đội Cuba kiểm soát.

Tổng thống Donald Trump cũng đặt điều kiện buộc Cuba cải thiện nhân quyền và tự do chính trị trước khi được bỏ hẳn cấm vận.

Donald Trump đã nhiều lần cam kết với cử tri Cộng Hoà là một khi đắc cử, ông sẽ hủy bỏ các chính sách của tổng thống Obama từ đối nội như an sinh xã hội cho đến đối ngoại như tái lập bang giao với Cuba. Tuy nhiên, đối với quốc đảo cựu thù, chủ nhân Nhà Trắng không đụng đến quan hệ ngoại giao đã được tái lập, mà ông chỉ đặt ra một số cản lực trong lãnh vực kinh tế, tài chính và du lịch.

Cụ thể là cấm giao dịch với các công ty do quân đội Cuba kiểm soát và áp dụng chặt chẽ các quy định về hạn chế du hành sang quốc đảo cộng sản. Hạn chế nhưng không cấm triệt vì các chuyến bay thương mại và du thuyền không bị ảnh hưởng.

Theo AFP, rất khó có thể đo lường trong ngắn hạn nền công nghiệp du lịch của Cuba, đang phát triển mạnh, sẽ bị tác hại đến mức độ nào ? Chỉ trong năm tháng đầu năm 2017, gần 300.000 người Mỹ sang thăm Cuba, tăng 145% trong vòng một năm sau khi đã nhảy vọt lên 74% trong năm 2016 so với một năm trước.

Trong lãnh vực kinh tế, biện pháp mới cấm mọi dịch vụ chuyển ngân với tập đoàn quản trị công nghiệp quốc gia Cuba GAESA, cơ quan kinh tài của quân đội và các chi nhánh, kiểm sóat hầu như toàn bộ ngành du lịch. Chế độ La Habana xem du lịch là lãnh vực "nhạy cảm" do có tiếp xúc với người nước ngoài và là nguồn ngoại tệ trực tiếp. Do vậy, quân đội Cuba, qua hai tổ hợp Gaviota và Cabanacan, quản lý từ ngành hàng không dân dụng, khách sạn, nhà hàng, khu nghỉ dưỡng, công ty cho thuê xe và các siêu thị.

Chủ tịch GAESA, tập đoàn mẹ của Gaviota và Cabanacan, không ai khác hơn là đại tá Luis Alberto Rodriguez, con rể của chủ tịch Raul Castro. Theo giới phân tích, GAESA nằm trong tay gia đình lãnh đạo tối cao.

Không phải ngẫu nhiên mà tổng thống doanh nhân Donald Trump chọn Miami, nằm sát cạnh Cuba để thông báo những biện pháp đi ngược lại xu hướng tự do thương mại và tự do đi lại. Bang Florida là nơi tập trung đông đảo cộng đồng tị nạn Cuba . Tổng thống Mỹ muốn tỏ cử chỉ cám ơn cử tri gốc Cuba đã ủng hộ ông trong kỳ bầu cử và lý giải là muốn thúc đẩy nhân quyền tại Cuba.

Tuy nhiên, quyết định này gặp chống đối từ giới doanh nghiệp cho đến nhân quyền. Không chờ tổng thống Mỹ chính thức loan báo, hệ thống khách sạn Starwood kêu gọi ông Donald Trump "hãy sử dụng du lịch như là công cụ chiến lược để cải tiến quan hệ với Cuba hơn là để quay lại đường lối cũ".

Các tổ chức nhân quyền chỉ trích thái độ xoay chiều 180° của tổng thống Mỹ đối với La Habana. Người dân Cuba phải trả giá đắt nếu quốc đảo bị cô lập như thời chiến tranh lạnh, theo khuyến cáo của Amnesty International (Ân Xá Quốc Tế).

Tú Anh