Thông Luận

Tên lửa S-400 của Nga : Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết thách thức Hoa Kỳ (RFI, 08/07/2019)

Những chiếc tên lửa phòng không S-400 đầu tiên đã rời lãnh thổ Nga hôm qua (07/07/2019) và đến Thổ Nhĩ Kỳ trong tuần này, bất chấp các đe dọa của Hoa Kỳ ngưng cung cấp chiến đấu cơ tàng hình F-35. Theo giới quan sát, trong hồ sơ này, Washington khó có thể gây áp lực với Ankara.

Hệ thống tên lửa phòng không S-400 do Nga sản xuất được triển khai tại thị trấn Gvardeysk, gần Kaliningrad, Nga, ngày 11/03/2019. Reuters/Vitaly Nevar

Quả thật Hoa Kỳ lo ngại với thương vụ mua bán vũ khí này, kể từ giờ Nga có thể tiếp cận được các bí mật công nghệ máy bay tàng hình của Mỹ và như vậy có thể làm phương hại đến khả năng phòng thủ của Mỹ cũng như của các thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương - NATO.

Hoa Kỳ nhiều lần lên tiếng cảnh báo và đe dọa gạt Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình chế tạo F-35 do hãng Lockheed Martin thiết kế. Thế nhưng, những lời dọa dẫm đó đã không làm cho tổng thống Recep Tayyip Erdogan chùn bước.

Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ lại có thể ngang nhiên đối đầu với Mỹ trong hồ sơ này, trong khi Ankara lại là đồng minh của Mỹ và là thành viên của khối NATO ? Giới quan sát đưa ra nhiều lý do.

Thứ nhất, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ dường như tin rằng nguyên thủ Mỹ, Donald Trump, hiện đang leo thang chống Iran, sẽ không dám mở mặt trận thứ hai chống Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh thiết yếu của NATO tại vùng Cận Đông.

Thứ hai, khi tổng thống Recep Tayyip Erdogan lớn tiếng cho rằng việc ngưng cung cấp F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ chẳng khác gì một hành động "ăn cắp", bởi vì, trên thực tế, Ankara đã chi trả 1,4 tỷ đô la để mua 116 chiếc chiến đấu cơ này. Với con số này, Thổ Nhĩ Kỳ là khách hàng lớn thứ ba của Mỹ, sau Nhật Bản và Anh Quốc.

Thứ ba, Thổ Nhĩ Kỳ còn là một nhà cung cấp quan trọng trong chương trình chế tạo F-35. Ước tính có đến 936 loại linh kiện được chế tạo tại Thổ Nhĩ Kỳ. Trong trường hợp Mỹ ban hành lệnh cấm vận, Lockheed Martin sẽ phải khó khăn tìm các nhà cung cấp khác và như vậy có thể làm chậm mất một năm các dự án giao hàng.

Cuối cùng, một nguyên nhân khác không kém phần quan trọng và có tính chất thiết yếu cho an ninh Thổ Nhĩ Kỳ, chính là "bước ngoặt Syria". Cuộc chiến tại đây đã cho thấy rõ hiệu quả hiển nhiên của hệ thống phòng không Nga. Sự sống còn của chế độ Bachar Al Assad cũng nhờ một phần lớn vào hệ thống tên lửa địa đối không này, răn đe những chiếc tiêm kích nào có ý định bay vào không phận Syria.

Tên lửa Nga hiệu quả, giá thành rẻ hơn hai lần so với tên lửa Patriot của Mỹ và nhất là được bán mà không cần những ràng buộc sử dụng rõ ràng là những lợi thế không thể bỏ qua. Không chỉ có Thổ Nhĩ Kỳ, hơn một chục nước khác, trong đó có Trung Quốc và Ấn Độ cũng muốn sở hữu loại tên lửa S-400 này.

Trong bối cảnh này, Hoa Kỳ ra tối hậu thư đến hết ngày 31/07 để Ankara xem lại dự án. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết đi đến cùng, Washington đành phải đình chỉ các chương trình huấn luyện phi công và nhân viên kỹ thuật cho F-35. Liệu lời dọa dẫm này có làm cho Ankara lung lay hay không ? Hạ hồi phân giải, chỉ biết rằng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo sẽ hợp tác với Nga sản xuất loại tên lửa đời mới nhất S-500.

Minh Anh

******************

Nga từ chối phá hủy những tên lửa mới theo yêu cầu của NATO (RFI, 06/07/2019)

Tổng thư ký khối quân sự Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO, Jens Stoltenberg, ngày 05/07/2019 cho biết một lần nữa Nga từ chối phá hủy những tên lửa mới được triển khai tại Châu Âu và điều này vi phạm Hiệp ước về Tên lửa hạt nhân tầm trung INF được ký kết năm 1987.

Tổng thư ký khối NATO trong một cuộc họp với Bộ Ngoại Giao Mỹ, tại Washington ngày 4/4/2019. Reuters/Joshua Roberts

Tại buổi họp báo, ông Jens Stoltenberg lấy làm tiếc rằng Matxcơva đã không cho thấy có chút thiện chí tuân thủ Hiệp ước vũ khí hạt nhân. Khối NATO yêu cầu Nga phá hủy hệ thống tên lửa mới SSC-8 của nước này trước ngày 02/08 ngày Hiệp ước INF hết hiệu lực do việc Hoa Kỳ tuyên bố rút ra khỏi hiệp ước vì nghi ngờ Nga đã vi phạm. Những loại tên lửa mới này được cho là có khả năng mang các đầu đạn hạt nhân, có thể bắn tới các thành phố Châu Âu chỉ trong vòng có "vài phút" và rất khó phát hiện.

Theo tổng thư ký NATO, việc Nga từ chối phá hủy hệ thống tên lửa đó có nguy cơ gây ra những "hậu quả nghiêm trọng cho việc kiểm soát các loại vũ khí hạt nhân". Ông cảnh báo, trong bối cảnh này, NATO không còn chọn lựa nào khác là phải "hành động", đồng thời khẳng định lập trường "Châu Âu không có ý định triển khai hệ thống tên lửa mới có gắn đầu đạn hạt nhân tại Châu Âu".

Ngay sau đó, phái đoàn đại diện Nga đã có phản ứng trong một thông cáo cho rằng buộc Nga phải chịu trách nhiệm cho sự biến mất của hiệp ước vũ khí hạt nhân là "không chính đáng".

Thông cáo khẳng định : Vì Hoa Kỳ rút ra khỏi hiệp ước, mà Nga "không có ý định triển khai hệ thống tên lửa tương tự tại Châu Âu và nhiều vùng khác trừ phi các tên lửa tầm trung và ngắn của Mỹ được triển khai. Do vậy, chúng tôi yêu cầu các nước trong khối NATO cũng phải có một tuyên bố tương tự !".

AFP nhắc lại bộ trưởng Quốc Phòng các nước thành viên khối NATO ngày 26/06/2019 đã thông qua một loạt biện pháp quân sự và chính trị, trong số này, biện pháp đáng chú ý nhất là tăng cường khả năng phòng thủ chống tên lửa.

Minh Anh

********************

Ukraine bắt một nghi can bị truy nã trong vụ máy bay MH17 (RFI, 06/07/2019)

Cơ quan an ninh Ukraine vừa tiết lộ đã bắt cóc một quân nhân ly khai ngay trong vùng miền Đông đưa về khu vực do Kiev kiểm soát. Nhân vật bị bắt là nghi phạm đang bị nhóm điều tra quốc tế truy nã vì dính líu vào vụ bắn rơi chiếc máy bay chở khách Boeing MH17 hồi tháng 7/2014 trên bầu trời miền Đông Ukraine.

Hiện trường xác máy bay Boeing MH17 của hãng hàng không Malaysia, bị tên lửa bắn rơi ngày 17/07/2014 tại vùng Donetsk. Reuters/Maxim Zmeyev

Thông tín viên Sébastien Gobert tại Kiev viết :

Có ít chi tiết lộ ra ngoài về chiến dịch của đặc nhiệm Ukraine bắt giữ Volodymyr Tsemakh. Nhưng đáng chú ý là sự việc diễn ra giữa vùng đất ly khai. Quân nhân này bị bắt cuối tháng 6 tại Snizhne, một thành phố nhỏ nằm cách Donetsk 80 km. Để đưa đối tượng ra khỏi đó, lực lượng bắt cóc dường như đã phải đánh thuốc mê người bị bắt, đóng giả làm người tàn tật ngồi trên xe lăn, theo báo chí vùng ly khai.

Chiến dịch bắt giữ chứng tỏ quân Ukraine vẫn còn hoạt động trong vùng ly khai tuy đã bị chia cắt khỏi đất nước từ 5 năm nay do sự hỗ trợ mạnh mẽ của Nga.

Bắt giữ đem ra xét xử Volodymur Tsemakh có thể sẽ dẫn đến những phát hiện mới về vụ máy bay Boeing MH 17 bị tên trúng lên lửa làm 298 người thiệt mạng hôm 17/07/2014. Cuộc điều tra bị vụn vặt bởi những nghi phạm chính hoặc đang trú tại Nga, hoặc bị mất tích.

Bản thân Volodymyr Tsemakh đã chính thức bị các nhà điều tra quốc tế truy nã. Mùa hè 2014, ông ta là chỉ huy một đơn vị phòng không địa phương. Mức độ tiến triển điều tra thảm họa giờ phụ thuộc vào số phận của ông ta được định đoạt thế nào.

RFI tiếng Việt