 | Tổng quan: | 3070915 |
Thùy Dương, RFI, 26/01/2021
Sau khi tổng thống Nga Vladimir Putin phủ nhận sở hữu tòa lâu đài bên bờ Biển Đen, những người thân cận của nhà đối lập Alexei Navalny hôm qua 25/01/2021 kêu gọi người dân Nga biểu tình thêm một lần nữa vào ngày Chủ Nhật 31/01.
Tổng thống Nga Vladimir Putin, từ tư dinh ở Zavidovo, tham dự cuộc gặp sinh viên qua cầu truyền hình, ngày 25/01/2021 via Reuters - Sputnik
Một tuần sau khi nhà đối lập Nga Alexei Navalny từ trong tù cho công bố trên mạng internet một video tố cáo tổng thống Vladimir Putin tham ô, sở hữu một tòa lâu đài tráng lệ trị giá hơn 1 tỉ đô la bên bờ Biển Đen, hôm qua 25/01 trong một bài phát biểu trực tuyến với sinh viên, chủ nhân điện Kremlin khẳng định tòa lâu đài đó không thuộc về ông hoặc người thân của ông và nhấn mạnh không có chứng cớ nào cho thấy ông là chủ sở hữu khối bất động sản trong video của phe đối lập.
Tổng thống Nga coi đó là những hình ảnh có sự dàn dựng nhằm "tẩy não" người dân Nga. Trả lời sinh viên qua cầu truyền hình, ông Putin cũng chỉ trích các cuộc biểu tình là "bất hợp pháp" và "nguy hiểm". Còn các phương tiện truyền thông thân cận với chính quyền Putin đã lặp lại những cáo buộc của tổng thống, coi Alexeï Navalny như một "đặc vụ" của các cơ quan Mỹ hoặc châu Âu để gây bất ổn, làm suy yếu nước Nga.
Sau những phát biểu của tổng thống Putin, ông Leonid Volkov, một trong những người thân cận của Alexeï Navalny, lại kêu gọi người dân Nga biểu tình vào ngày 31/01, 2 ngày trước khi diễn ra phiên tòa xử nhà đối lập Navalny. Theo Reuters, ông Alexeï Navalny có nguy cơ lãnh án dù giam dài ngày.
Hôm thứ Bảy 23/01, hàng chục ngàn người Nga đã rầm rộ xuống đường biểu tình ở nhiều thành phố trong cả nước, bất chấp lệnh cấm của chính quyền. Nhiều vụ đụng độ giữa người biểu tình với lực lượng an ninh đã nổ ra. Khoảng 3.500 người biểu tình bị cảnh sát câu lưu.
Thanh Hà, Trọng Nghĩa, RFI, 24/01/2021
Trước chiến dich đàn áp rầm rộ của chính quyền Nga nhắm vào những người biểu tình ủng hộ nhà đối lập Navalny đang bị cầm tù, tân chính quyền Mỹ của tổng thống Joe Biden ngay vào hôm qua, 23/01/2021 đã lên tiếng chỉ trích các phương pháp trấn áp "thô bạo" được sử dụng đối với người biểu tình và các nhà báo.
Cảnh sát chống bạo động chặn người biểu tình ủng hộ nhà đối lập Navalny tập hợp tại quảng trường Pushkin ở Moskva (Nga) ngày 23/01/2021. AP - Alexander Zemlianichenko
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price kêu gọi Moskva trả tự do cho "tất cả những người bị bắt vì (bảo vệ) quyền phổ quát của minh".
Theo ghi nhận của thông tín viên RFI Thomas Harms tại Hoa Kỳ, từ 4 năm nay mới thấy ngành ngoại giao Mỹ phản ứng nhanh chóng như vậy trước một vụ việc liên quan đến Nga :
Hoa Kỳ lên án các phương pháp thô bạo được sử dụng đối với hàng chục nghìn người biểu tình ở Moskva và Saint-Petersbourg để đòi chính quyền trả tự do cho nhà đối lập Alexei Navalny. Trong một thông cáo, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kêu gọi chính quyền Nga thả tất cả những người đã bị bắt, và trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông Navalny.
Vào buổi chiều hôm qua, trước những nắm tuyết mà người biểu tình ném về phía họ, cảnh sát Nga đã đáp trả bằng dùi cui và hàng ngàn vụ bắt giữ.
Đối với chính quyền mới tại Mỹ, hành động đàn áp đó là một dấu hiệu đáng lo ngại về những hạn chế mới được áp đặt trên xã hội dân sự Nga.
Phản ứng của Mỹ phản ánh thái độ cứng rắn mà tân tổng thống Joe Biden mong muốn, đối nghịch với phản ứng thờ ơ của người tiền nhiệm.
Donald Trump đã không hề phản ứng sau vụ đầu độc ông Navalny vào tháng 8 năm ngoái và cũng đã giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của việc Nga tham gia vào các cuộc tấn công mạng nhằm vào Hoa Kỳ cũng như khi có tin là Nga cung cấp tiền thưởng cho mỗi người lính Mỹ bị hạ sát tại ở Afghanistan.
Phản ứng của Châu Âu và Canada
Ngoài Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu và nhiều nước khác cũng lên án chính quyền Nga đàn áp thô bạo người biểu tình.
Người đứng đầu bộ phận ngoại giao Châu Âu, Josep Borrell, đã lên tiếng trên Twitter về "các vụ bắt giữ hang loạt" và "việc sử dụng vũ lực không cân xứng". Ông Borrell cho biết sẽ thảo luận với các ngoại trưởng Liên Âu vào ngày mai về các bước tiếp theo. Cách nay hai ngày, Bruxelles đã kêu gọi trả tự do "ngay lập tức" cho nhà bất đồng chính kiến người Nga.
Về phần mình, ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian đã lên án làn sóng bắt giữ người biểu tình. Ông Le Drian bày tỏ "lo ngại" trước làn sóng bắt người hàng loạt tại Nga. Paris coi đây là một hành vi không thể chấp nhận được, "xúc phạm" đến những nền tảng của một "Nhà nước pháp quyền".
Bộ Ngoại giao Canada cũng tuyên bố "quan ngại sâu sắc" và kêu gọi chính quyền Nga "tôn trọng nhân quyền, trả tự do ngay lập tức cho những người bị giam giữ".
Riêng tổ chức Ân Xá Quốc Tế cáo buộc cảnh sát Nga về việc "đánh đập bừa bãi và bắt giữ tùy tiện" những người biểu tình.
Thanh Hà, RFI, 24/012021
Từ trong tù, nhà đối lập Nga Alexei Navalny vẫn huy động được hàng chục ngàn người biểu tình trên toàn quốc trong ngày 23/01/2021. Reuters ghi nhận 40 ngàn người hưởng ứng kêu gọi đòi Moskva trả tự do cho kẻ thù chính trị của tổng thống Putin. Ít nhất 2.500 người bị câu lưu và đụng độ với cảnh sát đã xảy ra tại nhiều nơi.
Hàng chục ngàn người biểu tình tại Moskva và nhiều nơi tại Nga đòi trả tự do cho nhà đối lập Alexeï Navalny. Ảnh ngày 23/01/2021, tại Moskva. AP - Pavel Golovkin
Theo giới quan sát số người biểu tình đông đảo nói trên cho thấy Alexei Navalny có sức thuyết phục với một phần công luận Nga. Tuy nhiên trước mắt chưa có dấu hiệu làn sóng ủng hộ nhà bất đồng chính kiến này sẽ làm chính quyền Putin thay đổi thái độ. Từ thủ đô Moskva thông tín viên Jean-Didier Revoin tường thuật :
Gần 20.000 người biểu tình tại Moskva hô vang khẩu hiệu ủng hộ Alexei Navalny và lên án cách hành xử bị coi là "nhục nhã" của chính quyền với nhà đối lập. Đây là trường hợp của cô Olga, 31 tuổi. Cô nói : "Người ta xét xử Navalny trong một đồn cảnh sát, rồi đưa ông thẳng vào tù một cách bất hợp pháp vì một lời cáo cuộc mà không ai hiểu nổi, liên quan đến điều gọi là vi phạm một bản án treo trong lúc mà Navalny đang bị hôn mê… Thật là nực cười. Bất luận là ai trong trường hợp như của ông ta mà bị đối xử như vậy, tôi cũng sẽ xuống đường để ủng hộ người đó".
Đông đảo người biểu tình dường như đã chấp nhận là hành động của họ như muối bỏ bể. Nhưng Nikitin, 27 tuổi dám hy vọng rằng cuộc biểu tình lần này sẽ đem lại một tiếng vang nào đó. Anh giải thích : "Sắp tới đây, trước khi làm một điều gì không phù hợp với quy định trong Hiến Pháp, chính phủ sẽ phải suy nghĩ lại cho kỹ".
Trước mắt, Alexei Navalny vẫn có nguy cơ lãnh án 13 năm tù trong nhiều vụ. Trên tất cả những hồ sơ pháp lý sắp được đem ra xét xử vào đầu tháng 2/2021, ông đều khẳng định là vô tội.
Dù sao cuộc tuần hành hôm qua, với rất nhiều trường hợp bị câu lưu, ít có khả năng khiến các quan toà khoan hồng với ông Navalny.
Thụy My, RFI, 22/01/2021
Trong một cuộc điều tra tiến hành trước khi bị bắt, nhà đối lập Alexei Navalny đã tiết lộ một cơ ngơi choáng ngợp của tổng thống Nga Vladimir Putin nằm bên bờ Hắc Hải. RFI lược dịch từ Le Figaro ngày 21/01/2021.
Ảnh chụp lại từ video trên kênh YouTube của Navalny Life ngày 09/01/2021, cho thấy "cung điện Putin" bên bờ Hắc Hải, nhìn từ drone. AP
Trước khi rời Berlin hôm Chủ nhật (17/01) và ngay sau đó đã bị chận bắt tại sân bay Cheremetyevo ở Moskva, Alexei Navalny đã dành cho Vladimir Putin một ngạc nhiên : một video sốc dài gần hai tiếng đồng hồ. Trong đó nhà đối lập tấn công vào điều cấm kỵ lớn nhất tại Nga, đó là khối tài sản của ông chủ điện Kremlin và các mối quan hệ với gia đình ông.
Video này được đưa lên mạng hôm thứ Ba 19/01, sau khi Navalny vừa trải qua ngày đầu tiên trong nhà tù Matrosskaya Tichina ở Moskva, và đến hôm thứ Tư 20/01 đã được xem hơn 23 triệu lần. Cuộc điều tra quy mô này do ê-kíp Quỹ chống tham nhũng (FBK) của Navalny tiến hành, xung quanh "Cung điện của Putin". "Cung điện" này thực sự là một "Điện Versailles", rộng 17.700 mét vuông, được xây dựng gần Gelendjik ; ở vùng Krasnodar bên bờ Hắc Hải.
Dự án khổng lồ được khởi công cách đây 15 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành, trị giá đến 100 tỉ rúp (1,12 tỉ euro). Navalny khẳng định công trình này được tài trợ từ một "hệ thống mafia" xung quanh Vladimir Putin từ thập niên 90, khi mà cựu trung tá KGB mới chỉ là một viên chức của tòa thị chính Saint-Petersbourg. Phát ngôn viên điện Kremlin lập tức bác bỏ những cáo buộc. Dimitri Peskov nói : "Tất cả như một các dĩa hát cũ. Từ nhiều năm qua chúng tôi đã nói rằng ông Putin không có dinh thự nào ở Gelendjik".
Tiết lộ trên không hoàn toàn độc đáo. Năm 2010, doanh nhân Seigei Kolesnikov, người ban đầu có liên hệ đến dự án này, đã cho biết tầm cỡ của công trình mà ban đầu ông ngỡ là "một căn nhà nhỏ cho Vladimir Vladimiroviech (tức Putin) một khi rời chức vụ"… Theo các dự trù mà Kolesnikov đã công bố, gồm các hợp đồng và những tài liệu liên quan đến việc xây dựng, công trình được ông chủ điện Kremlin giao cho Nikolai Shamalov giám sát. Nhân vật này là một trong những bạn cũ của Putin, ngoài ra còn là cha của Kirill Shamalov, chồng cũ của Katerina Tikhonava – một trong hai cô con gái của Putin, cho dù ông ta chưa bao giờ công khai xác nhận.
Lần này Navalny đã đi xa hơn, tiếp tục tấn công vào Putin, người bị cho là hám tiền vô hạn và mê sự xa xỉ một cách bệnh hoạn. Nhà đối lập từ nhiều năm qua trong các video đã tố cáo nạn tham nhũng của các quan chức cao cấp trong chế độ, nhưng chưa bao giờ điều tra riêng về tổng thống Nga.
Với sự nhạy bén về truyền thông, Navalny kết thúc quãng thời gian dài đả kích Putin bằng cách như thế - thách thức quyền lực đến cực độ. Một phiên tòa chờ đợi ông vào ngày 05/02 - vì cáo buộc vu khống một cựu chiến binh đã ủng hộ cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi Hiến pháp hồi tháng Bảy - sau đó còn nhiều vụ khác. Alexei Navalny trong video cuối cùng đã đưa ra lời kêu gọi biểu tình vào thứ Bảy 23/01 – một thử nghiệm cho uy tín của ông.
Là người kể chuyện lưu loát, Navalny cho biết đến từng chi tiết về "Cung điện Putin", dù được bảo vệ nghiêm ngặt tuyệt đối nhưng một thiết bị không người lái cũng đã quay phim được. Một trong số những nhà thầu còn cung cấp các bản vẽ chi tiết, và với vài tấm ảnh có được, FBK đã tái tạo nội thất 3D của dinh thự choáng ngợp cao ba tầng. Những người mê các phóng sự về giới siêu giàu sẽ rất thích thú. Sự hoành tráng của nó vượt mức tưởng tượng.
Dinh thự Gelendjik trải dài trên 6 hecta, là một thành phố thực sự. Ở đó có một sân bay dành cho trực thăng, một sân trượt để chơi hockey trên băng – đam mê của Putin – một nhà thờ, một khán đài, một khu nhà kính và một trà thất rộng đến 2.500 mét vuông, một chiếc cầu dài 80 mét. Ngoài ra còn có một hồ bơi, khu tắm hơi, một rạp chiếu phim, một phòng trà ca nhạc, một bar chicha, và các phòng dành cho khách mời trong đó căn phòng rộng nhất có diện tích 260 mét vuông…
Để ra bãi biển, một đường hầm được xây dựng trong lòng một ngọn núi, trong đó có bố trí một hầm rượu và một phòng để thưởng thức rượu. Alexei Navalny nhấn mạnh, từ địa điểm kín đáo này có góc nhìn ra biển tuyệt vời nhất.
Dọc theo bờ biển, những người du ngoạn bằng thuyền và ngư dân không được tiến gần quá hai kilomet. Một vùng cấm bay cũng được đặt ra. Dinh cơ này có một casino, một khu vui chơi dưới nước - Navalny bình luận "Tôi cũng chẳng biết là có những thứ này" - và một quán bar có bục nhảy đầm… Có 47 canapé nhập từ Ý với giá 4 triệu rúp (45.000 euro) một chiếc, những giá đựng giấy vệ sinh giá 900 euro/cái, chổi quét nhà giá 700 euro…
Sau khi bị tiết lộ cách đây vài năm, ông bạn Nikolai Shamalov của Putin đã bán "cung điện" cho doanh nhân Alexander Ponomarenko, người này nói rằng muốn dùng làm khách sạn nghỉ dưỡng. Nhưng theo FBK, vụ mua bán này là ảo : Poromarenko chỉ chuyển có 350.000 đô la, thấp hơn giá trị ước tính của "cung điện" đến 1.000 lần. Hơn nữa, một trong các công ty của Shamalov phụ trách quản lý cơ ngơi này.
Một khu đất bên cạnh rộng 7.000 hecta, "rộng gấp 39 lần công quốc Monaco", chủ yếu là những khu rừng trồng nho do những người hợp tác với Putin kiểm soát. Khu này thuộc về cơ quan tình báo Nga FSB, nhưng theo FBK thì được chuyển giao cho công ty sở hữu "cung điện" cho đến năm 2068. Đối với Navalny, vụ dàn dựng này "chỉ có mục đích duy nhất là lập ra vùng đệm xung quanh cung điện của Putin". Theo ông, chi phí xây dựng dinh cơ này do các công ty liên quan đến bạn bè của Vladimir Putin đóng góp. Chẳng hạn như Igor Setchine, người đứng đầu tập đoàn dầu khí Rosneft và doanh nhân Guennadi Timtchenko, thông qua việc trả tiền thuê ảo và các thủ đoạn tham nhũng khác.
Anh Vũ, RFI, 18/01/2021
Nhà hoạt động đối lập Nga Alexei Navalny, hôm 17/01/2021 đã bị bắt giữa ngay tại sân bay ở Moskva sau khi trở về nước trên chuyên bay từ Berlin, nơi ông điều trị bị trúng độc trong 5 tháng qua. Pháp, Hoa Kỳ cũng như Liên Hiệp Châu Âu đã kêu gọi "trả tự do ngay lập tức" cho nhà đối lập.
Nhà đối lập Alexei Navalny (áo xanh) vừa nhập cảnh, trước khi ông bị an ninh đưa ra khỏi sân bay Sheremetyevo, Moskva, Nga, ngày 17/01/2021. RT France
Thông tín viên Daniel Vallot, tại Moskva :
Alexei Navalny đã biết trước khi từ Berlin trở về Moskva, ông sẽ sớm bị bắt giữ. Cơ quan quản lý trại giam của Nga từ tháng trước đã báo trước điều đó, thế nhưng nhà đối lập đã không từ bỏ ý định trở về nước.
Hãy nghe những tuyên bố mới nhất của ông ngày hôm qua tại sân bay Cheremetievo ngay trước khi bị bắt: "Tất cả các vụ án hình sự nhắm vào tôi đều là những vụ việc dàn dựng hoàn toàn. Công lý và sự thật đứng về phía tôi. Tôi không sợ gì và tôi xin nhắc lại là tôi không sợ".
Ông sẽ bị tạm giam đến ngày 29 tháng Giêng, thời điểm đã được tư pháp Nga ấn định đưa ông ra tòa. Nhà đối lập Nga bị cáo buộc không tôn trọng các điều kiện kiểm soát tư pháp trong thời gian thử thách, trong khi mà ông đang ở Đức để chữa trị. Navalny có thể bị kết án nhiều năm tù.
Dường như chính quyền Nga quyết tâm cách ly lâu dài nhà đối lập với bên ngoài xã hội cho dù ở trong nước họ đang muốn giảm thiểu tác động của vụ việc. Nghịch lý này được minh họa qua phát biểu của phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov ngày hôm qua khi ông khẳng định không biết việc Alexei Navalny bị bắt giữ.
Chuyến bay của Alexei Navalny từ Berlin về Moskva theo lịch trình sẽ hạ cánh xuống sân bay Vnoukovo nhưng cuối cùng đã được chuyển hướng sang sân bay Cheremetievo, với lý do thời tiết nhưng thực chất là để đánh lạc hướng người ủng hộ tập trung đông đón nhà đối lập.
Trên chuyến bay về nước đó, đi cùng Alexei navalny có rất đông các nhà báo. Thông tin ông bị bắt giữ đã loan đi nhanh chóng. Bộ Ngoại giao Pháp, Cố vấn an ninh của chính quyền Biden sắp tơi và chủ tịch Hội Đồng Châu Âu ngay lập tức phản ứng, coi vụ bắt giữ nhà đối lập là "không thể chấp nhận" đồng thời yêu câu trả tự do ngay lập tức cho Alexei Navalny.
