 | Tổng quan: | 3708175 |
Syria : Chính quyền Putin câm lặng trước thất bại của quân đội và tình báo
Le Monde phát hành từ chiều thứ Hai là ấn bản đặc biệt tập trung về hồ sơ Syria : "Sự chấm dứt một triều đại và những bất định ở Syria" với bài xã luận như thở phào nhẽ nhõm : "Cuối cùng cũng đến hồi kết của đao phủ Syria".
Bachar Al Assad khi còn là tổng thống Syria, và tổng thống Nga Vladimir Putin, tại Moskva, ngày 24/07/2024. AP - Valery Sharifulin
Ở hơn 10 trang trong, loạt bài viết của Le Monde nói về : "Damascus : Giữa niềm hy vọng và nỗi lo", "12 ngày lật đổ chế độ Syria", "Al Joulani : nhân vật quyền lực mới của Syria", "Trục kháng chiến bị rung chuyển mạnh do Al Assad bị lật đổ", "Bachar Al Assad, kẻ độc tài vô đạo dức và tàn bạo" ; "Đối phó với Bachar Al Assad là 13 năm liên tục chần chừ, do dự của các cường quốc".
Moskva loay hoay che giấu sự thật
Riêng về Nga, đồng minh chủ chốt của chế độ Damascus vừa bị lật đổ, Le Monde nhận định đây là "Một thất bại quy mô lớn cho nước Nga của Putin".
Chính quyền Nga bị đặt trước "sự đã rồi", chấp nhận để vị tổng thống Syria bị lật đổ và gia đình ông sang Moskva tị nạn chính trị. Nhưng ở sứ quán Syria tại Moskva, lá quốc kỳ chính thức của Syria dưới chế độ Bachar Al Assad đã bị thay thế bằng cờ của lực lượng đối lập. Cho đến nay, Bachar Al Assad vẫn chưa xuất hiện trước công chúng, dù đã sang Nga từ hôm 30/11, khi Aleppo rơi vào tay phe nổi dậy. Bản thân tổng thống Putin cũng không có phát biểu nào.
Moskva gần như "câm lặng", cứ như thể không có chuyện gì xảy ra, con trai cả của Bachar Al Assad dường như đã bảo vệ luận án tiến sĩ về khoa học vật lý và toán học hôm 29/11 tại Đại học nhà nước Nga ở Moskva. Cả giới chức và các nhà phân tích đều không muốn bình luận về sự sụp đổ của Bachar Al Assad.
Le Monde nhấn mạnh là cả điện Kremlin và ngành ngoại giao Nga đều chỉ đưa ra những tuyên bố ở mức "tối thiểu". Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, hôm Chủ nhật phát biểu : "Assad đã quyết định từ chức tổng thống và rời khỏi đất nước, ra chỉ thị tiến hành chuyển giao quyền lực một cách hòa bình", nhưng không cho biết thêm chi tiết. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga chỉ nói là quyết định ra đi của tổng thống Syria được đưa ra "sau các cuộc thương lượng giữa Bachar Al Assad và một số người tham gia ở mức độ nào đó vào cuộc xung đột vũ trang trên lãnh thổ Syria".
Đối với Le Monde, điều này có nghĩa đây là một quyết định được đưa ra cùng với Moskva, thậm chí là do Moskva đưa ra. Ngành ngoại giao Nga, vốn quen bảo vệ đồng minh Al Assad bằng mọi giá, đang vất vả che giấu tầm mức thất bại của chế độ này.
Về tác động đối với Nga, Le Monde lưu ý về sự giảm sút trong khả năng hoạt động quân sự của Nga tại Syria, đặc biệt là hầu như không hoạt động trong gần 10 ngày được cho là đã định đoạt số phận của Bachar Al Assad. Quyết định chính trị của Nga chịu tác động từ thực tế quân sự : quân đội Nga, được huy động trên mặt trận Ukraine, đã phải giảm mạnh hoạt động ở Syria, nhất là trên không. Chỉ những tướng lĩnh kém cỏi mới bị điều đến Syria. Kết quả : Các căn cứ quân sự của Nga trên lãnh thổ Syria lần lượt bị lực lượng nổi dậy uy hiếp.
Le Monde trích dẫn một nhà ngoại giao phương Tây ở Moskva : "Sự sụp đổ của Assad, đồng minh mà Moskva đặt cược rất nhiều và ủng hộ từ lâu nay, giờ đây là một thất bại nghiêm trọng đối với điện Kremlin, bởi vì về chiến lược, Nga có nguy cơ mất các căn cứ quân sự. Về ngoại giao, Nga mất ảnh hưởng trong khu vực theo hướng có lợi cho Thổ Nhĩ Kỳ và Iran".
Tatiana Kastoueva-Jean, lãnh đạo Trung tâm Nga - Á Âu, thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, phân tích : "Những gì đang xảy ra ở Syria là một thất bại chiến lược trong khu vực và là một sự sỉ nhục đối với nước Nga. Đây là một thất bại đối với cả quân đội và các cơ quan tình báo Nga. Thất bại này có thể so sánh với kế hoạch rút quân Mỹ khỏi Afghanistan" hồi tháng 08/2021.
Chiến tranh Ukraine làm suy yếu lợi ích Nga trên thế giới
Báo công giáo La Croix hôm nay cũng quan tâm nhiều đến hồ sơ Syria, nhưng tập trung vào tác động của việc lật đổ tổng thống Assad đối với sự cân bằng lực lượng trong khu vực, qua hàng tít chính trang nhất "Trung Đông : Sóng hiệu ứng". Trong khi Israel tập trung lực lượng tại cao nguyên Golan thì Thổ Nhĩ Kỳ coi đây là cơ hội để phục vụ lợi ích của chế độ Ankara, còn Iran phải tự bảo vệ lợi ích của Tehran trước sự sụp đổ của "trục kháng chiến" chống Israel.
Liên quan đến Nga, tương tự Le Monde, La Croix nói đến "Sự thất bại mới của Nga". Sự sụp đổ của Al Assad là một minh chứng mới về việc cuộc chiến xâm lược Ukraine đã làm suy yếu lợi ích của Nga tại nhiều khu vực trên thế giới. Cho dù vẫn còn quá sớm để nói về vị thế của Nga ở Syria thời hậu Assad, nhưng chắc chắn sự sụp đổ của chế độ Damascus sẽ gây nguy hiểm cho bộ máy quân sự - chiến lược của Nga ở Địa Trung Hải và Trung Đông.
Hiện giờ chưa biết liệu Nga có thể duy trì được căn cứ không quân Hmeimim, mở cửa vào năm 2015, và căn cứ hải quân Tartous, có tầm quan trọng lớn đối với năng lực phóng tên lửa. Anton Mardasov, nhà nghiên cứu hợp tác với Viện Trung Đông, cho biết : "Rời khỏi Syria có nghĩa là Moskva trên thực tế sẽ rút quân khỏi Trung Đông, và sẽ có hàng loạt vấn đề hậu cần về kết nối với Châu Phi".
Hôm 09/12, điện Kremlin cho rằng thảo luận về việc duy trì hai căn cứ này với chính quyền Syria tương lai là "điều cần thiết". Kênh truyền thông độc lập Agentstvo nhấn mạnh là các kênh truyền hình Nga từ hôm Chủ nhật đã ngừng gọi lực lượng nổi dậy là "những kẻ khủng bố", cho thấy một sự thay đổi đường hướng.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Anton Mardasov nói : "Tôi không chắc là phe đối lập (Syria) quan tâm", đồng thời nhận định phe nổi dậy Syria sẽ không quên các vụ đánh bom của Nga. Những căn cứ của Nga tại Syria cũng được Moskva sử dụng trong cuộc đối đầu với NATO. Nếu không đạt được nhiều lợi ích về kinh tế và chính trị, có lẽ tân chính quyền Syria sẽ không muốn tham gia vào một cuộc đối đầu như vậy.
Nhà tù : Góc khuất "địa ngục" của chế độ Assad
Cũng như Le Monde và La Croix, báo Libération dành cả trang nhất, bài xã luận và nhiều trang bài cho sự sụp đổ của dòng tộc Al Assad sau 53 năm cai trị đất nước Syria, gọi đây là thất bại địa chính trị quy mô lớn và mới nhất của Nga, và nhận định "Assad bị lật đổ, vầng hào quang quanh Putin trở nên nhạt nhòa".
Thế nhưng, khác với các báo đồng nghiệp, Libération giới thiệu bài phóng sự của đặc phái viên Arthur Saradin tại Damascus về một "góc khuất" của chế độ Assad : các nhà tù, nơi những tù nhân bị tra tấn kinh hoàng một cách có hệ thống như dưới thời phát xít.
Nhà tù khủng khiếp nhất là ở Sednaya, cách Damascus khoảng 30 km. Đây còn không xứng đáng được gọi là nhà tù, mà phải gọi là "địa ngục", "lò sát sinh" gồm nhiều tầng dưới lòng đất, nơi hàng chục ngàn đàn ông, phụ nữ bị hành quyết trong đớn đau kinh hoàng.
Một số nơi mà nhiều người đã "không dám nhìn" vì quá khiếp đảm, được phóng viên Libération nhắc tới, cũng chính là những nơi mang tính biểu tượng của chế độ Bachar Al Assad : cơ quan tình báo, an ninh khu vực và an ninh nhà nước.
Còn phủ tổng thống, xa hoa lộng lẫy với đá cẩm thạch và vàng, từng là nơi an toàn nhất Syria, nay là minh chứng cho sự đối lập thực tế trong 13 năm chiến tranh : nhiều người dân Syria không có nước để uống, không có bánh mì để ăn, còn cuộc sống của Al Assad thì phủ đầy vàng bạc.
Chiến tranh Ukraine : Ngày càng nhiều binh sĩ từ bỏ vị trí
Không quên đề tài chiến tranh Ukraine, Libération nói đến một thực tế đáng lo ngại tại quốc gia đang phải gồng mình chống quân Nga xâm lược : ngày càng có nhiều binh sĩ "từ bỏ vị trí" chiến đấu. Libération gọi đây là những "người vắng mặt ở chiến trường". Nhiều quân nhân sau một thời gian điều trị ở bệnh viện, thấy mình được phân công về gần chiến tuyến nên đã không đến nhận nhiệm vụ.
Tuy nhiên, thông tín viên báo Libération tại Ukraine cho biết nhiều binh sĩ khẳng định họ vẫn có khả năng chiến đấu, vẫn có động lực tham chiến, chỉ là họ không muốn chiến đấu trong lực lượng bộ binh. Có người cay đắng chỉ trích thái độ của các chỉ huy mang tinh thần Xô Viết, chơi đùa với tính mạng binh lính, khi điều quân lên tuyến đầu mà không trang bị cho họ, không bảo đảm kết nối radio, các binh sĩ cũng không biết địch tấn công từ hướng nào…
Những khó khăn trong động viên quân khiến nhiều vị chỉ huy chỉ vì muốn bảo đảm đủ quân số mà phớt lờ tình trạng bệnh tật của các binh sĩ và tình hình của các đội quân.
Lệ thuộc vào hàng Trung Quốc, Ấn Độ thay đổi chiến lược
Báo kinh tế hôm nay cũng quan tâm đến hồ sơ Syria nhưng hướng sự chú ý của độc giả tới công cuộc chuyển giao quyền lực đầy thách thức, nguy cơ sụp đổ của đồng tiền quốc gia Syria. Về di dân, Les Echos nói đến tình trạng Châu Âu đóng sập cánh cửa với di dân Syria : Đức, Thụy Điển, Đan Mạch ngay lập tức ngưng xét hồ sơ xin tị nạn của người Syria, Pháp dự kiến làm tương tự, Áo thậm chí ra lệnh trục xuất di dân Syria.
Thời sự Pháp, với tâm điểm là vụ chính phủ Barnier đổ, cũng được Les Echos tiếp tục lưu ý.
Nhìn sang Châu Á, Les Echos có bài phân tích về quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc : "Ấn Độ buộc phải theo đường lối thực tế trước bài toán khó về Trung Quốc". Thâm hụt thương mại của Ấn Độ với Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi, từ 46 tỷ đô la vào năm 2020 lên thành 85 tỷ đô la, đặt ra vấn đề về tự chủ của quốc gia.
Theo Oxford Economics, trong lĩnh vực điện tử, máy công cụ, hóa chất và dược phẩm, 1/3 lượng hàng Ấn Độ nhập khẩu là từ Trung Quốc. Sự thâm hụt thương mại này phần nào là do sự yếu kém của ngành công nghiệp Ấn Độ. Tỷ trọng của công nghiệp trong nền kinh tế đang giảm dần, bắt nguồn từ việc thiếu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển cũng không đủ. Và hệ quả là Ấn Độ buộc phải nhập khẩu từ Trung Quốc các sản phẩm mà họ có thể tự sản xuất trong nước, ví dụ 70% pin mặt trời.
Nghiên cứu kinh tế thường niên của các chuyên gia của chính phủ Ấn Độ giải thích : "Để thúc đẩy nền sản xuất của Ấn Độ và sự hội nhập vào hệ thống sản xuất tạo giá trị trên toàn cầu, Ấn Độ kết nối với chuỗi sản xuất của Trung Quốc là điều không thể tránh khỏi", giúp tạo hàng triệu việc làm tại Ấn Độ, cho dù có xung đột với Trung Quốc ở dãy Himalaya.
Giới doanh nghiệp Ấn Độ cũng được cho là đã gây áp lực để chính phủ Ấn Độ thiết lập mối quan hệ hợp tác với Trung Quốc, bởi vì chính sách của Delhi đối với Bắc Kinh, trong đó có ngăn chặn đầu tư của Trung Quốc và áp thuế nhập khẩu quá cao hàng hóa Trung Quốc để thúc đẩy sản xuất nội địa, đã phản tác dụng. Trên thực tế, rất ít nhà đầu tư sẵn sàng sản xuất ở Ấn Độ, khiến các doanh nghiệp Ấn Độ phải chi nhiều tiền hơn để nhập khẩu những sản phẩm Trung Quốc mà họ lệ thuộc. Về phần mình, các doanh nghiệp nước ngoài lo sợ bị cấm nhập khẩu hàng Trung Quốc đột ngột. Les Echos kết luận dường như chính phủ Ấn Độ phần nào đã tiếp nhận những lập luận này.
Kỷ nguyên mới về robot : Trung Quốc nhanh chân đi đầu thế giới
Về kinh tế, doanh nghiệp, ngoài chủ đề triển khai dự luật cấm mạng xã hội Tiktok tại Mỹ thời chính quyền Trump kỳ 2 và chủ đề Hoa Kỳ, nước tiếp nhận nhiều đầu tư nước ngoài trực tiếp nhất, báo Le Monde dành sự chú ý cho "Kỷ nguyên mới về robot đã đến".
Nhờ sự phát triển của trí thông minh nhân tạo (AI) và công nghệ, các loại máy móc tự động hóa đang được "nhân hóa" và đi vào cuộc sống hàng ngày. Các nhà đầu tư đang ồ ạt lao vào lĩnh vực này, nhưng Trung Quốc đã nhanh chân đi trước một bước trong thị trường toàn cầu mới nổi khổng lồ này. Le Monde trích dẫn Tony Li, chủ tịch - tổng giám đốc của Keenon Robotics : "Đất nước của chúng tôi là nhà sản xuất robot lớn nhất thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực giao hàng, lau chùi dọn dẹp và nhiều ứng dụng khác".
Trước khi lao vào lĩnh vực robot phục vụ thương mại và các hộ gia đình, Trung Quốc, từng được mệnh danh là "công xưởng thế giới", đã bắt đầu với lĩnh vực robot công nghiệp. Theo nghiên cứu thường niên Liên đoàn ngành chế tạo robot quốc tế công bố hồi tháng 09/2024, trên thế giới có hơn 4,2 triệu robot công nghiệp hoạt động, tăng 10% sau 1 năm. Trung Quốc dẫn đầu thị trường này về số robot được triển khai trong năm 2023, kế đến là Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Đức. Pháp đứng ở vị trí thứ 8, trước Ý và Ấn Độ.
Tuy nhiên, như đã được chứng minh tại Hội nghị thế giới về robot lần thứ 10, được tổ chức vào cuối tháng 8 tại Bắc Kinh, thị trường robot dịch vụ sẽ có quy mô khác hẳn, mang tính toàn cầu, bởi nhắm đến đông đảo công chúng.
Đồ uống có đường độc hại hơn các sản phẩm ngọt khác
Về sức khỏe, Le Figaro hướng sự chú ý của độc giả đến sự độc hại đặc biệt của các thức uống có đường đối với tim mạch, trong đó có cả soda và nước hoa quả. Một kết quả nghiên cứu của Thụy Điển, được tiến hành trong vòng 22 năm với 70.000 người, nhấn mạnh tiêu dùng các thức uống như soda và nước hoa quả ảnh hưởng nhiều đến tim mạch hơn là dùng các sản phẩm ngọt khác như mật ong, bánh ngọt, chocolat. Đây là điều gây ngạc nhiên đối với Le Figaro. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết nước ép hoa quả, kể cả không bổ sung đường, thì cũng đã chứa đường nhiều không thua gì soda (nước táo, cam ép), thậm chí nhiều hơn soda (nước nho ép).
Thùy Dương
Putin : Bậc thầy cuộc chơi ở Syria
Nhờ Mỹ rút quân, tổng thống Nga Vladimir Putin trở thành "nhà trung gian chính" giữa chính quyền Damascus, đồng minh của Moskva với lực lượng Kurdistan, bị Washington bỏ rơi, và Ankara. Nhật báo Le Monde nhận định "Putin là ông chủ cuộc chơi duy nhất ở Syria" và củng cố chế độ độc tài Bachar al-Assad.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự cuộc họp của lãnh đạo khối Cộng đồng các Quốc gia độc lập CIS tại Ashgabat (Turkmenistan) ngày 11/10/2019. Sputnik/Alexei Druzhinin/Kremlin via Reuters
Giao tranh đẫm máu ở Manbij có thể sẽ không xảy ra, và đó là nhờ công của tổng thống Putin. Khi thăm Abu Dhabi ngày 15/10, ông Putin từng cảnh báo các trận đối đầu như vậy là điều "không chấp nhận được". Thổ Nhĩ Kỳ lùi bước, không tấn công Manbij, thành phố chiến lược do lực lượng Kurdistan Các Đơn Vị Bảo Vệ Nhân Dân (YPG) kiểm soát, mà để cho lực lượng thân chính phủ Damascus tiến vào thành phố. Theo một bài viết khác của Le Monde, "Trước sức ép của Nga, Erdogan buộc phải cân bằng hành động".
Nga từng giúp quân đội chính phủ Syria chiếm lại Aleppo cách đây ba năm. Mất Aleppo, lực lượng chống Assad bắt đầu bị suy yếu. Mục tiêu thống nhất Syria dưới quyền của tổng thống Bachar al-Assad mà Nga theo đuổi từ năm 2015 đang dần thành hiện thực.
Sau Manbij, quân đội Syria đã chiếm lại nhiều khu vực ở đông bắc và sẽ nhanh chóng tiến vào Kobane, thành phố biểu tượng cho phong trào chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo của lực lượng Ả Rập-Kurdistan FDS, được YPG huấn luyện. Không được Mỹ yểm trợ, khu vực này sẽ nhanh chóng thất thủ. Đài RT của Nga hôm 15/10 không ngừng chiếu hình ảnh những đoàn xe dài của quân đội Syria nối đuôi nhau trên một con đường bên ngoài Kobane, trong khi những chiếc xe bọc thép Mỹ trên đường rút.
Le Monde trích nhận định của Samir Altaqi, một nhà phân tích người Syria : "Putin trở thành nhà trung gian số 1 của cuộc khủng hoảng vì Mỹ đã bỏ thực địa và vì ông Putin có các mức gây sức ép đối với tất cả các bên trong hồ sơ. Nếu muốn tránh một cuộc chiến toàn diện ở miền bắc Syria, thì phải thông qua chủ nhân điện Kremlin".
Mỹ rút quân còn là cơ hội trời cho, tốn rất ít đạn dược, để chế độ Bachar al-Assad thống nhất đất nước, sau 8 năm nội chiến. Thời cơ "gió đổi chiều" này sẽ không thể xảy ra nếu không được chính quyền Ankara vô tình tiếp tay. Tổng thống Nga âm thầm để Thổ Nhĩ Kỳ tấn công gay gắt vào lực lượng Kurdistan, bị Ankara liệt vào hàng "khủng bố".
Bị Mỹ quay lưng, Đảng Đoàn Kết Dân Chủ PYD, nhánh chính trị của Nhà nước Kurdistan tự xưng, đã phải chấp nhận đàm phán với lãnh đạo cấp cao Nga tại căn cứ Hmeimim, trong khi mà cách đây 3 năm, họ từng từ chối do còn được Mỹ và liên quân quốc tế yểm trợ. Thỏa thuận đạt được phù hợp với một "kịch bản lý tưởng", theo ông Fiodor Loukianov, một nhà phân tích Nga thân chính quyền. Một lần nữa, Moskva thuyết phục người Kurdistan chịu nằm dưới sự bảo trợ của chính quyền Syria, đổi lại một vài cam kết.
Ông Alexandre Choumiline, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Trung Đông của Viện Hàn Lâm Khoa Học Nga, nhận định : "Điều đáng chú ý, đó là ông Putin chiến thắng nhờ Recep Tayyip Erdogan mà không cần phải làm gì nhiều, và không gây bất hòa với những tác nhân khác".
Putin gây bất hòa nội bộ NATO
Tổng thống Nga còn thắng lợi trên một "mặt trận" khác : gây bất hòa trong nội bộ NATO. Washington chưa nguôi về vụ Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga. Quan hệ song phương sẽ còn xấu đi sau khi Nhà Trắng quyết định trừng phạt chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ. Nhiều nước Châu Âu đã quyết định cấm bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ và quyết định này có thể đẩy thêm Ankara vào vòng tay Nga.
Sự phản bội người Kurdistan của chính quyền Trump được kênh truyền hình hàng đầu của Nga nêu làm ví dụ cho Ba Lan vào tối 13/10: "Nhìn vào cách Hoa Kỳ phản bội người Kurdistan, Ba Lan có đủ lý do để lo lắng…".
Putin : Một mình trên mặt trận đầy thách thức
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sang Moskva bàn với chủ nhân điện Kremlin những thách thức tiếp theo. Hai bên đang cần nhau để thực hiện mục tiêu riêng. Ông Erdogan muốn đưa 3,5 triệu di dân Syria về "vùng an toàn" ở phía bắc Syria. Tổng thống Nga còn cần đến Thổ Nhĩ Kỳ để giúp quân đội Syria chiếm lại Idlib, thành trì cuối cùng của lực lượng nổi dậy.
Ngoài ra, miền đông-bắc Syria sẽ còn phải đối mặt với nhiều thách thức khác : các thanh toán lẫn nhau giữa người Kurdistan và các bộ lạc Ả Rập, các vụ giao tranh giữa lực lượng Kurdistan YPG và quân đội chính phủ, tổ chức Nhà nước Hồi giáo có thể hồi sinh do nhiều thành viên Daesh đã trốn thoát.
Nhà phân tích người Syria Samir Altaqi cảnh báo : "Ông Putin sẽ phải học cách bơi trong trong bãi sình lầy, có thể sẽ biến thành một hố đen". Nhưng đây không phải là mối bận tâm lớn của chủ nhân điện Kremlin. Điều ông muốn, đó là hất cẳng phương Tây và đồng minh khỏi Syria, lập lại trật tự tại Syria thông qua tiến trình đàm phán Astana, do Nga khởi xướng, thay thế vai trò của Liên Hiệp Quốc.
Hồng Kông : Bắc Kinh lên án "âm mưu" của Mỹ
Hai lần cố đọc bài diễn văn hàng năm nhưng không thành, trưởng đặc khu Hồng Kông đành thu hình và chiếu trên tivi, qua đó bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga tin rằng "Hồng Kông sẽ có khả năng vượt qua cơn bão và tiến lên phía trước". Sự kiện này được các nhật báo Pháp quan tâm đưa tin.
"Tại Hồng Kông : Carrie Lam (Lâm Trịnh Nguyệt Nga) bị la ó ở Nghị Viện" là hàng tựa của Libération. Trong bài "Lâm Trịnh Nguyệt Nga bị hạ nhục trước Nghị Viện Hồng Kông", nhật báo Le Monde đánh giá đây là "thất bại lần thứ n của trưởng đặc khu hành chính".
Nhưng trước đó, chính quyền Hồng Kông chịu một cú giáng khác, từ Hạ viện Mỹ, khi toàn bộ dân biểu nhất trí thông qua Dự luật Nhân quyền và Dân chủ ở Hồng Kông, vẫn được Quốc hội Mỹ bỏ phiếu hàng năm để duy trì quy chế kinh tế đặc biệt.
Giận dữ, "Bắc Kinh lên án âm mưu chính trị" của Mỹ, theo nhật báo Le Figaro. Dự luật của Mỹ quy định điều kiện về quyền dân sự để Hồng Kông tiếp tục được hưởng những ưu tiên ; sẽ trừng phạt mọi thành phần phải chịu trách nhiệm bác bỏ các "quyền tự do cơ bản" ở đặc khu ; cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo động có thể bị sử dụng chống người biểu tình vì dân chủ.
Đạo luật vừa được Hạ viện Mỹ thông qua "là một cú tát cho mối quan hệ Mỹ-Trung". Rõ ràng các dân biểu Mỹ đã phớt lờ lời cảnh cáo ngầm của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong chuyến công du Nepal ngày 13/10, ông tuyên bố sẽ "nghiền nát mọi ý đồ ly khai… Mọi thế lực bên ngoài ủng hộ các âm mưu chia cắt Trung Quốc đều đang nuôi ảo tưởng".
Đạo luật trên sẽ còn phải được đưa ra thảo luận ở Thượng viện, nhưng có thể sẽ được đa số thượng nghị sĩ thông qua. Quốc hội lưỡng viện Mỹ sẽ gây sức ép để tổng thống Trump ban hành do ông có quyền phủ quyết. Hiện tại chủ nhân Nhà Trắng sử dụng lá bài Hồng Kông một cách thận trọng do sợ ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số chuyên gia quan ngại Luật Nhân quyền và Dân chủ ở Hồng Kông có thể gây phản tác dụng. Nếu làm căng quá, Bắc Kinh sẽ biến mong ước thầm kín từ lâu thành hiện thực : đó là chấm dứt quy chế tự trị của Hồng Kông, mà theo thỏa thuận với Anh, còn có hiệu lực đến năm 2047.
Trưởng đặc khu Hồng Kông hứa nhiều biện pháp giải quyết khủng hoảng
Nhật báo kinh tế Les Echos chú ý đến việc "Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga hứa tiến hành nhiều biện pháp để giải quyết xung đột". Trong khi người biểu tình yêu cầu cải cách dân chủ, thì trưởng đặc khu chỉ nhấn mạnh đến các biện pháp kinh tế và xã hội.
Một trong những biện pháp được đưa ra là xây thêm 10.000 căn hộ trong vòng 3 năm, vì theo bà, "nhà ở là vấn đề khó khăn nhất mà xã hội Hồng Kông phải đối mặt", nới lỏng các quy định về vay tiền mua nhà cho những người lần đầu mua, thêm trợ giúp cho sinh viên hoặc tăng trợ cấp cho các gia đình có thu nhập thấp… Không đưa ra bất kỳ nhân nhượng nào về mặt chính trị, trưởng đặc khu chỉ tái khẳng định quy chế "một nước, hai chế độ".
Brexit : Luân Đôn và Bruxelles đối mặt với Lịch sử
Hồ sơ Brexit được đưa ra thảo luận tại thượng đỉnh Liên Hiệp Châu Âu diễn ra từ ngày 17/10/2019. Tất cả các nhật báo Pháp đều nêu lên khả năng Luân Đôn và Bruxelles đạt được một thỏa thuận.
Nhật báo Le Monde, ra từ chiều 16/10, trích phát biểu của bộ trưởng kinh tế Pháp Bruno Le Maire, theo đó "có tia hy vọng đạt được một thỏa thuận về Brexit". Cả Le Figaro và Les Echos nhắc đến "hy vọng về một thỏa thuận Brexit với Luân Đôn" từ phía Liên Hiệp Châu Âu.
Xã luận của La Croix cho rằng Bruxelles đang tìm cách dung hòa hai mục tiêu trái ngược nhau : vừa thiết lập kiểm soát chặt chẽ giữa Liên Hiệp Châu Âu và Anh Quốc ; vừa tránh tái lập đường biên giới thật giữa Cộng Hòa Ireland (thành viên Liên Hiệp Châu Âu) và vùng Bắc Ireland của Anh.
Thực vậy, Liên Hiệp Châu Âu, một mặt, phải bảo vệ hiệu quả của thị trường chung : sẽ không có tự do trao đổi hay tự do đi lại trong khối nếu không có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ ở đường biên giới ngoài của Liên Hiệp Châu Âu. Mặt khác, các nước Liên Hiệp Châu Âu lại tỏ ra liên đới với Ireland để tránh tái diễn cuộc xung đột giữa hai miền. Nhưng nếu đạt được thỏa thuận, việc kiểm soát đường biên giới Liên Hiệp Châu Âu sẽ trở nên vô tác dụng giữa miền bắc Ireland thuộc Anh và Cộng hòa Ireland ở phía nam.
La Croix cho rằng nếu Liên Hiệp Châu Âu và Anh Quốc đạt được thỏa thuận thì đó sẽ là một "thỏa thuận tế nhị".
Pháp có nhiều người nghèo hơn
Ngoài vấn đề cải cách hưu trí, được đăng trên trang nhất của Les Echos ; luật đạo đức sinh học được thông qua ở Hạ viện trên báo Le Monde, vấn đề hồi giáo và khủng bố trên Le Figaro, một chủ đề thời sự Pháp khác được quan tâm, đó số lượng người nghèo tại Pháp gia tăng.
Les Echos trích nghiên cứu của Viện thống kê Insee công bố ngày 16/10, khoảng 9,3 triệu người Pháp, chiếm 14,7% dân số (tăng thêm 0,6% so với năm 2017), sống dưới ngưỡng nghèo, được quy định là 1.050 euro/tháng đối với người sống một mình, không con cái.
Nguyên nhân được cho là cách tính mới về trợ cấp nhà ở cho người có thu nhập thấp tại các khu nhà xã hội : trợ cấp ít hơn (giảm khoảng 30 euro/tháng) nhưng giá thuê nhà không đổi.
Thu Hằng
