Thông Luận

Tình báo Mossad huyền thoại của Israel và cuộc chiến trong bóng tối với Iran

Le Figaro ngày 10/10/2024 nói về "Cuộc chiến trong bóng tối của Mossad trên đất Iran : ám sát, bắt cóc, tấn công tin học".

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahou trình bày tài liệu về chương trình nguyên tử Iran ngày 30/04/2018 tại Tel Aviv, do Mossad lấy được. Cơ quan tình báo Israel nổi tiếng là có những hoạt động bí ẩn và táo bạo. AP - Sebastian Scheiner

Iran tuyển nhầm người của Mossad làm trưởng ban chống gián điệp Israel ?

Hai tuần sau loạt vụ nổ máy nhắn tin của Hezbollah và 72 giờ sau khi thủ lãnh phe này là Hassan Nasrallah bị tiêu diệt, trên kênh tiếng Thổ Nhĩ Kỳ của CNN, cựu tổng thống Iran, Mahmoud Ahmadinejad, đã tiết lộ một tin chấn động. Để nhấn mạnh tính dễ tổn thương của nước mình trước tình báo Israel, ông cho biết cách đây vài năm, Mossad đã tuyển mộ được người chỉ huy đơn vị đặc biệt được thành lập để truy tìm các gián điệp Israel. Tổng cộng khoảng hai chục điệp viên Iran đã cung cấp thông tin cho kẻ thù, cho đến khi vụ này được phát hiện vào tháng 2/2021. Tình báo Israel không bình luận về tiết lộ trên.

Trong cuộc chiến âm thầm từ hai thập niên qua, Mossad đã trở thành bậc thầy trong việc duy trì những bí mật xung quanh các thành công có thật hay chỉ là tưởng tượng. Sau thất bại ngày 07/10, tình báo Israel đã làm được rất nhiều việc để chuộc lỗi. Những tuần qua, Iran và các lực lượng tay sai đã lãnh những đòn nặng nề. Trước khi phân thây và "trảm" phe dân quân Hezbollah, quân đội Israel đã trả đũa vụ Iran bắn sang 300 drone và hỏa tiễn, bằng việc tấn công radar phòng không đang bảo vệ nhà máy làm giàu uranium Natanz, trung tâm chương trình nguyên tử Iran.

Nhà báo Yossi Melman nhận xét, những sự kiện gần đây chứng tỏ mức độ xâm nhập cao độ của các cơ quan tình báo Israel. Đó là kết quả nỗ lực từ giữa những năm 2000 dưới sự chỉ huy của giám đốc Mossad thời đó là Meir Dagan, khi tin chắc rằng Iran bắt đầu chế tạo bom nguyên tử, đã làm mọi cách để ngăn trở.

Những điệp vụ táo bạo gây tiếng vang lớn của tình báo Israel

Tình báo Israel bí mật gây trở ngại cho việc cung cấp thiết bị, ngăn cản các nhà khoa học ngoại quốc trợ giúp, phá hoại hệ thống điện của một số cơ sở, cảnh báo các đồng nghiệp phương Tây về mối đe dọa này. Không chỉ nghe lén và dùng phương tiện chiến tranh điện tử của đơn vị 8200 thuộc tình báo quân đội, Mossad còn kích hoạt những điệp viên cài cắm được từ trước cách mạng Hồi giáo 1979. Họ tái lập những hệ thống ẩn náu, kho chứa chất nổ, vũ khí và xe cộ ; tuyển mộ trong những cộng đồng thiểu số bị chế độ đàn áp như người Kurdistan, Azeri, Ả rập, Baluche.

Và với một số điệp vụ quá nhạy cảm cho các đối tác, điệp viên Israel xâm nhập hẳn vào Iran, dựa vào cộng đồng người Do Thái ở Iran đã di tản sang Israel khi các giáo sĩ Hồi giáo lên nắm quyền. Từ 2007 đến 2011, năm nhà khoa học Iran trong ngành nguyên tử đã chết trong những hoàn cảnh kỳ lạ. Một người bị nghẹt thở vì khí carbon, ba người khác chết do bom bị những người chạy mô tô gắn phía sau xe hơi trên đường đi làm. Năm 2009, virus tin học Stuxnet vô hiệu hóa 1.000 máy ly tâm ở Natanz.

Hai năm sau, một vụ nổ làm mấy chục người chết trong đó có một tướng của Vệ binh Cách mạng, tại một địa điểm sản xuất hỏa tiễn. Tháng Giêng 2018 Mossad làm được một vố lớn khi đoạt được 55 000 trang tài liệu và 183 CD-Rom tại một kho lưu trữ chương trình hạt nhân Iran. Hai năm sau, tướng Mohsen Fakhrizadeh ngã gục dưới những tràng đạn súng máy được kích hoạt từ xa bằng trí thông minh nhân tạo. Nhà vật lý mà Benyamin Netanyahou coi là "bộ óc" của chương trình nguyên tử bị các tay bắn tỉa bên ngoài Iran nhắm đến, sau đó vũ khí và chiếc xe bị phá hủy bằng chất nổ.

Chiến tranh tâm lý của Mossad

Danh sách hãy còn dài, trong đó có thể một số không phải là công trình của Mossad, nhưng đây còn là chiến tranh tâm lý. Tình báo Israel đôi khi chủ động tiết lộ một số chi tiết trên truyền thông phương Tây, Ả rập hay giới ly khai Iran, gieo rắc hoài nghi trong trung tâm quyền lực kẻ thù. Dù dưới màn sương mù dày đặc khó đoán, nhưng tất cả cho thấy tình báo Israel không tự đặt ra giới hạn nào trong việc tấn công Iran.

Một cựu sĩ quan cao cấp cho biết đã cung cấp thông tin cần thiết cho các đồng nghiệp Mỹ để ám sát tướng Qassem Soleimani, hôm 03/01/2020. Vài tháng sau theo yêu cầu của Washington, Israel trừ khử một nhân vật cao cấp của Al-Qaeda, Abu Mohammed Al-Masri, trên đường phố Tehran. Mới đây, Mossad ba lần bắt cóc các sĩ quan địch ngay trên đất Iran để thẩm vấn về các hành động thù địch với Israel và công bố lời thú tội của họ.

Iran thực ra không muốn đối đầu ?

Theo nhà chính trị học Philippe Droz-Vincent trên Le Monde, "Iran không có phương tiện và không muốn đối đầu". Không nên quan trọng hóa lời kêu gọi vượt qua ngưỡng quân sự hóa chương trình nguyên tử, vì đối với giáo chủ Ali Khamenei, vấn đề thiết yếu là sự tồn tại của chế độ. Iran nhận ra rằng các liên minh thay thế cho trật tự phương Tây không phải là lá bài thực sự.

Cho dù liên hệ chặt chẽ với Nga về quân sự, đôi bên không tin cậy lẫn nhau. Tương tự, Iran căng thẳng với Trung Quốc từ đầu năm 2024 xung quanh giá dầu lửa, và Bắc Kinh đòi Tehran phải kềm lại những vụ tấn công của phe Houthi đã làm chi phí một container từ 3 000 đô la lên 7 000 đô la vì phải tránh Hồng Hải, ảnh hưởng mạnh đến Vành đai và Con đường của Tập Cận Bình. Về điểm này, Trung Quốc có nhiều ủng hộ từ khối BRICS và các nước phương Nam. Trong nước, người dân căm ghét chế độ từ sau cuộc đàn áp thẳng tay hồi tháng 9/2022. Như vậy tia hy vọng nhỏ nhoi có thể đến từ các cường quốc khu vực vùng Vịnh.

Thủ tướng Israel quyết tiêu diệt Hezbollah

Libération chú ý đến bài diễn văn ngắn bằng tiếng Anh đăng trên mạng xã hội hôm 08/10 của ông Benyamin Netanyahou, hướng về người dân Lebanon. Ông nhấn mạnh : "Tôi xin nói với các bạn, nhân dân Lebanon, hãy giải phóng đất nước khỏi phe Hezbollah để cuộc chiến này có thể kết thúc […]. Các bạn có cơ hội cứu vãn Lebanon trước khi rơi vào vực thẳm của một cuộc chiến tranh lâu dài, dẫn đến sự hủy diệt và đau khổ như ở Gaza". Vài phút sau tuyên bố - được nhật báo thiên tả coi là lời đe dọa - Netanyahou hủy bỏ chuyến đi Hoa Kỳ của bộ trưởng quốc phòng Yoav Gallant, và theo Libération, vì không muốn nghe những lời khuyên can của Washington.

Chỉ có mình Benjamin Netanyahou mới quyết định các mục tiêu Iran cho Không quân tấn công : cơ sở hạ tầng quân sự, dầu khí... hay nguyên tử. Cuộc điện đàm trực tiếp tối hôm qua giữa Netanyahou và Biden cho thấy Yoav Gallant phải đứng ngoài lề - thủ tướng Israel từ nhiều tháng qua đã muốn cách chức bộ trưởng này. Libération cho rằng thái độ cương quyết của thủ tướng Israel là nhằm xóa nhòa đi thất bại sau vụ khủng bố ngày 07/10. Một ví dụ là chiến dịch được đặt tên "Kiếm sắt" mang tính quyết chiến, khác hẳn với những cái tên khá ôn hòa trước đây.

NATO muốn Châu Âu tăng mạnh quốc phòng

Trong khi đó NATO lo ngại về sự yếu kém của quốc phòng Châu Âu. Còn vài ngày nữa đến hội nghị Ramstein tại Đức ngày 10/10 tập trung 50 quốc gia ủng hộ Ukraine, việc tổng thống Emmanuel Macron đến thăm một trung tâm huấn luyện ở miền đông nước Pháp không phải là ngẫu nhiên. Những tháng tới, khoảng 2.500 quân nhân Ukraine sẽ được đào tạo tại đây, không chỉ về phương pháp tác chiến mà còn học cách sử dụng đại bác Caesar, thiết giáp, hỏa tiễn chống tăng…

Hôm 06/10, nhật báo Đức Die Welt tiết lộ nhiều con số trong kế hoạch của NATO đã trao cho các đồng minh. Các mục tiêu đươc gia tăng so với hội nghị thượng đỉnh NATO lần trước tại Madrid năm 2022. Chẳng hạn ngưỡng tối thiểu 82 lữ đoàn sẵn sàng chiến đấu đã được nâng lên 131 từ nay đến 2031, tức tăng gần 50 đơn vị với 3 đến 4 ngàn quân nhân cho mỗi đơn vị. Tổng cộng ít nhất 150.000 người, kèm theo là củng cố năng lực chỉ huy. NATO nhấn mạnh đến việc tăng cường phòng không, chống hỏa tiễn. Các đơn vị phòng không trên mặt đất từ 293 sẽ tăng lên 1.467 từ nay đến 2030, tức tăng gấp năm lần, trong bối cảnh hỏa tiễn Nga ở Kaliningrad trong đó có Iskander và hỏa tiễn chống hạm là mối đe dọa thực sự cho Châu Âu.

Nhiều nhà trí thức Pháp kêu gọi để Kiev tự do dùng hỏa tiễn tầm xa

Liên quan đến chiến tranh ở Ukraine, Le Monde đăng thư ngỏ của tập thể nhiều nhà trí thức kêu gọi "Cần phải cho phép Ukraine tấn công vào các địa điểm phóng hỏa tiễn của Nga bằng vũ khí do phương Tây chuyển giao". Lá thư nhấn mạnh, chỉ riêng ngày 26/08, đã có tới 35/236 hỏa tiễn Nga đến đích. Cúp điện diễn ra trên cả nước, kể cả Kiev mùa hè vừa qua mất điện 12-15 giờ một ngày, ảnh đến thực phẩm, vê sinh, liên lạc, hoạt động hành chính và kinh doanh. Phá hủy cơ sở hạ tầng là chìa khóa của Kremlin để làm Ukraine trở thành không thể sống được, khiến người dân tuyệt vọng, chính phủ phải đầu hàng.

Cần phải chống lại thảm họa được lập trình này, trước hết là cho phép Ukraine dùng vũ khí viện trợ đánh vào các địa điểm xuất phát tên lửa Nga. Ba Lan, Romania có thể bắn hạ hỏa tiễn và drone Nga bay qua không phận, đó là tự vệ chính đáng. Nhất là giúp Ukraine tự bảo vệ bằng cách cung cấp thêm hệ thống phòng không, chỉ cần 3 hay 4 Patriot hay Mamba là tình hình sẽ khác hẳn. Bên cạnh đó là chuyển thêm các máy phát điện công suất lớn cho mùa đông này. Ukraine là ánh sáng cho nền dân chủ Châu Âu mà Putin muốn dập tắt, liệu có thể để cho ông ta hành động ?

Harris-Trump : Vẫn bất phân thắng bại

Về bầu cử tổng thống Mỹ, Le Monde giải thích "Vì sao giữa Donald Trump và Kamala Harris vẫn bất phân thắng bại". Cách đây bốn tuần, bà Harris đã áp đảo ông Trump trong cuộc tranh luận duy nhất hôm 10/09, thăm dò của New York Times dự báo bà sẽ đắc cử với điều kiện thắng được ở Pennsylvania, bang có 19 đại cử tri. Nhưng vẫn chưa có gì chắc chắn.

Harris dẫn trước ở Nevada, Michigan và Wisconsin, trong khi ông Trump chiếm ưu thế ở Bắc Carolina, Georgia và Arizona, các bang "chiến địa" khác. Theo chuyên gia thống kê Nate Silver, một trong những người hiếm hoi dự báo chiến thắng của Donald Trump năm 2016, cơ hội đắc cử của Harris là 54,7% ; ngược lại trang web cá cược Polymarket cho rằng Donald Trump sẽ thắng với 52,7%. Tóm lại, chênh lệch không đủ để bảo đảm chiến thắng cho Kamala Harris.

Ngoài các thăm dò, liên tục có những "hạt sạn" trong các tuần lễ gần đây. Nhân trận bão Helene hôm 27/09 còn mạnh hơn cả Katrina làm 200 người thiệt mạng, phe Cộng Hòa lợi dụng việc Joe Biden và Kamala Harris không đến tại chỗ trong những ngày đầu để tuyên truyền rằng dân Mỹ không thể trông cậy vào chính quyền Dân Chủ trong trường hợp thiên tai. Cũng như cáo buộc người Haiti ở thành phố Springfield bang Ohio ăn thịt mèo, tuy báo chí đã chỉ ra là tin vịt, nhưng mục tiêu của phe ông Trump đã đạt được : gây lo sợ cho người Mỹ.

Chiến dịch tranh cử dựa phần lớn và hình ảnh và cảm xúc nhưng không chỉ có thế. Lạm phát đạt 20% từ khi Joe Biden bước vào Nhà Trắng tiếp tục đè nặng lên đời sống. Về đối ngoại, tình trạng hỗn loạn ở Cận Đông chỉ có lợi cho Donald Trump. Ứng cử viên Cộng Hòa đưa ra ba lý lẽ : trong nhiệm kỳ của ông Trump không có cuộc chiến tranh nào, nếu còn là tổng thống thì Vladimir Putin đã không dám xâm lược Ukraine, và Hamas không tấn công Israel. Từ tháng 8, Trump đã nhấn mạnh nguy cơ "Đệ tam Thế chiến" cũng như sự leo thang giữa Israel và Iran. Trong bối cảnh đó, bị cáo buộc là né tránh báo chí, Kamala Harris đã xuất hiện trên một loạt chương trình truyền hình, từ "60 phút", "Late Show" (CBS), đến "The View" (ABC), để nắm lại thế chủ động trong chiến dịch.

Thụy My