Thông Luận

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung : Đôi bên muốn gì ? (RFI, 02/04/2018)

Sau nhiều tuần lễ đấu khẩu với các đòn hù dọa lẫn nhau, Trung Quốc lần đầu tiên khai hỏa. Bộ Thương Mại áp dụng biện pháp tăng thuế từ 15 đến 25 % nhắm vào gần 130 sản phẩm của Hoa Kỳ nhập vào thị trường đông dân nhất hành tinh. Dù vậy quả pháo đầu tiên này được các nhà quan sát đánh giá là khá chừng mực.

Chiếc iPhone X mới được giới thiệu với báo chí tại Bắc Kinh ngày 31/10/2017. Reuters/Thomas Peter/File Photo

Đây có phải là một nước cờ để nắn gân Mỹ, trong lúc Bắc Kinh vẫn kỳ vọng Washington không lao vào một cuộc chiến tranh thương mại mà cả hai cùng biết là sẽ bất lợi cho cả đôi bên ? Về phía Nhà Trắng, tổng thống Trump và dàn cố vấn của ông thực sự đang tính toán những gì ?

Trước hết về phía Trung Quốc, trong lúc Washington dọa đánh vào 60 tỷ đô la hàng nhập của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, thì Bắc Kinh phản công lại một cách khiêm tốn, "tấn công" vào 3 tỷ đô la, tương đương với 2 % tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang nước đông dân nhất địa cầu. Trung Quốc tuyệt đối không đụng đến những mặt hàng thiết thực với đời sống hàng ngày của 1,5 tỷ dân trên quê hương ông Đặng Tiểu Bình.

Trung Quốc tạm thời tránh áp thuế lên xe hơi Mỹ hay những sản phẩm của Mỹ rất được người Trung Quốc ưa chuộng như điện thoại di dộng mang nhãn hiệu Quả Táo, mà 310 triệu chiếc đang lưu hành tại Trung Quốc.

Có hai cách giải thích cho thái độ chừng mực này. Một số chuyên gia cho rằng, có thể hiểu đợt phản công đầu tiên của Bắc Kinh đi theo hướng "vừa đánh, vừa ngóng" xem phía Hoa Kỳ phản ứng thế nào và dùng đòn trả đũa đúng liều, để chính quyền Trump phải suy nghĩ kỹ trước khi lao vào một cuộc chiến thương mại. Đồng thời về mặt đối nội, phản ứng nhanh chóng của Bắc Kinh nhằm chứng minh với người dân nước này rằng Trung Quốc thực sự "không khoanh tay ngồi nhìn" hay chịu lép vế Mỹ.

Cách lý giải thứ nhì đơn giản hơn là Trung Quốc ý thức được rằng, "môi hở, răng lạnh", hai nền kinh tế số 1 và số 2 lệ thuộc vào nhau đến mức độ nào. Đành rằng Bắc Kinh đủ sức trả đũa nhắm vào các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn của Mỹ, nhưng khi nhìn kỹ vào vấn đề thì bài toán không đơn giản.

Theo nghiên cứu của tập đoàn ngân hàng Đức Deutsche Bank, Trung Quốc đem về 20 % doanh thu cho hãng Apple, là khách hàng lớn nhất của hãng chuyên về công nghệ điện thoại di động Qualcomm (65 % doanh thu) ; 45 % máy tính Texas Instrument bán ra là để phục vụ các khách hàng Trung Quốc. Số lượng xe hơi General Motors bán ra trên thị trường Trung Quốc cao gấp đôi so với ở Hoa Kỳ...

Nhưng tất cả những sản phẩm nói trên đều được lắp ráp ngay trên đất Trung Quốc để phục vụ người dân Trung Quốc. Vì vậy, "phạt" những tập đoàn này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới người lao động Trung Quốc. Đó là điều mà Bắc Kinh không muốn xảy ra, theo như ghi nhận của các chuyên gia thuộc ngân hàng Deutsche Bank.

Dưới lăng kính của tờ báo tài chính Anh, Financial Times, Bắc Kinh rất khéo léo trong chiến thuật vừa đánh, vừa xoa. Bên cạnh những tuyên bố cứng rắn, trong hậu trường, Bắc Kinh đã đồng ý mở cửa thị trường tài chính cho các tổ hợp ngoại quốc và đã sẵn sàng cho nhập khẩu thêm các mặt hàng điện tử của Mỹ theo yêu cầu của Washington. Có điều Trung Quốc đợi thời điểm thuận tiện mới thông báo đầy đủ hơn các bước đi hòa hoãn này. Financial Times trích một số nguồn tin thân cận với chính quyền Trung Quốc cho rằng, có nhiều khả năng thời điểm thuận lợi nói trên là nhân dịp Diễn đàn kinh tế Bát Ngao (8-11/04/2018).

Về phía Washington, chiến lược của Nhà Trắng cũng đã được giới phân tích giải mã. Tổng thống Trump dùng đòn hù dọa, để cuối cùng buộc đối phương nhượng bộ, như là điều ông đã dễ dàng đạt được với Hàn Quốc. Nhưng Washington thừa biết Trung Quốc là một đối thủ khó vượt qua hơn.

Tổng thống Donald Trump căn cứ vào mức nhập siêu của Hoa Kỳ với bạn hàng Trung Quốc lên tới 375 tỷ đô la trong năm vừa qua và cho rằng trong 15 năm liên tiếp, hai tổng thống tiền nhiệm George W.Bush và Barack Obama đã không thu hẹp được khoảng cách trong cán cân thương mại, bây giờ đã đến lúc ông phải ra tay.

Ở bước đầu, tổng thống Mỹ đánh thuế lên nhôm, thép của Trung Quốc, gây thiệt hại cho công nghệ nước này 9 tỷ đô la. Bước kế tiếp, Nhà Trắng phạt thêm 60 tỷ đô la và đòi "ông bạn" Tập Cận Bình giảm 100 tỷ đô la thâm thủng mậu dịch của Hoa Kỳ. Cũng Donald Trump với giọng điệu không mấy ngoại giao cáo buộc thẳng thừng các doanh nghiệp Trung Quốc "ăn cắp" chất xám của Mỹ để thống lĩnh thế giới về các công nghệ tương lai.

Theo phân tích của giáo sư Tôn Lập Bình (Sun Liping) đại học Tinh Hoa, Bắc Kinh, Mỹ đoán chừng là phía Trung Quốc sẽ nhượng bộ trong cuộc đọ sức về thương mại này. Nguồn thu ngoại tệ nhiều nhất cho nền kinh tế thứ 2 thế giới chính là Mỹ. Với số tiền đó, Trung Quốc nhập những sản phẩm thiết yếu nhất, từ dầu hỏa đến chip điện tử và cả một số nhu yếu phẩm. Vẫn theo chuyên gia Trung Quốc này, trong trường hợp nổ ra chiến tranh thương mại, Mỹ có nhiều tài nguyên thiên nhiên ngay trên lãnh thổ, như dầu hỏa chẳng hạn, để vượt qua mọi cấm vận. Trung Quốc thì không.

Hơn nữa, vẫn theo giáo sư Tôn Lập Bình, Washington có thể trông cậy vào nhiều đồng minh để phần nào bù đắp vào chỗ trống do Trung Quốc để lại. Bắc Kinh không có được ngõ thoát hiểm an toàn như Hoa Kỳ. Chuyên gia trường đại học Tinh Hoa Bắc Kinh kết luận : "Chiến tranh thương mại, nếu có, sẽ gây phương hại nhiều cho nền kinh tế Mỹ, nhưng còn đối với Trung Quốc, đây là chuyện sống còn".

Nhìn từ Mỹ, ông Adam Posen, giám đốc viện nghiên cứu Peterson Institute, trụ sở tại Washington, không tự tin bằng. Ông cho rằng chiến tranh thương mại mà tổng thống Donald Trump đang lao vào sẽ vừa "tốn kém, không có hiệu quả và sẽ mở ra một thời kỳ đầy bất trắc", để rồi Hoa Kỳ sẽ sa lầy như ở Afghanistan !

Thanh Hà

***********************

Trung Quốc tăng thuế lên 128 sản phẩm Hoa Kỳ (CaliToday, 02/04/2018)

Chính phủ Trung Quốc đang có kế hoạch cho gia tăng thêm thuế nhập cảng vào 128 mặt hàng nhập cảng từ Mỹ, kể cả thịt heo và nhiều loại trái cây, một trả lời trực tiếp của Bắc Kinh về nhiều giới hạn mậu dịch gần đây nhắm vào Trung Quốc của Tổng thống Trump.

Một nhân viên bảo vệ kiểm tra các sản phẩm thép ở Thẩm Dương, Trung Quốc. Photo Credit : AP

Nếu như các sản phẩm nhập vào Trung Quốc từ Hoa Kỳ tăng giá, khách hàng nội địa của Trung Quốc có thể chuyển sang mua các mặt hàng cùng loại nhập cảng từ Châu Âu, Nam Mỹ hay từ các nơi khác, dù các giới chức Tòa Bạch Ốc thường xuyên bác bỏ viễn ảnh này.

Các quan sát viên cho là khi các công ty Hoa Kỳ có sản phẩm xuất cảng sang Trung Quốc bị thiệt thòi do quyết định mới nhất của Bắc Kinh, vấn đề là liệu Tổng thống Trump có giữ vững lập trường trừng phạt mậu dịch Trung Quốc hay không.

Một tin được loan ra trên trang mạng Twitter của báo Nhân Dân Nhật Báo cho hay ‘Trung Quốc sẽ tăng thuế nhập cảng vào 128 mặt hàng của Mỹ nhập vào Trung Quốc, kể cả thịt heo và trái cây, bắt đầu từ thứ hai tuần này’.

Chính phủ Trung Quốc còn nói rõ quyết định nói trên là nhằm trả lời cho chuyện Tổng thống Trump loan báo vào đầu tháng 3 sẽ tăng thêm thuế đánh vào các kim loại nhập cảng vào Mỹ, sau đó ông lại nói có một số quốc gia được miễm trừ việc này, nhưng không có Trung Quốc trong danh sách.

Rồi vào cuối tháng 3, Tổng thống Trump lại loan báo các biện pháp thêm vào, đánh thuế vào nhiều hàng hóa Trung Quốc trị giá đến 60 tỉ đô la và tìm cách hạn chế mức đầu tư của Trung Quốc vào thị trường Mỹ, nhất là lãnh vực công nghiệp kỹ thuật.

Trong năm 2017, Trung Quốc xuất cảng một lượng hàng trị giá 505 tỉ đô la vào thị trường của Mỹ và các công ty Mỹ chỉ xuất cảng sang Trung Quốc tổng cộng 135 tỉ đô la, Tổng thống Trump cho là con số chênh lệch này là quá lớn, cần phải được hủy bỏ hay ít nhất phải được cắt giảm nhiều.

Đào Nguyên

******************

Trung Quốc từng ra chỉ thị đánh cắp công nghệ Mỹ và phương Tây (RFA, 02/04/2018)

Đảng cộng sản Trung Quốc từng có một chỉ thị mật về việc tăng cường đánh cắp các bí mật công nghê của Hoa Kỳ và Phương Tây.

Bản chụp chỉ thị mật, 2016, của Đảng cộng sản Trung Quốc, ra lệnh đánh cắp bí mật công nghệ phương Tây. Courtesy of Washington Free Beacon

Tờ báo Mỹ Washington Free Beacon vào ngày 2 tháng tư cho đăng tải chỉ thị vừa nêu, mà họ nói rằng được tung ra từ một người có quan hệ mật thiết với giới tình báo và an ninh Trung Quốc.

Tài liệu có dấu búa liềm đỏ của Văn phòng Trung Ương Đảng cộng sản Trung Quốc, còn có tên gọi là Trung Nam Hải, đầu não chính trị của Bắc Kinh.

Tin nói chỉ thị này còn được gửi cho Quốc hội, Hội Đồng Nhà Nước và Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc.

Theo tài liệu ban hành vào tháng 12 năm 2016, Đảng cộng sản Trung Quốc chỉ thị cho đơn vị tình báo, được mệnh danh Vụ Hoạt Động Mặt Trận Thống Nhất, tăng cường tất cả các biện pháp, sử dụng tất cả những quan hệ có được để đánh cắp những phát minh sáng chế của Hoa Kỳ và Phương Tây, từ những bí mật hạt nhân cho đến kỹ thuật sản xuất điện gió.

Chỉ thị nói rằng sở dĩ Trung Quốc phải làm việc này vì Hoa Kỳ ngăn cản Trung Quốc tiếp cận với những sáng chế kỹ thuật mới, việc tiến hành lấy cắp bí mật công nghệ Mỹ và Phương Tây sẽ giúp Trung Quốc phát triển, đồng thời chia rẽ các thế lực thù địch ở Mỹ và Phương Tây.

Washington Free Beacon cho biết không thể xác minh một cách độc lập chỉ thị vừa nêu. Thư điện tử gửi cho phát ngôn nhân Đại sứ quán Trung Quốc để hỏi về vấn đề này không được trả lời.

Cơ quan gián điệp của Mỹ là CIA từ chối bình luận, trong khi quan chức đứng đầu cơ quan điều tra liên bang, gọi tắt là FBI, ông Christopher Wray lại nói với một kênh truyền thông Mỹ NBC rằng không có quốc gia nào nhắm vào việc chiếm đoạt tài sản trí tuệ của Mỹ dữ dội như Trung Quốc.

Có hai chuyên gia Hoa Kỳ chuyên về vấn đề Trung Quốc nói rằng tài liệu này có tính xác thực. Đó là ông Peter Mattis thành thạo về hoạt động tình báo Trung Quốc và bà Anne Mare Brady, học giả về vấn đề Trung Quốc thuộc Trung Tâm Wilson ở Washington DC.

Tờ Washington Free Beacon cho rằng việc công bố tài liệu về chỉ thị đánh cắp bí mật công nghệ Mỹ của Đảng cộng sản Trung Quốc giúp củng cố chứng cứ cho báo cáo của Chính quyền Mỹ đưa ra hồi tháng Ba của Đại diện thương mại Mỹ rằng Trung Quốc đánh cắp rất nhiều sản phẩm trí tuệ của Mỹ.

Báo cáo này cũng là căn cứ để Mỹ công bố việc đánh thuế đến 20% lên các sản phẩm thép của Trung Quốc và 15% lên các sản phẩm nhôm của Trung Quốc nhập vào Mỹ.

*****************

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung : Bắc Kinh trả đũa (RFI, 02/04/2018)

Để đáp trả Hoa Kỳ đánh thuế vào nhôm, thép và đòi tăng thuế nhập khẩu nhắm vào hàng Trung Quốc, Bắc Kinh tăng thuế nhập khẩu nhắm vào 128 mặt hàng của Mỹ. Quyết định này có hiệu lực ngay từ hôm nay, 02/04/2018. Thiệt hại cho phía Mỹ lên tới 3 tỷ đô la. Theo giới quan sát, trước mắt Bắc Kinh trả đũa một cách chừng mực khi chỉ nhắm vào khoảng 2 % tổng kim ngạch của xuất khẩu của Hoa Kỳ vào Trung Quốc.

Tại một nhà máy chế biến thịt heo tại Chicago, Illinois. Ảnh chụp ngày 18/07/2015. Reuters/Karl Plume/File Photo

Thông tín viên Heike Schmidt tại Trung Quốc cho biết thêm :

"Tờ báo chính thức Hoàn Cầu Thời Báo đã báo trước là "Mỹ sẽ phải trả giá cho chính sách thương mại triệt để nhắm vào Trung Quốc". 120 mặt hàng của Mỹ sẽ bị đánh thuế. Trong số này, phải kể đến thịt heo, mà Trung Quốc là nguồn nhập khẩu và tiêu thụ lớn nhất thế giới. Thịt heo Mỹ nhập sang Trung Quốc sẽ bị đánh thuế hải quan 25 %. Rượu Mỹ cũng sẽ trở nên đắt đỏ hơn kể từ hôm nay. Mỗi chai sẽ bị đánh thuế 15 %. Táo, hạt dẻ, hay hạt pistachios cũng nằm trong danh sách đen.

Ngược lại, các nhà canh tác đậu nành của Mỹ có thể tạm thở phào, bởi Trung Quốc là một thị trường rất lớn, nhưng trước mắt Bắc Kinh không đụng đến sản phẩm nông nghiệp này. Tập đoàn sản xuất máy bay Boeing hay ông tập đoàn điện thoại di động Apple thoát được búa rìu của Trung Quốc, ít ra là cho tới giờ phút này.

Trung Quốc vẫn hy vọng diệt từ trong trứng nước một cuộc chiến thương mại. thứ Năm tuần trước, bộ Thương Mại Trung Quốc đã yêu cầu Mỹ quay lại với con đường hợp tác có lợi cho cả đôi bên. Trong ấn bản sáng nay, Hoàn Cầu Thởi Báo đưa ra lời cảnh cáo là Trung Quốc không muốn nổ ra một cuộc chiến thương mại, nhưng nếu có chiến tranh, Bắc Kinh sẽ không khoanh tay ngồi nhìn".

Theo hãng tin Reuters, nội tuần này, chính quyền Washington sẽ công bố danh sác các mặt hàng của Trung Quốc bị tăng thuế nhập khẩu vào Hoa Kỳ.

Thanh Hà

*******************

Trung Quốc áp thuế hàng Mỹ trị giá 3 tỷ USD để trả đũa (BBC, 02/04/2018)

Trung Quốc áp mức thuế lên tới 25% trên 128 mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, bao gồm thịt lợn và rượu vang.

Rượu vang là một trong các mặt hàng của Mỹ bị Trung Quốc áp mức thuế mới để trả đũa

Hành động này nhằm trả đũa việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm nước ngoài đầu tháng Ba vừa qua.

Mức thuế mới ảnh hưởng tới khoảng 3 tỷ đôla hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ vào Trung Quốc hôm thứ Hai 2/4.

Bắc Kinh cho biết động thái này nhằm 'bảo vệ lợi ích của Trung Quốc và cân bằng' những tổn thất do mức thuế mới của Mỹ gây ra.

Trung Quốc trước đây nói không muốn có một cuộc chiến thương mại nhưng sẽ không ngồi yên nếu nền kinh tế bị tổn thương.

Tuy nhiên, ông Trump nhấn mạnh rằng 'các cuộc chiến thương mại là điều tốt' và rất 'dễ dàng' để Mỹ giành chiến thắng.

Chính quyền Mỹ đã thông báo kế hoạch cho các khoản thuế tiếp theo đánh vào hàng chục tỷ đôla hàng nhập khẩu của Trung Quốc, phóng viên Chris Buckler của BBC cho hay từ Washington.

Mỹ cho hay đây là phản ứng đối với hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc vốn ảnh hưởng đến các công ty Hoa Kỳ, nhưng nó cũng làm tăng xác suất có thêm các động thái mới trong cuộc chiến thương mại 'ăn miếng trả miếng' này, phóng viên của BBC cho biết thêm.

Sản phẩm nào bị ảnh hưởng ?

Donald Trump tin rằng việc áp thuế sẽ giúp cắt giảm thâm hụt thượng mại của Mỹ vớiTrung Quốc

Nhôm và thịt lợn đông lạnh sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 25% lên thêm mức thuế hiện hành.

Một số thực phẩm khác của Mỹ bao gồm ngũ cốc, trái cây tươi và khô, nhân sâm và rượu vang sẽ bị áp mức thuế mới tăng 15%.

Thép cán có thể cũng bị đánh thuế tăng 15%.

Tại sao điều này xảy ra ?

Trung Quốc cho biết mức thuế mới là một biện pháp trả đũa đối với quyết định của ông Trump tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm.

Nhưng có thể thuế còn bị đánh cao hơn nữa.

Ngày 22/3, Hoa Kỳ cho biết họ đang có kế hoạch áp mức thuế mới lên tới 60 tỷ đôla đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc và hạn chế đầu tư vào Mỹ, nhằm trả đũa Trung Quốc nhiều năm ăn cắp bản quyền sở hữu trí tuệ.

Nhà Trắng cho biết họ hành động để chống lại sự cạnh tranh không lành mạnh từ nền kinh tế nhà nước của Trung Quốc.

Về lý thuyết, Bắc Kinh có thể đánh thuế các công ty công nghệ của Mỹ như Apple. Động thái này có thể buộc các công ty khổng lồ Mỹ phải nâng giá để bù đắp.

********************

Trung Quốc tăng thuế lên 25% đối với 128 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ (VOA, 02/04/2018)

Trung Quốc vừa tăng thuế suất lên 25% đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm thịt heo, trái cây và các sản phẩm khác, trị giá lên đến 3 tỷ đôla.

Các nông sản Mỹ bán tại một siêu thị ở Bắc Kinh.

Bộ Tài chính Trung Quốc công bố mức thuế này hôm 1/4 và có hiệu lực ngay lập tức. Bộ này nói rằng Trung Quốc đưa ra mức thuế cao này nhằm đáp trả mức thuế quan của Hoa Kỳ đánh vào sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc, có hiệu lực vào ngày 23/3.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố sáng ngày 2/4 nói họ đã đình chỉ các nghĩa vụ đối với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong việc giảm thuế suất đối với 120 hàng hóa nhập từ Mỹ, bao gồm trái cây và ethanol. Thuế suất nhập khẩu đối với những sản phẩm này sẽ tăng thêm 15%.

Hành động đáp trả của Trung Quốc diễn ra khi căng thẳng thương mại giữa Bắc Kinh và Washington đang leo thang.

Các nhà quan sát kinh tế cho rằng tác động tức thời còn hạn chế, nhưng các nhà đầu tư lo ngại rằng cuộc chiến thương mại toàn cầu đang bùng nổ giữa hai nước có thể làm giảm giao dịch thương mại toàn cầu và sau đó là gây tổn hại cho sự tăng trưởng của thế giới.

Hiện nay Tổng thống Mỹ Donald Trump đang có kế hoạch áp đặt mức thuế quan trên 50 tỉ đôla đối với hàng hóa của Trung Quốc nhằm trừng phạt Bắc Kinh vì các cáo buộc Trung Quốc đã vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của Hoa Kỳ một cách có hệ thống. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã nhiều lần phủ nhận các cáo buộc này.