Thông Luận

Donald Trump, năm thứ nhất

Tai tiếng "nhà giàu trốn thuế", chuyến công du Châu Á của chủ nhân Nhà Trắng, một năm Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ, dư âm mờ nhạt của 100 năm cách mạng Nga, tiếp tục là những chủ đề của báo chí Pháp ngày thứ Tư 08/11/2017.

Tổng thống Donald Trump phát biểu với giới doanh nghiệp Nhật-Mỹ ngày 06/11/2017 tại Tokyo. /Kiyoshi Ota/Pool

Trong khi La Croix và Libération dành một loạt trang báo để tường thuật ngày khai trương viện bảo tàng Louvre "theo sắc thái Tiểu Vương Quốc Ả Rập" tại Abu Dhabi thì Le Monde cố ý in đậm trên trang nhất : Facebook, Nike, Apple… đại tẩu tán thuế vụ. Cũng trên trang nhất là biếm họa hai cảnh sát đứng nhìn xác người la liệt chung quanh một nhà thờ hỏi nhau lỗi từ đâu : Bán súng ? Không đâu, chỉ do xung khắc gia đình.

Kentucky chưa thất vọng Donald Trump

Tuy nhiên, chủ đề quan trọng thứ hai của nhật báo độc lập là "một năm của Trump nhìn từ Kentucky". Vì sao từ Kentucky ? Đây là địa bàn truyền thống của đảng Dân Chủ, thế nhưng cách nay một năm, đúng vào ngày 08/11, hầu như toàn thể tiểu bang này bầu cho ứng cử viên đảng Cộng Hòa. Một năm sau họ không hề hối hận cho dù ít nhiều cảm thấy lo lắng khi nói đến các biện pháp an sinh xã hội của Donald Trump.

Sau khi làm một cuộc "cánh mạng" chiếm được ghế thống đốc và giành được đa số ở hai nghị viện tiểu bang, phe Cộng Hòa liên tục ban hành một loạt biện pháp mang màu sắc bảo thủ của tân chủ nhân Nhà Trắng nhưng phù hợp với tâm lý cư dân địa phương : Chống phá thai, chống di dân, xem hành động tấn công cảnh sát đáng bị nghiêm trị như kỳ thị màu da.

Một phụ nữ cho rằng, lúc đầu bà bỏ phiếu cho ứng cử viên đảng Cộng Hòa vì ghét Hillary Clinton nhưng càng ngày bà càng thấy yêu mến Donald Trump hơn vì "ông ấy yêu nước, bảo vệ quyền mang vũ khí, củng cố súc mạnh quân đội, đẩy lùi hôn nhân đồng tính và có chủ trương chống phá thai". Một giáo sư toán khẳng định là tiếp tục bầu cho Trump và mong rằng chính phủ quản trị đất nước như điều hành một công ty.

Ngay một hạt có tiếng nghèo nhất trong tiểu bang trong tiểu bang cũng không hối hận bầu cho Trump. Một nhà giáo dạy tiếng Tây Ban Nha giải thích nghịch lý này : Dân chúng ở đây tuy nghéo không đủ tiền mua áo ấm nhưng họ giúp nhau rất chân tình. Sau khi Trump đắc cử, họ ra đường đầu ngẩng cao như chính họ là người chiến thắng.

Cho đến bây giờ không ít cử tri tiếp tục rộng lượng tha thứ những sai lầm của Donald Trump vì "ông ta cũng là con người" chỉ cần ông "tiếp tục bảo vệ biên giới và bớt tuyên bố vung vít"là được rồi.

Tuy nhiên, điều mà cử tri Kentucky sẽ không tha thứ cho Trump là bắt công chức đóng tiền vào quỹ hưu trí tư nhân. Nhiều cuộc họp được phe Cộng Hòa tổ chức khẩn cấp để chữa cháy nhưng không làm cho giới giáo chức và nhân viên bệnh viện, bớt phẩn nộ.

Nhà giáo dạy toán cùng với cô giáo dạy tiếng Tây Ban Nha được trích dẫn bên trên cảnh báo : nếu Trump đánh lừa chúng tôi bằng các giá trị tinh thần để biến chúng tôi thành nạn nhân của một dự án kinh tế xã hội thì chính phủ phải coi chừng bị phản kháng từ đường phố.

Cũng trong chủ đề tổng kết một năm Donald Trump, nhật báo Libération lấy nhận định của Noam Chomsky (82 tuổi), giáo sư đại học hồi hưu, thiên tả nổi tiếng của Mỹ làm tựa : Cảm tình viên của Trump là những người nhìn về quá khứ. Còn Les Echos thì đưa tựa "phấn khởi"cho phe Cộng Hòa : đảng Dân Chủ Mỹ bị "trầm cảm" nghiêm trọng từ sau thất bại của Hillary Clinton.

Le Figaro phê phán nghiêm khắc : Một năm ồn ào mà ít kết quả. Nước Mỹ chia rẽ hơn bao giờ hết kể từ chiến tranh Việt Nam. Tình trạng này rất đáng lo ngại cho uy thế của tổng thống siêu cường.

Chỉ cần một thành viên trong gia đình của ông bị dính vào vụ "thông đồng với Nga" hay bản thân tổng thống phạm một bước sai lầm trong chính sách đối phó với Bắc Triều Tiên là ông sẽ không còn ai ủng hộ. Trong bối cảnh Trung Quốc vươn lên như một đối thủ, tình thế này nguy hiểm cho cả nước Mỹ lẫn toàn cầu.

Trump lại chơi "nước đôi, tiền và an ninh" với đồng minh Seoul

Tình hình nóng bỏng này là nội dung chính trong chuyến công du của tổng thống Mỹ tại Châu Á. Tập trung vào ngày viếng thăm Hàn Quốc, Les Echos nhận định : Trump xuống thang với Bình Nhưỡng. Le Figaro cùng nhịp điệu : Tại Seoul, tổng thống Mỹ hé cánh cửa đối thoại với Bắc Triều Tiên.

Với ba hàng không mẫu hạm và tàu ngầm trang bị tên lửa Tomahawk áp sát bán đảo Triều Tiên, tổng thống Donald Trump biểu dương lực lượng trong chặng thứ hai trong vòng công du Châu Á : "Tôi nghĩ rằng Bình Nhưỡng đã hiểu". Tuy vậy, trong cuộc họp báo chung với tổng thống Hàn Quốc, nhà lãnh đạo hay tuyên bố bốc đồng đã biết khoác chiếc áo ngoại giao : "Vâng, tôi thấy chúng ta đã thực hiện nhiều tiến bộ".

Về phần Bình Nhưỡng, Kim Jong-un cũng giữ thái độ khiêm tốn, không khóat lát, cũng không khiêu khích phóng tên lửa- như nhiều người dự đóan-trong lúc Trung Quốc tổ chức đại hội đảng.

Còn theo Les Echos, Hàn Quốc rất bất bình thái độ nước đôi của Trump. Một mặt khuyến khích thành lập "mặt trận chung ở Châu Á" buộc Bắc Triều Tiên từ bỏ hạt nhân nhưng mặt khác lại ép Seoul, cũng như đã gợi ý với Tokyo, mua thêm vũ khí Mỹ để làm giảm thâm thủng cán cân ngoại thương của Hoa Kỳ.

Liên Âu trả đũa "thiên đường thuế" ?

Paradise papers, vụ tai tiếng né thuế thu nhập quy mô toàn cầu do báo chí phát hiện bước qua hồi thứ hai : phản ứng của chính quyền và các cơ quan tài chính. Le Figaro đưa hai tuyên bố. Phải thay đổi luật để chận làn sóng chuyển tiền qua các thiên đường thuế, phản ứng của Pascal Saint-Amans, giám đốc trung tâm quản lý thuế của OSDE Tổ Chức Hợp Tác Và Phát Triển Kinh Tế.

Còn đối với bộ trưởng kinh tế Pháp Bruno Le Maire : Tẩu tán tài sản là tấn công phá hoại nền dân chủ nơi mà mọi người dân đều phải đóng thuế thu nhập. Chính phủ Đức đòi hiệp hội phóng viên điều tra cung cấp danh sách những kẻ trốn thuế trong khi Ủy Ban Châu Châu thúc giục "55 nước", trong danh sách đen, trong đó có thành viên Malta, cam kết cải cách nếu không sẽ bị "trừng phạt trả đũa".

Trong bài bình luận , nhật báo công giáo La Croix nhấn mạnh đến yếu tố "đạo đức" : tố cáo không chưa đủ, phải cải cách luật lệ hạn chế những kẻ hở cho phép tránh né thuế.

Bóng ma trên quảng trường Đỏ

100 năm cách mạng tháng 10, nhìn từ Moskva và tòa soạn báo sự thật Pravda, Les Echos mô tả : vào lúc chủ nghĩa cộng sản chỉ còn là một bóng ma trong viện bảo tàng còn Putin thì từ chối vinh danh một cuộc đảo chính bằng bạo lực thì những lễ hội kỷ niệm cách mạng Bolschevik diễn ra trong thờ ơ và hỗn độn. Từ một vùng cực bắc trên lãnh thổ rộng lớn của Nga, một độc giả cũ của báo Sự Thật gửi về lời ta thán về cuộc bầu cử chính quyền xã "gồm những bộ mặt cũ".

Người phụ nữ 62 tuổi này cho biết đã ngưng mua báo dài hạn vì giá báo quá cao đến 2000 rup mỗi sáu tháng. Bức thư gửi đi từ tháng 9 mà đến tháng 11 mới đến tay tổng biên tập Boris Komostsky, như một cái chay đựng lời kêu cứu của một kẻ bị đắm tàu, từ hoang đảo ném xuống biển cầu may.

Thời Liên Xô, mỗi ngày báo Sự Thật, tiếng nói của đảng Cộng Sản Xô Viết, nhận được hàng chục ngàn thư, nào là ca tụng chế độ, nào là thư tố cáo hay những nội dung do cơ quan tuyên truyền chỉ đạo và tất cả được một cơ quan 45 nhân viên trả lời chu đáo, và báo cáo với KGB. Bấy giờ thời hoàn kim đã hết, báo ra ba số mỗi tuần mà số thứ ba và thứ năm chỉ có hai trang. Cơ sở tòa soạn không còn chiếm trọn 12 tầng mà thu lại còn một tầng.

Giờ đây, tuy xác ướp của Lenin trở thành cồng kềnh, đảng Cộng sản Nga và lãnh đạo Guennadi Ziouganov tiếp tục được điện Kremlin khai thác. Tuy lần bầu cử nào cũng ra tranh với Putin nhưng ông Guennadi Ziouganov là một kẻ ngoan ngoãn, dễ đoán và sẵn lòng thu hút những lá phiếu bất bình chế độ không để lọt vào tay đối lập dân chủ.

Trí thông minh, giấc ngủ và thuốc trừ sâu và diệt cỏ

Cuối cùng, trong các trang khoa học, có hai khám phá mới. Theo nhà sinh học Pháp Barbara Demaneix, trả lời phỏng vấn báo Le Monde, thì nạn ô nhiễm môi trường có tác động đến bộ não con người.

Một công trình nghiên cứu Pháp-Mỹ vừa được công bố cho thấy các loại thuốc trừ sâu và phân hóa học sử dụng trong cánh tác nông nghiệp làm cho trí thông minh giảm xuống. Một trong những dữ liệu không thể phủ nhận được là qua kết quả trắc nghiệm tân binh do quân đội Phần Lan thực hiện từ 1988 đến nay cho thấy trong giai đoạn từ 1996 đến 2009, chỉ số thông minh QI của thanh niên Phần Lan nhập ngũ giảm 3,8 điểm mỗi năm.

Điều đáng ngại là các kết quả khảo sát ở các nước tây phương khác cũng theo chiều hướng này. Nhà nghiên cứu Barbara Demaneix khẳng định : "không thể nào phủ nhận tác động nhân quả giữa các hóa chất gây rối loạn tuyến nội tiết với não bộ".

Khám phá thứ hai , được Le Figaro loan tải, các bậc cha mẹ sắp hoặc vừa có con cần chú ý lời ăn tiếng nói : Trẻ sơ sinh học từ vựng trong giấc ngủ. Theo viện nghiên cứu max Planck ở Leipzig, Đức, nhiều tháng trước khi biết nói, trẻ con ôn tập từng lời , từng hình ảnh chung quanh trong khi ngủ.

Đối với trẻ lớn hơn, giác ngủ ích cần thiết cho việc học từ vựng nhưng lại rất cần cho trí nhớ. Đó là lý do tại sao khi thức giấc ta cảm thấy đầu óc sáng suốt và có nhiều ý mới. Do vậy, để giúp trẻ phát triển "kiến thức", các bậc phụ huynh được khuyên không nên cho con xem truyền hình trước khi đi ngủ.

Tú Anh