 | Tổng quan: | 3601251 |
Nhắm Trung Quốc, Mỹ và đồng minh tiết lộ kế hoạch tàu ngầm hạt nhân cho Úc
Reuters, VOA, 14/03/2023
Các nhà lãnh đạo của Hoa Kỳ, Úc và Anh ngày 13/3 tiết lộ chi tiết về kế hoạch cung cấp cho Úc các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân, một bước quan trọng để chống lại tham vọng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, giữa, Thủ tướng Úc Anthony Albanese, trái, và Thủ tướng Anh Rishi Sunak, phải, họp về dự án AUKUS tại Căn cứ Hải quân Point Loma ở San Diego, California, ngày 13/3/2023.
Trong một tuyên bố chung, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Úc Anthony Albanese và Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã tán thành các kế hoạch cho cái gọi là dự án AUKUS, được công bố lần đầu tiên vào năm 2021, tại căn cứ hải quân Hoa Kỳ ở San Diego, California, cảng chính của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ.
Theo thỏa thuận, Hoa Kỳ dự định bán cho Úc ba tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Virginia vào đầu những năm 2030, với sự chọn lựa mua thêm hai chiếc nữa nếu cần, tuyên bố chung cho biết.
Tuyên bố của các nhà lãnh đạo nói dự án nhiều giai đoạn sẽ đạt đến đỉnh cao với việc Anh và Úc sản xuất và vận hành một lớp tàu ngầm mới SSN-AUKUS, một loại tàu "được phát triển ba bên" dựa trên thiết kế thế hệ tiếp theo của Anh và sẽ được đóng ở Anh và Úc và bao gồm các công nghệ "tiên tiến" của Hoa Kỳ.
"Các tàu ngầm đầu tiên của Vương quốc Anh được chế tạo theo thiết kế này sẽ được chuyển giao vào cuối những năm 2030... và các tàu ngầm Úc đầu tiên sẽ tiếp theo vào đầu những năm 2040" một tuyên bố của Anh cho biết.
Các tàu này sẽ được chế tạo bởi BAE Systems và Rolls-Royce.
Theo thỏa thuận, các tàu ngầm của Mỹ và Anh sẽ được triển khai ở Tây Úc để giúp huấn luyện thủy thủ đoàn Úc và tăng cường khả năng răn đe, quan chức cấp cao của Mỹ cho hay. Tuyên bố chung cho biết Hoa Kỳ và Anh sẽ bắt đầu các hoạt động triển khai luân phiên này ngay sau năm 2027 và một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết trong một vài năm sẽ tăng lên thành 4 tàu ngầm của Hoa Kỳ và 1 của Anh.
Các quan chức cho hay giai đoạn đầu tiên của kế hoạch này đã được tiến hành với tàu Virginia, một tàu ngầm tấn công phi đạn hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân, hiện đang ở thăm Perth, Úc.
Chia sẻ công nghệ sức đẩy hạt nhân
AUKUS sẽ là lần đầu tiên Washington chia sẻ công nghệ sức đẩy hạt nhân kể từ khi làm như vậy với Anh vào những năm 1950.
Trung Quốc đã lên án AUKUS là hành động phổ biến vũ khí hạt nhân bất hợp pháp. Khi triển khai quan hệ đối tác này, Úc cũng khiến Pháp giận giữ khi đột ngột hủy bỏ thỏa thuận mua tàu ngầm thông thường của Pháp.
Nói chuyện với một nhóm nhỏ các phóng viên vào ngày 10/3, ông Sullivan đã bác bỏ những lo ngại của Trung Quốc và chỉ ra việc Bắc Kinh đang xây dựng quân đội, bao gồm cả tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
"Chúng tôi đã liên lạc với họ về AUKUS và tìm kiếm thêm thông tin từ họ về ý định của họ", ông nói.
Vẫn còn những câu hỏi lớn về kế hoạch này, đặc biệt là về những hạn chế nghiêm ngặt của Hoa Kỳ đối với việc chia sẻ công nghệ rộng rãi cần thiết cho dự án và về việc mất bao lâu để chuyển giao các tàu ngầm, ngay cả khi mối đe dọa do Trung Quốc gây ra ngày càng gia tăng.
Quan chức cấp cao của Hoa Kỳ nói với Reuters rằng "rất có thể" một hoặc hai tàu ngầm lớp Virginia được bán cho Úc sẽ là những tàu đã từng phục vụ trong hải quân Hoa Kỳ, điều này cần có sự chấp thuận của quốc hội.
Quan chức này cho biết Úc đã đồng ý đóng góp quỹ để tăng cường năng lực sản xuất và bảo trì tàu ngầm của Mỹ và Anh.
Ông nói Washington đang xem xét khoản đầu tư hàng chục tỉ đô la vào cơ sở công nghiệp tàu ngầm của mình ngoài 4,6 tỷ đô la đã cam kết cho giai đoạn 2023-2029 và khoản đóng góp của Úc sẽ chiếm dưới 15% tổng số.
Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết AUKUS phản ánh các mối đe dọa ngày càng gia tăng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, không chỉ từ Trung Quốc đối với Đài Loan tự trị và ở Biển Đông đang có tranh chấp, mà còn từ Nga, quốc gia đã tiến hành các cuộc tập trận chung với Trung Quốc và cả Triều Tiên.
Việc làm mới
Ông Albanese cho biết hôm 11/3 rằng Nam Úc và Tây Úc sẽ là những nơi hưởng lợi lớn từ AUKUS. "Đây là về việc làm, bao gồm cả việc làm trong sản xuất", ông nói.
Anh, quốc gia rời Liên hiệp Châu Âu vào năm 2020, cho biết AUKUS sẽ giúp thúc đẩy tốc độ tăng trưởng thấp của nền kinh tế nước này.
Ông Sunak cho biết AUKUS đang "ràng buộc quan hệ với các đồng minh thân cận nhất của chúng tôi và mang lại an ninh, công nghệ mới và lợi thế kinh tế tại quê nhà".
Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles tuần trước cho biết các tàu ngầm đó sẽ đảm bảo hòa bình và ổn định trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Đông Nam Á và Ấn Độ Dương.
Ông nói : "Thật khó để bày tỏ mạnh mẽ bước đi mà với tư cách là một quốc gia chúng tôi sắp thực hiện".
Các nhà phân tích chính trị cho rằng với sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc và các mối đe dọa Trung Quốc thâu tóm Đài Loan bằng vũ lực nếu cần thiết, điều quan trọng là phải thúc đẩy giai đoạn thứ hai của AUKUS, liên quan đến vũ khí siêu thanh và các loại vũ khí khác có thể được triển khai nhanh hơn.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết các thông báo ngày 13/3 sẽ không bao gồm giai đoạn thứ hai này.
"Chúng tôi muốn để lại điều đó cho một ngày khác", quan chức cấp cao nói.
Các quan chức Anh và Úc trong tháng này cho biết vẫn cần phải làm việc để phá bỏ các rào cản quan liêu đối với việc chia sẻ công nghệ.
(Reuters)
Nguồn : VOA, 14/03/2023
*****************************
Anh tăng xuất khẩu liên quan đến tàu ngầm sang Đài Loan, chọc giận Trung Quốc
Reuters, VOA, 14/03/2023
Anh chấp thuận tăng mạnh xuất khẩu các bộ phận và công nghệ tàu ngầm vào năm ngoái cho Đài Loan khi Đài Loan nâng cấp lực lượng hải quân, một động thái có thể ảnh hưởng đến quan hệ của Anh với Trung Quốc.
Anh đã chấp thuận việc xuất khẩu các bộ phận và công nghệ tàu ngầm trị giá 87 triệu bảng Anh sang Đài Loan vào năm 2020.
Giá trị giấy phép do chính phủ Anh cấp cho các công ty xuất khẩu linh kiện và công nghệ liên quan đến tàu ngầm sang Đài Loan đạt tổng trị giá kỷ lục 201,29 triệu đô la trong 9 tháng đầu năm ngoái, theo dữ liệu cấp phép xuất khẩu của chính phủ Anh. Con số này cao hơn cả sáu năm trước cộng lại, một phân tích dữ liệu của Reuters cho thấy.
Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần của Trung Quốc, được gọi là chính sách Một Trung Quốc, và phản đối mạnh mẽ sự can thiệp của nước ngoài vào hòn đảo vì tin rằng đó là sự hỗ trợ cho mong muốn của Đài Loan được công nhận là quốc gia độc lập.
Trước các số liệu Reuters trưng ra, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói : "Nếu điều này là đúng, thì đó là sự vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc Một Trung Quốc, làm suy yếu chủ quyền và lợi ích an ninh của Trung Quốc, đồng thời phá hoại hòa bình và ổn định ở Eo biển Đài Loan".
"Trung Quốc rất lo ngại về điều này và kiên quyết phản đối", tuyên bố bằng văn bản cho biết, đồng thời kêu gọi Anh "kiềm chế hỗ trợ quân sự cho chính quyền Đài Loan".
Anh không công nhận Đài Loan và không có quan hệ ngoại giao chính thức với hòn đảo nhưng vẫn duy trì quan hệ kinh tế và thương mại và có một tòa đại sứ Anh trên thực tế tại Đài Bắc.
Phát ngôn viên của chính phủ Anh cho biết trong một tuyên bố rằng Vương quốc Anh có một hồ sơ dài về việc "cấp giấy phép xuất khẩu hàng hóa có kiểm soát sang Đài Loan, trên cơ sở từng trường hợp cụ thể, trong đó các đơn xin phù hợp với các quy định của xuất khẩu vũ khí và sản phẩm công dụng kép".
"Chúng tôi coi vấn đề Đài Loan là vấn đề được giải quyết hòa bình bởi người dân ở cả hai bờ Eo biển Đài Loan thông qua đối thoại mang tính xây dựng, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực hay ép buộc", vẫn theo tuyên bố của phát ngôn nhân chính phủ Anh.
Hai quan chức chính phủ giấu tên vì sự nhạy cảm của vấn đề cho biết việc tăng giấy phép được cấp phản ánh nhu cầu lớn hơn từ Đài Loan.
Hai nhà lập pháp có kiến thức về xuất khẩu và hai cựu quan chức cho biết sự chấp thuận phản ánh sự sẵn sàng ngày càng tăng của Anh trong việc hỗ trợ Đài Loan. Một trong những nhà lập pháp, người cũng phát biểu với điều kiện giấu tên, cho biết việc cấp giấy phép xuất khẩu đồng nghĩa với việc "bật đèn xanh" để Đài Loan trang bị tốt hơn.
Dữ liệu được lấy từ Tổ chức Kiểm soát Xuất khẩu, nơi chịu trách nhiệm cấp phép xuất khẩu và nằm trong Bộ Thương mại Quốc tế Vương quốc Anh. Tổ chức này cho thấy chính phủ đã cấp 25 giấy phép xuất khẩu cho Đài Loan trong 9 tháng đầu năm 2022 dưới các danh mục "linh kiện cho tàu ngầm" và "công nghệ cho tàu ngầm".
Dữ liệu không tiết lộ công ty nào đã nhận được giấy phép hoặc chi tiết những thiết bị cụ thể.
Một loại giấy phép, được gọi là ML9, bao gồm "tàu chiến, thiết bị hải quân đặc biệt, phụ kiện, linh kiện và các tàu nổi khác", theo danh sách các mặt hàng quân sự chiến lược của Anh cần xin phép xuất khẩu. Một loại giấy phép khác, ML22, bao gồm công nghệ cần thiết cho việc phát triển, sản xuất, vận hành, thiết lập, bảo trì, sửa chữa hoặc hàng hóa hoặc phần mềm.
Chính phủ Anh ngày 13/3 tuyên bố tăng chi tiêu quốc phòng khi công bố bản cập nhật các ưu tiên chính sách quốc phòng, an ninh và đối ngoại, đưa ra kế hoạch "đối phó với các mối đe dọa mới" từ Trung Quốc và Nga.
Thủ tướng Anh Rishi Sunak, trong lời nói đầu của tài liệu chính sách, đã xác định cụ thể lập trường hung hăng hơn của Trung Quốc ở Biển Đông và Eo biển Đài Loan là một trong những vấn đề "đe dọa tạo ra một thế giới được xác định bởi nguy hiểm, hỗn loạn và chia rẽ – và một trật tự quốc tế thuận lợi hơn cho chủ nghĩa độc tài".
Căng thẳng tăng cao
Căng thẳng quân sự giữa Bắc Kinh và Đài Bắc đang ở mức cao nhất trong nhiều thập niên. Đài Loan, cách bờ biển Trung Quốc khoảng 160 km về phía đông nam, cho biết họ đang xây dựng một hạm đội tàu ngầm để củng cố hệ thống phòng thủ hải quân của họ. Đài Loan trong nhiều thập niên đã không thể mua tàu ngầm thông thường từ các nước khác vì các nước này lo ngại chọc giận Trung Quốc.
Chính phủ dân cử dân chủ của Đài Loan bác bỏ mạnh mẽ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, nói rằng chỉ người dân của hòn đảo mới có thể quyết định tương lai của họ.
Như Reuters đã đưa tin trước đây, một loạt các nhà cung cấp công nghệ tàu ngầm nước ngoài, với sự chấp thuận của chính phủ họ, đã hỗ trợ chương trình này.
Đáp yêu cầu bình luận về các hoạt động xuất khẩu liên quan đến tàu ngầm từ Anh, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết trong một tuyên bố rằng chương trình đóng tàu của họ là "một chính sách lớn của quốc gia, và hải quân đang đẩy mạnh nhiều dự án khác nhau theo một chiều hướng thực dụng".
"Chúng tôi hy vọng rằng tất cả các tầng lớp xã hội sẽ tiếp tục ủng hộ, cùng nhau duy trì an ninh và hòa bình của Eo biển Đài Loan", Bộ cho biết.
Đài Bắc đặt mục tiêu thử nghiệm mẫu tàu ngầm đầu tiên vào tháng 9 năm nay và bàn giao chiếc đầu tiên trong số 8 tàu theo kế hoạch vào năm 2025.
Việc Anh cấp giấy phép liên quan đến tàu ngầm bắt đầu tăng lên sau khi Đài Loan tuyên bố họ có kế hoạch xây dựng hạm đội tàu ngầm vào năm 2017.
Anh đã chấp thuận việc xuất khẩu các bộ phận và công nghệ tàu ngầm trị giá 87 triệu bảng Anh sang Đài Loan vào năm 2020, tăng từ 31.415 bảng vào năm 2017 và zero vào năm 2016, theo dữ liệu cấp phép. Giá trị của những giấy phép như vậy được chấp thuận vào năm 2021 giảm xuống chỉ còn dưới 9 triệu bảng.
Anh hướng tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương
Duyệt xét Hội nhập của Anh, một tài liệu phát họa các ưu tiên trong chính sách quốc phòng, an ninh và đối ngoại của nước này công bố vào tháng 3 năm 2021, đã chỉ ra "việc hướng tới" Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhưng không đề cập đến Đài Loan.
Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine năm ngoái đã đặt ra câu hỏi ở Anh và các nơi khác ở phương Tây về các điểm bùng phát khác có thể xảy ra trong tương lai trên khắp thế giới.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh, Ben Wallace, nói với Reuters vào tháng trước rằng các hành động của phương Tây ủng hộ Kyiv là một tín hiệu cho các quốc gia khác thấy rằng việc chiếm đất sẽ không thành công. Ông nói : "Cuộc xung đột này rất quan trọng vì thế giới đang theo dõi liệu phương Tây có đứng lên bảo vệ các giá trị tự do, dân chủ, xã hội tự do và pháp quyền hay không".
Các nhà lập pháp phương Tây và các quan chức khác đã tăng cường các chuyến thăm Đài Loan, bất chấp sự phản đối của Bắc Kinh. Điều đó bao gồm chuyến thăm vào tháng 11 năm ngoái của Bộ trưởng Bộ Thương mại Anh Greg Hands. "Chúng tôi kêu gọi phía Anh ngừng mọi hình thức trao đổi chính thức với Đài Loan và ngừng gửi tín hiệu sai trái cho các lực lượng ly khai đòi Đài Loan độc lập", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói vào thời điểm đó.
Ông Tobias Ellwood, người đứng đầu ủy ban quốc phòng của quốc hội Anh và là thành viên của Đảng Bảo thủ cầm quyền Anh, người đã đến thăm Đài Loan vào tháng 12 năm ngoái, nói với Reuters rằng chính phủ Anh phải cẩn thận về những chi tiết mà họ cung cấp công khai về thiết bị được cấp phép xuất khẩu.
"Một thông báo về tính chất cụ thể của những mặt hàng xuất khẩu này có nguy cơ tiết lộ thông tin nhạy cảm về khả năng phòng thủ của Đài Loan và một số thận trọng của chính phủ Anh khi thảo luận về những mặt hàng xuất khẩu này là hợp lý", ông Ellwood nói.
Một trong những cựu quan chức Anh nói : "Mọi quyết định xung quanh Đài Loan đều được đưa ra rất cân nhắc và thường thận trọng".
Khi được hỏi về quyết định chấp thuận tăng giấy phép xuất khẩu, quan chức này nói: "Chúng ta không làm điều gì đó như thế này mà không suy nghĩ rất kỹ về những tác động".
(Reuters)
Nguồn : VOA, 14/03/2023
************************
Liên minh AUKUS nhắm đến mục tiêu duy nhất là Trung Quốc
Thu Hằng, RFI, 13/03/2023
Tổng thống Joe Biden tiếp thủ tướng Anh và Úc ngày 13/03/2023 tại căn cứ hải quân ở San Diego, California, Hoa Kỳ, bàn về hợp tác quốc phòng và hợp đồng tầu ngầm nguyên tử với Canberra. Giai đoạn khủng hoảng ngoại giao với Pháp dường như đã qua vì ưu tiên chính hiện nay là củng cố liên minh để làm đối trọng với sức mạnh quân sự của Trung Quốc.
Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia USS Missouri (SSN 780) rời căn cứ Trân Châu Cảng-Hickam để đến hoạt động trong khu vực trách nhiệm của Hạm Đội 7, ngày 01/09/2021. AP - Amanda Gray
Liên minh AUKUS, thành lập ngày 15/09/2021, giúp Hoa Kỳ tăng cường hợp tác với hai đồng minh thân cận nhất, bảo vệ lợi ích riêng của mỗi thành viên. Tuy nhiên, theo ông Charles Edel, phụ trách chương trình Úc thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế - CSIS tại Washington, khi trả lời đài RFI, liên minh còn gửi thông điệp đến Trung Quốc là "nước này không còn hoạt động trong một môi trường an ninh dễ dãi nữa".
Dù ban đầu AUKUS không nhắc đến tên Bắc Kinh "nhưng sức mạnh quân sự không ngừng trỗi dậy của Trung Quốc, cũng như việc nước này sử dụng lực lượng một cách hiếu chiến từ 10 năm nay rõ ràng là lý do để giải thích (sự ra đời) liên minh này".
Mối ảnh hưởng, cũng như sự hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực là mối đe dọa hàng đầu đối với Bắc Kinh. Do đó, từ hơn 10 năm nay, Trung Quốc nuôi hy vọng tạo vùng đệm kiểm soát vùng biển quanh chuỗi đảo thứ nhất ở Thái Bình Dương, từ Đài Loan, Nhật Bản đến Philippines. Thậm chí, theo ông Michael Green, giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Mỹ, Đại học Sydney, Bắc Kinh cũng muốn đẩy lùi Mỹ khỏi "chuỗi đảo thứ hai" kéo dài từ lãnh thổ Guam của Mỹ đến các đảo ở Thái Bình Dương. Việc Bắc Kinh xây dựng được quan hệ hợp tác an ninh, thương mại với 10 đảo quốc ở Thái Bình Dương khiến Úc, cũng như Hoa Kỳ lo ngại.
Ngoài lo ngại Bắc Kinh không ngừng phát triển đội tầu ngầm, chính quyền Canberra còn phải đối phó với việc tầu chiến Trung Quốc thường xuyên xâm nhập sâu hơn vào những vùng biển ở phía bắc Úc. Do đó, Canberra cần năng lực răn đe tương tự với trụ cột chính là tầu ngầm. Vì nhiệm vụ đầu tiên của các tầu ngầm là "đuổi những tầu ngầm khác. Nếu chúng can dự một cuộc xung đột thì phải đáp trả tương xứng", theo giải thích với Reuters của ông Bates Gill, giám đốc Trung tâm Phân tích Trung Quốc của Hội Châu Á - Asia Society.
Canberra buộc phải hủy hợp đồng tầu ngầm quy ước với Pháp, dù bị Paris lên án "đâm sau lưng" để có được một đội tầu ngầm ưu việt hơn Trung Quốc, trong khi Mỹ đi trước Trung Quốc khoảng 15 năm trong lĩnh vực này. Tầu ngầm hạt nhân khó bị phát hiện, có thể di chuyển xa trong thời gian dài và có thể mang theo nhiều tên lửa hành trình tinh vi. Trong những năm 2030, Úc có thể sẽ có 5 tầu ngầm hạt nhân lớp Virginia. Hợp đồng trị giá từ 66 đến 112 tỉ đô la Mỹ cũng là dự án quân sự lớn chưa từng có cho thấy quyết tâm phòng thủ của Úc.
Có thể thấy dự án trong liên minh AUKUS đánh dấu sự thay đổi tham vọng của Úc và Mỹ trong bối cảnh Trung Quốc không ngừng củng cố, hiện đại hóa quân đội. Dự án cần nhiều thời gian để thực hiện nhưng ngay từ khoảng năm 2027, nhiều tầu ngầm hạt nhân của Mỹ sẽ được triển khai ở phía tây Úc, mở đường cho mong muốn của Washington đặt căn cứ tầu ngầm hạt nhân ở Úc.
Trung Quốc, cũng như tình hình an ninh nói chung, dường như đã làm "nguôi" cơn giận của Pháp khi bị "đâm sau lưng". Phải chăng Paris thay đổi lập trường, củng cố liên minh với Mỹ vì đại cục ? Trả lời RFI ngày 13/03, ông Marc Bergman, giám đốc chương trình Châu Âu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), phân tích :
"Paris đã thổi phồng khủng hoảng AUKUS để được Washington chú ý. Nhưng suốt năm vừa qua, người ta thấy mối quan hệ giữa Pháp và Hoa Kỳ đã được tái kiến thiết. Điều này được giải thích một phần là do cuộc xâm lược Ukraine của Putin đã giúp thắt chặt mối quan hệ giữa các nhà lãnh đạo Mỹ và Pháp về vấn đề an ninh.
Chúng ta thấy chuyến công du cấp Nhà nước đến Mỹ của ông Macron vào tháng 12/2022. Sau đó, phải nói là các quan chức Pháp không thực sự nhắc đến AUKUS. Theo tôi, đó là dấu hiệu Pháp đã nhận được những gì họ muốn sau cuộc khủng hoảng AUKUS này. Paris cũng thừa nhận ưu thế chiến lược của tầu ngầm hạt nhân so với tầu ngầm quy ước mà họ định cung cấp. Vì thế, hiện giờ quan hệ Mỹ-Pháp đã thực sự được tăng cường sau khi rơi xuống mức thấp nhất, có thể nói là từ thời chiến tranh Iraq".
Thu Hằng
***********************
Đài Loan : Chi tiêu quốc phòng tập trung chống "sự phong tỏa toàn diện" của Trung Quốc
Thùy Dương, RFI, 13/03/2023
Theo một báo cáo mới của quân đội Đài Loan, chi tiêu quốc phòng của Đài Bắc cho năm 2023 sẽ tập trung vào việc chuẩn bị vũ khí và trang thiết bị, trong đó có thiết bị cho chiến đấu cơ F-16 mua của Mỹ, "để tăng cường khả năng chiến đấu liên tục", đối phó với khả năng Trung Quốc "phong tỏa hoàn toàn" Đài Loan.
Lễ khởi công đóng một đội tàu ngầm mới tại Cao Hùng (Đài Loan), ngày 24/11/2020. Reuters – Ann Wang
Đây là báo cáo quân đội Đài Loan dự kiến trình lên Quốc hội vào thứ Tư 15/03/2023 để được thông qua và hãng tin Anh Reuters tiếp cận được vào hôm nay 13/03. Theo báo cáo này, bộ quốc phòng Đài Loan từ năm 2022 đã bắt đầu xem xét lại chiến lược dự trữ nhiên liệu và khả năng sửa chữa vũ khí, trang thiết bị, nhưng không nêu chi tiết.
Cập nhật lại đánh giá về mối đe dọa từ Bắc Kinh, bộ quốc phòng Đài Loan còn nhận định quân đội Trung Quốc đã tiến hành các chiến dịch chung giữa các lực lượng bộ binh, hải quân, phòng không và các đơn vị tiên lửa để "kiểm soát các nút thắt chiến lược và ngăn cản các lực lượng nước ngoài tiếp cận" đảo Đài Loan. Bắc Kinh đã thông qua cách tiếp cận chiến tranh thực thụ và "chuyển từ bước huấn luyện sang bước chuẩn bị chiến đấu".
Văn phòng phụ trách Đài Loan của Trung Quốc chưa hồi đáp yêu cầu bình luận của Reuters. Hôm thứ Hai, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh Bắc Kinh phải nâng cấp quân đội để biến quân đội Trung Quốc thành "Vạn Lý Trường Thành Thép".
Bắc Kinh, vốn luôn coi Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc và tìm cách thống nhất, không loại trừ khả năng dùng vũ lực, hồi tháng 08/2022 đã tập trận quanh đảo Đài Loan, bắn tên lửa vượt qua Đài Bắc và ban bố các vùng cấm bay và cấm tàu thuyền qua lại, mô phỏng cách phong tỏa Đài Loan trong cuộc chiến.
Anh Quốc tăng xuất khẩu thiết bị và công nghệ tàu ngầm cho Đài Loan
Vẫn theo Reuters, khi Đài Loan nâng cấp lực lượng hải quân, chính phủ Anh đã thông qua mức tăng mạnh xuất khẩu các thiết bị và công nghệ tàu ngầm cho Đài Loan lên thành 167 triệu bảng Anh (hơn 201 triệu đô la) trong 9 tháng đầu năm ngoái. Con số này như vậy cao hơn 6 năm trước đó cộng lại.
Thùy Dương
Cách đây đúng một năm, trong đêm 14 rạng sáng ngày 15/09/2021, Anh, Mỹ và Úc thông báo thành lập liên minh quân sự AUKUS. Một năm sau, có nguy cơ Washington và Luân Đôn sẽ thất hứa với Canberra về hợp đồng trang bị tàu ngầm cho Hải quân Úc. Chính quyền của thủ tướng Albanese để ngỏ khả năng "tìm giải pháp thay thế". Paris có thể tháo gỡ bế tắc cho Canberra.
Một tàu ngầm của Hải quân Úc rời cảng Sydney, Úc, ngày 04/05/2020. Reuters - Reuters Photographer
Chính vì tham gia liên minh AUKUS với Hoa Kỳ và Anh, năm ngoái Úc đã thông báo hủy hợp đồng mua 12 tàu ngầm của Pháp, trị giá hơn 30 tỷ đô la. Thủ tướng Scott Morrison khi đó viện lẽ Úc chọn trang bị tàu ngầm của Anh và Mỹ sử dụng năng lượng hạt nhân thay vì tàu ngầm chạy bằng điện của Pháp. Paris xem đấy là một sự "phản bội". Nhưng đúng một năm sau, bộ trưởng Quốc Phòng Úc Richard Marles thực sự lo ngại về kịch bản khả năng phòng thủ của Hải quân bị "đứt gẫy" : Canberra không kịp thay thế đội tàu ngầm đang hoạt động vào ngưỡng 2040.
Thông tín viên RFI Grégory Plesse từ Sydney giải thích :
"Một năm trước đây, Pháp tố cáo Canberra đâm sau lưng Paris. Giờ đây có thể nói Úc đang bị một đòn trời giáng. Chính quyền trong tay Công Đảng Úc vừa xác nhận hai đối tác Anh và Mỹ không đủ khả năng cung cấp cho Canberra tàu ngầm sử dụng năng lượng hạt nhân.
Do vậy, tránh để bị hụt hẫng, Úc cần phải trang bị tàu ngầm quy ước. Theo báo chí Úc, Pháp là một trong những mục tiêu Canberra đang nhắm tới. Trong cuộc tiếp xúc với thủ tướng Anthony Albanese với hồi tháng 7 vừa qua, tổng thống Emmanuel Macron dường như đã đề nghị bán cho Úc bốn chiếc tàu ngầm sử dụng dầu diesel. Thư ký Ủy Ban Quốc Phòng của Hạ Viện Pháp, dân biểu Anne Genetet, thuộc đảng Phục Sinh, không phủ nhận tin trên. Bà nói : ‘Pháp nắm bắt cơ hội là chuyện bình thường, vì chúng ta làm chủ công nghệ và có những thiết bị cao cấp… Không phải tình cờ mà hồi 2019 Úc đã ký hợp đồng với Pháp’.
Vào đầu tháng, bộ trưởng Quân lực Pháp Sébastien Lecornu và đồng cấp Úc Richard Marles đã thăm căn cứ Hải quân tại Brest. Đây là bằng chứng củng cố thêm giả thuyết Canberra cần đến Paris. Tuy nhiên, về phía Úc, Hải quân nước này dường như vẫn thận trọng, bởi họ e không đủ nguồn nhân lực để điều khiển loại tàu ngầm mới. Phải đợi đến tháng 3/2023 mới biết thêm thông tin, khi Bộ Quốc phòng Úc công bố toàn bộ chiến lược về trang bị tàu ngầm".
Thanh Hà
Các thủy thủ tàu ngầm gọi đáy biển là "dark sea", với những bí mật và những điều không thể gọi tên. Ở dưới đáy biển sâu, hầu hết mọi chuyện đều có thể xảy ra, nếu con người lặn xuống được dưới đó : biên giới không được kiểm soát, các quy định của thế giới cũng không được áp dụng.
Tàu ngầm tấn công của Hoa Kỳ. Ảnh minh họa US NAVY
Tuy nhiên, đáy đại dương lại rất giàu tài nguyên khoáng sản, khí đốt và dầu mỏ, vốn dĩ có thể khai thác được. Đáy biển sâu thăm thẳm, theo đúng nghĩa đen, cũng là nơi đặt các đường dây cáp viễn thông của thế giới.
Hơn 95% dữ liệu toàn cầu được truyền tải nhờ những tuyến cáp dưới đáy biển. Về mặt logic, quân đội của các cường quốc trên thế giới đều quan tâm và thấy cần kiểm soát những khu vực này. Trên đây là những nhận định trong bài viết "Đáy biển, chiến trường mới" của nhà báo Nicolas Barotte trên Le Figaro ngày 13/05/2021.
Mới đây, hồi tháng 01/2021, một khái niệm mới đã được cập nhật trong Tạp chí Chiến lược của Pháp : "Chiến tranh dưới đáy biển sâu", theo đó "Đáy biển ngày càng trở thành một địa bàn thể hiện tương quan lực lượng". Bộ trưởng Quân lực Pháp, Florence Parly, cũng đề cập đến vấn đề nói trên hồi đầu tháng 05/2021 và khẳng định quân đội Pháp sẽ đầu tư vào lĩnh vực mới dưới đáy biển, trước hết là về thiết bị không người lái thăm dò, giám sát và hành động. Trước đó, hồi tháng 04/2021, quân đội Anh thông báo một tàu giám sát mới của Hải quân Hoàng gia Anh dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm 2024 để bảo vệ cáp ngầm và các cơ sở hạ tầng khác.
Le Figaro trích dẫn một sĩ quan hải quân cao cấp của Pháp, theo đó "Chiến tranh dưới đáy biển" không phải là chuyện mới, mà thực ra đã có từ Đệ nhất Thế chiến : một trong những hành động đầu tiên của Anh Quốc khi đó là cắt cáp điện báo của Đức. Nhưng điều mới bây giờ là các loại cáp có dung lượng khổng lồ, toàn bộ đời sống kỹ thuật số của con người dựa vào đó. Có rất nhiều tuyến cáp biển quan trọng nối Châu Âu và Hoa Kỳ và khu vực này đang bị đe dọa. Nga hoặc Trung Quốc ít bị tác động hơn bởi hai nước này đã phát triển các mạng lưới trên đất liền.
Nhiều quan chức quân đội nhận định các cuộc xung đột trong tương lai có thể sẽ diễn ra dưới đáy biển sâu, cũng như trong không gian mạng internet hoặc ngoài bầu khí quyển.
Một thuyền trưởng, chuyên trách chương trình Chof của Pháp về thủy lực và đại dương trong tương lai, giải thích giờ đây người ta đã ý thức được rằng "không gian biển không chỉ giới hạn ở các tuyến đường thương mại và không gian đánh bắt cá" và "nếu muốn làm chủ không phận và hải phận, cần phải mở rộng phạm vi xuống tận đáy đại dương", nhằm bảo vệ các lợi ích của quốc gia, chẳng hạn như cáp thông tin liên lạc, vận chuyển năng lượng hoặc hệ thống cáp của các hòn đảo nằm tách biệt.
Tuy nhiên, việc tiếp cận độ sâu hơn 2.000m đòi hỏi những năng lực kỹ thuật hiếm có. Cũng theo vị thuyền trưởng nói trên, các giếng dầu sâu nhất nằm ở độ sâu 3.500m, các hoạt động nghiên cứu khoa học thường diễn ra ở độ sâu khoảng 1.000-5.000m và nếu xuống đến độ sâu 6.000m là có thể bao quát được 97% đáy đại dương.
Thuyền trưởng chuyên trách chương trình Chof của Pháp cho biết hầu hết các quốc gia đều tính đến chuyện phát triển khả năng xuống sâu hơn dưới lòng đại dương. Trung Quốc hiện là một đối thủ nặng ký trong cuộc đua dưới đáy biển : Bắc Kinh đã thành công trong việc đưa một con tàu xuống độ sâu 11.000m.
Hiện nay, các nhà khai thác không thể bảo vệ được hàng chục nghìn km cáp dưới đáy biển, cho dù họ có lắp đặt thiết bị giám sát để xác định sự cố trước khi điều tàu đến tận nơi khắc phục. Địa chấn, hoạt động của các tàu đánh cá, mỏ neo tàu vướng vào… thường xuyên làm hỏng cáp biển. Thế nhưng không phải nguyên nhân nào cũng có thể được xác định.
Ngoài ra, còn phải nói tới nguy cơ gián điệp nhắm vào đường dây cáp. Cho dù nhà nghiên cứu Camille Morel về địa chính trị dây cáp không mấy tin là các dữ liệu truyền tải qua cáp ngầm có thể bị đánh cắp bởi việc lưu trữ và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ đó khó có thể thực hiện mà không bị phát hiện, thế nhưng, hôm Chủ nhật 30/05/2021, truyền thông Đan Mạch và Châu Âu loan tin từ năm 2012 đến năm 2014, với sự trợ giúp của các cơ quan tình báo quân sự Đan Mạch, Cơ quan an ninh quốc gia Hoa Kỳ (NSA) đã dọ thám nhiều lãnh đạo chính trị cấp cao ở Châu Âu, trong đó có cả thủ tướng Đức Angela Merkel, cựu ứng viên cho chức thủ tướng Đức hồi năm 2013 Peer Steinbrück và tổng thống đương nhiệm Frank-Walter Steinmeier.
Le Figaro ngày 30/05 trích dẫn kết luận điều tra của đài Đan Mạch DR, theo đó Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ đã kết nối vào đường cáp viễn thông dưới biển của Đan Mạch để theo dõi các quan chức cấp cao ở Đức, ở Thụy Điển, Na Uy và Pháp, thông qua việc truy cập vào các tin nhắn, cuộc gọi điện thoại và việc truy cập internet của người bị theo dõi, trong đó có cả các dịch vụ tìm kiếm, trò chuyện, nhắn tin.
Hoạt động gián điệp của NSA đã được đề cập trong một báo cáo nội bộ của một cơ quan của Đan Mạch có mã danh "Chiến dịch Dunhammer" và được trình lên lãnh đạo hồi tháng 05/2015. Cơ quan này bắt đầu điều tra vào năm 2013 sau tiết lộ gây rung động của Edward Snowden về các hoạt động nghe lén của NSA. Vào tháng 12/2021, cũng chính đài DR của Đan Mạch tiết lộ tình báo Mỹ đã xâm nhập vào các đường dây cáp viễn thông dưới biển của Đan Mạch để dọ thám ngành công nghiệp quốc phòng của Đan Mạch và các nước Châu Âu từ năm 2012 đến năm 2015.
Những gì ẩn sâu trong lòng đại dương
Trở lại với bài viết "Đáy biển, chiến trường mới" trên Le Figaro ngày 13/05/2021, tác giả dẫn các chuyên gia cho biết về mặt kỹ thuật, cáp ngầm cũng có thể cho phép nghe ngóng động tĩnh dưới đáy biển sâu. Thế nhưng, hiện tại cáp ngầm vẫn chưa cho phép vừa truyền thông tin vừa nghe ngóng các hoạt động dưới đáy biển cùng một lúc.
Thực ra, ý tưởng lắng nghe đáy đại dương đã cũ. Trong Chiến Tranh Lạnh, Hoa Kỳ đã phát triển một hệ thống nghe dưới biển được đặt tên là "Sosus". Chương trình này đang được hiện đại hóa. Nhưng Mỹ cũng không còn là nước duy nhất có thể hoạt động dưới đáy đại dương. Trung Quốc và Nga cũng được cho là đang phát triển các khả năng mới về định vị bằng sóng âm dưới nước với các dự án Vạn Lý Trường Thành hoặc Harmony ở Bắc Cực. Le Figaro trích dẫn một vị thuyền trưởng theo đó nếu những hệ thống này hoạt động thì sẽ làm phức tạp thêm chuyện các nước điều động tàu đến khu vực có liên quan.
Thùy Dương
Nguồn : RFI, 02/06/2021
