Thông Luận

Tài xế GrabBike và xe ôm truyền thống đánh nhau liên tiếp. Cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn khi các đại gia taxi như Mai Linh, Vinasun cũng đang nhảy vào chiếm thị phần ở phân khúc này. Việc cạnh tranh, giành khách nhiều lúc đã xảy ra những cuộc ẩu đả khiến không ít người bị chảy máu, thương tích.

Mới đây, một nhóm xe ôm truyền thống xô xát với một nam thanh niên là tài xế Grabike ngay trước bến xe An Sương (Thành phố Hồ Chí Minh). Theo chia sẻ của người bị đánh : "Hôm đó tôi đến bến xe đón khách và bị nhóm xe ôm truyền thống ở đây gây sự. Họ cho rằng tôi tranh giành khách với họ nhưng điều này không phải". 

Trước đó, một vụ xô xát giữa nhóm xe ôm truyền thống với nhóm tài xế GrabBike tại bến xe Miền Tây, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra khá ầm ĩ và có nguy cơ lan thành hỗn chiến, khiến lực lượng chức năng phải nổ 2 phát súng chỉ thiên để giải tán đám đông.

Theo đại diện GrabBike Việt Nam, từ năm 2016 đến nay, đã có hơn 100 vụ tài xế GrabBike bị hành hung. Điểm nóng ở phía nam là các bến xe An Sương, Miền Đông, Miền Tây, sân bay.

Dùng bạo lực để giành khách

Tại Hà Nội, nhiều vụ việc tương tự cũng xảy ra. Đơn cử như việc người đàn ông mặc áo vàng là xe ôm truyền thống đã đuổi đánh để không cho thanh niên đi Grab bắt khách ở quận Thanh Xuân. 

Ông này cầm gậy hung hăng đuổi đánh và liên tiếp vụt vào thanh niên đi Grab, khiến người này phải bỏ chạy.

Công nghệ mới ra đời đã lấy đi "miếng cơm manh áo" của không ít lái xe ôm. Chính vì nhìn thấy cảnh khách hàng dửng dưng, lái xe ở đâu lại tới đón đã khiến đội ngũ xe ôm "nóng mặt", dẫn tới ẩu đả xảy ra. Không chỉ bị đâm, bị chém, cánh tài xế GrabBike thường xuyên bị đe dọa mất mạng nếu đến các khu vực xe ôm truyền thống đón khách.

Thực tế, sự đổ bộ của Uber, Grab không chỉ làm khuynh đảo thị trường taxi mà xe ôm cũng đang chịu số phận chung. Theo chia sẻ của một lái xe ở Giáp Bát, trước kia anh có thể thu nhập đến 400 nghìn đồng, nay giảm một nửa. 

Xe ôm truyền thống chỉ còn một lượng khách nhỏ là những người từ quê ra, chưa biết đến loại hình vận tải mới, hoặc một số ít khách quen. Nhiều người ở quê lên đã phải bỏ nghề vì không còn đủ tiền. 

Thị phần giảm, áp lực cạnh tranh tăng lên khiến một bộ phận xe ôm truyền thống có thái độ cực đoan với tài xế Uber, Grab, khiến họ e dè, từ chối khách ở các bến xe. Ngược lại, một số tài xế xe ôm truyền thống nghĩ ra cách hóa trang thành GrabBike/UberMotor. 

Trong khi đó, nhiều lái xe Grab vẫn ngang nhiên đón khách bên ngoài không qua ứng dụng, giành khách trực tiếp với các lái xe ôm. Điều này đã dẫn tới mâu thuẫn, nảy sinh các "cuộc chiến đẫm máu".

Cuộc chiến ngày càng khốc liệt

Có mặt tại bến xe Giáp Bát (Hà Nội), bất kỳ ai cũng dễ dàng thấy sự áp đảo của đội mũ lái xe công nghệ mặc đồng phục áo xanh, đứng cạnh các lái xe ôm đang vẫy tay mời khách. 

Thị phần dịch vụ vận chuyển bằng xe máy hiện chia làm ba nhóm : Xe ôm truyền thống, xe ôm chạy theo công tơ mét có đồng phục và xe ôm công nghệ Uber, Grab. Trong đó, Uber và Grab đang chiếm ưu thế.

Trước thời Uber, Grab, loại xe ôm có tổ chức, hay còn gọi là xe ôm niêm yết giá, với giá cước thống nhất đã ra đời với kỳ vọng sẽ đẩy lùi những vấn nạn kinh niên của xe ôm truyền thống như "chặt chém" khách, đi lòng vòng, hay tình trạng trạng cướp của, giết người. 

Cạnh tranh giữa các loại hình vận tải ngày càng gay gắt

Mô hình xe ôm - taxi bắt đầu phát triển từ năm 2012 tại Thành phố Hồ Chí Minh, sau đó phổ biến tại Hà Nội. Tuy nhiên, loại hình này đang sớm lâm vào cảnh chợ chiều và đến nay hầu như đã mất hút vì... không thể cạnh tranh nổi về giá cả và tính tiện lợi so với mô hình truyền thống. Bên cạnh đó, họ hầu như bế tắc trong khâu tiếp cận khách hàng.

Grab là đơn vị đầu tiên đưa công nghệ đặt xe từ điện thoại và phát triển mạng lưới đối tác tại Việt Nam. Số lượng lái xe Grabbike đã lên tới vài nghìn người. Sau đó, Uber đã chính thức tham gia thị trường với cước phí 3.700 đồng/km + 200 đồng/phút, mức giá tối thiểu một hành trình là 10.000 đồng.

Đại diện Uber cho biết, bên cạnh việc thanh toán bằng thẻ, người dùng có thể trả bằng tiền mặt. Hiện Uber và Grab đã thành công trong việc thiết lập đối tác lái xe lên đến hàng chục nghìn người. Cuối tháng 6/2017, GrabBike tuyên bố số lái xe của họ đã đạt 50.000, còn UberMotor cũng cho biết số lái xe của họ đã đạt 20.000.

Trước sự thống lĩnh của các đại gia ngoại ở loại hình vận chuyển bằng xe máy, các đại gia trong nước cũng nóng lòng muốn nhảy vào phân khúc này. Công ty cổ phần Mai Linh Miền Bắc đang ngỏ ý bổ sung ngành nghề kinh doanh vận tải hành khách bằng xe lam, xe lôi, xe máy. Nội dung này đang được Mai Linh xin ý kiến cổ đông. Thời gian thực hiện dự kiến trong tháng 10/2017.

Trước đó, Vinasun cũng cho biết hãng đang nghiên cứu thị trường để phát triển dịch vụ gọi xe ôm trực tuyến nhằm tăng sức cạnh tranh và giữ chân khách hàng. Dự kiến dịch vụ này sẽ được triển khai sớm nhất vào cuối năm nay.

Mặc dù Mai Linh và Vinasun chậm chân, nhưng dự báo cuộc chơi sẽ còn khó khăn hơn khi các đại gia tuyên chiến sẽ tham gia cạnh tranh với Uber, Grab và xe ôm truyền thông vốn quen thuộc với nhiều người dân Việt Nam từ lâu.

Nam Hải

GrabBike phát triển chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của xe ôm truyền thống, nhưng đó là quy luật tất yếu của xã hội và chúng ta buộc phải thích ứng, nếu không sẽ bị đào thải.

Chỉ trong một thời gian ngắn, trên địa bàn cả nước xảy ra hàng loạt vụ xung đột giữa xe ôm GrabBike và xe ôm truyền thống.

100 tài xế GrabBike bị hành hung

Theo thông tin từ Công ty Grab Việt Nam, từ đầu năm đến nay có khoảng 100 vụ tài xế GrabBike bị hành hung. Điển hình như vụ anh Lương Quốc Thiện (30 tuổi) bị 1 nhóm 3 người hành nghề xe ôm truyền thống dùng hung khí tấn công, gây thương tích vào đêm 11-3-2017 trên đường Nguyễn Tri Phương, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh.

Hay vụ GrabBike hỗn chiến với xe ôm truyền thống tại Bến xe miền Tây (quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh) vào đêm 15-6-2017 khiến cảnh sát phải mạnh tay trấn áp. Ngay sau đó, lực lượng chức năng đã quyết định xử phạt 1,5 triệu đồng đối với 4 người tham gia vụ xô xát (trong đó có 3 người chạy GrabBike và 1 xe ôm truyền thống) về hành vi "gây rối trật tự công cộng".

11111111111111

Tài xế GrabBike tập trung thành nhóm, hoạt động ngoài Bến xe Miền Đông (quận Bình Thạnh) (ảnh Gia Minh)

Ở Hà Nội, mối quan hệ giữa xe ôm GrabBike và xe ôm truyền thống cũng không mấy tốt đẹp. Đơn cử như vụ xô xát do mâu thuẫn đón khách xảy ra vào sáng 8-5-2017 tại khu vực cổng bến xe Giáp Bát. Nguyên nhân là do xe ôm truyền thống chặn đường gây sự với các xe ôm GrabBike vì cho rằng bị cướp khách.

Điều đáng nói, sau những vụ va chạm nhỏ, nhiều tài xế GrabBike đã tự trang bị gậy gộc, tuýp sắt… và sẵn sàng tập trung thành từng nhóm để… phòng thân khi va chạm với các xe ôm truyền thống.

Vì đâu nên nỗi ?

Luật sư Nguyễn Hồng Thái

Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng bất hòa giữa hai loại hình xe ôm nói trên, Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc Công ty Luật quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp - cho rằng, GrabBike có đội ngũ nhân viên thường là sinh viên, thanh niên trẻ, nhanh nhẹn, thái độ phục vụ chu đáo hơn, sử dụng phần mềm công nghệ để tiếp cận khách hàng, giá cả lại rẻ hơn so với xe ôm truyền thống nên nhanh chóng hút khách. Trong đó xe ôm truyền thống thường ngồi đợi khách một chỗ, lại thường chèo kéo khách tại các bến xe nên thường chỉ có những khách quen ; họ lớn tuổi hơn nên việc sử dụng phần mềm công nghệ cũng gặp khó khăn. Vì thế, nhiều người đã chuyển từ sử dụng xe ôm truyền thống sang GrabBike là khó tránh khỏi. Thu nhập của nhóm xe ôm truyền thống bị giảm sút, họ lo lắng về công việc của mình nên sẵn sàng tìm mọi cách để GrabBike không được hoạt động ở khu vực của mình, dẫn đến mâu thuẫn gay gắt giữa hai nhóm.

Đề xuất giải pháp, Luật sư Nguyễn Hồng Thái nêu quan điểm : "Xe ôm truyền thống không thể đổ lỗi cho xe GrabBike, vì xã hội đang công nghệ hóa, dịch vụ tốt hơn thì sẽ được khách hàng lựa chọn, dịch vụ kém hơn thì không thể tồn tại. Đội ngũ xe ôm truyền thống nên tiếp cận và học cách sử dụng công nghệ để hòa nhập với đội ngũ xe GrabBike vì phần mềm này rất dễ để sử dụng. Sự thay đổi nhận thức và hành động của mỗi lái xe là vô cùng quan trọng, giúp họ tìm được hướng đi mới cho công việc của mình".

Ở một góc độ khác, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Gia Đình nói : "Từ những vụ xô xát xảy ra gần đây, phần lớn xe ôm truyền thống đã có nhiều hành vi không đúng pháp luật, thậm chí xâm hại đến sức khỏe của các GrabBike. Điều này gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh xe ôm truyền thống".

Cũng theo Luật sư Trần Minh Hùng, xung đột giữa xe ôm công nghệ và xe ôm truyền thống sẽ tùy vào mức độ, tính chất hành vi, hậu quả mà có thể bị xử lý khác nhau theo quy định tại Điều 245 Bộ Luật hình sự. Nếu nhẹ có thể bị phạt vi phạm hành chính về hành vi đánh nhau, gây rối trật tự công cộng. Nếu nặng có thể bị xử lý hình sự về tội cố ý gây thương tích.

Thiên Minh - Đinh Hương