Thông Luận

Khu lưu niệm Tố Hữu : Một tố cáo lóe sáng ! (VOA, 04/12/2018)

Tin Việt Nam sẽ chi 28 tỉ, trong đó một phần là ngân sách trung ương, một phần là ngân sách địa phương và một phần là những nguồn huy động hợp pháp khác để xây dựng "Khu lưu niệm nhà thơ Tố Hữu" (1) chẳng khác gì một tố cáo !..

Một con đường được đặt tên Tố Hữu ở Hà Nội.

***

Việt Nam đang chìm trong biển nợ nần cả cũ lẫn mới. Trong một báo cáo về nợ nần quốc gia, Kiểm toán Nhà nước dự trù, năm nay, Việt Nam sẽ phải vay 195.000 tỉ đồng để hệ thống công quyền bù đắp bội chi, 146.770 tỉ đồng để trả nợ gốc và 40.000 tỉ đồng khác để cho vay lại. Kiểm toán Nhà nước ước đoán, đến cuối năm nay, nợ nần của Việt Nam sẽ xấp xỉ 63,9% GDP.

Tuy hệ thống công quyền khẳng định nợ nần chưa vượt ngưỡng an toàn theo tiêu chí của Việt Nam nhưng Ngân hàng Thế giới (WB) không lạc quan như vậy vì Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu về tỉ lệ tăng trưởng của nợ nần (2). Rủi ro đang gia tăng khi trong vòng ba năm tới, chính quyền Việt Nam phải trả 50% tổng số nợ đã vay từ các nguồn trong nước.

Chẳng phải chỉ có WB cảnh báo về tính bền vững của tài khóa. Năm ngoái, sau khi thu thập số liệu, ông Vũ Quang Việt, cựu chuyên gia thống kê của Liên Hiệp Quốc, công bố tính toán của ông, theo đó, tính đến hết 2016, nợ nần (bao gồm cả nợ của chính quyền lẫn nợ của khối doanh nghiệp nhà nước mà chính quyền phải trả thay nếu những doanh nghiệp này mất khả năng trả nợ) chung của Việt Nam xấp xỉ 431 tỉ Mỹ kim, tương đương 210% GDP. Kinh tế không những khó phát triển mà còn đối diện nguy cơ khủng hoảng (3).

Giảm chi thường xuyên (chi để duy trì hoạt động của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền), kiểm soát chặt chẽ chuyện vay và sử dụng tiền vay, hạn chế tối đa những khoản đầu tư vô bổ, sớm kết thúc tình trạng tăng trưởng… nợ nần luôn luôn vượt xa tăng trưởng kinh tế, đã được các chuyên gia trong và ngoài Việt Nam, các tổ chức tài chính quốc tế xem là giải pháp duy nhất để tránh kinh tế - tài chính quốc gia sụp đổ.

Tuy nhiên trên thực tế, biên chế vẫn thế, thậm chí không những không giảm mà còn tăng. Đầu tư cho các công trình vô bổ như cổng chào, tượng đài, khu lưu niệm, quảng trường,… vẫn tiếp tục được phê duyệt. Chính quyền Việt Nam vẫn tiếp tục gia tăng nỗ lực hỏi vay cả ngoài lẫn trong nước. Nội lực của các nguồn thu, đặc biệt là nội lực của khối doanh nghiệp tư nhân suy giảm nhưng thuế, phí vẫn tăng. Chi thường xuyên nay đã xấp xỉ 70% tổng chi. Chi cho phát triển (đầu tư để gia tăng nguồn thu) vẫn giảm

***

Tuần trước, nhiều người Việt than "nhục" khi Đại sứ quán Nhật tại Việt Nam gửi thư cho cả chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh lẫn chính phủ Việt Nam cảnh báo, sẽ dừng thi công tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên vì phía Việt Nam "chậm thanh toán" khoản tiền chừng 100 triệu Mỹ kim cho các nhà thầu của Nhật.

Chi phí đầu tư tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên đã tăng từ 17.000 tỉ lên 47.000 tỉ. Nhật từng phê duyệt cho Việt Nam vay 42.000 tỉ (88,4%), Việt Nam phải chi thêm 11,6% vốn đối ứng (khoảng 5.000 tỉ). Bởi chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh không thể tự cân đối được khoản vốn đối ứng nên cậy tới chính phủ. Chính phủ thì khẳng định là có tiền nhưng phải chờ Quốc hội biểu quyết.

Xét ở góc độ kinh tế, cảm giác "nhục" khi xảy ra chuyện nhà thầu Nhật ngưng thi công vì phía Việt Nam "chậm thanh toán" không quan trọng bằng thiệt hại do dự án metro Bến Thành – Suối Tiên "chậm tiến độ" (không hoàn thành đúng dự kiến). Thiệt hại cho công quỹ sẽ là những chục ngàn tỉ.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) từng công bố một nghiên cứu cảnh báo, mỗi dự án đầu tư "chậm tiến độ" sẽ làm chi phí đầu tư tăng thêm 17,6% trong năm đầu tiên (trong đó có 6,5% là do lạm phát và 11,1% là do dự án không tạo ra lợi ích). Nếu thời gian hoàn thành dự án chậm từ hai đến ba năm, chi phí sẽ tăng đến 50% do những tác động phát sinh từ thâm hụt tài chính (4). Nếu dựa vào tính toán của ADB để tính thì có thể ước đoán ngay thiệt hại từ "chậm thanh toán" cho các nhà thầu Nhật đang thi công tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên là bao nhiêu.

Tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên khởi công từ 2010 và lẽ ra phải hoàn thành hồi 2015 nhưng vì thiển hiểu biết khi soạn – lập dự án, quản trị - điều hành tồi khi thực hiện, năm 2018 sắp hết nhưng tuyến metro này vẫn còn dở dang và không viên chức hữu trách nào từ trân xuống dưới có thể trả lời câu hỏi, bao giờ dự án metro Bến Thành – Suối Tiên hoàn tất. 17.000 tỉ vốn đầu tư theo dự kiến ban đầu đã tăng lên gấp ba, chắc chắn sẽ còn tăng nữa vì cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam hết sức chậm chạp trong việc xem xét – phê duyệt quyết định điều chỉnh đầu tư.

***

Bất kể công khố thiếu trước, hụt sau, nợ nần tăng phi mã, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam vẫn soạn – lập, phê duyệt hết dự án đầu tư này đến dự án đầu tư khác kiểu Khu lưu niệm Tố Hữu. Tại sao lại xây Khu lưu niệm Tố Hữu - nhân vật mà học sinh cấp hai, cấp ba đã thôi không còn phải tụng niệm các tác phẩm của ông ta suốt bảy năm trung học như thế hệ cha anh, nhân vật mà Xuân Sách từng thay mặt văn giới Việt Nam khái quát cả về tính cách lẫn khả năng :

Ta đi tới đỉnh cao muôn trượng

Mắt trông về tám hướng phía trời xa

Chân dép lốp bay vào vũ trụ

Khi trở về ta lại là ta

Từ ấy tim tôi ngừng tiếng hát

Trông về Việt Bắc tít mù mây

Nhà càng lộng gió thơ càng nhạt

Máu ở chiến trường, hoa ở đây !

- vào lúc này ?

Xét về bản chất, câu hỏi tại sao chính quyền tỉnh Thừa Thiên – Huế lại chọn xây dựng Khu lưu niệm Tố Hữu vào lúc này ( ?), cũng chẳng khác gì những câu hỏi mà công chúng các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và nhiều triệu người Việt khác nêu ra cách đây chưa lâu : Tại sao lại xây Khu tưởng niệm Fidel Castro ở Quảng Bình, rồi Công viên Fidel Castro ở Quảng Trị ?

Đặt những quyết định đầu tư Khu tưởng niệm Fidel Castro, Công viên Fidel Castro, Khu lưu niệm Tố Hữu,… bên cạnh dự án metro Bến Thành – Suối Tiên để cân phân lợi - hại cho tiến trình phát triển, sẽ có thêm một câu hỏi nữa : Tại sao hệ thống công quyền từ trung ương đến địa phương rất mau mắn, sáng tạo trong việc tìm cho ra tiền, kể cả bán công thổ nhằm bù vào khoản thiếu hụt do ngân sách không kham nổi để hoàn thành cho bằng được Khu tưởng niệm Fidel Castro, Công viên Fidel Castro, Khu lưu niệm Tố Hữu,… nhưng lại rất chậm chạp trong việc xem xét – phê duyệt những dự án như tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên ?

Chỉ có một câu trả lời : Soạn – lập, phê duyệt, thực hiện những Khu tưởng niệm Fidel Castro, Công viên Fidel Castro, Khu lưu niệm Tố Hữu,… an toàn hơn vì chỉ có "ta với ta", còn những dự án như tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên phiền toái hơn vì dính đến Nhật. Nhật chẳng đã từng làm cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền và nhiều viên chức của "ta" vỡ mặt vì "cắn" lầm ODA đó sao ?

Trân Văn

Chú thích

(1) http://daidoanket.vn/van-hoa/khoi-cong-khu-luu-niem-nha-tho-to-huu-vao-nam-2019-tintuc423512

(2) https://vov.vn/kinh-te/chi-tra-no-tang-nhanh-hon-tang-truong-de-doa-ben-vung-tai-khoa-761056.vov

(3) https://www.thesaigontimes.vn/156693/No-tra-no-va-khung-hoang.html

(4) http://baodansinh.vn/du-an-dau-tu-cong-diep-khuc-doi-von-cham-tien-do-d81577.html

*********************

Lưu niệm "Thợ thơ" Tố Hữu, cháu của Stalin (Kontumquetoi, 03/12/2018)

Thực hiện Nghị quyết của HĐND, Chủ tịch UBND Thừa Thiên – Huế Phan Ngọc Thọ vừa ký Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Khu lưu niệm nhà thơ Tố Hữu, , tác giả bài thơ "Đời đời nhớ ơn Ông !", tại thôn Tân Xuân Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền nhằm tri ân những đóng góp của ông cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng, xây dựng đất nước, góp phần giáo dục truyền thống và tạo điểm tham quan góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Stalin và Tố Hữu - Ảnh minh họa

Đời đời nhớ ơn ông !

Bữa trước mẹ cho con xem ảnh 

Ông Stalin bên cạnh nhi đồng 

Áo Ông trắng giữa mây hồng 

Mắt Ông hiền hậu, miệng Ông mỉm cười 

Stalin ! Stalin ! 

Yêu biết mấy, nghe con tập nói 

Tiếng đầu lòng con gọi Stalin! 

Hôm qua loa gọi ngoài đồng 

Tiếng loa xé ruột xé lòng biết bao 

Làng trên xóm dưới xôn xao 

Làm sao, Ông đã… làm sao, mất rồi! 

Ông Stalin ơi, Ông Stalin ơi! 

Hỡi ơi, Ông mất! đất trời có không? 

Thương cha, thương mẹ, thương chồng 

Thương mình thương một, thương Ông thương mười 

Yêu con yêu nước yêu nòi 

Yêu bao nhiêu lại yêu Người bấy nhiêu! 

Ngày xưa khô héo quạnh hiu 

Có người mới có ít nhiều vui tươi 

Ngày xưa đói rách tơi bời 

Có người mới có được nồi cơm no 

Ngày xưa cùm kẹp dày vò 

Có người mới có tự do tháng ngày 

Ngày mai dân có ruộng cày 

Ngày mai độc lập ơn này nhớ ai 

Ơn này nhớ để hai vai 

Một vai ơn Bác một vai ơn Người 

Con còn bé dại con ơi 

Mai sau con nhé trọn đời nhớ Ông! 

Thương Ông mẹ nguyện trong lòng 

Yêu làng, yêu nước, yêu chồng, yêu con 

Ông dù đã khuất không còn 

Chân Ông còn mãi dấu son trên đường 

Trên đường quê sáng tinh sương 

Hôm nay nghi ngút khói hương xóm làng 

Ngàn tay trắng những băng tang 

Nối liền khúc ruột nhớ thương đời đời. đến nay

Tố Hữu (tháng 5/1953)

Khởi công Khu lưu niệm nhà thơ Tố Hữu vào năm 2019

Ngoài  san nền tạo mặt bằng phần diện tích khoảng 4.220 m2, Khu lưu niệm sẽ  xây dựng mới nhà lưu niệm diện tích khoảng 262 m2; 1 nhà thờ diện tích khoảng 54 m2 ; 3 chòi thơ diện tích khoảng 66 m2 (22 m2/nhà). Xây dựng các hạng mục phụ trợ : Đường vào và bãi đỗ xe khoảng 300 m2 ; sân đường nội bộ khoảng 1.363 m2 ; kè bờ sông Bồ và bến nước khoảng 90 m ; cổng, hàng rào khoảng 240 m ; không gian cây xanh, sân vườn ; hệ thống cấp thoát nước, hệ thống cấp điện, chiếu sáng, phòng cháy, chữa cháy đảm bảo yêu cầu. 

Nhưng người dân Việt Nam rất khó quên những bài thơ phản ánh một tâm thần khát máu và độc ác của Tố Hữu trong một giai đoạn đen tối đầy sắt máu của Đảng cộng sản Việt Nam từ năm 1945 đến nay.

Dự án có tổng mức đầu tư dự kiến 28 tỷ đồng.

Công trình sẽ được thực hiện và hoàn thành năm 2019 từ nguồn vốn ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và nguồn huy động hợp pháp khác do UBND huyện Quảng Điền làm chủ đầu tư. 

Hữu Thu

********************

Kế hoạch xây khu tưởng niệm ‘nhà thơ làm kinh tế’ bị phản đối (VOA, 03/12/2018)

Nhiều người Việt Nam bày tỏ trên mạng xã hội rằng họ phản đối kế hoạch tốn hàng chục tỷ đồng để xây khu tưởng niệm ông Tố Hữu, một cố lãnh đạo bị xem là vừa "bóp nghẹt tự do sáng tác" vừa "có vai trò trong việc đẩy kinh tế vào siêu lạm phát" thời nửa đầu thập niên 1980.

Tố Hữu là người vừa "bóp nghẹt tự do sáng tác" vừa "có vai trò trong việc đẩy kinh tế vào siêu lạm phát" thời nửa đầu thập niên 1980.

Thông tin về kế hoạch xây khu tưởng niệm xuất hiện trên các báo Đại Đoàn Kết và Thừa Thiên-Huế lần lượt vào các ngày 24/11 và 2/12.

Theo hai báo này, Ủy ban Nhân dân Thừa Thiên-Huế đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án "khu lưu niệm nhà thơ Tố Hữu" tại thôn Tân Xuân Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tức quê gốc của ông, nhằm "tri ân" những đóng góp của ông cho "sự nghiệp đấu tranh cách mạng" và "xây dựng đất nước".

Tin cho hay, việc xây dựng khu tưởng niệm, có diện tích mặt bằng hơn 4.200 m2, sẽ được "thực hiện và hoàn thành năm 2019" với số tiền 28 tỷ đồng từ "ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và nguồn huy động hợp pháp khác".

Nhà thơ có tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh năm 1920, đã làm "công tác văn nghệ, tuyên huấn" cho chính quyền của những người cộng sản Việt Nam từ năm 1947.

Với nhiều tác phẩm được xuất bản và đưa vào giảng dạy trong trường học, giới tuyên giáo Việt Nam ví "chặng đường thơ" của Tố Hữu là "chặng đường lịch sử của cả một dân tộc".

Nhờ quá trình công tác, ông được giao "những chức vụ quan trọng", ban đầu là trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật và sau đó là trong bộ máy lãnh đạo đảng và nhà nước.

Tiểu sử được nhà nước công bố cho thấy, ông Tố Hữu từng giữ chức Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng (tương đương phó thủ tướng).

Ông qua đời năm 2002, thọ 82 tuổi, và được đặt tên đường ở thủ đô Hà Nội và thành phố Huế.

Tuy nhiên, trái với các thông tin chính thống, giới hoạt động vì dân chủ, tiến bộ và các nhà quan sát độc lập khác lại nhìn thấy ông Tố Hữu như một người "đàn áp tự do tư tưởng và điều hành kinh tế kém cỏi".

Nhiều tài liệu và bài trả lời phỏng vấn của các nhân chứng trực tiếp hay các nhà nghiên cứu với VOA, BBC, RFA, RFI, v.v… trong các năm qua cho thấy ông Tố Hữu, khi nắm chức trưởng ban Tuyên huấn trung ương của đảng thời cuối những năm 1950, đã "trực tiếp đứng ra thực hiện" chiến dịch "tiêu diệt" phong trào Nhân Văn-Giai Phẩm kêu gọi dân chủ, tự do cho giới văn nghệ sĩ, trí thức.

Trong vụ này, theo các nhân chứng như nhà thơ Lê Đạt hay nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý, "có trên dưới một chục người" bị lãnh án tù, còn nhiều người khác "bị đưa đi lao động cải tạo tại các công nông trường".

Về điều hành kinh tế, tên tuổi ông Tố Hữu bị xem là gắn với thời kỳ Việt Nam phải chịu siêu lạm phát, có lúc lên đến hơn 770% vào năm 1986, cũng trùng với các nhiệm kỳ ông nắm chức tương tương với phó thủ tướng thường trực, từ tháng 2/1980 đến tháng 6/1986.

Ở thời kỳ này, người dân truyền miệng nhau câu vè "nhà thơ làm kinh tế, thống chế đi đặt vòng", để ám chỉ việc ông Tố Hữu được giao thẩm quyền quan trọng hơn trong chính phủ so với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người được giao làm Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình từ năm 1984-1987.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với Kienthuc.net.vn vào năm 2013, ông Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ nói rằng câu vè đó là "một sự chua chát" nhưng lại điển hình của việc "sử dụng năng lực con người không đúng chỗ".

Bày tỏ ý kiến về kế hoạch xây khu tưởng niệm ông Tố Hữu, nhà hoạt động Nguyễn Tường Thụy viết trên Facebook cá nhân hôm 2/12 : "Tôi phản đối […] Gia đình hay ai đó ngưỡng mộ ông ta bỏ tiền xây thì cứ việc, ở khoảnh đất riêng. Không được liên quan đến ngân sách dù ngân sách cấp nào […] Sự nghiệp của Tố Hữu, về chính trị thì bóp nghẹt tự do sáng tác, thể hiện rõ nhất là vụ đánh nhân văn giai phẩm […] Trong xây dựng xã hội chủ nghĩa thì ông ta có tác phẩm giá lương tiền, làm xã hội lao đao […] Việc xây tượng đài ông ta mà liên quan đến cái chung thì chỉ chọc giận cộng đồng".

Dịch giả nổi tiếng Phạm Nguyên Trường, người cũng thường lên tiếng cổ súy dân chủ, tiến bộ, có chung quan điểm phản đối. Ông nói với VOA :

"Tôi thấy ông Tố Hữu chả có công trạng gì với dân tộc cả. Ông ấy phá hoại là nhiều. Tôi cho rằng việc xây dựng là để một số người nào đó kiếm tiền chứ họ cũng chẳng tôn trọng gì ông Tố Hữu nữa vì ông ấy chết lâu lắm rồi mà".

Ông Trường nêu ra một lý do nữa để phản đối, đó là tình trạng thiếu trường học, bệnh viện ở nhiều nơi, trong đó có chính tỉnh Thừa Thiên-Huế.

Viết trên Facebook cá nhân hôm 2/12, nhà báo kỳ cựu Đặng Tâm Chánh đã trích dẫn chính một câu thơ của Tố Hữu - "Mong manh áo vải hồn muôn trượng/Hơn tượng đồng phơi những lối mòn" - để làm tương phản cho nghịch cảnh đã và đang diễn ra là chính quyền xây "những tượng đài bạc tỉ trong lúc ngân sách vay mượn khắp nơi còn chưa đủ để mở trường học, xây thư viện, làm đường, bắc cầu…".

Ông Chánh, người từng giữ chức Tổng Biên tập báo Sài Gòn Tiếp Thị và Trưởng ban Chính trị - Xã hội báo Tuổi Trẻ, đưa ra lời kêu gọi : "Dừng lại đi, một cách nghiêm khắc và nghiêm túc, hỡi những người cộng sản".

Trong các diễn đàn có nền tảng là mạng xã hội, nhiều người ví việc xây khu tưởng niệm ông Tố Hữu nói riêng và các tượng đài các lãnh đạo cộng sản khác nói chung như là "chết rồi còn hút máu dân".

*******************

Phản đối xây tượng Tố Hữu tại Huế (RFA, 03/12/2018)

Đầu tháng 12/2018, một số tờ báo của nhà nước Việt Nam đưa tin rằng một khu tưởng niệm nhà thơ Tố Hữu sẽ được xây dựng tại tỉnh Thừa Thiên-Huế, trị giá 28 tỉ đồng, lấy từ ngân sách nhà nước.

Thông báo xây dựng khu tưởng niệm ông Tố Hữu tại Huế. Ảnh chụp màn hình báo Đại Đoàn Kết.

Tờ báo mạng Thừa Thiên-Huế hy vọng rằng khu tưởng niệm này sẽ trở thành một địa chỉ văn hóa du lịch của Tỉnh Thừa Thiên-Huế. Tờ này còn viết rằng ông Tố Hữu không chỉ là một lãnh đạo của Đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam mà còn là một nhà thơ cách mạng hàng đầu.

Ông Tố Hữu từng nắm chức vụ Phó Thủ tướng phụ trách về kinh tế của Việt Nam trong những năm 1980, thơ của ông chiếm một phần quan trọng nhất trong sách giáo khoa văn học cho học sinh Việt Nam.

Nhưng ông cũng bị nhiều chỉ trích, cho rằng ông là một nhà thơ làm công việc tuyên truyền cho Đảng Cộng sản.

Theo nhà văn Nguyễn Viện, một người bất đồng chính kiến sống tại Sài Gòn thì cách nhìn nhân vật Tố Hữu, cũng như thơ Tố Hữu có hai góc khác biệt rõ ràng :

"Đối với một nhân vật như ông Tố Hữu thì khó có cái nhìn công tâm, tùy theo quan điểm chính trị, lập trường của chúng ta như thế nào. Đối với những người trưởng thành trong bối cảnh xã hội chủ nghĩa, cụ thể là lớn lên ở miền Bắc, thì ngay từ thời trung học, họ đã được tuyên truyền rằng Tố Hữu là một nhà thơ tiêu biểu của cách mạng".

Ông Nguyễn Viện là một người lớn lên ở miền Nam, cho rằng thơ của Tố Hữu không hay, thơ của ông nặng tính tuyên truyền, đôi khi đến nỗi khát máu, và nịnh bợ quá đáng.

Nhà thơ Hoàng Hưng, sống ở miền Bắc, thuộc thế hệ những nhà thơ nhà văn từng bị đàn áp trong vụ nhân văn giai phẩm, đồng ý với ông Nguyễn Viện rằng thơ Tố Hữu ở miền Bắc, một thời đã thấm sâu vào dân chúng còn hơn cả ca dao. Nhưng ông cho rằng Tố Hữu cũng là người có tài về mặt ngôn ngữ. Ông Hoàng Hưng lấy ví dụ bài thơ Việt Bắc của ông Tố Hữu, dù rằng vẫn là thơ tuyên truyền nhưng có những đoạn tả cảnh núi rừng thiên nhiên, thuần túy thơ ca, vẫn là những câu thơ hay.

Nhà văn Thùy Linh có cùng quan điểm này, rằng dù sau Tố Hữu vẫn là một nhà thơ có tài, nhưng nếu đặt ông vào vị trí độc tôn trong thơ văn Việt Nam thì không đúng.

Ông Tố Hữu bị chỉ trích nhiều nhất ở những câu thơ cổ vũ cải cách ruộng đất, mang tính sắt máu, mà người ta cho là do ông sáng tác :

Giết, giết nữa, bàn tay không phút nghỉ,

Cho ruộng đồng lúa tốt, thuế mau xong,

Cho đảng bền lâu, cùng rập bước chung lòng,

Thờ Mao Chủ tịch, thờ Sít-ta-lin bất diệt

Tuy nhiên nhà thơ Hoàng Hưng, dẫn lời nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân, nói rằng đây là một nghi án văn chương, chưa chắc Tố Hữu đã làm những câu thơ đó.

"Về mặt văn bản học thì không đáng tin lắm đâu. Cũng có nhiều người bảo rằng không phải, chỉ bịa ra thôi. Lại Nguyên Ân bảo rằng đây là một nghi vấn, mà các nhà nghiên cứu Tố Hữu phải chỉ ra rằng có đúng hay không".

Theo sự cảm nhận cá nhân của nhà thơ Hoàng Hưng thì ông thấy những câu thơ mang tính giết chóc đó quá kém cỏi, có thể không phải từ một người có khả năng về ngôn ngữ như ông Tố Hữu.

Nhà thơ Đỗ Trung Quân, một người lớn lên ở miền Nam nhận xét về ông Tố Hữu :

"Ông ấy là một nhà thơ nổi tiếng, nổi tiếng theo kiểu là hàng đầu của văn học cách mạng. Nhưng đó là chuyện của cách mạng, không phải là chuyện của tôi. Nếu nói là Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng cộng sản, thì Louis Aragon cũng theo cộng sản, Jean-Paul Sartre thời kỳ đầu cũng chủ nghĩa cộng sản. Sự hấp dẫn của chủ nghĩa cộng sản đối với những văn hào trí thức cỡ đó thì Tố Hữu đi theo chủ nghĩa cộng sản cũng là chuyện bình thường. Nhưng vấn đề là sau đó, Louis Aragon và Jean-Paul Sartre đã nhìn nhận lại, đó là thái độ của người trí thức, chúng ta không phê phán sự chọn lựa bạn đầu".

Louis Aragon là một nhà thơ Pháp, còn Jean-Paul Sartre là một nhà triết học Pháp, cả hai đều ủng hộ chủ nghĩa cộng sản trong những năm bắt đầu sự nghiệp của mình.

Ngoài tư cách là một nhà thơ cách mạng, ông Tố Hữu còn được biết như một nhà chính trị, trong đó vai trò của ông được đặc biệt nhấn mạnh trong cuộc đàn áp giới văn chương của phong trào Nhân văn Giai phẩm tại miền Bắc sau năm 1954. Nhà thơ Hoàng Hưng, một nạn nhân của cuộc đàn áp đó nói với RFA :

"Ngoài cái việc chung thì ông Tố Hữu còn có cái tư thù của ông ấy, vì nhóm Nhân văn dám làm một cuộc hội thảo để phê bình tập thơ Việt Bắc của ông ấy, trong đó có hai người là Trần Dần và Hoàng Cầm".

Hai ông Trần Dần và Hoàng Cầm là hai nhà thơ bị đàn áp nặng nề trong vụ Nhân văn giai phẩm.

Theo nhà văn Thùy Linh, chính vị trí độc tôn mà cách mạng cộng sản dành cho ông Tố Hữu, cũng như vai trò đàn áp của ông trong vụ Nhân văn giai phẩm làm cho nhiều nhà văn nhà thơ Việt Nam nhìn ông Tố Hữu rất khắc khe, phủ nhận hết những gì gọi là thơ của ông ấy.

Một giáo viên tại Đà Nẵng, gốc Huế, nói với chúng tôi rằng ông cũng có định kiến về ông Tố Hữu, vì thế rất ít đọc về tác giả này.

Với câu chuyện xây khu tưởng niệm ông Tố Hữu tại Huế, người giáo viên này nói :

"Theo tôi thấy thì người dân Huế chẳng ai quan tâm đến Tố Hữu hết, kể cả những người hoạt động cách mạng lúc trước, cho nên một công trình bề thế như vậy không cần thiết, hơn nữa xứ Huế là xứ nhỏ nhẹ, vừa phải, không cần làm những công trình đồ sộ vớ vẫn".

Cả hai người, nhà thơ Hoàng Hưng và nhà văn Nguyễn Viện đều dễ dàng đồng ý với ý kiến này. Ông Hoàng Hưng cho rằng tưởng niệm một nhân vật thì không có gì quá đáng, nhưng với qui mô của dự án như vậy thì không cần thiết. Nhà văn Nguyễn Viện nói thêm rằng với tư cách một nhà chính trị thì ông Tố Hữu là là người mắc phải rất nhiều sai lầm trong những năm ông phụ trách kinh tế, mà bây giờ lập khu tưởng niệm với tiền thuế của dân nữa thì ông hoàn toàn không đồng ý.

Nhà thơ Đỗ Trung Quân lại đưa ra một ý kiến khác :

"Cứ xây đi, để sau này người ta còn có cái để mà hạ xuống. Đó là ý kiến cá nhân của tôi".

Nhà văn Thùy Linh nói rằng, với hai tư cách, nhà thơ, và chính khách, Tố Hữu hoàn toàn thất bại.

Kính Hòa