Thông Luận

Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trên đường giải tán ? (Người Việt, 07/10/2018)

Giáo hội Phật giáo Việt Nam hống nhất sẽ không có tăng thống sau khi vị giáo chủ đương nhiệm qua đời, theo sự loan báo của ngài được Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế đưa tin.

Hòa thượng Thích Quảng Độ tại Thanh Minh thiền viện ở Sài Gòn hôm 3 tháng Chín, 2018. (Hình : IBIB)

Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế tại Paris (IBIB) đưa tin Hòa thượng Thích Quảng Độ, Tăng thống đời thứ 5 của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất) đã bị vị trụ trì Thanh Minh thiền viện đuổi ra khỏi chùa từ hai tuần qua. Ngài đã phải sống lang thang tạm bợ và ngày 5 tháng Mười, 2018 thì lên xe lửa về quê nhà tại xã Vũ Đoài, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình.

Hòa thượng Thích Quảng Độ, 90 tuổi, cùng với Hòa thượng Thích Huyền Quang đệ tứ tăng thống nay đã viên tịch, và nói chung cả Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất nổi tiếng thế giới với tấm gương kiên trì, can đảm chống đàn áp tôn giáo của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam. Ngài đã từng bị chế độ Hà Nội bỏ tù 8 năm và suốt mấy chục năm qua, bị giam lỏng tại Thanh Minh thiền viện ở Phú Nhuận, Sài Gòn.

"Nguyên nhân ra đi này, theo tin tức và nhận xét của chúng tôi, đến từ áp lực của Hòa thượng Thích Thanh Minh, viện chủ Thanh Minh thiền viện, tọa lạc tại số 90 Trần Huy Liệu, Phường 15, Quận Phú Nhuận, Sài Gòn, không còn muốn cho Đức Tăng thống tiếp tục tá túc vì lý do chính trị cũng như kinh tế của thiền viện", ông Võ Văn Ái, trưởng văn phòng IBIB viết trong bản tin.

"Có lẽ không còn chờ đợi thêm, hôm 15 tháng Chín vừa qua, Hòa thượng Thanh Minh ‘mời’ Đức Tăng thống ra khỏi Thanh Minh thiền viện. Ngài chỉ kịp lấy ba bộ y áo tăng bỏ vào va-li nhỏ ra đi. Liền tức khắc, Hòa thượng Thanh Minh đã cho khóa trái cửa thang gác đưa lên phòng ngài. Tất cả kinh sách, vật dụng của ngài, Đại đức Thị Giả không thể vào lấy chuyển đi", IBIB viết.

Hòa thượng Quảng Độ từng được đề nghị giải Nobel Hòa Bình nhiều lần. Từ khi nhuộm đỏ được miền Nam Việt Nam, chế độ Hà Nội không công nhận Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất là một giáo hội độc lập mà chỉ công nhận "Giáo hội Phật giáo Việt Nam" tức một giáo hội thường bị dư luận gọi là "Phật Giáo quốc doanh" nghe theo lệnh của nhà cầm quyền.

Hòa thượng Thích Quảng Độ tại Thanh Minh thiền viện ở Sài Gòn năm 2007. (Hình : Getty Images)

Nhưng từ năm 2013 và một hai năm sau, Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất có những rắc rối nội bộ dẫn đến nhiều thay đổi đột ngột nhân sự cấp cao trong hai Viện Tăng thống và Viện Hóa Đạo, dẫn đến một số vị bị đẩy ra ngoài thành lập một hệ phái khác tại cả trong nước và hải ngoại. Trong đó, có nhiều vị rất nổi tiếng về đấu tranh cho tự do tôn giáo nói chung và cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất nói riêng.

Mới đây nhất, trong bức thư gửi từ trong nước đề ngày 3 tháng Mười, 2018 được IBIB đăng tải, Hòa thượng Thích Quảng Độ ra hai quyết định gồm "Bãi nhiệm chức vụ tổng thư ký cùng các chức vụ khác trong Ban Chỉ đạo Viện Hóa Đạo của đạo hữu Nguyên Chánh Lê Công Cầu, kể từ ngày ký bức Tâm Thư này. Mọi quyết định, giáo chỉ liên quan đến chức vụ của đạo hữu Cầu trước đây đều hủy bỏ, vô hiệu hóa".

Và trong quyết định thứ hai "Tháng Năm năm ngoái, 2017, tôi viết hai bản Di chúc và Di huấn căn dặn những Phật sự Giáo hội một khi tôi ra đi về cõi Phật. Trong di chúc có khoản tôi dự tính trao cho Hòa thượng Thích Tâm Liên chức vụ Xử lý thường vụ Viện Tăng thống để điều hành Phật sự cũng như nhất tâm với chư tôn đức Hội đồng Lưỡng Viện bảo vệ pháp lý lịch sử của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất. Chờ ngày thuận duyên có thể tự do tổ chức Đại hội Khoáng đại lần thứ 11 để Hội đồng Giáo phẩm trung ương chọn lựa và suy tôn một vị trưởng lão vào chức vụ Đệ lục Tăng thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất. Tôi đã gửi hai bản Di Chúc và Di Huấn đó sang Phòng Thông tin Phật giáo quốc tế ở Paris để ban hành và công bố ngày nào tôi không còn nữa".

Bức thư viết tiếp rằng "Nay tôi quyết định bãi truất chức vụ Xử lý Thường vụ dự tính trao cho Hòa thượng Thích Tâm Liên như đã viết trong di chúc năm ngoái. Vậy Hòa thượng Thích Tâm Liên sẽ không còn giữ chức vụ Xử lý thường vụ Viện Tăng thống một khi tôi ra đi. Trái lại, chờ ngày đất nước được thực sự tự do sinh hoạt tôn giáo, để Hội đồng Giáo phẩm trung ương Viện Tăng thống có thuận duyên tổ chức Đại hội khoáng đại Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất suy tôn Đức Đệ Lục Tăng thống, nối tiếp công trình hoằng hóa chúng sinh của Phật Giáo Việt Nam mà lịch đại tổ sư trao truyền hơn hai nghìn năm qua".

Bao giờ "đất nước được thực sự tự do sinh hoạt tôn giáo" là một điều hoàn toàn không ai xác định được. Nói khác, nếu chẳng may ngài viên tịch, Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất từ đó sẽ không có ai là lãnh tụ cao nhất. Có tránh khỏi tan rã hay không ? Đây là một dấu hỏi lớn.

Chỉ thấy bức tâm thư của Hòa thượng Thích Quảng Độ chấm dứt với những lời lẽ rất quyết liệt : "Tâm thư và quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký. Chỉ thị Đạo hữu Giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc phổ biến trong thời gian sớm nhất bức tâm thư và quyết định này. Tất cả mọi quyết định, giáo chỉ, văn kiện gì của Giáo hội ban hành trước đây liên quan tới hai vụ việc nói trên hoặc trái với tâm thư và quyết định hôm nay đều hủy bỏ, vô hiệu hoá".

Khi hòa thượng Quảng Độ về quê nhà ở Thái Bình, ngài khó tránh khỏi bị nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cô lập tiếp, cách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. (TN)

********************

Hòa thượng Thích Quảng Độ bị đuổi khỏi Thanh Minh thiền viện (RFA, 07/10/2018)

Dưới áp lực chính trị, Hòa thượng Thích Quảng Độ, đức Tăng thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đã bị trục xuất khỏi Thanh Minh thiền viện ở thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 15/9 vừa qua, nơi ngài đã tá túc hàng chục năm qua sau khi ra tù vào năm 1998, theo thông tin từ Phòng thông tin Phật giáo Quốc tế của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.

Từ trái qua phải Dân biểu Tom Emmer, Dân biểu Matt Salmon, Trưởng phái đoàn, và Dân biểu Alan Lowenthal lúc chia tay bên ngoài Thanh Minh Thiền Viện. (Hình : IBIB, 04/05/2015)

Ông Võ Văn Ái, người phát ngôn của Giáo hội hôm 7/10 cho Đài Á Châu Tự Do biết, kể từ khi bị đuổi khỏi Thanh Minh thiền viện, đức Tăng thống đã phải rày đây mai đó và cuối cùng vào ngày 5/10, ngài đã quyết định rời Sài Gòn về quê quán của mình ở Thái Bình. Ông Ái cho biết :

"Vào ngày 15/9 vừa qua như chúng tôi viết trong thông cáo báo chí là Hòa thượng Thanh Minh mời ngài ra khỏi Thanh Minh thiền viện nhưng vì lịch sự mà chúng tôi nói vậy nhưng kỳ thực đó là đuổi ra khỏi Thanh Minh thiền viện và ngài không có một nơi nào để có thể tá túc được do áp lực chính trị. Do vậy ngài đã phải rày đây mai đó và tới ngày 5/10 ngài quyết định lấy tàu suốt về quê tổ của mình là ở Thái Bình".

Theo ông Võ Văn Ái, việc Hòa thượng Thích Quảng Độ ở Thanh Minh thiền viện lâu nay đã có những vấn đề vì Hòa thượng Thích Thanh Minh, trụ trì Thanh Minh thiền viện đã nhiều lần phàn nàn về những áp lực chính trị mà Hòa thượng và chùa của ông phải chịu vì sự có mặt của Hòa thượng Thích Quảng Độ.

"Trong hai năm qua, Hòa thượng Thanh Minh đã nhiều lần nói với chúng tôi tức là Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất, Hòa thượng nói là kể từ khi Hòa thượng Quảng Độ về tá túc tại Thanh Minh thiền viện thì chùa gặp khó khăn. Quần chúng, phật tử không dám tới vì công an canh gác. Người nào tới thì bị chụp hình…", ông Ái cho biết.

Đài Á Châu Tự Do không thể liên lạc được với Thanh Minh thiền viện để hỏi về sự việc này.

Hòa thượng Thích Quảng Độ, năm nay 91 tuổi, là người đứng đầu Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, một giáo hội không được nhà nước Việt Nam thừa nhận. Ông đã bị chính quyền Việt Nam bỏ tù nhiều năm, bị lưu giam ở Thái Bình trong giai đoạn 1970 - 1980. Vào năm 1995 ông bị Công an thành phố Hồ Chí Minh bắt giam và bị phạt tù 5 năm và 5 năm quản chế với cáo buộc "phá hoại chính sách đoàn kết và lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước". Ông bị bắt giam sau khi phát động các hoạt động nhân đạo cứu trợ cho đồng bào sông Cửu Long bị bão lụt.

Đến năm 1998, dưới áp lực từ Hoa Kỳ, Hòa thượng được trả tự do và bị yêu cầu phải đi tỵ nạn tại Mỹ nhưng ngài từ chối và nói rằng ngài phải ở lại trong nước với quần chúng phật tử.

Sau đó Hòa thượng Thích Quảng Độ đã tá túc tại Thanh Minh Thiền viện, nhưng thực chất bị giam giữ tại gia. Ông Ái cho biết :

"Ngài ở tầng 2 ở thiền viện, chỉ cần bước xuống thang gác là có thể thuyết pháp rồi, mà vị trí của một vị tăng là phải thuyết pháp cho quần chúng nhưng ngài bị cấm. Có một đồn công an nằm trước thiền viện kiểm soát rất kỹ. Sau này khi ngài bị bệnh nặng thì có cho phép đi khám bệnh ở các bệnh viện ở Sài Gòn và công an theo dõi kỹ. Chỗ đó như nhà tù".

Hòa thượng Thích Quảng Độ đã từng nhận nhiều giải thưởng nhân quyền quốc tế, và đã từng được đề cử giải Nobel Hòa bình.

Trước khi đi khỏi Sài Gòn, trên chuyến tàu ra Bắc, Hòa thượng Thích Quảng Độ nói chuyện với ông Võ Văn Ái của Phòng Thông tin Phật giáo quốc tế và khẳng định sẽ tiếp tục công việc của mình. Hòa thượng nói :

"Tôi về quê thì coi như nhập thất nhưng có chùa nhỏ thì tụng kinh. Nhưng giáo hội trước thế nào sau thế, chết thì thôi, làm sao bỏ được Giáo hội".