Thông Luận

Tết vô gia cư của người dân bị cưỡng chế ở Cồn Dầu, Lộc Hưng (VOA, 02/02/2019)

Các hộ dân bị cưỡng chế nhà ở giáo xứ Cồn Dầu ở Đà Nẵng và vườn rau Lộc Hưng ở Sài Gòn chia sẻ với VOA rằng họ "ăn cái Tết hết sức đau đớn và bi thảm, xuân về nhòa trong nước mắt và sự cam chịu".

Các hộ dân giáo xứ Cồn Dầu quay lại dựng lều tạm ở khu vực bị cưỡng chế. Photo Huỳnh Ngọc Trường.

Ông Huỳnh Ngọc Trương, người dân tại giáo xứ Cồn Dầu, mô tả nỗi khó khăn của người dân bị cưỡng chế. Ông nói rằng họ từng có nhà cửa khang trang nhưng đã trở nên vô gia cư.

"Tết đến xuân về mà họ không có nhà, họ phải trọ ở các nhà khác trong giáo xứ Cồn Dầu. Hai ba gia đình gom về ở chung với nhau. Các gia đình còn nhà thì chia sẻ với gia đình mất nhà; vài lon gạo, chai nước mắm, hay đòn bánh tét. Đó là tình cảm của bà con dành cho những người mất nhà. Họ sống rất vất vả, khó khăn. Một cái Tết rất là buồn!"

Chính quyền thành phố Đà Nẵng loan báo họ đã thực hiện cưỡng chế hôm 15/11/2018 đối với 7 trường hợp có nhà đất tại tổ 85, phường Hòa Xuân "nằm trong diện giải tỏa, nhưng không chịu bàn giao mặt bằng để triển khai dự án Khu đô thị sinh thái Hòa Xuân".

Bà Nguyễn Thị Hải, giáo dân giáo xứ Cồn Dầu, tại miếng đất bị cưỡng chế. Photo Nguyen Thi Hai

Mất nhà khi đang ở Mỹ

Ông Trường nói thêm rằng chính quyền thực hiện cưỡng chế nhà và đất của bà Nguyễn Thị Hải trong ngày hôm ấy ngay khi bà đang thăm con ở Mỹ.

"Sau khi bà Nguyễn Thị Hải đi vắng thì chính quyền thành phố đã cưỡng chế nhà bà. Khi bà quay về thì nhà đã tan hoang. Bà lăn lộn thảm thiết khi nhìn thấy ngôi nhà của mình không còn nữa. Bà có dựng căn lều nhưng chưa đến 2 tiếng sau thì chính quyền huy động lực lượng giống như hôm cưỡng chế xông vào và xô ngã lều chở về phường".

Bà Nguyễn Thị Hải, cũng là một giáo dân ở giáo xứ Cồn Dầu, nói với VOA rằng chính quyền có "âm mưu cưỡng chế" khi bà vắng nhà.

"Tôi đi khỏi thì họ có âm mưu cưỡng chế nhà. Tôi cứ nghĩ rằng họ sẽ không cưỡng chế vì tôi không có ở nhà. Nhưng họ làm thật, con tôi có chứng kiến và bị ngất xỉu, họ lôi cổ con tôi đưa về phường. Họ hốt hết tài sản, của cải, và tiền bạc".

Bà Nguyễn Thị Hải chia sẻ thêm rằng trong chuyến đi đến thủ đô Washington vào đầu tháng 11/2018 bà đã trao đổi với Bộ Ngoại giao Mỹ và Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ về nguy cơ nhà bà bị cưỡng chế.

"Tôi đã nhờ Bộ Ngoại giao Mỹ can thiệp, cứu giúp tôi. Nhưng sau đó thì chính quyền vẫn cưỡng chế vào ngày 15/11".

Bà Nguyễn Thị Hải, giáo dân Cồn Dầu, và cô Crystal Corman, nhân viên thuộc Phòng Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, tại Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, ngày 7/11/2018 (ảnh BPSOS)

​Người già vô cư

Bà Nguyễn Thị Mộng Hoàng, một nạn nhân khác có nhà bị cưỡng chế, thuật lại sự việc diễn ra hôm 15/11:

"Người ta cắt điện, cắt nước vào sáng ngày 14, lực lượng an ninh bao quanh nhà, khuya ngày 14 thì họ đi quanh cả đêm. Đến sáng ngày 15 thì lực lượng công an, an ninh tổng cộng cả ngàn người cùng xe cứu thương, xe cứu hỏa, xe phá sóng… có cả những người bịt khẩu trang đến cưỡng chế. Nhà tôi bị bắt giam lỏng cả thảy 8 người ở trên phường".

Đang cùng cha mẹ già tá túc tại nhà người thân trước thềm xuân Kỷ Hợi, bà Hoàng không cầm được nước mắt, nói:

"Bây giờ nhà mất, trời mưa rét nhưng cha mẹ không có chốn nương thân, phải ở nhờ nhà người khác. Cha mẹ tôi lớn tuổi muốn tái định cư tại chỗ, gần nhà thờ để đi lễ sớm hôm, nhưng họ không cho".

Báo Đà Nẵng nói đã được triển khai hơn 10 năm nhưng Dự án Hòa Xuân vẫn chưa về đích. Tình hình ở Cồn Dầu "nóng" lên khi một số ít hộ dân ở đây tiếp tục gửi đơn khiếu kiện về thu hồi đất.

Chính quyền thành phố nói đã xem xét, giải quyết những kiến nghị của người dân, "nhưng một số hộ chưa chấp nhận nên tiếp tục khiếu kiện lên trung ương".

Tết nương náu ở công viên

Trong khi đó, Tết đến với các cư dân có nhà bị cưỡng chế tại vườn rau Lộc Hưng, Quận Tân Bình ở Thành phố Hồ Chí Minh, lại còn bi đát hơn, khi hơn 100 hộ nơi đây vất vả đi tìm nơi lưu trú sau hai đợt cưỡng chế vào ngày 4 và 8 tháng 1/2019.

Bà Trần Minh Thi, một cư dân Lộc Hưng, chia sẻ với VOA về cuộc sống hậu cưỡng chế :

"Chúng tôi không còn nhà cửa để đón Tết. Chúng tôi tứ tán mỗi người mỗi nơi. Tinh thần hoảng loạn. Chúng tôi không có không khí gì gọi là Tết cả. Chúng tôi phải tìm nơi khác thuê nhà. Không còn cái gì cả. Thôi thì chúng tôi đành phải chấp nhận".

Vườn rau Lộc Hưng sau khi bị cưỡng chế.

Bà Thi nói thêm :

"Ai chui rút được với cha mẹ thì chui rút. Một số thì đi thuê mướn nhà ở xa như Bình Chánh, Hốc Môn, Nhà Bè có giá rẻ hơn một chút để có nơi sinh hoạt hằng ngày. Một số người khó khăn thì phải sống ở công viên, vào nhà sách, siêu thị…để tắm rửa, còn ăn uống, ngủ nghỉ… thì thật khó khăn".

Ông Trường chia sẻ rằng ông sẽ cùng người dân giáo xứ Cồn Dầu sau Tết sẽ ra thủ đô Hà Nội khiếu kiện và có kế hoạch lưu ở đó dài hạn, trong khi đó hơn 160 hộ dân Lộc Hưng cùng với sự trợ giúp của 17 luật sư đã lập hồ sơ khởi kiện chính quyền.

******************

Tết 'trôi dạt' của người dân vườn rau Lộc Hưng (BBC, 02/02/2019)

Người dân Vườn rau Lộc Hưng phần lớn trôi dạt tìm chỗ ở nhờ sau khi nhà bị phá nên không khí Tết chỉ đến nhờ mấy chùm bánh Tét được cộng đồng ủng hộ.

Người dân Vườn rau Lộc Hưng hiện trôi dạt khắp nơi tìm chỗ ở nhờ

Gần 200 hộ dân Vườn rau Lộc Hưng, Sài Gòn, bị mất nhà và đất sau đợt cưỡng chế ngày 9/1, đã mỗi người một ngả tìm nơi tá túc nên Tết này không thể là Tết đoàn viên, ông Cao Hà Trực chia sẻ với BBC hôm 29/1, khi chỉ còn vài ngày nữa là Giao Thừa.

Tết 'không đoàn viên'

Dân Vườn rau Lộc Hưng vừa qua chủ yếu sống nhờ vào sự hỗ trợ của cộng đồng. Dịp gần Tết, một số người đã đến biếu bà con chút bánh trưng, bánh tét và hỗ trợ chút tiền cho trẻ con đi học. Những thương binh, người tàn tật vốn sống chủ yếu bằng nghề bán vé số dạo, nay thêm cảnh không nhà, đã được nhà thờ cưu mang, cho ở tạm thời, ông Cao Hà Trực kể lại.

Thế nhưng những hỗ trợ này vẫn không thể mang về cho bà con ở đây một cái Tết đúng nghĩa. Nhiều ngày qua bà con chỉ lo đi cầu cứu, đi tìm nơi nương nhờ ở đậu. Mọi người đều chưa hết bàng hoàng nên chuyện đón Tết là điều xa xỉ. Thậm chí có ba người đã phát bệnh, phải điều trị tại Bệnh viện Tâm Thần do quá sốc, ông Trực nói.

Ông Trực, một nông dân trước đây sống bằng nghề làm vườn và nuôi chó cảnh tại Vườn rau Lộc Hưng, nay nói 'không biết phải làm gì tiếp' ngoài cầu nguyện và chờ các động thái tiếp theo từ chính quyền.

"Mọi người đều phải đi ở nhờ ở đậu nhà bạn bè, hàng xóm. Có người phải về lại Hóc Môn, Củ Chi ở nhờ nhà họ hàng. Riêng gia đình tôi 24 người, ba thế hệ nay dồn về ở nhờ nhà bố mẹ. Chúng tôi vẫn chưa hết sốc sau sự việc xảy ra. Cả nhà tôi sẽ không ăn Tết này. Bao nhiêu tiền sẽ để dành đóng học cho bốn đứa con vào học kỳ sau Tết", ông Trực nói với BBC.

Trước đây chỉ ba bước là ra đến vườn, nay nhìn ra chỉ thấy ngổn ngang, ông Trực nói cha ông, 80 tuổi, vẫn như người mất hồn và thường giật mình mỗi khi có tiếng động lớn. Ông cụ tưởng đâu lại có người đến phá nhà.

Nấu bánh chưng, bánh tét ủng hộ bà con Vườn rau Lộc Hưng

Nhưng theo ông Trực, phần lớn rơi vào cảnh cùng quẫn vì có bao nhiêu tiền của trong hàng chục năm qua họ đã đổ vào khu vườn rau. Nhiều người vay tiền xây dãy nhà trọ cấp bốn, chưa kịp sinh lời thì bị phá. Nay lâm cảnh nợ nần.

"Bà con cũng không được quay về dựng lều ở tạm trên đất của chính mình vì chính quyền cho hàng trăm người canh gác ở Vườn rau Lộc Hưng cả ngày lẫn đêm".

Cũng theo ông Trực, quà Tết ý nghĩa cho bà con Vườn rau Lộc Hưng cho tới nay có lẽ là các bài báo trên các báo nước ngoài viết khách quan, đầy đủ về vụ việc cưỡng chế đất đai ở Lộc Hưng.

"Mỗi lần có bài báo nào trên BBC, RFA là bà con xúm lại đọc mừng tủi ghê lắm. Vì ở trong nước có ai nghe chúng tôi nói đâu ? Không có một nhà báo nào đến nói chuyện với chúng tôi. Trong khi đơn kêu cứu và khiếu kiện, tố cáo chúng tôi gửi đi đã ba tuần nhưng chưa thấy một động tĩnh nào từ chính quyền,' ông Trực nói.

Dân Lộc Hưng giúp đỡ nhau

Nấu bánh trưng, bánh tét ủng hộ bà con Vườn rau Lộc Hưng

Trò truyện với BBC cũng trong sáng 29/1, chị Phạm Thanh Nghiên, cựu tù nhân chính trị, người có ngôi nhà mới xây bị phá tại vườn rau Lộc Hưng, nói gia đình chị ngay trước Tết đã phải chuyển tới chỗ ở mới lần thứ năm.

"Trong thời gian chính quyền phá dỡ nhà ở Vườn rau Lộc Hưng, vợ chồng tôi đã phải chuyển tới ba chỗ ở vì bé Tôm, con gái chúng tôi mới 13 tháng tuổi bị hen suyễn và rất nhạy cảm với tiếng ồn, bụi đất nên dễ bị ốm", chị Hiên nói.

"Sau khi nhà bị phá, chúng tôi ở nhờ nhà bạn bè một thời gian ngắn nhưng công an thường xuyên tới sách nhiễu bạn tôi, vặn hỏi mối quan hệ của bạn với vợ chồng tôi. Không muốn làm phiền họ nên chúng tôi lại tìm nơi mới".

Nay Tết cận kề nhưng chị Nghiên nói vẫn đang dọn nhà vì mọi thứ còn rất ngổn ngang. Thêm vào đó, cả nhà chị đều ốm vì phải chuyển nhà quá nhiều lần, ăn uống tạm bợ, vất vưởng và ô nhiễm. Thế nhưng chị cho biết vẫn sẽ mua vài ba bông hoa về cắm trong nhà để đón Tết. Bánh chưng bánh tét đã được cho vài cặp.

Chị Nghiên cũng đang bán cuốn "Những mảnh đời sau song sắt" mà chị viết trong thời gian ở tù, trước đây vốn chỉ dự định xuất bản ở ngoài. Toàn bộ tiền bán sách sẽ được dùng để ủng hộ bà con Vườn rau Lộc Hưng.

Trong ba ngày Tết, vợ chồng chị sẽ đưa con đi nhà thờ cầu nguyện và thăm người thân. "Chỉ đơn giản vậy thôi", chị Nghiên nói và thêm rằng chị dự định sẽ viết tiếp sách về những mảnh đời 'ngoài song sắt', về bà con Lộc Hưng mà chị từng rất gắn bó, và cả về trải nghiệm mất nhà, mất đất, mất vườn vừa qua.

Không ăn Tết để ủng hộ bà con

Vườn rau Lộc Hưng khi chưa bị giải tỏa

Theo nhà báo Sương Quỳnh, cộng đồng đã cố gắng giúp bà con Vườn rau Lộc Hưng để họ kịp đón Tết Nguyên Đán, nhưng việc góp tài chính rất hạn chế vì đại diện Vườn rau không nhận.

"Có lẽ họ giữ để không mang tiếng là nhận giúp đỡ của "thế lực thì địch".

Do đó thay bằng tiền, một số nhóm nấu bánh chưng, bánh tét và tặng quà cho bà con nhân dịp Tết. Trong đó nhóm của tôi gồm năm người vừa qua đã kêu gọi 'Góp gạch xây nhà cho bé Tôm' - là con gái hai cựu "tù nhân lương tâm là Huỳnh Anh Tú và Phạm Thanh Nghiên".

"Lý do chúng tôi kêu gọi đóng góp xây nhà cho gia đình họ vì căn nhà mới xây của họ bị phá, trong khi đi đến đâu thuê cũng khó khăn do bị công an sách nhiễu, chủ nhà không dám cho thuê".

"Hiện tại sau hai đợt quyên góp, số tiền đã được khoảng gần 300 triệu đồng. Chúng tôi sẽ giao toàn bộ số tiền này cho anh Tú và chị Nghiên. Tuy thực tế số tiền này nếu có đất cũng chưa đủ xây nhà, nhưng chúng tôi hi vọng nhờ đó gia đình họ có thể xoay sở cuộc sống sau khi trắng tay".

Luật sư Phạm Công Út, thuộc nhóm 17 luật sư hỗ trợ pháp lý cho bà con Vườn rau Lộc Hưng, cũng cho hay trên Facebook cá nhân rằng nhóm luật sư sẽ trợ giúp miễn phí. Ngoài ra, chính các luật sư cũng vừa chung tay quyên góp được hơn 100 bao lì xì cho trẻ Vườn rau Lộc Hưng trong Tết này.

"Riêng gia đình tôi và một số gia đình nhiều luật sư trong nhóm đồng lòng không ăn Tết năm nay để chia sẻ thảm họa với bà con Vườn rau Lộc Hưng", ông Út viết.

Tuy nhiên việc hỗ trợ này không phải dễ thực hiện. Ông Cao Hà Trực cho biết các xe chở bánh trưng, bánh tét tới cho bà con Lộc Hưng bị chính quyền ngăn cản, làm khó dễ.

Trả hết tiền đền bù 'sau Tết'

Truyền thông Việt Nam cho hay việc san lấp nền đã hoàn tất ở khu Vườn rau Lộc Hưng trên khu đất trống 48.000 m2. Chính quyền cũng cho cắm bảng thông tin về quy hoạch xây ba trường học đạt chuẩn quốc gia, trị giá 120 tỷ đồng trên mảnh đất này.

Trang VnExpress phỏng vấn 'một đàn ông 50 tuổi' tới UBND phường 6, quận Tân Bình nhận hỗ trợ với số tiền 700 triệu đồng (50%) đợt một, và sẽ nhận số còn lại sau Tết Nguyên Đán.

Tờ này cũng dẫn lời ông Nguyễn Thành Danh, Chủ tịch UBND phường 6 rằng đã có 65 hộ trong tổng số 124 hộ canh tác ở khu vườn rau đồng ý nhận hỗ trợ. Tất cả các hộ này cũng sẽ nhận 50% tiền đền bù trước Tết và nhận nốt sau Tết. Tới ngày 22/1 đã có 8 hộ nhận tiền với tổng số tiền là hơn 8 tỷ đồng. Hộ nào kê khai hồ sơm sớm được nhận 5 triệu đồng quà Tết.

Trong khi đó, thông tin từ đại diện Vườn rau Lộc Hưng cho rằng không có cái gọi là "đền bù" ở đây. Vì đền bù phải có thương lượng, thống nhất về giá cả. Trong khi đó toàn bộ nhà của họ bị đập phá, đất bị lấy, tài sản bị hủy hoại dù họ có giấy tờ pháp lý chứng minh quyền sử dụng đất, sau đó chính quyền tự áp một cái giá rẻ mạt nên nhiều người không chấp nhập.