Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Những trường hợp thực tập sinh Việt tại Nhật bị lừa (RFA, 20/04/2018)

Tình cảnh Thực tập sinh tại Nhật

Liên đoàn lao động Zentouitsu được hãng tin Kyodo vào ngày 18 tháng tư dẫn lời rằng có 3 thực tập sinh Việt đến Nhật Bản vào tháng 7 năm 2015 và bắt đầu làm công việc dọn dẹp phóng xạ tại Fukushima trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2018 cho một công ty xây dựng của thành phố Koriyama.

nhat1

Các công nhân Việt Nam làm việc tại một nhà máy của Nhật. (Ảnh minh họa) - AFP

Trước đó vào tháng 3 vừa qua, một người Việt khác lên tiếng tố cáo với báo chí là anh được công ty xây dựng tại Morioka, tỉnh Iwate thuê và hợp đồng tham gia việc lắp đặt và gia cố các cơ sở thép. Khi phát hiện bản thân phải tham gia hoạt động tẩy rửa chất phóng xạ, anh lên tiếng tố cáo công ty Nhật vi phạm luật Hợp đồng Lao động nhưng phía công ty đã phủ nhận mọi cáo buộc, cho rằng anh này cũng được giao công việc không khác gì các đồng nghiệp Nhật Bản và không nguy hiểm đến tính mạng.

Chị Ngô Minh Uyên cựu du học sinh Nhật Bản và hiện đang làm công việc phiên dịch và quản lý nhóm thực tập sinh ở đảo Shikoku, Nhật bản cho biết hầu hết các thực tập sinh không tìm hiểu và xem kỹ các hợp đồng của mình, chị cho biết :

"Các em không được biết các công ty mà sẽ tuyển các em là như thế nào hết, các công ty tư vấn tại Việt Nam thì họ giấu hết tất cả thông tin cho đến khi các em phỏng vấn và ký hợp đồng, thậm chí các hợp đồng đó các em cũng không có được đọc kỹ và chỉ coi mức lương của mình là bao nhiêu đó thôi".

Sau khi tin tức loan đi như vừa nêu về việc một số thực tập sinh Việt bị đưa đến khu vực dọn phóng xạ mà họ không hề hay biết, chúng tôi có liên lạc với Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật để tìm hiểu thông tin liên quan nhưng không được phúc đáp.

Theo Cục Di Trú thuộc Bộ Tư Pháp Nhật thì vấn đề liên quan đang trong quá trình điều tra và thẩm định ; nên chưa có thông tin cụ thể cho phía Việt Nam.

Các thực tập sinh Việt khi ra nước ngoài lao động nếu có sự cố xảy ra, thì quyền lợi của những thực tập sinh này có được phía đại điện chính quyền Việt Nam tại các nước sở tại, quan tâm và bảo vệ họ hay không ? Ông Nguyễn Gia Liêm, Phó Cục Trưởng Cục Quản lý Lao động Nước ngoài, thuộc Bộ Lao Động- Thương Binh & Xã Hội Việt Nam, trong một lần trả lời với đài Á Châu Tự Do cho biết :

"Chúng tôi có các cơ quan quản lý, các cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam ở nước ngoài. Trong các cơ quan đó chúng tôi có các cán bộ nghiệp vụ làm nhiệm vụ quản lý lao động ở bên đó cũng như bảo vệ người lao động Việt Nam ở bên đấy. Họ sẽ hỗ trợ cho ngưòi lao động cũng như là các doanh nghiệp về vấn đề này".

Còn theo chị Ngô Minh Uyên thì đại điện phía Việt Nam tại Nhật lâu nay không hỗ trợ gì cho các thực tập sinh. Chị cho biết :

"Trời ơi, thôi đừng nói đến đại sứ quán, lãnh sự quán vì đó là nỗi ám ảnh lớn nhất của người Việt tại Nhật chứ không chỉ riêng các tu nghiệp sinh. Ở Nhật cho dù có bị gì đi nữa thì đại sứ quán họ không có can thiệp đâu, mà có can thiệp cũng sẽ bất lợi cho mình, họ can thiệp theo kiểu là thôi mày làm không được thì mày về nước đi. Mà đưa về nước thì lại đang nợ một đống tiền nên tu nghiệp sinh cũng biết là công việc nó nguy hiểm nó khác với hợp đồng nhưng vì kiếm tiền và để trả lợi nên người ta phải im lặng thôi. Còn nói về đại sứ quán và lãnh sự quán thì đừng mong chờ họ không có can thiệp gì đâu".

Gánh nặng nơi đất khách

Chính phủ Nhật vào năm 1993 đưa ra chương trình tu nghiệp sinh kỹ thuật dành cho lao động nước ngoài, nhằm chuyển giao kỹ năng, kỹ thuật và kiến thức trong nhiều lĩnh vực ngành nghề cho các nước khác trong đó có Việt Nam. Các tu nghiệp sinh tham dự chương trình sẽ giúp Nhật giải quyết về tình trạng thiếu lao động phổ thông.

Chương trình này có 139 công việc và chủ yếu ở 77 ngành nghề khác nhau gồm xây dựng, sản xuất và dệt may. Tuy nhiên chương trình này lâu nay bị chỉ trích nặng nề vì để các công ty Nhật lợi dụng nhằm tìm kiếm và sử dụng nhân công giá rẻ.

Cùng quan điểm này, chị Ngô Minh Uyên cho chúng tôi biết thêm, đa số các nghiệp đoàn tiếp nhận các thực tập sinh qua Nhật là những trung gian. Họ không đứng về quyền lợi của các thực tập sinh ; cho nên khi đưa các thực tập sinh qua Nhật họ chỉ đào tạo một tháng rồi đưa về các nhà máy để làm.

Chị cho biết về tình cảnh các thực tập sinh tại Nhật : "Luật lệ làm việc tại Nhật thì nó rất khác so với hợp đồng và sự tưởng tượng của các em rất là nhiều. Kỷ luật ở trong công ty Nhật rất là nghiêm ngặt nên ban đầu các bạn làm việc trong tâm trạng rất là lo sợ vì người Nhật trong công việc họ rất là khắc khe .

Đời sống sinh hoạt cũng gặp nhiều khó khăn, vì các em không biết tiếng nên mỗi khi bệnh muốn xin nghỉ thì không đươc giải quyết, bị hiểu lầm và khi đi ra ngoài vì không biết luật nên làm mấy chuyện cứ nghĩ ở Việt Nam thì đơn giản nhưng ở Nhật thì nghiêm cấm".

Các thực tập sinh ra nước ngoài làm việc xưa nay luôn phải đóng một số chi phí nhất định như môi giới và tiền cọc, tùy vào điều kiện và đòi hỏi của các công ty xuất khẩu lao động. Các khoản này so với thu nhập của gia đình nghèo tại Việt Nam là khá lớn. Tuy nhiên với mong muốn có được công ăn- việc làm tốt hơn, những thực tập sinh và gia đình thường phải đi vay mượn hoặc cầm cố nhà cửa để có thể tham gia chương trình này.

Tuy nhiên, do nóng vội, dễ tin, không chịu tìm hiểu kỹ càng trước nên nhiều người rơi vào tình trạng không được như mong đợi. Đến khi gặp tình thế nguy cấp ; họ kêu đến đơn vị tuyển dụng thì thường bị thoái thác trách nhiệm ; còn đại diện Việt Nam tại Nhật thì như lời chị Ngô Minh Uyên cũng chẳng mong đợi gì.

Nguyễn Tuấn

********************

Thêm 3 thực tập sinh Việt Nam bị lừa tới Nhật dọn rác nhiễm phóng xạ (RFA, 18/04/2018)

Thêm 3 người đàn ông Việt Nam trong chương trình thực tập sinh nước ngoài tại Nhật đã tham gia vào công tác khử nhiễm phóng xạ ở Fukushima, nơi xảy ra thảm họa rò rỉ hạt nhân ở nhà máy điện Fukushima vào tháng 3 năm 2011. Tờ Kyodo của Nhật trích nguồn tin từ Liên đoàn Lao động Zentouitsu cho biết như vậy hôm 18/4.

phongxa1

Rác nhiễm phóng xạ ở Fukushima, nơi xảy ra thảm họa rò rỉ hạt nhân ở nhà máy điện Fukushima vào tháng 3 năm 2011. AFP

Theo Liên đoàn Lao động Zentouitsu, ba người đàn ông Việt Nam đã đến Nhật Bản vào tháng 7 năm 2015 và làm công việc dọn dẹp bức xạ tại quận Fukushima trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2018 với tư cách là thực tập sinh của một công ty xây dựng ở thành phố Koriyama.

Hợp đồng của họ chỉ nói rằng họ sẽ tham gia vào việc lắp đặt mẫu và gia cố các cơ sở thép. Công ty tuyển dụng đã không cho họ một lời giải thích chi tiết về công việc khử nhiễm phóng xạ từ trước.

Trước đó, vào tháng 3 năm 2018, một người Việt Nam khác do một công ty xây dựng ở Morioka, Iwate thuê, đã lên tiếng trước báo chí Nhật Bản ở Tokyo rằng ông đã bị lừa dối trong việc tiến hành công tác khử nhiễm phóng xạ ở quận Fukushima.

Theo Kyodo, Bộ Tư Pháp Nhật Bản đang điều tra một vụ việc liên quan đến khả năng có nhiều người nước ngoài có thể đã được tuyển dụng để tham gia làm các công việc không phù hợp theo Chương trình Đào tạo Kỹ thuật viên Thực tập. Đây là chương trình được Nhật Bản giới thiệu vào năm 1993 với mục đích chuyển giao kỹ năng cho các nước đang phát triển.

Cũng theo Kyodo, chương trình đào tạo này của Nhật vốn tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp và chế tạo đã bị chỉ trích vì tạo cơ hội cho các công ty Nhật Bản nhập khẩu lao động giá rẻ.

Bộ Tư pháp và Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã tuyên bố nói rằng công việc khử nhiễm phóng xạ là không phù hợp với mục đích của chương trình tập sự.

********************

Phát hiện thêm nhiều tu nghiệp sinh Việt dọn rác phóng xạ ở Fukushima (VOA, 18/04/2018)

Nhật Bn va phát hin thêm 3 tu nghip sinh Vit Nam tham gia vào vic dn dp, kh phóng x qun Fukushima, nơi đã hng chu cuc khng hong rò r ht nhân vào tháng 3 năm 2011.

phongxa2

Công nhân dọn dp lá cây, đt đai b nhim phóng x làng Kawauchi, thuc qun Fukushima, ngày 5/7/2013.

Japan Times dẫn li Liên đoàn Lao đng Zentouitsu, t chc h tr các tu nghip sinh, cho biết 3 nam tu nghip sinh người Vit đến Nht Bn vào tháng 7 năm 2015. H làm công vic dn dp phóng x ti qun Fukushima trong khong thi gian t năm 2016 đến năm 2018 với tư cách là thc tp sinh ca mt công ty xây dng thành ph Koriyama trong khu vc.

Theo hợp đng ca các tu nghip sinh thì h ch tham gia vào vic lp đt và gia c kết cu thép, nhưng không gii thích chi tiết v công vic ty ra phóng xạ.

Vẫn theo ngun tin ca Nht, Cc Di Trú thuc B Tư pháp nước này đang tiến hành mt cuc điu tra nghi vn nhiu người nước ngoài có th đã tham gia các hot đng không phù hp vi Chương trình Hun luyn Thc tp sinh K thut.

Nhật Bn đưa vào hot động chương trình này vào năm 1993 vi mc đích chuyn giao k năng cho các nước đang phát trin. Tuy nhiên, chương trình áp dng cho lĩnh vc nông nghip, sn xut và mt s ngành khác đã vp phi nhiu ch trích trong và ngoài nước, vì b cho là "bình phong" để các công ty Nht nhp khu lao đng giá r.

Thông báo của B Môi trường Nht Bn vào ngày 12/4 cho biết các công ty xây dng đã ct đi khong 1,6 triu yên chi phí tr cp nguy him ca ba tu nghip sinh Vit Nam được gi đi làm công vic dn dp trong khu vực nhim phóng x Fukushima trong thi gian 7 tháng. Theo B này, mc tr cp nguy him dành cho mi thc tp sinh là 4.600 yên/ngày.

Tháng trước, mt tu nghip sinh 24 tui người Vit Nam do công ty xây dng Morioka, tnh Iwate, thuê mướn đã lên tiếng ti mt cuc hp báo Tokyo, nói rng anh b la đi làm công vic kh phóng x Fukushima.

Thực tp sinh này đến Nht vào tháng 9 năm 2015. Sau đó, anh được gi ti Koriyama, thuc khu vc Fukushima, hơn chc ln đ làm công vic kh phóng x c khu dân cư ca thành ph.

Tiếp đó, thc tp sinh này li được đưa đi tháo d các tòa nhà trong mt khu vc cm th trn Kawamata, cũng thuc vùng Fukushima, trước thi đim chính ph d b các hn chế trong khu vc đã phi di tn vì mc bc x cao.

Thực tập sinh người Vit ch nhn mc lương 140.000 yên/tháng, bng 1/3 mc lương ca các đng nghip người Nht.

Tháng 11 năm ngoái, anh này đã phải b vic vì lo lng cho sc khe ca mình sau khi yêu cu công ty gii thích rõ v công vic.

Bộ Tư pháp và Bộ Y tế, Lao đng và Phúc li ca Nht sau đó ra tuyên b nói rng công vic kh phóng x không phù hp vi mc đích ca chương trình tp s.

Theo quy định, các công ty Nht mun nhn nhân viên làm vic t chương trình hun luyn thc tp sinh đu phi np bn kế hoch chi tiết trong chương trình hun luyn ca công ty cho cơ quan ca B Tư pháp xem xét. Tuy nhiên, nhiu người nghi ng rng các công ty nhn thc tp sinh Vit có th đã b qua th tc kê khai chi tiết công vic trong tài liu np cho chính phủ.

Published in Việt Nam