Thông Luận

Tổng bí thư Trọng kêu gọi Trung Quốc hợp tác "giải quyết vấn đề" Biển Đông (VOA, 13/09/2018)

Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng hôm 12/9 tiếp Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc và đề nghị quốc gia láng giềng cùng hợp tác để giải quyết các vấn đề trên Biển Đông.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (phải) tiếp Phó Thủ tướng Trung Quốc Hồ Xuân Hoa tại Hà Nội hôm 12/9. Ông Trọng kêu gọi hai bên hợp tác trong vấn đề Biển Đông tại cuộc gặp mặt này.

Trong buổi tiếp đón ở Hà Nội mà VOV gọi là ‘thân mật’, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng "đề nghị hai bên cần tiếp tục tăng cường tiếp xúc cấp cao, phát huy tốt các cơ chế hiện có, thực hiện tốt những nhận thức chung giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, trong đó có Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển".

Ông Trọng còn kêu gọi Trung Quốc hãy cùng Việt Nam "nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định trên biển, kiểm soát tốt bất đồng, không có hành động làm phức tạp tình hình" trong cuộc gặp với ông Hồ Xuân Hoa, Ủy viên Bộ Chính trị trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đang ở Hà Nội để dự hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN.

Bộ Ngoại giao Việt Nam gần đây đã nhiều lần lên tiếng phản đối các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc trên vùng biển có nhiều tranh chấp.

Gần đây nhất là ngày 23/8 khi phó phát ngôn viên BNG Nguyễn Phương Trà cho biết phản ứng của Hà Nội sau khi có thông tin cho thấy Trung Quốc có thể đã điều động vũ khí hạt nhân tới Biển Đông.

Không nêu tên Trung Quốc, nhưng bà Phương Trà kêu gọi "các bên liên quan" phải có nghĩa vụ đóng góp cho mục tiêu "duy trì hòa bình ổn định, an ninh an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Ngày 10/8, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã nêu đích danh nước láng giềng phương Bắc của Việt Nam khi bà tuyên bố Hà Nội "kiên quyết phản đối, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động kỷ niệm sáu năm thành lập cái gọi là "thành phố Tam Sa" tại quần đảo Hoàng Sa mà Việt Nam cũng tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.

Việc Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong khu vực được coi là vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hồi tháng 5/2014 đã làm cho mối quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng. Trong hơn một năm qua, Trung Quốc còn gây sức ép, buộc Việt Nam hai lần ngừng khoan thăm dò dầu khí với tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha trên Biển Đông. Mặc dù vậy, chính phủ Việt Nam chưa bao giờ chính thức lên tiếng trước các thông tin được truyền thông quốc tế đưa ra này.

Tại buổi gặp mặt hôm 12/9, ông Hoa nói Trung Quốc sẵn sàng cùng Việt Nam củng cố không ngừng và phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc", theo Tân Hoa Xã. Ông Hoa cũng đề nghị hai bên "củng cố tin cậy chính trị" và "thúc đẩy kết nối chiến lược" nhằm "thúc đẩy quan hệ hai Đảng, hai nước phát triển ổn định, lành mạnh trong thời gian tới".

****************

Việt Nam 'phải thẩm định lại' việc mua bán than với Trung Quốc (BBC, 12/09/2018)

Việt Nam đang xuất khẩu than chất lượng cao cho Trung Quốc rồi nhập khẩu ngược lại loại chất lượng kém hơn, giá cao hơn, theo các nhà phân tích.

Thợ khai thác than ở Quảng Ninh

Theo Tổng cục Hải quan (GDC), trong 7 tháng đầu năm 2018, Việt Nam tăng nhập khẩu than lên 49%, kim ngạch tăng 71%.

Trong khi Việt Nam có thể mua than từ Indonesia với giá 1,6 triệu đồng/tấn thì hiện đang trả 8,2 triệu đồng/tấn hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, theo Vietnamnet.

Một báo cáo của GDC hồi tháng Năm cho thấy giá nhập khẩu than là 2,67 triệu đồng/tấn, thấp hơn 330.000 đồng so với giá xuất khẩu. Điều này cho thấy Việt Nam xuất khẩu loại than có giá trị và nhập khẩu các sản phẩm chất lượng thấp.

Các loại than chất lượng thấp mà Việt Nam đang tăng cường nhập về là than cám, loại xuất đi loại giá trị cao như antraxit, than đá vỉa, than cốc, theo Báo Đất Việt.

Các nhà phân tích chỉ ra rằng giá than Trung Quốc bán cho Việt Nam cao hơn nhiều so với các thị trường khác, và cao hơn giá mà Trung Quốc mua từ Việt Nam, bài báo trên Vietnamnet cho hay.

Ông Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Công nghệ và Quản lý Môi trường, được dẫn lời trên Vietnamnet, cho biết ông và các nhà khoa học khác nhiều lần lên tiếng bày tỏ lo ngại về việc bán quặng và khoáng sản cho Trung Quốc với giá thấp đã tồn tại trong nhiều năm.

Ông Bá nhấn mạnh rằng quan hệ kinh tế giữa các nước là công bằng, vì vậy Việt Nam không nên và không phải bán tài nguyên thiên nhiên với giá rẻ cho bất kỳ quốc gia nào khác.

Ông Phạm Phổ, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế và Công nghệ Sài Gòn (SAIMETE), nhận xét đây là thời điểm thích hợp để Việt Nam hạn chế và ngừng xuất khẩu nguyên liệu thô mang lại doanh thu khiêm tốn.

Hồi tháng Tư, các báo Việt Nam cũng đưa tin về tình trạng tồn đọng hàng tấn than trong nước nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn phải nhập về.

Hồi tháng Một, Thanh tra Chính phủ từng kiến nghị Bộ Công an điều tra thất thoát và thua lỗ hàng ngàn tỉ đồng tại Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV).

Tổng số các dự án thiệt hại và quyết định kinh doanh sai phạm của TKV được cho là dẫn tới thua lỗ mức tổng cộng là 15.000 tỷ đồng.

'Phải thẩm định lại"

"Đây là vấn đề tôi rất trăn trở. Đất nước mình nhiều than, chất lượng cao, nhưng lại phải đi mua của nước khác, như vậy là trái khoáy", ông Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Công nghệ và Quản lý Môi trường nói với BBC qua điện thoại hôm 11/9.

Về lý do vì sao có chuyện này, ông Bá nói ông không thể giải thích được vì các số liệu cụ thể chưa từng được công bố minh bạch, theo quan sát của ông.

"Có một số giải thích trên truyền thông đại chúng rằng đó là do chất lượng than của mình kém hơn của người ta. Nhưng kém so với cái gì thì lại không nói rõ. Trong trường hợp nào đó việc này có thể đúng nhưng nhìn chung là không đúng. Đây là lý do không thuyết phục".

"Các nhà địa chất khoáng sản đã xác định than của Việt Nam khai thác lộ thiên, nhiều chủng loại, chất lượng cao. Mà không phải vận chuyển gì cả, sản xuất, phương tiện tại chỗ, mua tại chỗ".

"Việc này có chính đáng hay không phải nghiên cứu cụ thể. Phải có sự minh bạch, rõ ràng thì nhà khoa học mới tham gia góp ý được. Ở đây không có sự minh bạch. Lợi ích nhóm đang lớn hơn lợi ích của nhà nước".

"Có những số liệu người ta nắm rõ, nhưng lại không được công bố nếu nhà nước không cho phép".

Ông Bá nói từ lâu ông đã phát biểu về vấn đề này trên truyền thông Việt Nam "nhưng có ai nghe không là chuyện khác".

"Là người Việt Nam thì ai cũng biết, để nhận được ý kiến phản hồi đối với các phản biện của mình là khó lắm. Nếu là một thế giới thoải mái, dân chủ, tôn trọng lẫn nhau thì đã là chuyện khác. Tôi đã nói vấn đề này nhiều lần khi trả lời phỏng vấn truyền thông trong nước. Sau đó thì có sự chán nản. Không muốn nói nữa".

Ông Bá cũng nói hiện khoáng sản Việt Nam, dù phong phú, đa dạng về chủng loại, tốt về chất lượng, chủ yếu vẫn bán thô.

Kiến nghị để giải quyết tình trạng này, ông Lê Huy Bá nói cần có đầu tư công nghệ để tinh chế khoáng sản thành sản phẩm chất lượng có giá thành cao hơn. Ngoài ra cần sự minh bạch.

"Việc trái khoáy này đề nghị Nhà nước, xem xét lại, thẩm định, đánh giá lại. Xem phương thức làm ăn đó có được không ? Ai đưa ra dự án đó ? Thậm chí nếu làm lỗ cho nhà nước thì phải truy tố", nhà khoa học nói với BBC từ Hà Nội.