Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

mardi, 07 février 2017 22:55

Việt Nam : vỡ quỹ hưu, biển chết

Vỡ quỹ hưu đe dọa đến chế độ ? (VOA, 07/02/2017)

vn1

Ảnh minh họa

Báo chí Việt Nam hôm 6/2 đưa tin Kim toán Nhà nước mi đây đã hoành thành việc kim toán báo cáo tài chính năm 2015 ca cơ quan Bo him Xã hi.

quan kim toán cho hay trong vòng 30 năm na, nhiu qu ca bo him Xã hi s b âm nghiêm trng. Mt chuyên gia kinh tế nói nếu v qu lương hưu, điu này có th đe da sự tn vong ca chế đ cng sn.

Theo dự báo được báo chí trong nước dn li t Kim toán Nhà nước, vào năm 2031, Qu hưu trí-t tut có th bt đu rơi vào tình trng chi nhiu hơn thu, vi s chênh lch là 35.962 t đng. Mc dù vy, đến cui năm 2031 qu vn có s dư là 3.848.676 t đng.

Tuy nhiên, nếu chênh lch thu chi vn tiếp tc vi cán cân nghiêng v phn chi, đến năm 2047 qu hưu bt đu mt cân đi và s dư qu s là âm 625.540 t đng.

Tương t, Qu m đau-thai sn được d báo đến năm 2025 chênh lệch thu chi qu bt đu âm 1.421 t đng. Sau 10 năm, vào năm 2035, qu bt đu mt cân đi, s dư qu s là âm 24.011 t đng.

Về Qu Bo him Y tế, s liu ca na đu năm 2016 cho thy s chi đã vượt qu khám cha bnh 3.404 t đng. Vi tc đ chi n vy, t năm 2017, Qu Bo him Y tế bt đu bi chi hàng năm và phi dùng qu d phòng đ bù đp.

Dự báo đi vi năm 2017 là qu d phòng phi bù 14.464 t đng, năm 2018 phi bù 16.736 t đng, năm 2019 phi bù 18.354 t đng. Cui năm 2019, qu d phòng sẽ hết và âm 144 t đng.

Theo con số ca cơ quan bảo hiểm xã hội, ước tính đến hết tháng 6/2016, có hơn 12,5 triu người tham gia bảo hiểm xã hội.

Tiến sĩ Nguyn Quang A, mt chuyên gia kinh tế Vit Nam, nói vi VOA v tác đng trên bình din rng nếu vic v qu hưu trí xy ra :

"Nó sẽ có mt tác đng vô cùng kinh khng đi vi xã hi và cũng có th gây ra nhng hu qu hết sc khó lường. Đến 2047 mà quỹ âm đến trên na triu t đng, đy thc s là mt tai ha. Đy là mt h qu d nhìn thy, d tiên đoán ca mt h thng an sinh xã hi đã hết sc lc hu ca Vit Nam".

Mt phn đáng k trong nhng người đóng bảo hiểm xã hội là cán b, nhân viên ca các lc lượng an ninh, quc phòng. Theo lut, h được hưởng nhng ưu đãi như được ngh hưu sm hơn 5 năm so vi các ngành ngh khác và h s lương hưu cao.

Trong quá khứ, mt s sĩ quan đã phát biu mang tính khuyên răn rng nhng người trong h thng nhà nước cn trung thành, bảo v chế đ đ "bo v s hưu" hay "còn Đng còn mình".

Lâu nay đã có những phàn nàn ca mt s chuyên gia và nhiu người trong công chúng rng nhng ưu đãi hưu bng dành cho các nhân s ca các lc lượng đó là mt phn gây mt cân đi qu.

Liệu vic v qu hưu s nh hưởng như thế nào đến lc lượng "còn Đng còn mình" cũng như chế đ cm quyn ? Tiến sĩ Quang A, người cũng là nhà hot đng dân ch tích cc, đưa ra nhn đnh :

"Tôi nghĩ rằng chưa cn đến lúc nó v qu, có th là chế đ đã sp đổ t lâu ri. Ch cn mt lượng my trăm ngàn người [mt lương hưu] thôi thì đã có th bc ra s xáo đng xã hi. Chuyn đy chưa cn phi đến cái lúc hoàn toàn v qu cho đến 2047".

Theo cách nhìn của v tiến sĩ, nguyên nhân ln hơn làm cho chế đ đng trước nguy cơ sp đ là h đã "vay vô cùng nhiu" và "chi tiêu ba bãi, không hiu qu". Ông cho rng tương lai nhà nước b v n là "không xa lm".

Khi xuất hin thông tin các qu ca bảo hiểm xã hội s b âm trong vài chc năm na, trên mng XH, mt s người nêu ra khả năng nhà nước s tính đến các bin pháp cu vãn như tăng thu qua các hình thc thuế, phí khác hoc kéo dài đ tui làm vic. V kh năng này, Tiến sĩ Quang A, có ý kiến :

"Họ có th vá víu bng nhng kiu thí d là dâng t l đóng góp lên ri bt càng nhiều người đóng bo him, thì nó s kéo dài thêm được mt chút cái s v qu đó. Nhưng mà v cơ bn đây là mt h qu d tiên đoán ca mt h thng an sinh xã hi lc hu".

Hồi gia năm 2016, mt cán b ca cơ quan bảo hiểm xã hội nói s người tham gia bảo hiểm xã hội đã tăng thêm khoảng 220.000 người so vi năm 2015, tuy nhiên tc đ tăng như vy vn b xem là "chm" và "còn thp so vi yêu cu đt ra".

***************************

Mùa xuân qua làng chài biển chết (VOA, 07/02/2017)

Làng chài Lăng Cô nằm phía Bc chân đèo Hi Vân, nơi có b dày gn ba trăm tui vi ngh chài lưới và ln hi sn. Đây tng là mt làng chài thnh vượng, có kh năng cung cp ngun cá tt nht và ngon ni tiếng min Trung. Nhưng ch trong vòng chưa đy mt năm, sau s c Formosa x đc ra bin min Trung, làng chài Lăng Cô-Tha Thiên Huế có nguy cơ đi vào quên lãng bi mi hot đng đánh bt b đình tr, ngư dân b lưới và mt sinh kế.

Ông Tí, ngư dân tr làng chài Lăng Cô-Tha Thiên Huế, chia s : "Nếu chưa xy ra s c môi trường bin thì như tháng này mình làm sm Tết trong nhà đy đ, không dư nhưng cũng không thiếu. Không đi bin thì mình đi lưới, chài đm. Nhưng t lúc b s c môi trường bin, làm ăn khó khăn hơn my năm. Như my năm trước thì gi mấy anh em đi bin, đi chài hết ch có đâu nhà thế này đâu, thành ra khó đ th".

Một ngư dân tên Tun ngm ngùi : "Như hi chưa có s c môi trường bin thì my tháng Tết này chúng tôi ln v bán được c my chc triu nhưng gi ngi không, không có gì hết trơn luôn".

Ông Thu, một ngư dân khác làng chài Lăng Cô, cho biết : "Tết thì gi không được như ngày xưa. Bi làm có được đâu mà có gì ăn Tết hay ăn Tết cho vui v được..".

Xuân về Tết đến cũng là mùa đánh bt khi niên ca làng chài Lăng Cô, nhưng các thợ ln tôm sú, tôm hùm Lăng Cô không h có đng tnh nào. Khác vi nhiu năm trước đây, vào Mng Hai Tết, c làng chài s làm l khai trương năm đánh bt bng cách đưa tàu thuyn ra khơi đ ln tôm hùm, tôm sú và đánh bt cá. Nhưng t khi bin b nhim độc đến nay, dường như ngun hi sn b cn kit và cái chết vì bin đc ca mt s th ln Hà Tĩnh đã khiến cho các th ln làng chài Lăng Cô cm thy lo s, không dám xung nước. Công vic ngưng tr kéo theo hàng trăm h ly. Tết v, đi sng ngư dân trở nên eo hp và ngt ngt. Mc dù mi hot đng đón Tết vn phi din ra, nhưng dường như phía sau nhng hot đng đón Tết ca các gia đình ngư dân là mt s trng rng, tuyt vng, khó din t thành li. Bi thêm mt năm bt an và vô đnh đi vi ngh biển đang ch phía trước.

Ông Tuấn, ngư dân làng chài Lăng Cô-Tha Thiên Huế, tiếp li : "Như cá mình nuôi gi cũng chết, c nuôi là chết, lng cá vt hết, tin đâu mà bù ni, vn đâu ? Nhà nước bi thường nếu phát được mt ln thì người dân còn có th dùng đ sm gì đó mà đi ngh chài, nhưng đng này h chia làm my đt, có sm được gì đâu, mi ln phát còn không đ đ ăn thì ly gì mà, không đ ăn trước tr sau…".

Dường như các khon tin bi thường nh nhoi, có tính nh git bi chia ra quá nhiu đt t phía Formosa và chính phủ Vit Nam đi vi ngư dân làng chài Lăng Cô nói riêng, và các làng chài Bc min Trung nói chung, không nhng không giúp n đnh kinh tế mà còn đt lên vai ngư dân mt gánh nng trong tương lai, khi mà tin đn bù ca Formosa chng thấm vào đâu, ngh chài lưới li tiếp tc khng hong và kinh tế min Trung cũng khng hong dây chuyn. Tết v trên làng chài Lăng Cô như mt du lng, bun và m đm.

Published in Việt Nam