Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Tổng bí thư chỉ trích Giáo sư Chu Hảo, nói kỉ luật là để ‘cứu muôn người’ (VOA, 24/11/2018)

Tổng bí thư Đng Cng sn Vit Nam Nguyn Phú Trng hôm th By nói vic khai tr Giáo sư Chu Ho khi Đng là mt bin pháp cn thiết đ chng li quá trình "t din biến, t chuyn hóa" gây nguy hi cho an ninh chính tr đt nước, và rng hình thc k lut này là đ "cu muôn người".

chuhao1

Tổng bí thư Nguyn Phú Trng, trong bui tiếp xúc c tri Hà Ni hôm th By, ch trích điu mà ông nói là "những biểu hin suy thoái, biến cht" trong mt b phn không nh cán b, đng viên.

y ban Kim tra Trung ương tun trước loan báo hình thc k lut khai tr khi Đng đi vi ông Chu Ho, Giám đc-Tng biên tp Nhà xut bn Tri thc, vì ông b cho là có hành vi chng đi, thách thc sau khi được y ban nhc nhở, kim đim v mt kết lun ca h trước đó nói rng ông đã cho xut bn mt s sách "có ni dung trái vi quan đim, ch trương, đường li ca Đng, Nhà nước".

Kết lun đó khơi ra mtuyên bố từ b Đng ca ông vào cui tháng 10. Ông Chu Ho, người cũng tng là th trưởng B Khoa hc và Công ngh, nói rng t chc chính tr mà ông tng là thành viên "không có tính chính danh, hot đng không chính đáng, có nhiều khut tt, ngày càng thoái hóa, đi ngược li quyn li ca dân tc và xu thế tiến b ca nhân loi".

Ông Trọng, trong bui tiếp xúc c tri Hà Ni hôm th By, ch trích điu mà ông nói là "nhng biu hin suy thoái, biến cht" trong một b phn không nh cán b, đng viên và kêu gi chú trng đến vic gi gìn an ninh chính tr đt nước "vô cùng h trng".

"Vừa ri, trường hp ông Chu Ho b x lí k lut khai tr khi Đng, không phi là do tham nhũng, mà quá trình ‘t din biến, tự chuyển hóa’ trong mi con người đã biến mình thành con người khác lúc nào không biết, lái hướng chúng ta đi, vô cùng phc tp," ông được dn lphát biểu.

"Bây giờ có tình trng, v cơ bn là tt, nhưng không phi không có người cy mình có ít chút công lao (như ngày xưa Bác H đã nói), sinh ra kiêu ngo, mun nói thì nói, mun phán gì thì phán, nói trái điu l, trái cương lĩnh, trái Hiến pháp, đi tuyên truyn này khác, thế có còn là đng viên không ?"

Tổng bí thư được dn li nói thêm :

"Bất c ai suy thoái đu phi giáo dc phi un nn, k lut mt vài người đ cu muôn người, đ người khác không phm vào na, đng cy mình thế này thế n, công thn, phê phán hết cái n cái kia, suy thoái chính tr nguy him hơn suy thoái kinh tế".

Những phát biu ca ông Trng không gây nhiu ngc nhiên đi vi mt nhà lãnh đo Đng vn b nhiu người phê phán là nng v giáo điu. Trên mng xã hội, nhng phát biu này nhanh chóng khơi ra nhiu ch trích.

"[Tổng bí thư] quên mt nguyên tc phê bình và t phê bình ri sao. Khi có quá nhiu sai lm và thi nát thì càng phi lên tiếng. Sao li bt Đng viên câm ming như vy là trái vi quy tc của Đng ri," mt người dùng Facebook tên Ga Xe Phay bình lun dưới mt post ca trang Nht ký yêu nước.

y ban Kim tra Trung ương nói t 2005 đến 2009, ông Chu Ho đã xut bn năm cun sách b chính quyn cm phát hành.

Trong một bài viết đăng trên website của y ban gii thích quyết đnh đ ngh k lut ông Chu Ho, y ban đưa ra mt s ví d như cun "Karl Marx" ca Peter Singer b nói là có nhng "nhn xét sai lm v hc thut, ph đnh nhng ni dung tư tưởng ct lõi ca ch nghĩa Marx". Hay cun "Ông Sáu Dân trong lòng dân" cho thấy nhà xut bn có "du hiu khuynh hướng tp hp nhng bài viết v nhng người có quan đim khác vi ch trương, đường li ca Đng, nhm ‘gi ý,’ ‘gi m’ mt hướng đi khác, cách nhìn khác không có li cho s nghip xây dng đt nước".

Trong mộbức thư ngỏ gửi cho ông Trọng, mt nhóm 81 hc gi và các nhà nghiên cu t 10 quc gia đã lên tiếng ng h ông Chu Ho và bày t lo ngi v vic nhà chc trách Vit Nam ngăn cm xut bn nhng tác phm hc thut mà h nói là "nn tng ca nghiên cu và tư duy hin đi trong ngành khoa học xã hi và nhân văn".

"Là các nhà nghiên cứu và nhà giáo dc t khp nơi trên thế gii, chúng tôi bác b bt kì khng đnh nào cho rng nhng tác phm này là mi đe da cho s phát trin n đnh hoc hòa bình ca Vit Nam," h viết.

Hưởng ng trào lưu thoái Đng sau quyết đnh t b đng ca ông Chu Ho, hàng chc đng viên kì cu khác cũng tuyên b t b Đng trong tháng qua.

*****************

Tổng bí thư Trọng nói về lý do kỷ luật Giáo sư Chu Hảo (BBC, 24/11/2018)

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nói suy thoái chính trị 'còn nguy hiểm hơn suy thoái kinh tế' và phải kỷ luật vài người để 'cứu muôn người'.

chuhao4

Tổng bí thư Trọng phát biểu hôm 24/11 khi tiếp xúc cử tri tại Hà Nội.

Thông điệp được ông Trọng đưa ra tại buổi tiếp xúc với cử tri ở Hà Nội nơi ông nhấn mạnh nỗ lực ổn định chính trị.

Ông Trọng nói về quyết định khai trừ đảng với Giáo sư Chu Hảo như một ví dụ về "suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hóa".

"Tự diễn biến, tự chuyển hóa trong mỗi con người, nó biến mình thành người khác lúc nào không biết, nó lái con đường của chúng ta đi vô cùng phức tạp.

"Về cơ bản là rất tốt rồi nhưng không phải không có những người cậy mình có chút công lao để sinh ra kiêu ngạo, muốn nói gì thì nói, phán gì thì phán, nói trái Điều lệ, nói trái Cương lĩnh.

"Đi tuyên truyền người khác vậy còn xứng là đảng viên nữa không, chưa nói là cán bộ", ông Trọng được truyền thông trong nước dẫn lời.

Tổng bí thư Trọng mô tả về nhu cầu "giáo dục, uốn nắn" những người suy thoái nhưng cũng phải "kỷ luật một vài người để cứu muôn người" và để "người khác đừng phạm vào nữa".

"Nếu cậy mình thế này thế nọ, là công thần rồi phê phán hết cả, phơi bày hết cả thì chế độ này sẽ ra sao ? Chính trị suy thoái còn nguy hiểm hơn cả kinh tế.

"Vừa rồi phải khai trừ khỏi Đảng một vài trường hợp khác. Lúc đầu cũng kêu thế nọ thế kia, giờ có kêu gì được nữa không ? Xử như vậy có đúng không ?", Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nói thêm.

Thông cáo báo chí của Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng hôm 15/11/2018 kết luận rằng ông Chu Hảo không chấp hành quy định của Đảng, "có hành vi chống đối" và "tự diễn biến" thể hiện qua những bài viết, phát ngôn...có biểu hiện rõ sự "suy thoái về tư tưởng chính trị".

Ngày 26/10/2018, bản thân Giáo sư Chu Hảo đã tuyên bố ông "từ bỏ Đảng Cộng sản Việt Nam".

Giáo sư Chu Hảo từng là Giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức, nguyên Ủy viên Ban cán sự Đảng, nguyên thứ trưởng Khoa học và Công nghệ, nguyên thành viên Hội đồng Trung ương Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Hôm 26/10, ông Chu Hảo viết thư "từ bỏ Đảng Cộng sản" sau khi Uỷ ban Kiểm tra Trung ương đề nghị kỷ luật ông trước đó.

chuhao5

Ông Chu Hảo cầm cuốn sách "Dân chủ và Giáo dục' của tác giả John Dewey do Nhà xuất bản Tri thức phát hành

Thông báo của ông Hảo có đoạn :

"45 năm về trước, tôi cũng như nhiều bạn bè và đồng nghiệp cùng thế hệ, đã tự nguyện gia nhạp đảng Lao động Việt Nam (nay là đảng Cộng sản Việt Nam) với lý tưởng cao quý là đấu tranh vì Độc lập dân tộc, vì Dân chủ và Phát triển đất nước.

"Nhưng càng ngày tôi càng nhận thức rõ hơn rằng tổ chức chính trị mà mình tham gia không có tính chính danh, hoạt động không chính đáng, có nhiều khuất tất, ngày càng thoái hóa, đi ngược lại quyền lợi của dân tộc và xu thế tiến bộ của nhân loại.

Giáo sư Hảo nói kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị kỷ luật ông trước đó là bản cáo trạng vô căn cứ và thâm độc nhằm không những đe dọa riêng ông mà cả những người đồng chí hướng.

"Tôi cực lực phản đối và không chấp nhận bản Kết luận này", ông Hảo viết.

"Tôi tự nguyện từ bỏ đảng cộng sản Việt Nam, ngay từ hôm nay, để tiếp tục đi theo con đường mình đã chọn : Góp phần nâng cao dân trí theo tinh thần Khai sáng của Phan Châu Trinh : Dân tộc, Dân chủ và Phát triển : chủ yếu thông qua các hoạt động văn hóa và giáo dục. Đề nghị Chi bộ, và các cấp ủy xóa tên tôi trong Danh sách Đảng viên".

Ủy ban Kiểm tra Trung ương gần đây nói khi làm Tổng Biên tập, Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức, đã cho in nhiều sách "có nội dung sai phạm, trái quan điểm, chủ trương đường lối của Đảng".

Ủy ban này, thông qua một bài viết, cho rằng ông Chu Hảo đã tham gia ký vào các thư kiến nghị, thư ngỏ và có nhiều bài viết trên báo chí trong và ngoài nước, mạng xã hội.

Trong số này có thể nói tới "Kiến nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992" được nhà chức trách mô tả là "dẫn dắt dân tộc đi theo đường lối sai lầm" và "Thư gửi Bộ Chính trị giai đoạn Đại hội Đảng 12 có nội dung phê phán đường lối lãnh đạo của Đảng trong 30 năm qua.

Ông Chu Hảo được mô tả là sáng lập hay tham gia nhiều hội, nhóm, diễn đàn…trong đó có "Diễn đàn xã hội dân sự", bị nói là "nhằm góp phần chuyển đổi thể chế chính trị của nước ta một cách ôn hòa".

Đại diện Ủy ban Kiểm tra Trung ương nói ông Chu Hảo còn có "nhiều bài trả lời phỏng vấn trên các đài, báo nước ngoài có các nội dung sai trái (BBC, RFA, RFI)".

Phản ứng quốc tế

chuhao6

Khai trừ Đảng Giáo sư Chu Hảo là một trong số nội dung Ủy ban Kiểm tra (Trung ương tuyên bố trong kỳ họp từ 12 đến 14/11/2018.

Quyết định khai trừ Đảng đối với Giáo sư Chu Hảo được đưa ra vài ngày sau khi một loạt trí thức Việt Nam và nước ngoài ký một bản kiến nghị phản đối cách chính quyền của Đảng Đảng cộng sản Việt Namđối xử ông.

'Thư bày tỏ quan ngại về các cáo buộc đối với Giáo sư Chu Hảo và Nhà Xuất bản Tri Thức' được gửi tới TBT, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, và các Đại sứ quán nước ngoài tại Hà Nội.

Hơn 80 người ký tên ở Việt Nam và nước ngoài nói họ là "học giả, các giáo sư và nhà nghiên cứu, những người đã dành phần lớn sự nghiệp và cuộc sống" cho việc nghiên cứu Việt Nam, và đến từ các trường đại học và viện nghiên cứu trên khắp thế giới".

Lá thư có đoạn viết :

"Chúng tôi viết lá thư này để bày tỏ sự không đồng và thất vọng sâu sắc của chúng tôi về những cáo buộc đối với Giáo sư Chu Hảo, Giám đốc Nhà xuất bản Tri Thức, bởi Ủy ban Kiểm tra Trung ương vào ngày 25 tháng 10 năm 2018, cũng như về các bình luận tiếp theo được đăng trên trang mạng của Ủy ban vào ngày 31 tháng 10".

Trong số các tên tuổi ký tên có những nhà nghiên cứu, giáo sư, tiến sĩ từ Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Hà Lan, Australia, Việt Nam.

***************

Lê Thu Hà và hội chứng hậu chấn thương tâm lý (Thoibao, 24/11/2018)

"Bạn có thể xếp tôi vào thành phần thiểu số những cá nhân hậm hực, bất mãn với chế độ, và bạn có thể dè bỉu khi bảo rằng tôi đang lầm đường lạc lối, nhưng bạn hãy chờ đi nhé, cho dù hiện nay, công cuộc đấu tranh này còn đối mặt với nhiều gian nan, trở ngại nhưng một ngày nào đó, tôi sẽ chứng minh cho bạn thấy con đường tôi đang đi hoàn toàn đúng. Hãy nhìn xuyên suốt lịch sử, bạn sẽ thấy một điều rõ ràng, tất cả mọi cuộc đấu tranh chính nghĩa đều bắt đầu từ thiểu số !".

chuhao2

Ảnh Lê Thu Hà tranh đấu cho Lê Văn Mạnh hồi năm 2015 trước khi bị Nhà cầm quyền tại Hà Nội bắt giam.

Người viết câu khẳng khái này không phải là Ghandi, Nelson Mandela hay Lưu Hiểu Ba. Người viết câu này là một phụ nữ Việt Nam, can trường không kém gì những Lê Thị Công Nhân, Mẹ Nấm, Đỗ Thị Minh Hạnh, Bùi Thị Minh Hằng, Tạ Phong Tần, Nguyễn Phương Uyên, Huỳnh Thục Vy, Phạm Đoan Trang, Trịnh Kim Tiến… và hàng ngàn phụ nữ Việt khác, đã và đang đối đầu từng ngày từng giờ trước nhà nước Hà Nội, cái nhà nước hèn với giặc và ác với dân.

Lê Thu Hà là một nhà hoạt động nhân quyền trẻ, một hội viên tích cực ngay từ đầu của Hội Anh Em Dân chủ -mà Luật sư Nguyễn Văn Đài là chủ tịch.

Lê Thu Hà đã bị bắt cùng với Luật sư Nguyễn Văn Đài trong một chuyến đi vận động tại Nghệ An tháng 12/2015. Lê Thu Hà và các thành viên khác của Hội Anh Em Dân chủ đã bị cộng sản giam cầm khắc nghiệt suốt hai năm rưỡi. Lê Thu Hà đã bị biệt giam trong xà lim 6 mét vuông với 3 lần cửa sắt, hành hạ, khảo cung, khủng bố ngày đêm. Và trong thời gian này, Lê Thu Hà đã lâm bịnh. Sức khỏe tinh thần bị gãy đổ nhanh chóng, như túp lều tranh trước cơn bão hung hãn.

Trong một phiên tòa dàn dựng kịch cởm hôm 5/4/2018, với cáo buộc "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền", theo Điều 79, Lê Thu Hà đã bị tuyên án 9 năm tù, 2 năm quản chế. Trong tháng 6 vừa qua, Lê Thu Hà được nhà cầm quyền Hà Nội trả tự do (cùng với Luật sư Nguyễn Văn Đài) sau những vận động tích cực của quốc tế, với điều kiện phải bị trục xuất lập tức ra khỏi VN, đưa thẳng ngay qua Đức, mặc dù Lê Thu Hà không muốn rời bỏ quê hương.

chuhao3

Lê Thu Hà và Nguyễn Bắc Truyển tại phiên tòa ở Việt Nam hôm 5/4/2018

Ngay từ ngày đầu tiên tại Đức, Lê Thu Hà đã cho thấy nhiều biểu hiện suy sụp tinh thần, lo âu lan tỏa và sợ hãi quá mức trong các tình huống xã hội thông thường.

Hôm 20/11 qua, Lê Thu Hà đã quyết định mua vé bay về Việt Nam. Và chuyện gì phải đến, đã đến : tại sân bay Nội Bài Lê Thu Hà đã bị chận lại, cấm không cho nhập cảnh và bị buộc phải xuất cảnh ngay lập tức sang Thái Lan để trở về lại Đức. Tin tức đã được lan truyền nhanh chóng và làm dấy lên một làn sóng tranh cãi trên mạng xã hội, trong đó không thiếu những chỉ trích Lê Thu Hà một cách thiếu căn cứ, dù nhiều người không biết rõ sự tình bên trong cho lắm.

Bài này xin góp một cái nhìn từ góc cạnh y khoa.

Tiền sử về chấn thương cũng như các triệu chứng cho thấy Lê Thu Hà mắc Hội chứng hậu chấn thương tâm lý, mà tên tiếng Anh là PTSD – Posttraumatic Stress Disorder. Ở Việt Nam thường gọi là "Rối loạn Stress sau sang chấn".

Đó là một rối loạn tâm lý, tổn thương về mặt tinh thần nghiêm trọng, ở những người đã trải qua một biến cố hãi hùng có gắn liền với những đe dọa đến tính mạng.

Rối loạn tâm lý này xảy ra muộn nhưng dai dẳng và vẫn tiếp tục kéo dài sau đó, khi sự kiện gây sang chấn đã kết thúc từ lâu. Amnesty international cho biết bệnh này rất thường gặp ở những cựu tù nhân bị tra tấn lâu năm, bị cưỡng hiếp, hoặc bị khủng bố tinh thần trong tù một cách có hệ thống, như bị đe dọa thủ tiêu, giết chết người thân…

Hội chứng hậu chấn thương tâm lý thường xuất hiện ở người trẻ tuổi. Chấn thương đối với nam giới đa số là tham gia chiến tranh, chứng kiến những cảnh giết chóc thảm khốc ngoài chiến trận, trong khi đối với nữ giới đa số là bị bạo hành hay cưỡng bức tình dục. Rối loạn này thường xảy ra nhất ở những người độc thân, ly dị, góa bụa …

Những chấn thương tâm lý nghiêm trọng nhất là khi có sự phá vỡ những mối quan hệ thân thiết, gây mất lòng tin nặng nề, hoặc khi có sự phá vỡ sự toàn vẹn của bản ngã, như trong trường hợp nạn nhân bị tra khảo, hay bị uy hiếp trong điều kiện stress quá sức chịu đựng.

Hội chứng hậu chấn thương tâm lý được ngành tâm thần hiện đại chia làm 3 nhóm triệu chứng tâm lý chính :

1. Các triệu chứng cảm nhận lại : Bệnh nhân thường nhớ lại hoàn cảnh sang chấn một cách vô thức. Sự nhớ lại này cũng có thể được thể hiện qua các giấc mơ (thường là ác mộng), trường hợp nặng thì có ảo giác, ảo thanh hay ảo thị.

2. Các triệu chứng tránh né : Bệnh nhân luôn cố tránh né các ý nghĩ, những hoạt động, nơi chốn, hay những cuộc nói chuyện có nội dung có thể làm họ nhớ lại hoàn cảnh sang chấn. Sự cố tình tránh né này có thể làm họ không còn nhớ nổi những điểm quan trọng về hoàn cảnh sang chấn. Họ không còn thích tham gia những hoạt động mà trước kia họ đam mê. Ngoài ra họ luôn bi quan về tương lai. Bệnh nhân có nhiều dấu hiệu của trầm cảm (nên thường dễ bị chẩn đoán nhầm là bị bệnh trầm cảm).

3. Các triệu chứng tăng cảnh giác về một khả năng trở lại của sang chấn, làm cho nạn nhân luôn ở trong trạng thái đề phòng những việc xấu có thể xảy ra và thường bị giật mình, lo sợ mông lung. Khi triệu chứng nặng, trí nhớ suy sụp, giảm tập trung, giảm khả năng phán đoán và suy luận, làm cho bệnh nhân gặp khó khăn khi phải chủ động quyết định số phận của chính mình và việc hoạch định các hành động của họ thường thiếu tính logic (như việc đột xuất mua vé về Việt Nam của Lê Thu Hà vừa qua).

Theo cách phân loại của WHO về 6 loại nạn nhân chịu tác động của thảm họa gây sang chấn, thì Lê Thu Hà thuộc loại I, nghĩa là người trực tiếp bị nạn.

Việc điều trị hội chứng hậu chấn thương tâm lý là một quá trình lâu dài và phức tạp. Lâu dài, vì các liệu pháp tâm lý như liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive behavioral therapy) hoặc điều trị phơi sáng (Exposure therapy) khi nào cũng đòi hỏi nhiều tháng và nhiều năm điều trị liên tục. Và phức tạp, vì trong trường hợp của Lê Thu Hà người ta gặp 2 khó khăn lớn : vấn đề ngôn ngữ và hỗ trợ gia đình – xã hội. Trong ngành tâm thần học, ngôn ngữ chung giữa người bệnh và thầy thuốc là vô cùng quan trọng để việc điều trị đem lại kết quả, mà Lê Thu Hà thì chưa thể rành rỏi tiếng Đức (một ngôn ngữ nổi tiếng là khó), còn bác sĩ chuyên khoa tâm thần học người Việt thì ở Đức lại quá hiếm hoi. Bên cạnh đó, sự nâng đỡ, trợ giúp của người thân và gia đình đối với bệnh nhân là điều rất cần thiết trong quá trình điều trị kéo dài, mà Lê Thu Hà lại ở trong hoàn cảnh "bơ vơ", "mất chỗ dựa" sau khi bị trục xuất thẳng qua xứ lạ quê người, hoàn toàn trơ trọi, không gia đình, không bạn bè thân thiết.

Cho nên trước những chỉ trích có nhiều phần ác độc và đôi khi thể hiện nhận thức tương đối hạn hẹp của một số người, tác giả xin mời tất cả những ai hiện nay đang quá hăng hái trong việc chỉ trích việc Lê Thu Hà mua vé bay về Việt Nam hôm 20.11. vừa qua – hãy đọc lại đoạn văn khẳng khái ở đầu bài mà Hà đã viết trên Facebook của mình, rồi thành thật tự trả lời 3 câu hỏi sau đây :

1. Nếu Bạn đang sống ở Việt Nam và đối diện từng ngày với với bộ máy cầm quyền Hà Nội vừa tham ô, hà hiếp dân lành, vừa bán đất, bán rừng cho Tàu, thì Bạn có đủ can trường để tham gia không lưỡng lự vào công cuộc đấu tranh cho dân chủ và tương lai của đất nước, như Lê Thu Hà đã từng làm trước khi bị bắt vào năm 2015, hay không ?

2. Giả thử nếu Bạn đang sống ở trong nước, thì Bạn có đủ đảm lược để viết ra được những lời lẽ bất khuất như Lê Thu Hà đã làm, hay không ?

3. Và nay, khi đã hiểu một phần nào các hậu quả khốc hại của bộ máy trù dập và nghiền nát cả thể xác lẫn tinh thần con người của Đảng cộng sản Việt Nam–qua trường hợp của Lê Thu Hà nói riêng và của hàng trăm, hàng ngàn anh chị em đấu tranh dân chủ khác trong nước nói chung- thì Bạn có thể đóng góp gì, làm gì thực tiễn để giúp đỡ và cưu mang họ ?

Xin bình tâm suy nghĩ trước khi phê phán Lê Thu Hà.

Nguyễn Văn Vui

Published in Việt Nam