Thái Lan : Chị gái nhà Vua và lãnh đạo tập đoàn quân sự tranh cử thủ tướng (RFI, 08/02/2019)

Ngày 08/02/2019, công chúa Ubolratana, chị cả của nhà vua Thái Lan bất ngờ thông báo sẽ ra ứng cử chức thủ tướng Thái Lan sau cuộc bầu cử Quốc Hội vào tháng 3 tới dưới màu cờ của đảng Thai Raksa Chart, thân với các cựu thủ tướng Thaksin và Yingluck Shinawatra bị lật đổ hiện đang sống lưu vong.

Công chúa Thái Lan, Ubolratana Rajakanya. Ảnh chụp ngày 27/10/2017 tại Hoàng Gia, Bangkok. Reuters/Athit Perawongmetha/File Picture

Bà sẽ trực diện cạnh tranh với tướng Prayut Chan-O-Cha, hiện lãnh đạo chính phủ từ cuộc đảo chính quân sự năm 2014. Diễn biến bất ngờ này có nguy cơ làm thay đổi bàn cờ chính trị tại Thái Lan trong cuộc bầu cử sắp diễn ra.

Thông tín viên RFI Carol Isoux tại Bangkok nhận định :

Trên nguyên tắc Hoàng gia Thái Lan đứng ngoài chính trị. Nhưng công chúa Ubolrattana, nay 69 tuổi, vốn nổi tiếng là khác người. Bà đã kết hôn với một người Mỹ. Vì lý do đó mà bà bị mất mọi tước hiệu của hoàng cung.

Trở về nước sau khi ly dị, bà thường xuyên xuất hiện trên các mạng xã hội trong các chiến dịch vận động chống ma túy trong giới trẻ hay trong các vidéo kỳ lạ mà ở đó người ta thấy bà nhảy múa hát hò, có khi lại hóa trang thành ông già Noel.

Điều ngạc nhiên nhất trong việc ra ứng cử này là bà đứng về phía một đảng được coi là "Đỏ", thân cận với cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra. Bà có nhiều bạn bè trong đảng này.

Ông Thaksin vẫn bị tố là người có xu hướng chống lại nền quân chủ. Ở Thái Lan đó là một trọng tội. Ông là người thắng trong vụ việc này. Từ sau cuộc đảo chính quân sự 2006, ông Thaksin Shinawatra sống lưu vong.Việc xích lại gần với một người trong Hoàng gia giúp ông có hy vọng được nhà vua Thái ân xá và có thể trở về nước.

Một người khác cũng được cho là thắng là nhà vua Vajiralongkorn, người vẫn được cho là rất gần gũi với chị. Với việc bà chị ra ứng cử thủ tướng nhà Vua có thể gia tăng được kiểm soát chính phủ.

Anh Vũ

**********************

Chị Quốc vương Thái Lan tranh cử làm thủ tướng (VOA, 08/02/2019)

Một nữ cử tri đi bỏ phiếu năm 2014.

Chị gái của Quốc vương Thái Lan Maha Vajiralongkor được tuyên bố là ứng viên thủ tướng hàng đầu của một đảng trung thành với Thủ tướng từng bị lật đổ, ông Thaksin Shinawatra, trong cuộc bầu cử ngày 24/3.

Reuters dẫn các tài liệu đăng ký tranh cử cho biết như vậy hôm 7/2.

Trong một bước đi chưa có tiền lệ, công nương Ubolratana Rajakanya Sirivadhana Varnavadi, 67 tuổi, đã phá vỡ truyền thống không tham gia chính trường của các thành viên hoàng gia Thái.

Thái Lan theo chế độ quân chủ lập hiến kể từ năm 1932, nhưng gia đình hoàng gia có ảnh hưởng lớn đối với người dân và thu hút sự ủng hộ của nhiều triệu người.

Theo Reuters, chị cả của Quốc vương Thái Lan đăng ký làm ứng viên cho Đảng Thai Raksa Chart, một nhánh của Đảng Pheu Thai được ông Thaksin ủng hộ.

Cuộc bầu cử được coi là cuộc chiến giữa các đồng minh theo hướng dân túy của ông Thaksin và phe quân nhân thân hoàng gia.

******************

Bầu cử Thái Lan : Công chúa Ubolratana ứng cử Thủ tướng (BBC, 08/02/2019)

Đảng Raksa Chart của Thái vừa đẩy cuộc bầu cử của nước này vào tình trạng hỗn loạn sáng thứ Sáu khi họ đề cử Công chúa Ubolratana làm ứng cử viên thủ tướng.

Công chúa Ubolratana Rajakanya 67 tuổi phá vỡ truyền thống khi ra ứng cử

Theo truyền thống, hoàng gia Thái Lan đứng ngoài chính trị, vì vậy đây là một động thái chưa từng có.

Cuộc bầu cử của Thái Lan dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 24 tháng 3.

Công chúa Ubolratana Rajakanya, 67 tuổi, là chị cả của Vua Maha Vajiralongkorn đồng ý và đã ghi danh ứng cử cho đảng Raksa Chart (Thai Save The Nation) của Thái Lan.

"Đảng đồng ý rằng Công chúa Ubolratana Rajakanya, một người có học thức và kỹ năng, là chọn lựa phù hợp nhất [cho thủ tướng]", Preechapol Pongpanich, lãnh đạo đảng Raksa Chart tuyên bố, theo tin AFP.

Diễn biến này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của các ứng cử viên chính trị khác, trong bối cảnh suy đoán rằng không ai sẽ đối đầu với một thành viên của hoàng gia.

Thủ tướng đương nhiệm của Thái, Prayuth Chan-ocha, hôm thứ Sáu cũng tuyên bố rằng ông sẽ tái tranh cử.

Việc Công chúa ra tranh cử là một đòn giáng mạnh vào ông Prayuth Chan-ocha và Đảng Palang Pracharath (PPRP) trong nỗ lực tiếp tục nắm quyền lực của họ qua cuộc bầu cử ngày 24 tháng 3.

Thật ra thì dù vẫn được gọi là "công chúa" chị cả Vua Maha Vajiralongkorn không còn tước vị này, dù vẫn được tham gia đầy đủ các nghi thức hoàng gia.

Công chúa Ubolratana là ai ?

Sinh năm 1951, công chúa Ubolratana Rajakanya Sirivadhana Barnavadi là con lớn nhất của Vua Bhumibol Adulyadej.

Sau khi kết hôn với một người Mỹ năm 1972, bà từ bỏ tước vị và qua Hoa Kỳ sinh sống. Sau khi ly dị, bà trở lại Thái Lan và tiếp tục cuộc sống của một thành viên trong hoàng gia.

Công chúa Ubolratana sinh hoạt tích cực trên các trang mạng xã hội và từng diễn xuất trong vài cuốn phim của Thái.

Bà có ba người con, một đã qua đời năm 2004, hai người khác đang sống ở Mỹ.

Tin công chúa Ubolratana Rajakanya ra ứng cử hoàn toàn áp đảo tin PPRP chính thức ghi danh Thủ tướng Prayut Chan-o-cha làm ứng cử viên thủ tướng.

Đảng Raksa Chart xuất thân từ Đảng Pheu, và cả hai đảng đều thân với của hai cựu thủ tướng lưu vong Thaksin và Yingluck Shinawatra.

Người ta thường thấy công chúa Ubolratana Rajakanya xuất hiện cùng với anh em nhà Shinawatra nơi công cộng, lần cuối là tại giải đấu World Cup gần đây nhất ở Nga.

Tại sao cuộc bầu cử này quan trọng ?

Quân đội Thái Lan có lịch sử can thiệp vào chính trị và đã nắm giữ quyền lực 12 lần kể từ khi kết thúc chế độ quân chủ tuyệt đối - và hiến pháp đầu tiên của Thái giới thiệu - vào năm 1932.

Cuộc bỏ phiếu tháng ba sẽ là lần bầu cử đầu tiên kể từ khi ông Prayuth lật đổ chính phủ dân chủ và lật đổ cựu Thủ tướng Yingluck Shinawatra, em gái của Thaksin Shinawatra.

Cả ông Shinawatra lẫn em gái hiện đang tự sống đời lưu vong.

Năm 2016, người Thái bỏ phiếu phê chuẩn một hiến pháp mới do các nhà lãnh đạo quân sự của nước này tạo ra, được thiết kế để duy trì ảnh hưởng quân sự và ngăn chặn các đồng minh của ông Thaksin giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử khác.

Nhưng theo phóng viên Jonathan Head của BBC, chiến lược đó giờ đây "tả tơi'' khi Công chúa Ubolratana đưa tên tuổi của mình ra trước dân chúng.

Giới phân tích nói gì ?

Theo The Guardian, ông Thitinan Pongsudhirak, giám đốc Viện An ninh và Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Chulalongkorn cho biết, diễn biến này là một phát triển sâu sắc và chưa từng có. Qua việc ra ứng cử, công chúa Ubolratana đã đẩy đảng Raksa Chart nhỏ bé lên hàng ghế đầu của chính trị Thái. Bản thân bà cũng đang được xem là ứng cử viên hàng đầu.

Không rõ là vào thời điểm này, Thitinan nhận định, liệu công chúa Ubolratana sẽ tạo ra nhiều chia rẽ hơn trong chính trị Thái Lan, hay ngược lại.

Ông nói, như một người ngoài cuộc công chúa có thể giúp ngăn chặn sự chia rẽ trong chính trị Thái Lan, nhưng cũng có nguy cơ tạo ra phân cực hơn nữa giữa một bên là hoàng gia và một bên là quân đội.

Trong khi đó, vẫn theo The Guardian, ông Paul Chambers, giảng viên đại học nghiên cứu cộng đồng Asean tại Đại học Naresuan của Thái Lan, nói rằng mặc dù trên nguyên tắc bà Ubolratana Rajakanya không chính thức còn tước vị công chúa, vì thế không rơi vào Luật khi quân 'lèse-majesté' của Thái Lan cấm dân không được chỉ trích hoàng gia, nhưng bà vẫn là một thành viên của hoàng tộc.

Với Thủ tướng đương nhiệm Prayuth Chan-ocha cuộc tranh cử sẽ đầy thách thức vì việc tấn công chính sách của đối thủ hàng đầu Ubolratana sẽ vô cùng khó khăn. Thử hỏi ở Thái ai là người dám khởi động một chiến dịch chống chị ruột của vua ?

Bà chắc chắn là một đe dọa nhất định cho Prayuth, bởi vì đối với người Thái 'công chúa' nắm giữ nhiều tính hợp pháp hơn một nhà lãnh đạo đảo chính.

******************

Vua Thái không tán thành cho chị ruột ra tranh cử (BBC, 08/02/2019)

Quốc vương Thái Lan Vajirusongkorn ra tuyên bố cho rằng đề nghị chưa từng có tiền lệ của chị gái ngài khi công bố ra tranh cử chức thủ tướng nước này là "không phù hợp".

Công chúa Ubolratana Rajakanya chụp năm 2010

Công chúa Ubolratana Mahidol, 67 tuổi, đã được đề cử làm ứng viên cho một đảng liên minh với cựu Thủ tướng gây chia rẽ và bị lật đổ Thaksin Shinawatra.

Một động thái như vậy sẽ phá vỡ truyền thống của Hoàng gia Thái Lan công khai đứng ngoài chính trị, tuyên bố viết.

Cuộc bầu cử của Thái Lan sẽ diễn ra vào ngày 24 tháng Ba. Giới quan sát đang theo dõi chặt chẽ cuộc bầu cử như là cơ hội đầu tiên để Thái Lan trở lại chế độ dân chủ sau năm năm dưới sự cai trị của quân đội.

'Cực kỳ không phù hợp'

Trong một tuyên bố từ Hoàng gia được đọc trên tất cả các mạng truyền hình nước này, Quốc vương Vajirusongkorn viết :

"Việc tham gia của một thành viên cấp cao của Hoàng gia trong chính trị, dù bằng cách nào, là một hành động mâu thuẫn với truyền thống lâu năm, phong tục và văn hóa của đất nước, và do đó được coi là cực kỳ không phù hợp. "

Quốc vương Thái Lan Vajiralongkorn bác việc chị ruột có thể giả tranh cử

Vài giờ trước đó, Công chúa Ubolratana đã bảo vệ quyết định của mình ra tranh cử, nói trên truyền thông xã hội rằng đó là quyền của bà với tư cách công dân khi chấp nhận đề cử.

Trước đó, nhà báo Nopporn Wong-Anan từ Thế giới vụ bình luận với BBC Tiếng Việt về động thái vô tiền khoáng hậu của Công chúa Thái Lan, ông nói :

"Đây là động thái rất có tính quyết định, trước thông báo này, mà chúng ta nói là vào khoảng 2-3 tuần trước, cuộc bầu cử này được coi như một cuộc bầu cử mà phe quân sự sắp giành thắng lợi.

"Lý do là vì Hiến pháp đã được thiết kế bởi những người mà phe quân sự chỉ định. Và nó được thiết kế để ngăn chặn tình hỉnh được ủng hộ rộng rãi trong dân chúng của ông Thaksin Shinawatra và sự trở lại chính trị rồi 'lên ngôi' của ông ta.

"Các quan sát, dự đoán tin tưởng rằng sự ủng hộ của cử tri vẫn còn rất mạnh trong tầng lớp dưới, đặc biệt ở mạn Đông Bắc của Thái Lan. Ông Thaksin đã bị lật đổ vào năm 2006 trong một cuộc đảo chính và em gái của ông cũng bị lật đổ trong một cuộc đảo chính vào năm 2014".

Nhà báo Nopporn Wong-Anan, Trưởng ban BBC Tiếng Thái bình luận tiếp :

"Phe chính trị của ông Thaksin bị người khác cho là để cho người dân phá hoại nền quân chủ, để những người theo phe cộng hòa ở lại. Cho nên họ bị cáo buộc là có âm mưu lật đổ thể chế vương quyền. Nhưng ông Thaksin đã sống sót và ông nhận ra rằng mặc dù được sự ủng hộ của đông đảo tầng lớp quần chúng đó, ông không thể thoát khỏi cáo buộc cho rằng ông là một người theo phe cộng hòa, là một người lật đổ vương quyền.

"Do đó ông đã tiếp cận vị công chúa, người là chị gái của Quốc vương đương kim và là con gái cả của nhà Vua quá cố. Công chúa Ubolratana từng kết hôn với một người Mỹ và đã ly hôn. Bà đã từ bỏ vị trí của bà ở Hoàng gia từ khi bà kết hôn. Sau khi ly hôn, bà trở lại Thái Lan. Mặc dù đã là một 'thường dân', bà vẫn được người dân kính trọng, bà vẫn được người ta coi như một thành viên của Hoàng gia và bà vẫn được coi như là Công chúa.

Một trong hai trang tuyên bố từ Hoàng gia của Quốc vương đư công bố trên truyền thông Thái Lan

"Do đó sự nổi tiếng của bà khá mạnh, bà dường như vươn được tới tầng lớp thần dân lớp dưới, là một Công chúa Hoàng gia, bà điều hành nhiều dự án từ thiện do Hoàng gia tài trợ. Bà được khoảng 100.000 người theo dõi trên tài khoản Instagram, do đó bà có vẻ rất phù hợp cho ông Thaksin, bởi vì trước thông báo ra tranh cử này, bà đã được nhìn thấy trao đổi riêng tư hay cá nhân, nếu có thể dùng thuật ngữ này, với con gái của ông Thaksin trên Instagram.

"Bà từng được thấy trên tài khoản Facebook chụp hình khi dự khán một trận bóng đá World Cup với ông Thaksin và em gái của ông, bà Yingluck, ở Nga. Nếu chúng ta đưa các miếng ghép này lại với nhau, chúng ta có thể thấy bà là lựa chọn phù hợp nhất của ông Thaksin để thanh minh cho ông.

"Và có thể dùng ở đây một thành ngữ là 'nhất xạ đoạt lưỡng liêu', hay 'nhất cử lưỡng tiện', một mặt, sự phổ biến của ông trong những người dân nghèo ở nông thôn vẫn mạnh và mặt khác, ông có thể thanh minh cho tên tuổi của ông trước cáo buộc là một người dám phá hoại hay mưu đồ lật đổ nền Quân chủ vương quyền như đã nói trên, bằng việc có người chị ruột của nhà Vua thân cận ở bên".

Ai là người thủ lợi ?

Khi được hỏi liệu như vậy đã biết và có thể khẳng định rõ ràng người hưởng lợi từ việc Công chúa Ubolratana ra tranh cử này, nhà báo Nopporn Wong-Anan đáp :

"Tất nhiên chắc chắn đó là ông Thaksin rồi. Bởi vì dưới sự sắp xếp của chính quyền hiện nay, ông đã bị luật pháp cấm ra tranh cử, ông cũng vẫn đang phải đương đầu với nhiều cáo buộc hình sự trong đó có tội bỏ trốn, em gái của ông cũng là người đào thoát và chịu các cáo buộc của tòa án.

"Cho nên điều mà ông đang làm, ông không chỉ đứng sau một đảng phái mà nhiều đảng phái - nếu chúng ta dùng một thuật ngữ kinh tế, thì đó là một mạng lưới các chi nhánh làm vệ tinh xoay quanh một tập đoàn - vào cuộc bầu cử lớn này.

"Cho nên điều ông Thaksin làm là ông đưa người chị của nhà Vua vào một phân nhánh nằm trong đại tập đoàn của ông. Do đó, rõ ràng ông Thaksin chính là người thủ lợi.

Nhà báo Nopporn Wong-Anan cũng bình luận về động thái từ phía của Thủ tướng Thái Lan và 'phe phái' được cho là liên quan tới Thủ tướng :

"Đầu tiên phải nói là tuần trước đó, đã có một đảng phái được thành lập dành cho Thủ tướng, nhiều bộ trưởng đương nhiệm trong nội các của ông là thành viên sáng lập của đảng này.

"Tháng trước, các bộ trưởng này đã từ chức và tuần trước họ đã đến gặp ông Thủ tướng Prayuth tại văn phòng Chính phủ và đã có các trao đổi".

Bình luận về tuyên bố của Hoàng gia Thái Lan loại bỏ khả năng ra tranh cử của Công cháu Ubolratana, ông Nopporn Wong-Anan nói :

"Hiện chưa thể biết diễn tiến tiếp theo sẽ ra sao. Nhưng chắc chắn chúng ta sẽ theo dõi chặt chẽ các động thái từ các phía liên quan và trong đó có thể có các thông báo tiếp theo từ Hoàng Gia", nhà báo nói với Quốc Phương của BBC Tiếng Việt.