Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Trung Quốc tránh làm căng với Mỹ
Tự do thương mại, bảo hộ mậu dịch, tranh luận trực tiếp giữa các ứng cử viên tổng thống Pháp là một số chủ đề trang nhất của các báo Pháp. Nhưng trước hết, xin giới thiệu những diễn biến mới trong quan hệ Mỹ-Trung, nhân chuyến công du đông bắc Á của ngoại trưởng Mỹ, qua vở kịch ngắn "ba hồi" của Les Echos.
Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson (T) họp báo chung với đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị sau cuộc hội đàm tại Điếu Ngư Đài, Bắc Kinh ngày 18/03/2017. REUTERS/Mark Schiefelbein/
Bài "Trung Quốc tránh làm căng với Hoa Kỳ" nhận xét : căng thẳng Mỹ-Trung đột ngột chùng xuống hôm Chủ nhật 19/03, qua "những lời lẽ thân thiện" của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, cho dù chỉ trước đó ít giờ, chính quyền Mỹ đã có "những phát biểu mang tính tấn công, đầy tính toán" nhắm vào Bắc Kinh và Bình Nhưỡng.
Hồi thứ nhất : Trong chặng dừng chân tại Hàn Quốc, ngoại trưởng Mỹ tuyên bố chính sách được gọi là "kiên nhẫn chiến lược" của tổng thống tiền nhiệm Barack Obama đã chấm dứt, và giờ đây mọi giải pháp mới sẽ được xem xét, trong đó không loại trừ "biện pháp quân sự", nếu Bình Nhưỡng phát triển vũ khí hạt nhân "đến mức" Washington cho rằng cần phải phản ứng.
Hồi thứ hai : Chỉ ít giờ sau phát biểu của ngoại trưởng, đến lượt tổng thống Trump tung lên Twitter một thông điệp cáo buộc Bắc Kinh "ít nỗ lực" để ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Bắc Triều Tiên.
Theo Les Echos, hồi thứ ba của vở kịch, với đặc điểm là hai bên tìm cách sưởi ấm quan hệ, "có thể" đã bắt đầu diễn ra tại Bắc Kinh trong kỳ nghỉ cuối tuần vừa qua. Chuyến công du của ngoại trưởng Mỹ tới Bắc Kinh được xem là để chuẩn bị cho cuộc gặp tay đôi đầu tiên giữa hai nguyên thủ Mỹ - Trung tại Mar-a-Lago, Florida. Việc khu nhà nghỉ của Donald Trump được lựa chọn có thể giúp cho quan hệ Mỹ - Trung ấm lại, sau những căng thẳng lạnh giá trước kỳ nghỉ cuối tuần này.
Không thiếu vấn đề khiến quan hệ song phương căng thẳng. Trong khi tổng thống Trump đe dọa thiết lập nhiều thuế mới với hàng nhập khẩu Trung Quốc để trừng phạt, thủ tướng Trung Quốc tỏ ra hòa hoãn khi tuyên bố không muốn "chiến tranh kinh tế". Về phần mình, Bắc Kinh phản đối dữ dội hệ thống lá chắn tên lửa Mỹ đang triển khai tại Hàn Quốc để đề phòng vũ khí hạt nhân Bắc Triều Tiên.
Theo Les Echos, trong vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên, "quân bài đã được chia để chuẩn bị cho đợt mặc cả lớn". Bắc Kinh có thể tác động mạnh hơn đến Bình Nhưỡng, với điều kiện hệ thống lá chắn tên lửa không được triển khai. Tuy nhiên, "ít có khả năng" Washington chấp nhận. Điều này lại càng khó khi có một ẩn số lớn, có thể làm thay đổi mọi thứ. Chỉ cần Bình Nhưỡng tiếp tục có các động thái mới, các thương lượng Mỹ - Trung ngay lập tức sẽ trở nên vô hiệu.
Chuyên gia Nhật : Đưa Bắc Triều Tiên tham gia Hiệp ước không phổ biến hạt nhân quân sự
Về hạt nhân Bắc Triều Tiên, Le Monde phỏng vấn một chuyên gia quan hệ quốc tế Nhật Bản. Giáo sư Kazuto Suzuki cho rằng : "Chúng ta phải chấp nhận Bắc Triều Tiên là một cường quốc hạt nhân". Chuyên gia Kazuto Suzuki từng là thành viên nhóm chuyên gia thuộc Ủy ban trừng phạt của Liên Hiệp Quốc trong hồ sơ Iran. "Bình Nhưỡng hiện trơ lì trước các áp lực chính trị và kinh tế", vấn đề là làm thế nào để vũ khí hạt nhân trong tay Bắc Triều Tiên không đe dọa các nước trong khu vực và quốc tế.
Chuyên gia Nhật không tin rằng các cố vấn quân sự của tổng thống Mỹ ủng hộ giải pháp «quân sự", bởi kịch bản này sẽ dẫn đến "một cuộc chiến tranh hạt nhân" khu vực. Mặt khác, ông Kazuto Suzuki cũng khẳng định khả năng Bình Nhưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân là "giới hạn", và chỉ là "lựa chọn của kẻ cùng đường". Điều nên làm, theo ông, là đưa Bắc Triều Tiên tham gia hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, bởi hiểm họa lớn nhất ở đây là Bắc Triều Tiên – do túng tiền – có thể "bán công nghệ hạt nhân cho bất cứ ai".
Vũ khí hạt nhân : Giai đoạn chạy đua mới
Cũng trong hồ sơ hạt nhân, báo Le Monde, có bài giới thiệu về các nỗ lực chạy đua tăng cường sức mạnh hạt nhân của năm thành viên Hội Đồng Bảo An (Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc) và một số cường quốc hạt nhân khu vực (Israel, Ấn Độ, Pakistan và Bắc Triều Tiên), trong bối cảnh Liên Hiệp Quốc chuẩn bị mở ra loạt thương thuyết đầu tiên về cấm vũ khí hạt nhân, kể từ ngày 27/03.
Theo các chuyên gia, các cường quốc đang bước vào kỷ nguyên hạt nhân quân sự thứ ba (sau thời kỳ Chiến tranh Lạnh, với mục tiêu hủy diệt lẫn nhau, và thời kỳ giải trừ hậu Chiến tranh Lạnh những năm 1990 – 2000). Một đặc điểm của giai đoạn hiện nay là các bên tăng cường lực lượng hạt nhân từ tàu ngầm, có khả năng vượt qua mọi hệ thống lá chắn, bất ngờ tấn công đối phương vào bất cứ thời điểm nào.
G20 : "Cú lắc đầu lịch sử của Mỹ"
Lần đầu tiên kể từ năm 2005, các cường quốc kinh tế G20 đã không đưa được cam kết "chống lại mọi hình thức bảo hộ mậu dịch" vào tuyên bố chung, sau 48 giờ thương thuyết căng thẳng. Báo kinh tế Les Echos nhấn mạnh "cú sốc tại G20 sau khi Hoa Kỳ ngăn chặn nguyên tắc tự do mậu dịch". Trong hội nghị tại Baden-Baden, Đức, cuối tuần trước, cũng không có một đồng thuận nào về tài trợ cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Thỏa thuận Khí hậu COP21 không được nhắc đến trong tuyên bố chung.
Bất bình trước thái độ của Mỹ, bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Pháp Michel Sapin nhấn mạnh, đây không phải là bất đồng của G20, mà là "giữa một quốc gia với tất cả các nước còn lại". Về phía tân chính quyền Mỹ, mối quan tâm trước hết là "giảm thâm hụt thương mại" khiến Washington muốn xem xét lại các quy tắc hiện hành.
Theo Les Echos, Hoa Kỳ muốn xem xét lại toàn bộ luật chơi thương mại quốc tế, từ hơn nửa thế kỷ nay vốn dựa trên nguyên tắc đa phương, với định chế tiêu biểu là Tổ Chức Thương Mại Thế Giới - WTO. Tại Badan-Baden, bộ trưởng Thương Mại Mỹ Steven Mnuchin bình luận WTO đã "lạc hậu", và cần phải được "đàm phán lại".
Tranh cử Pháp: Lần đầu tiên, các ứng viên tổng thống tranh luận trực tiếp
Cuộc tranh luận đầu tiên trên truyền hình của một số ứng cử viên tổng thống trước vòng một bầu cử là tâm điểm thời sự nước Pháp. Về cuộc tranh luận đầu tiên giữa 5 ứng cử viên "hàng đầu" trên truyền hình tối nay, 20/03/2017, Le Figaro chạy tít : "Đọ sức nảy lửa giữa các cương lĩnh". La Croix thì chú ý tới toàn bộ "11 ứng viên cho một kỳ tranh cử tổng thống".
Tờ báo đại chúng Le Parisien nhận xét : "Chấm dứt thể thức tranh luận duy nhất, vốn được coi là bất di bất dịch, giữa hai ứng cử viên lọt vào vòng chung kết"… Theo Le Parisen, đối với Jean-Luc Mélanchon, Emmanuel Macron, Benoit Hamon, François Fillon và Marine Le Pen, năm người tham gia màn tranh luận tối nay, cuộc chạm trán này quả có ý nghĩa quan trọng…. Hai ngày sau khi kết thúc thủ tục đăng ký ứng viên, sự kiện này đánh dấu điểm khởi đầu thực sự của cuộc tranh cử tổng thống lạ lùng này.
Tờ báo thiên hữu Le Figaro tỏ ra hoài nghi với câu hỏi : "Liệu cuối cùng công chúng có thực sự quan tâm đến điều cơ bản ? Bởi dường như ước nguyện tha thiết nhất của các ứng cử viên là thoát khỏi không khí ồn ào của các vụ việc (bê bối) để tập trung vào điều chính, đối chọi các cương lĩnh tranh cử với nhau… Và đây là lần đầu tiên, kể từ khi tranh cử bắt đầu, các bên có điều kiện trình bày rõ các dự án của mình vì nước Pháp, trước hàng triệu khán giả". Le Figaro dẫn quan điểm của viện Iraf, đánh giá chương trình của ứng viên Fillon là "hiệu quả nhất".
Tranh luận vận động bầu cử tổng thống Pháp : 7 vấn đề nóng và 3 chủ đề chính
Báo kinh tế Les Echos giới thiệu 7 vấn đề nóng cụ thể của cuộc tranh luận tối nay. Đó là vấn đề "tình trạng khẩn cấp (chống khủng bố)", "chế độ làm việc 35 giờ", chế độ thuế đối với tài sản lớn ISF, ở lại hay ra khỏi khu vực đồng euro, giảm hay tăng đội ngũ công chức, nên thiết lập chế độ thu nhập phổ quát hay không, và cuối cùng là cải cách chế độ hưu trí.
Báo thiên tả Libération (trong bài phân tích : "Trận đấu bắt đầu") cho rằng "có ít nhất ba chủ đề đáng được coi là trung tâm của cuộc tranh luận tối nay". Thứ nhất là vấn đề "chính sách kinh tế", một bên thiên về chủ trương ưu tiên phía cung, tức các doanh nghiệp (chính sách của nhiệm kỳ tổng thống Hollande vừa qua, được Emmanuel Macron tiếp tục, và cũng là quan điểm của François Fillon), bên kia thiên về cầu, tức ưu tiên sức mua của người dân (các ứng cử viên Hamon, Mélanchon).
Vấn đề thứ hai là tranh luận về văn hóa Pháp, một bên thiên về cội rễ Thiên Chúa Giáo của bản sắc Pháp (Le Pen và Fillon), bên kia thiên về đa văn hóa (Macron, Hamon, Mélanchon).
Về vấn đề thứ ba là Châu Âu, ba ứng cử viên Le Pen, Mélanchon và một phần nào đó Hamon cho rằng cần phải phá vỡ khuôn khổ Châu Âu hiện nay, trong khi đó, hai ứng viên còn lại (Fillon và Macron) muốn siết chặt quan hệ Pháp-Đức (cột trụ của Châu Âu).
Đặc biệt chú ý đến thái độ của các ứng cử viên trước xu thế bảo hộ gia tăng trên thế giới, báo Le Monde đặt câu hỏi : "Làm thế nào bảo vệ lợi ích của nước Pháp trong cuộc cạnh tranh toàn cầu hiện nay ?". Theo giáo sư Sophie Meunier, đại học Princeton, Mỹ, trong cuộc bầu cử này, ranh giới truyền thống "tả-hữu" bị xóa nhòa, thay vào đó là ranh giới "mở-đóng" (trước xu thế toàn cầu hóa).
Le Monde nhấn mạnh là chỉ có khoảng một phần tư người Pháp coi việc mở ra cho cạnh tranh thương mại thế giới là "một cơ hội", theo điều tra của Ipsos tại 22 quốc gia, công bố tháng 2/2017, trong lúc Pháp đứng hàng thứ sáu thế giới về hàng xuất khẩu, với hơn 450 tỉ euro, một phần tư số lượng lao động ở Pháp phụ thuộc vào hoạt động xuất khẩu.
Theo một số chuyên gia, một trong những thách thức chủ yếu của Pháp và cả của Châu Âu nói chung là hệ thống đào tạo nghề cho người thất nghiệp, để đáp ứng việc chuyển đổi việc làm năng động.
Rock’n’roll : Huyền thoại Chuck Berry qua đời
Báo Libération dành năm trang đầu số báo hôm nay để tưởng nhớ nghệ sĩ huyền thoại Chuck Berry. Người tiên phong của dòng nhạc Rock’n’roll vừa qua đời ngày thứ Bảy 18/03, ở tuổi 90. Chuck Berry được coi là người đã có đóng góp quyết định, làm nên dòng nhạc Rock’n’roll, trên nền truyền thống nhạc Blues nổi tiếng của người da đen nông thôn miền nam nước Mỹ.
Trong số báo này, Libération giới thiệu "Johnny B. Good" (1957), được coi là nhạc phẩm khởi đầu cho dòng nhạc xuất xứ da đen, nay đã trở thành tài sản chung của nước Mỹ. Nhà văn Pháp Laurent Chalumeau tâm sự, "nếu nước Mỹ da trắng thời ấy để lại cho chàng thanh niên da đen tài năng này một cơ hội khác…, nếu Chuck nhận được một học bổng hơn là bị rơi vào tù, thì có Trời biết được là Chuck sẽ còn cống hiến thêm gì nữa cho nhân loại".
Trọng Thành