Bác sĩ Trung Quốc báo động về virus corona qua đời VOA, 07/02/2020)
Một trong những bác sĩ đầu tiên ở Trung Quốc tìm cách cảnh báo với thế giới về chủng virus corona vừa qua đời hôm thứ sáu 7/2 (giờ địa phương) vì virus mới này, trong lúc Bắc Kinh công bố ‘cuộc chiến tranh nhân dân’ chống lại đợt bùng phát dịch đang lây lan nhanh chóng.
Nhân viên y tế mặc trang phục bảo hộ thăm khám bệnh nhân tại Trung tâm Triển lãm Hội nghị Quốc tế Vũ Hán, nơi được biến thành bệnh viện dã chiến để tiếp nhận bệnh nhân bị nhiễm virus corona.
Bác sĩ Lý Văn Lượng, 34 tuổi, làm việc tại một bệnh viện ở Vũ Hán, thành phố tâm điểm của dịch virus corona. Ông và bảy người khác bị công an Vũ Hán khiển trách hồi tháng trước vì đã lan truyền điều mà họ gọi là thông tin "thất thiệt và phi pháp" về virus corona.
Bác sĩ Lý đã thông báo cho một nhóm bác sĩ trên mạng xã hội Trung Quốc về 7 ca bệnh ông biết và đăng một bức hình về kết quả xét nghiệm hầu giúp các bác sĩ khác.
Trả lời phỏng vấn Times qua tin nhắn điện thoại liên quan đến vụ việc, bác sĩ Lý từng nói rằng : "Nếu các quan chức tiết lộ thông tin về dịch bệnh sớm hơn, tôi nghĩ tình hình đã khá hơn rất nhiều. Cần phải minh bạch và cởi mở hơn".
Bệnh viện Trung tâm Vũ Hán thông báo trên mạng xã hội rằng bác sĩ Lý "không may nhiễm bệnh trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh viêm phổi do lây nhiễm chủng virus corona mới".
"Chúng tôi vô cùng thương tiếc và đau buồn", thông cáo của bệnh viện nói.
Tổ chức Y tế Thế giới chia sẻ trên Twiter rằng : "Chúng tôi vô cùng đau đớn khi hay tin bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời. Chúng ta phải tôn vinh những gì ông ấy đã làm" trong cuộc chiến chống lại virus corona.
Trong lúc số tử vong vì virus mới này ở Trung Quốc đã tăng lên thành 563, với 28.200 ca bị lây nhiễm, Chủ tịch Tập Cận Bình tìm cách trấn an dân chúng và thế giới rằng Trung Quốc sẽ đánh bại virus corona.
"Cả nước đang đối phó bằng tất cả sức mạnh để đáp ứng bằng các biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa nghiêm ngặt và thấu đáo nhất, khởi sự cuộc chiến nhân dân hầu kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh", Tân Hoa xã dẫn lời ông Tập nói trong cuộc điện đàm với Vua Salman của Ả Rập Xê Út.
(Theo AP, Reuters)
******************
Đảng cộng sản Trung Quốc kiểm soát thông tin, Bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời khiến cư dân mạng phẫn nộ (trithucvn, 07/02/2020)
Tối hôm 6/2, sau khi có thông tin bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời do nhiễm virus corona mới, đông đảo cư dân mạng đã bày tỏ sự đau buồn và phẫn nộ trên Weibo, còn khởi lên chủ đề "Chúng tôi muốn tự do ngôn luận", nhấn mạnh rằng nếu không có tự do ngôn luận, thì Vũ Hán ngày hôm nay chính là ngày mai của tất cả chúng ta, "Không có tự do, con người cũng không có tôn nghiêm". Tuy nhiên, chủ đề này đã lập tức bị xóa bỏ trên mạng xã hội.
Bác sĩ Lý Văn Lượng
Bác sĩ Lý, ban đầu được xác nhận đã qua đời vào lúc 21 :30 ngày 6/2 (giờ địa phương). Tin tức này ngay lập tức trở thành điểm tìm kiếm nóng trên Weibo. Tuy nhiên ngay sau đó có cư dân mạng tiết lộ, Ban Tuyên giáo Trung ương Trung Quốc ban hành mệnh lệnh, yêu cầu giới truyền thông "kiểm soát sức nóng" và "xóa bỏ từ khóa tìm kiếm nóng" liên quan đến cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng.
Không ít người thẳng thắn chỉ ra, để dập tắt sự tức giận của hàng trăm triệu cư dân mạng, nhiều tờ báo chính thống của Trung Quốc đã thay đổi luận điệu, nói rằng bác sĩ Lý vẫn đang được cấp cứu bằng phương pháp ECMO và đang trong tình trạng nguy kịch.
Không lâu sau đó, các hãng thông tấn đồng loạt đưa tin mới về thời gian tử vong của bác sĩ Lý, xác nhận thời gian qua đời là vào lúc 2g58 sáng ngày 7/2. Sự bất nhất đáng ngờ này ngay lập tức đã gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng, nhanh chóng dấy lên làn sóng kêu gọi "tự do ngôn luận" trên Weibo.
Theo thống kê từ Initium Media, tính đến 1g12 sáng ngày 7/2, chủ đề "Chúng tôi muốn tự do ngôn luận" đã có tới 2,025 triệu lượt xem và hơn 8.000 bài đăng trên Weibo. Sau khi hashtag này bị xóa, cư dân mạng tiếp tục chia sẻ hashtag "Chúng tôi yêu cầu tự do ngôn luận".
Một số cư dân mạng bình luận :
"Người dân vì sao không có quyền tự do ngôn luận, vì sao không có quyền được chất vấn, vì sao không có quyền được biết rõ sự việc, vì sao mà kênh truyền thông nào cũng là miệng lưỡi của chính quyền !!!"
"Chúng tôi muốn tự do ngôn luận, cho các bạn và cho tôi !"
"Chúng tôi muốn tự do ngôn luận. Tôi là con người, mà một người độc lập cần phải có nhân quyền căn bản nhất của con người !"
"Yêu cầu tự do ngôn luận. Vũ Hán ngày hôm nay có thể chính là ngày mai của chúng ta. Chúng ta có quyền lợi được biết sự thật ! Chúng ta cũng có quyền lợi được nói ra sự thật !"
Một số cư dân mạng thậm chí còn học theo phong trào phản đối Luật Dẫn độ ở Hồng Kông, đề xuất tuân theo năm yêu cầu về tự do ngôn luận : "Rút lại những lời chống lại bác sĩ Lý Văn Lượng ; rút lại tất cả các lệnh xóa thông tin ; rút lại tất cả các phát ngôn cáo buộc vu khống ; thành lập một ủy ban điều tra độc lập truy cứu trách nhiệm của những quan chức liên đới ; lập tức trao trả lại quyền tự do ngôn luận cho người dân".
Hồi tháng Một đầu năm, Bác sĩ Lý Văn Lượng và 7 người khác đã bị công an Vũ Hán cảnh cáo vì lan truyền thông tin "bất hợp pháp và sai sự thật" về virus corona mới sau khi những người này cảnh báo trên mạng xã hội WeChat về 7 trường hợp nhiễm một loại virus mới bí ẩn giống SARS nhằm giúp đỡ các bác sĩ khác chú ý tránh bị phơi nhiễm.
Cục Công an Vũ Hán vào ngày 3/1 đã gửi cho bác sĩ Lý Văn Lượng một thông báo nói rằng những tin nhắn trên Wechat của ông "đã vi phạm nghiêm trọng trật tự xã hội". Ông Lý bị công an Vũ Hán yêu cầu ký vào bản cam kết hứa chấm dứt hành vi phạm pháp như trên ngay lập tức và nếu ông không tuân thủ cam kết này, thì ông sẽ phải đối mặt với một bản án hình sự.
Dư luận đã phản ứng giận dữ với cách làm của công an Vũ Hán. Dưới áp lực rất lớn này, Tòa án Tối cao Trung Quốc hôm 29/1 đã có một động thái chưa từng thấy từ trước đến nay khi ra thông cáo khiển trách công an Vũ Hán vì đã trừng phạt 8 người bị cho là lan truyền "tin đồn".
Sau đó, khi hàng loạt thông tin về dịch bệnh được công bố, chính quyền địa phương đã xin lỗi bác sĩ Lý vì điều này, truyền thông cũng "đổi gió", từ chỗ đưa tin bác sĩ Lý là người "tung tin đồn thất thiệt" thành "người thổi còi" của dịch bệnh.
Có thể nhận thấy, cùng với sự bùng phát của dịch bệnh, việc kiểm soát thông tin ở Trung Quốc cũng ngày càng chặt chẽ hơn. Trong phát biểu lần đầu tiên vào ngày 20/1 về tình hình dịch bệnh, lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình ngoài yêu cầu kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh còn nhấn mạnh đến cái gọi là "đẩy mạnh công tác định hướng dư luận và giữ đại cuộc ổn định xã hội".
Cái gọi là định hướng dư luận có nghĩa là tăng cường kiểm soát dư luận, đàn áp những tiếng nói phơi bày sự thật mà quan chức muốn che giấu, phong tỏa tự do ngôn luận của công dân và tự do thông tin của truyền thông. Việc thực hành kiểm soát ý thức hệ, kiểm soát ngôn luận và mạng internet đã trở thành thông lệ của Đảng cộng sản Trung Quốc. Thông thường, kiểm duyệt và xóa bài viết vẫn được xem là biện pháp mềm, còn thanh trừng bắt bớ giam cầm là biện pháp cứng.
Ngày 25/1, Trung tâm An ninh WeChat đã đưa ra một thông báo về cái gọi là "tin nhảm về dịch bệnh", theo đó trích dẫn các điều khoản của "Luật Hình sự sửa đổi" của Đảng cộng sản Trung Quốc để đe dọa những ai "ngụy tạo tin giả dịch bệnh" sẽ phải ngồi tù.
Một số nhóm WeChat cũng đăng tải thông báo của bộ phận giám sát mạng internet có nội dung tương tự, tuyên bố rằng từ ngày 26/1 tất cả người đưa thông tin chưa được xác thực gây ra tác động xấu sẽ bị bắt giam xử tội.
Ngày 7/2, tờ Epoch Times còn đưa tin, Nhà Bảo vệ Nhân quyền Trung Quốc, một tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Washington, đã tiết lộ rằng trong vòng một tuần từ 22/1 đến 28/1, chính quyền Trung Quốc đã bắt giữ ít nhất 325 công dân Trung Quốc. Hầu hết những người Trung Quốc này bị chụp mũ "lan truyền tin đồn", "tạo ra sự hoảng loạn" hoặc "hư cấu sự thật gây rối loạn trật tự công cộng", và bị trừng phạt bằng cách giam giữ hành chính, phạt tiền hoặc giáo dục.
Ngày 5/2, Đài Á Châu Tự do đã dẫn lời ông Vương, người điều hành điều hành tài khoản Twitter "Trung tâm Kiểm kê Sự kiện Văn tự ngục Trung Quốc" (@SpeechFreedomCN), nói rằng : Đảng cộng sản Trung Quốc càng kiểm soát ngôn luận và thông tin thì sẽ càng làm tăng sự hoảng loạn của công chúng, điều này không có lợi cho việc phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh. Bởi vì người Trung Quốc đã quen với việc nghĩ rằng nếu chính quyền Đảng cộng sản Trung Quốc muốn bịt miệng, kiểm soát, điều đó có nghĩa là tình hình rất nghiêm trọng.
Minh Ngọc (tổng hợp)
**************
Virus corona : Chính quyền trung ương Trung Quốc tìm cách chạy tội (RFI, 07/02/2020)
Bị quá tải vì dịch virus corona lan rộng, chính quyền Trung Quốc đang phải đối mặt với làn sóng phẫn nộ của người dân sau khi bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), một trong tám bác sĩ cảnh báo về một loại virus gây viêm phổi cấp giống như SARS, qua đời vì nhiễm virus corona mới sáng 07/02/2020.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường lãnh đạo cơ quan đặc nhiệm của chính phủ để đối phó với dịch bệnh do virus corona gây ra. cnsphoto via Reuters
Bị kiểm duyệt, bị trấn áp, người dân Trung Quốc không có cơ hội công khai chỉ trích chính quyền. Tuy nhiên, bất mãn vì cách xử lý khủng hoảng của chính quyền, từ địa phương đến trung ương, bưng bít thông tin về quy mô của dịch virus corona, người dân liên tục trút phẫn nộ trên các mạng xã hội từ vài ngày gần đây.
Đây là một dấu hiệu rõ ràng về khủng hoảng niềm tin của người dân vào hệ thống cầm quyền. Dù trước đó, theo yêu cầu của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, toàn bộ quan chức cán bộ đảng phải lên tuyến đầu chống dịch. Thực vậy, nếu như đảng và Nhà nước không có khả năng giúp đỡ người dân, tổ chức chuỗi cung ứng cứu trợ các nạn nhân, thì chính quyền sẽ mất tính chính đáng và sau cùng là mất tính hợp pháp.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Antoine Bondaz, trường Khoa học Chính trị Paris (Sciences Po), khi trả lời phỏng vấn trang The Conversation (03/02/2020), cả một dây chuyền chính trị đã được triển khai để bảo vệ giới quan chức cao cấp và tránh để người đứng đầu nhà nước là ông Tập Cận Bình, phải hứng trách nhiệm.
Thứ nhất, thủ tướng Lý Khắc Cường được bổ nhiệm đứng đầu cơ quan đặc nhiệm của chính phủ để đối phó với dịch bệnh do virus corona gây ra, như vậy, tránh đẩy trách nhiệm cho người đứng đầu Trung Quốc là ông Tập Cận Bình. Tiếp theo, hàng loạt quan chức địa phương đã và đang trở thành vật tế thần trong việc chậm trễ xử lý khủng hoảng, mà theo nhà nghiên cứu Pháp, có thể là thị trưởng Vũ Hán, mà không cần đến cấp bộ như năm 2003 khi bộ trưởng Y Tế phải từ chức vì dịch SARS.
Ngay sau khi bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời, trái với thông lệ, chính quyền Trung Quốc đã vội thông báo mở điều tra về trường hợp tử vong của vị bác sĩ trẻ, được người dân coi là "anh hùng dân tộc". Nhanh chóng tìm ra một người hoặc nhiều người phải chịu trách nhiệm có lẽ là cách hiệu quả nhất để làm dịu phần nào làn sóng phẫn nộ trong dân và như vậy, để bảo vệ bộ máy cầm quyền.
Chiến lược thứ hai của chính quyền trung ương ở Bắc Kinh là tập trung mọi sự chú ý vào Vũ Hán, truyền thông Nhà nước chỉ đưa tin về tình hình tại ổ dịch Vũ Hán. Rất nhiều cụm từ có chủ đích được sử dụng tại Trung Quốc, như người ta không nói đến 2019-nCoV mà nói đến "viêm phổi Vũ Hán", trong khi năm 2003, khi nói dịch SARS hoành hành, người ta không hề nói đến "virus Foshan" (Phật Sơn). Chiến lược truyền thông "hy sinh Vũ Hán" để cứu phần còn lại của đất nước thường xuyên xuất hiện trên xã luận của truyền thông Nhà nước kể từ ngày 23/01.
Chuyên gia Antoine Bondaz đánh giá chiến lược này mang ý nghĩa quan trọng đối với chính quyền trung ương, biến nạn dịch thành một bệnh truyền nhiễm cục bộ, tại Vũ Hán và do người Vũ Hán, để trấn an toàn quốc. Tuy nhiên, chính chiến lược truyền thông này lại khiến người dân nghi ngờ lẫn nhau, dẫn đến nhiều trường hợp cực đoan kỳ thị dân Vũ Hán, hoặc người từ Vũ Hán trở về. Trên mạng xã hội, một số người dân Vũ Hán, không giấu mặt, phẫn nộ và cho rằng họ "cũng chỉ là nạn nhân của virus corona" và công khai chỉ trích chính phủ gây ra tình trạng kỳ thị đó.
Sau hai lần xuất hiện để trực tiếp chỉ đạo phòng chống dịch virus corona mới và thừa nhận "bất cập" trong xử lý khủng hoảng, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ít xuất hiện trên truyền thông, đặc biệt trên trang nhất Nhân Dân Nhật Báo như trước đây. Giới chuyên gia nhận định đây là điều bất thường, còn dư luận Trung Quốc cũng thắc mắc. Một số người cho rằng đây là hành động có chủ đích muốn truyền đi thông điệp là ông Tập đang miệt mài chỉ đạo chống dịch từ hậu trường. Nhưng phải chăng, trong bối cảnh "dầu sôi lửa bỏng", sự xuất hiện thường xuyên của chủ tịch Trung Quốc lại khiến người dân thêm bức xúc ?
Thu Hằng
******************
Virus corona : Dân Trung Quốc phẫn nộ về cái chết của bác sĩ đã cảnh báo dịch bệnh (RFI, 07/02/2020)
Trong khi số người chết vì bệnh viêm phổi cấp do virus corona không ngừng gia tăng, tại Trung Quốc, một làn sóng tiếc thương và phẫn nộ đang bùng lên trên các mạng xã hội sau khi bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), 34 tuổi, qua đời hôm 07/02/2020 vì bị lây nhiễm virus từ một bệnh nhân.
Di ảnh và bó hoa thương tiếc bác sĩ nhãn khoa Lý Văn Lượng qua đời vì bị lây nhiễm virus corona từ một bệnh nhân trước bệnh viện Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, ngày 07/02/2020. STR / AFP
Bác sĩ Lý Văn Lượng là một trong những bác sĩ đầu tiên tiết lộ thông tin dịch bệnh viêm phổi cấp do virus xuất phát từ chợ hải sản Vũ Hán hồi cuối tháng 12. Vị bác sĩ trẻ đã từng bị bắt vì tội phát tán thông tin sai lệch rồi sau đó được phục hồi danh dự.
Từ Bắc Kinh, thông tín viên RFI cho tường thuật :
Chúng ta không bao giờ được lãng quên bác sĩ Lý, vị bác sĩ đã nói tới một căn bệnh bị gọi là tin đồn. Chúng tôi muốn tự do ngôn luận. Dường như chưa bao giờ các mạng xã hội lại hòa đồng như vậy, hay đúng hơn là chưa bao giờ được phối hợp hài hòa với nhau đến thế tại Trung Quốc. Các nhân viên kiểm duyệt đã không thể kiểm soát được nỗi giận dữ của cư dân mạng.
Thông tin về cái chết của vị bác sĩ trẻ chuyên khoa mắt, người cảnh báo về dịch bệnh, đã được lan truyền từ trước nửa đêm, sau đó chính thức được bệnh viện trung tâm Vũ Hán thông báo vào 02 giờ 58 phút sáng hôm 07/02/2020. Trên tài khoản chính của trang mạng xã hội Weibo, các đồng nghiệp của bác sĩ Lý trên tuyến đầu chống dịch viết : Bác sĩ Lý Văn Lượng đã bị lây nhiễm trong cuộc chiến mới chống dịch bệnh viêm phổi cấp do virus corona gây ra (…) Chúng tôi xin chia sẻ nỗi tiếc thương sâu sắc và xin chia buồn.
Sau đó, trên mạng internet xuất hiện rất nhiều hình ảnh những ngọn nến được thắp sáng và những lời vĩnh biệt bác sĩ Lý được viết cỡ lớn trên nền tuyết trắng. Đối với một số cư dân mạng, không được phép quên và không thể tha thứ cho việc này. Họ còn đăng lại bình luận của đài truyền hình trung ương Trung Quốc thông báo việc bắt các bác sĩ bị cáo buộc phát tán thông tin sai lệch hồi cuối tháng 12/2019 trong đó có vị bác sĩ trẻ mới qua đời hôm nay.
Nhà chức trách địa phương đã có lời chia buồn đến gia đình người quá cố. Bác sĩ Lý đang chuẩn bị có đứa con thứ hai và đã muốn trở lại làm việc nếu ông vượt qua được thử thách dịch bệnh. Cách nay vài ngày, khi các nhà báo đến phỏng vấn, bác sĩ Lý phát biểu : Tôi nghĩ rằng một xã hội khỏe mạnh không thể chỉ có một tiếng nói duy nhất.
Bắc Kinh mở điều tra
Trên các mạng xã hội, còn có một hashtag, cho dù bị kiểm duyệt, nhưng vẫn lan truyền mạnh mẽ : "Chúng tôi muốn những lời xin lỗi công khai của chính phủ và cảnh sát Vũ Hán". Trong khi đó, theo AFP, chính quyền Bắc Kinh hôm nay thông báo mở một cuộc điều tra xoay quanh việc bác sĩ Lý từng bị bắt vì cố gắng cảnh báo dịch bệnh.
WHO vẫn "tin tưởng" Bắc Kinh
Tin bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời khiến Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO "xúc động" nhưng định chế đa quốc gia này một lần nữa quả quyết là Bắc Kinh không hề che giấu thông tin về dịch viêm phổi virus corona.
Trong cuộc họp báo hôm 06/02/2020, một quan chức của Tổ Chức Y Tế Thế Giới một lần nữa nhấn mạnh rằng chính quyền Trung Quốc đã hoàn toàn "minh bạch" trong hồ sơ này.
Trong khi đó tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch khẳng định "Trung Quốc đã không nói tất cả sự thật về virus corona" và đã "che giấu nhiều báo cáo về dịch bệnh này khi sự thật đã được phơi bày tại Vũ Hán".
Thùy Dương
*****************
Các chương trình học ở nước ngoài bị hủy vì virus corona (VOA, 07/02/2020)
Giữa những lo ngại về việc bùng phát virus tại Trung Quốc lan rộng, các trường đại học đang vội vã đánh giá những rủi ro đối với chương trình của họ, và một số trường đã hủy các cơ hội học tập tại nước ngoài trong khi chuyện cấm du hành đã ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn sinh viên.
Cổng chính trường đại học Duke ở Durham, North Carolina. (ảnh chụp ngày 28/1/1019) Trường hợp tác với trường đại học Vũ Hán để mở một chi nhánh tại Kunshan.
Từ Châu Âu đến Australia và Hoa Kỳ, các trường đại học tại những nước có sinh viên Trung Quốc đã duyệt xét lại các chuyến đi qua Trung Quốc hoặc từ Trung Quốc sang liên quan đến học tập-giảng dạy. Tại Mỹ, việc này làm tăng thêm căng thẳng giữa hai chính phủ mà mối quan hệ vốn đã xấu đi.
Lo sợ virus đã gây nên những thiệt hại lâu dài đối với những chương trình trao đổi sinh viên đang ngày càng tăng và đã đạt được đỉnh cao mới trong một thập niên rưỡi qua, các chuyên gia nói.
Việc hạn chế đi lại cũng làm phức tạp thêm kế hoạch họp hội nghị và những sinh hoạt đại học khác tại Mỹ mà các học giả Trung Quốc có thể tham dự.
Sau khi các giới chức Mỹ khuyến cáo hủy bỏ những chuyến đi không cần thiết đến Trung Quốc, nhiều trường đại học đã hạn chế đi đến nước này, trong đó có trường đại học Duke, hiện có một chi nhánh tại Trung Quốc trong khuôn khổ đối tác với Trường đại học Vũ Hán là thành phố trung tâm của vụ bùng phát dịch bệnh.
Trường đại học Duke Kunshan đóng cửa chi nhánh tại Kunshan đối với những nhân viên không cần thiết cho đến ngày 24/2. Trường cũng giúp sinh viên mới đây đệ đơn xin cư trú tại Trung Quốc có được hộ chiếu do các giới chức địa phương cấp để họ có thể trở về nhà và bắt đầu phát triển kế hoạch học trên mạng.
Hai trong số 12 ca lây nhiễm virus corona tại Mỹ có liên hệ đến trường đại học. Một chẩn đoán được xác nhận tại Trường đại học Tiểu bang Arizona và một ca khác tại Trường đại học Massachusetts ở Boston, theo đó sinh viên bị lây nhiễm vừa mới đến Vũ Hán.
Virus làm gián đoạn chưa từng có trước đây các mối quan hệ học thuật giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ông Brad Farnsworth, phó chủ tịch về giao dịch toàn cầu của Hội đồng Giáo dục Hoa Kỳ, nhận xét.
Ông nhớ lại cuộc khủng hoảng SARS vào năm 2002 và 2003, khi triệu chứng hô hấp cấp tính trầm trọng xuất phát từ Trung Quốc đã làm gần 800 người thiệt mạng.
"Toàn thể mối quan hệ cao học chưa bao giờ phức tạp như lúc này", ông Farnsworth nói. "Càng ngày chúng ta càng có nhiều sinh viên qua lại cả hai hướng".
Nhiều sự hợp tác về học thuật có thể phải điều chỉnh lại nếu cuộc khủng hoảng tiến triển nhanh chóng, nhưng kéo dài càng lâu thì thiệt hại càng sâu rộng, ông nói.
Trung Quốc gởi nhiều sinh viên đến Mỹ hơn bất cứ nước nào khác—hơn 369.000 người trong niên khóa trước, theo Viện Giáo dục Quốc tế. Hoa Kỳ gởi hơn 11.000 sinh viên đến Trung Quốc hàng năm. Mới đây, mối quan hệ trở nên căng thẳng vì những khó khăn về visa, tranh chấp thương mại và những quan ngại của Mỹ về an ninh do các sinh viên Trung Quốc gây ra.
Tổng lãnh sự Trung Quốc tại New York, ông Huang Ping, tại một cuộc họp báo ngày 4/2 nói các sinh viên từ tỉnh Hồ Bắc trở về, là tỉnh có thành phố Vũ Hán, nên trình diện các giới chức y tế để được theo dõi. Ông thúc đẩy cộng đồng quốc tế cùng nhau làm việc để chống căn bệnh này. Ông nói "Virus là kẻ thù, chớ không phải người Trung Quốc".
Tại Đức, Đại học Berlin Tự do và Viện Công nghệ Berlin đều nói không cho phép những chuyến viếng thăm từ Trung Quốc đến hay chấp thuận những chuyến đi đến Trung Quốc cho đến khi được thông báo. Trường đại học Paderborn cho biết đang xét lại bất cứ kế hoạch nào của sinh viên hay nghiên cứu sinh tiến sĩ đến Trung Quốc.
Phát ngôn viên Trường đại học Silesian, nước Cộng hòa Czech, nói trường hoãn lại những chương trình trao đổi sinh viên đối với 38 sinh viên Trung Quốc. Một vài trường khác đưa ra những hủy bỏ tương tự, nhưng Trường đại học Masaryk tại thành phố Brno của Cộng hòa Czech, cho biết sẵn sàng nhận 24 sinh viên từ Trung Quốc trong hai tuần nữa.
Hàng chục ngàn sinh viên Trung Quốc ghi danh vào các trường đại học Australia bị kẹt tại nước họ. Trường đại học Monash đã kéo dài kỳ nghỉ hè để cho sinh viên và nhân viên của trường có nhiều thời gian để trở lại. Các lớp học dự trù bắt đầu vào ngày 2/3.
Hầu hết sinh viên Trung Quốc học tại Mỹ đã nhập học khi khủng hoảng corona bùng phát, nhưng lo ngại về bệnh dịch đã khiến cho nhiều trường bỏ kế hoạch đưa sinh viên Mỹ đến Trung Quốc cho học kỳ tới.
Tại Trường đại học Arkansas, nơi Trung Quốc là điểm đến được ưa chuộng để theo học, đặc biệt là những sinh viên ngành kinh doanh, có khoảng 60 sinh viên đã có kế hoạch đến Trung Quốc bắt đầu vào tháng 5 nhưng chương trình của họ bị hủy.
Trường đại học quyết định việc này cách đây một tuần, trước khi sinh viên cam kết về tài chánh, và trường đã làm việc để dàn xếp những cơ hội đối với những phần khác của thế giới cho những sinh viên bị ảnh hưởng, bà Sarah Malloy giám đốc chương trình học tại nước ngoài và trao đổi quốc tế nói.
Những lo ngại về virus cũng làm thay đổi sinh hoạt tại trường đại học, trong đó có việc hủy bỏ lễ hội Tết Nguyên đán tại Trường đại học Akron và Trường đại học Arizona. Tuy nhiên nhiều trường đại học cho biết họ nhấn mạnh đến những phương pháp cẩn thận như rửa tay thường xuyên.
Ông Andrew Thomas, Phụ trách y tế tại trung tâm Y khoa Mexner, Trường đại học Tiểu bang Ohio, nói trường đang theo dõi tình hình nhưng cố không quá mức để không gây nên lo ngại và sợ hãi thêm, ngoài việc bảo đảm an toàn cho cộng đồng.
Trường đại học Illinois ở Urbana-Champaign, có khoảng 5.500 sinh viên Trung Quốc theo học, nói một số sinh viên từ Vũ Hán trở về nhà nghỉ đông đã chọn cách tự cô lập hay đeo khẩu trang đi học để bảo vệ các sinh viên khác. Một vài định chế yêu cầu sinh viên trở về từ Trung Quốc tự cô lập trong hai tuần.
Tại Trường đại học Northeastern, sinh viên cao học Lele Luan nói dù một số sinh viên Trung Quốc đồng học đã đeo khẩu trang trong trường ở Boston nhưng anh thấy không cần thiết.
Tại Trường đại học California, Berkley, Trung tâm Tang chuyên lo về dịch vụ y tế hồi tuần trước đã cố chia sẻ những chỉ dẫn về cách xử lý những lo âu về virus. Tuy nhiên, Trung tâm gặp phản ứng ngược khi cho rằng tình trạng sợ hãi và "sợ giao tiếp với những người có thể đến từ Á châu" là "những phản ứng bình thường".
Người Mỹ gốc Châu Á nhanh chóng bày tỏ giận dữ trên truyền thông xã hội, khiến Trung tâm xin lỗi về "bất cứ sự hiểu lầm nào có thể gây ra" và thay đổi cách dùng từ ngữ".
Theo AP
*******************
Dân Hong Kong đổ xô mua nhu yếu phẩm giữa cơn sốt corona (VOA, 07/02/2020)
Lo ngại ngày càng dâng cao tại Hong Kong vì virus corona bùng phát, tuần này cư dân Hong Kong bắt đầu cắm trại suốt đêm bên ngoài các cửa hàng để hy vọng mua được khẩu trang y tế trong khi những người khác vơ vét các nhu yếu phẩm gia dụng từ gạo cho đến giấy vệ sinh.
Khách hàng mang khẩu trang đi ngang qua một kệ giấy vệ sinh trống rỗng tại một siêu thị Hong Kong, ngày 6/2/2020
Sáng 6/2, các kệ hàng trưng bày giấy vệ sinh, giấy lau tay, khăn lau dùng trong nhà bếp, thuốc sát trùng, và những sản phẩm giấy khác tại các siêu thị Hong Kong hầu như trống rỗng. Mọi thứ được mua sạch vào đêm hôm trước, phần lớn là vì các tin đồn trên mạng rằng Trung Quốc sẽ ngưng sản xuất giấy vệ sinh trong hai tuần tới.
"Những người trẻ đi biểu tình trước đây nói họ chống Trung Quốc—bây giờ hãy xem kìa ! Nếu Trung Quốc ngưng xuất khẩu các loại vật dụng cần thiết đến đây thì chúng ta tìm ở đâu", một phụ nữ lớn tuổi la lên trước các hàng kệ trống rỗng trong một siêu thị. Bà ám chỉ những người biểu tình chống chính quyền trong vài tháng nay khi cuộc khủng hoảng chính trị diễn ra tại Hong Kong.
Người dân cũng hối hả đi mua gạo-thực phẩm căn bản của người dân Hong Kong-những gói mì và vitamin, khiến cho các kệ hàng trống trải lạ thường, dù không thiếu thịt và rau trong các cửa hàng.
"Trông như chiến tranh sắp xảy ra !" một nhân viên siêu thị nói đùa khi một hàng dài khách hàng đang đứng chờ ở quầy tính tiền. Nhiều người rời siêu thị mang theo giấy vệ sinh, giấy lau tay và những cuộn giấy dùng trong nhà bếp.
Khẩu trang, các loại hàng vệ sinh cá nhân như giấy lau tay có cồn khan hiếm trầm trọng. Nhiều tiệm thuốc tây trưng bảng "Không có khẩu trang, không có giấy lau tay có cồn hay những chất sát trùng khác".
Cửa hàng nào thông báo có khẩu trang thì ngay lập tức người ta tập trung tới xếp hàng rồng rắn. Hàng ngàn người chịu gió lạnh, cắm trại suốt đêm 4/2 bên ngoài một cửa hiệu tại Vịnh Cửu Long vì tại đây cho biết có khẩu trang mua từ Dubai.
Hiệp hội Y khoa Hong Kong ngày 6/2 cho biết ít nhất 10 bệnh viên tư phải đóng cửa tạm thời trong khi một số khác mở cửa chỉ vài giờ trong ngày vì thiếu khẩu trang y khoa, đài RTHK loan tin. Hiệp hội nói nếu vật phẩm y khoa không đến kịp, khoảng 400 bệnh viện khác có thể phải đóng cửa.
Thiếu khẩu trang y khoa
Hiệp hội cho biết mới đây đã nhận 30.000 khẩu trang do chính phủ cung cấp, nhưng chỉ đủ cho 600 bác sĩ tư, dù có hơn 1.000 bác sĩ yêu cầu.
Bác sĩ Douglas Chan, một thành viên của Hội đồng Hiệp hội được RTHK trích lời nói "Chúng tôi nói với các thành viên của chúng tôi là nếu các bạn không có đủ khẩu trang, các bạn nên giữ cho an toàn và đóng cửa bệnh viện, đừng tự đặt mình vào tình trạng nguy hiểm".
"Trong thời kỳ có bệnh SARS, đồng nghiệp của chúng ta có nhiều người chết. Một số bác sĩ tư chết vì SARS. Chúng ta hy vọng chuyện này không tái diễn tại Hong Kong", bác sĩ Chan nói ám chỉ đến vụ bùng phát triệu chứng hô hấp cấp tính trầm trọng vào năm 2003 làm hơn 800 người thiệt mạng trên toàn thế giới.
Trong khi đó, hàng trăm nhân viên bệnh viện yêu cầu chính phủ đóng cửa tất cả biên giới với Trung Quốc và cung cấp khẩu trang và quần áo bảo hộ thích ứng, tiếp tục cuộc đình công sang ngày thứ tư. Họ đe dọa tiếp tục đình công nếu giới hữu trách từ chối thương thuyết với họ.
Sáng 6/2 nhân viên y tế xếp hàng dài bên ngoài một số bệnh viện công trong thành phố, giữa lúc nhiều người chờ ký tên tham gia đình công, đài RTHK loan tin.
"Nếu không đảm bảo được an toàn cho nhân viên y tế, thì làm sao họ có thể trở lại làm việc ?" phó chủ tịch Liên minh Nhân viên Thẩm quyền Bệnh viện Ivan Lam được trích lời nói. Ông cảnh báo về tình trạng nhân viên y tế xuống tinh thần và có thể từ chức hàng loạt nếu thiếu dụng cụ bảo hộ phù hợp.
Đóng cửa biên giới
Chính quyền Hong Kong trong tuần này loan báo đóng cửa một vài cửa khẩu với Trung Quốc, nhưng một ít vẫn còn mở. Hôm 5/2, nhà chức trách nói không thực tế nếu đóng tất cả cửa khẩu nhưng sẽ cô lập trong 14 ngày đối với những người nào từ Hoa lục đến. Nhiều nhân viên y tế nói việc này không thích ứng để chặn đứng dịch bệnh và lo ngại về việc nhiều người ở Hoa lục sẽ tiếp tục đổ xô đến Hong Kong để chữa trị như đã xảy ra trong những tuần qua.
Trong khi đó, khoảng 3.600 người vẫn còn kẹt trên con tàu du lịch World Dream đang neo ở Hong Kong vì virus corona trong khi các giới chức y tế đang tìm những người khác có mặt trên tàu trong một chuyến đi trước đó.
Ngày 5/2, Trung tâm Bảo vệ Sức khỏe nói sau khi có 8 du khách từ Hoa lục có mặt trên tàu từ 19-24/1 được xác nhận bị nhiễm virus corona, trung tâm đã khám sức khỏe cho hơn 1.800 hành khách và hơn 1.800 thủy thủ đoàn trên tàu. Những người này được yêu cầu ở lại trên tàu trong khi việc kiểm tra y tế tiếp tục.
Tối ngày 5/2, ba thành viên trong thủy thủ đoàn bị sốt và được đưa đến một bệnh viện trong khi 33 thành viên thủy thủ đoàn có những triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp. Trung tâm kêu gọi những người đi tàu từ ngày 19-24/1 và đã rời tàu đến trình diện nhà cầm quyền.
Một hành khách đưa một video lên Facebook cho thấy những hoạt động vui chơi ngoài trời trên tàu phần lớn đóng cửa trong khi nhiều người ở bên trong giải khuây bằng mạt chược và nhiều người khác ở trong phòng xem TV.
Con số tử vong vì virus corona bùng phát tại Trung Quốc lên đến gần 600 hôm 6/2. Có ít nhất 230 ca được xác nhận bên ngoài Hoa lục, trong đó có 1 người chết tại Hong Kong và một người khác thiệt mạng tại Philippines.
(BTV Verna Yu)
*********************
Triều Tiên không tiếp nhận nhân viên ngoại giao nước ngoài vì virus corona (VOA, 07/02/2020)
Triều Tiên không tiếp nhận các nhà ngoại giao nước ngoài mới được cử đến Triều Tiên vào lúc nước này tăng cường các nỗ lực chế ngự virus corona. Bình Nhưỡng đã thông báo cho các tòa đại sứ về biện pháp này, theo thông tin từ tòa đại sứ Nga đăng lên Facebook và Twitter.
Nhân viên mặc quần áo bảo hộ và mang khẩu trang với bình phun thuốc sát trùng, tại sân bay Bình Nhưỡng, Triều Tiên, ngày 1/2/2020.
"Các viên chức ngoại giao cũng như các nhân viên mới không được ra vào Triều Tiên", thông báo trên Facebook ngày 4/2 cho biết.
Tòa Đại sứ Nga nói thêm là Bình Nhưỡng cô lập 15 ngày đối với những nhân viên ngoại giao nước ngoài cần vào Triều Tiên không có lý do "cần thiết" rõ rệt.
Sứ quán Nga cho biết thêm nếu họ rời nơi cô lập trước thời hạn 15 ngày, họ sẽ bị cô lập trở lại.
Tăng cường các biện pháp
Ông Ken Gause, giám đốc Chương trình Phân tích Đối thủ tại CAN, hôm 5/2 nói với đài VOA rằng Triều Tiên đang tăng cường các biện pháp để ngăn chặn virus xâm nhập vào nước này vì hệ thống y tế của họ không thể đối phó được với dịch bệnh bùng phát.
"Khuynh hướng của họ là đóng cửa", ông Gause nói tiếp. Ông nói thêm đáp ứng này là kiểu mẫu của Triều Tiên nơi giới lãnh đạo "biết là nếu lây nhiễm lọt vào trong nước thì sẽ khó mà ngăn chặn".
Ban hành các biện pháp cô lập
Triều Tiên cũng áp dụng các biện pháp cô lập đối với các nhà ngoại giao và các nhân viên các tổ chức quốc tế làm việc tại nước này và giới hạn họ trong các tòa nhà của tòa đại sứ và những khu cư trú, theo Thông tấn xã Tass của Nga.
Tass cho biết là Bình Nhưỡng cũng cấm người nước ngoài vào các khánh sạn và nhà hàng ở Triều Tiên.
Các biện pháp mới được đưa ra sau khi Triều Tiên tạm thời đóng cửa biên giới với Trung Quốc bắt đầu từ ngày 22/1 và ngưng các chuyến bay và xe lửa tới lui Trung Quốc từ hôm thứ Sáu.
Làm việc với Hàn Quốc
Sau khi tham khảo với Hàn Quốc ngày 30/1, Bình Nhưỡng đóng cửa văn phòng liên lạc liên-Triều chung với Hàn Quốc tại thị trấn Kaesong nằm trên biên giới Triều Tiên.
Tính đến ngày 5/2, Hàn Quốc báo cáo có 19 ca dương tính với virus corona.
Triều Tiên tăng cường các biện pháp giữa lúc số lây nhiễm và tử vong vì virus mới gia tăng hàng ngày tại Trung Quốc. Chưa có báo cáo ca lây nhiễm nào tại Triều Tiên.
Ông Gause nói "Các nước chuyên chế thường có hạ tầng cơ sở y tế trống rỗng và khuynh hướng tự nhiên của họ là có hành động như thế".
Yêu cầu ‘tuân thủ tuyệt đối’
Triều Tiên được cai trị bằng 3 thế hệ của triều đại Kim bằng sự kiểm soát chặt chẽ người dân kể từ năm 1945. Vào lúc chế độ phải đối phó với đe dọa của virus corona, Bình Nhưỡng kêu gọi người dân chứng tỏ "vâng phục tuyệt đối" những nỗ lực của họ, tờ báo chính thức của Triều Tiên Rodong Sinmun loan tin ngày 1/2.
Vào ngày 5/2, Thông tấn xã trung ương của nhà nước Triều Tiên KCNA cho hay hành khách vào tỉnh Jagang và Bắc Hamgyong của Triều Tiên tại vùng biên giới phía Bắc sẽ được kiểm tra tại những chốt kiểm tra.
‘Trụ sở chống dịch bệnh khẩn cấp’
Bản tin của KCNA cho biết chính phủ thành lập "những trụ sở chống dịch bệnh khẩn cấp" trên toàn quốc, "các tổ chức Đảng ở mọi cấp bậc và các giới chức y tế công cộng đang phát động một chiến dịch trong quần chúng làm việc để ngăn ngừa lây nhiễm virus corona".
Ông Robert Manning, nhà nghiên cứu kỳ cựu tại Hội đồng Đại Tây Dương nói : "Tôi nghĩ dễ dàng cho một chế độ chuyên chế như Triều Tiên có những biện pháp ngay tức thì và chặt chẽ".
Ông nói thêm, "Nhưng tôi cho rằng những nỗ lực của họ đáp ứng với đại dịch không khác gì so với những nỗ lực của Hoa Kỳ".
(BTV Ahn So-young)