Vì sao Trung Quốc gia tăng kho vũ khí nguyên tử ?
"Tại sao Trung Quốc tăng cường kho vũ khí nguyên tử ?", đó là vấn đề được Le Figaro hôm nay phân tích. Những công trình đào bới thấy được qua ảnh vệ tình tại vùng hoang mạc tây bắc Trung Quốc khiến Lầu Năm Góc phải cảnh giác. Đô đốc Charles Richard, lãnh đạo các lực lượng chiến lược Mỹ báo động trước một "đột phá chiến lược" đáng kinh ngạc.
Hỏa tiễn đạn đạo DF-41 trong cuộc diễn binh ở Bắc Kinh ngày 01/10/2019 nhân kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. AP - Mark Schiefelbein
Trước hết, Trung Quốc gia tăng kho vũ khí nguyên tử bằng cách nào ?
Hiện nay Bắc Kinh đang xây dựng trên 250 xi-lô phục vụ cho việc phóng hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa (ICBM), chủ yếu ở Cam Túc và Tân Cương. Theo báo cáo của Lầu Năm Góc, quân đội Trung Quốc muốn tăng gấp ba số đầu đạn nguyên tử, từ 350 lên 1.000 vào năm 2030, nại cớ còn thua kém Hoa Kỳ (5.500), Nga (6.500), cho dù đã vượt qua Pháp (290).
Chế độ cộng sản Trung Quốc luôn giữ bí mật, nhưng không còn che giấu quyết tâm tăng cường sức mạnh nguyên tử. Chuyên gia quân sự Tống Trung Bình (Song Zhongping) nói rằng nhất quyết phải đối phó với Mỹ, gia tăng năng lực phóng hỏa tiễn không chỉ trên mặt đất mà cả dưới biển.
Hải quân Trung Quốc vốn có số lượng chiến hạm nhiều hơn Mỹ, vừa công bố phiên bản tàu ngầm nguyên tử phóng hỏa tiễn (SNLE) Jin 094 có khả năng tàng hình cao hơn, có thể tấn công vùng duyên hải Hoa Kỳ, trong khi chờ đợi thế hệ mới hơn là Jin 096. Trên không, Bắc Kinh cho oanh tạc cơ chiến lược H-6 có thể mang hỏa tiễn đạn đạo bay đến tận vùng nhận diện phòng không Đài Loan, thậm chí cả loại hỏa tiễn siêu thanh – theo báo chí nhà nước, trong khi các chuyên gia chờ đợi oanh tạc cơ tàng hình H-20 xuất đầu lộ diện trong tương lai. Đây là sự gia tăng chưa từng thấy kể từ thời chiến tranh lạnh, cả về số lượng lẫn chất lượng.
Câu hỏi thứ hai : Việc thử nghiệm hỏa tiễn siêu thanh liệu có làm thay đổi cán cân chiến lược ?
Tháng 7/2021, Financial Times tiết lộ Trung Quốc âm thầm cho hỏa tiễn bắn đi một tàu lượn siêu thanh có vận tốc cao hơn Mach 5 (6.100 km/h) mang theo một đầu đạn nguyên tử. Thiết bị này đã bay vòng quanh thế giới, sau khi thả một hỏa tiễn xuống Biển Đông, cách mục tiêu "vài chục kilomet". Nhà nghiên cứu Triệu Thông (Zhao Tong) của trung tâm Carnegie-Thanh Hoa ở Bắc Kinh nói rằng thử nghiệm này không ảnh hưởng đến thăng bằng chiến lược, vì ICBM vẫn hiệu quả hơn trong việc tấn công quy mô. Tuy nhiên khi kết hợp một hệ thống vũ khí trên quỹ đạo tầng thấp (FOBS) với khả năng cơ động của tàu lượn, Trung Quốc đã đa dạng hóa kho vũ khí chiến lược để gây bất ngờ. Cũng theo ông Triệu, lợi ích chính là tính cơ động, giúp thiết bị siêu thanh khó bị phát hiện hơn ở tầm thấp, cho thấy Bắc Kinh quyết tâm tạo tâm lý bất ổn cho lực lượng phòng không Mỹ.
Câu hỏi thứ ba : Có phải Trung Quốc đang thay đổi quan điểm về nguyên tử ?
Về mặt chính thức, Trung Quốc nói rằng vẫn trung thành với nguyên tắc răn đe tối thiểu, chủ yếu là phòng vệ. Nhưng việc tăng cường, đa dạng hóa kho vũ khí cho thấy Bắc Kinh tỏ ra nhập nhằng, thiên về công hơn thủ. Chuyên gia Mathieu Duchâtel của Viện Montaigne chỉ ra nguy cơ leo thang, với việc Trung Quốc có xu hướng đáp trả lập tức nếu bị tấn công. Bắc Kinh vẫn lo sợ bị bao vây, với nỗi ám ảnh vào cuối nhiệm kỳ Donald Trump là Mỹ sẽ bất ngờ giáng đòn. Việc triển khai hệ thống chống hỏa tiễn THAAD ở Hàn Quốc năm 2016, các mạng lưới liên minh AUKUS và Quad cũng làm Trung Quốc lo ngại.
Trong cuộc đối đầu lâu dài với Washington, đất nước của Binh pháp Tôn Tử muốn cạnh tranh trên trường quốc tế, đặc biệt ở Châu Á-Thái Bình Dương. Chuyên gia Triệu Thông cho rằng cũng như Liên Xô cũ, Trung Quốc gia tăng vũ khí chiến lược để được coi như ngang hàng với Hoa Kỳ.
Việc tăng năng lực tấn công nguyên tử có nhằm xâm lược Đài Loan ?
Tuy Tập Cận Bình miệng nói hòa bình, nhưng quân đội Trung Quốc vẫn chuẩn bị cho việc đổ bộ lên hòn đảo, mà cản ngại duy nhất là khả năng Mỹ can thiệp. Theo ông Duchâtel, việc sử dụng vũ khí nguyên tử không nằm trong kế hoạch tác chiến, nhưng đóng vai trò gián tiếp răn đe để Washington không đến giải cứu Đài Loan. Một tình trạng thăng bằng chiến lược giúp Bắc Kinh có thể chọn giải pháp tấn công ở eo biển, hỏa tiễn Trung Quốc đe dọa lãnh thổ Mỹ khiến Nhà Trắng phải cân nhắc trước khi lao vào cuộc xung đột để bảo vệ Đài Bắc.
Washington và Bắc Kinh có thể tránh được một cuộc chạy đua vũ trang ?
Ông Triệu Thông cảnh báo, thái độ cương quyết của Bắc Kinh cùng với sự mập mờ trong ý định tạo ra những nghi ngờ, nuôi dưỡng bóng ma chạy đua vũ trang giữa hai cường quốc. Trước nguy cơ này, Joe Biden đã đề nghị Tập Cận Bình "thảo luận về ổn định chiến lược" trong cuộc họp trực tuyến hôm 15/11.
Washington muốn kéo Trung Quốc vào bàn đàm phán, nhưng bị từ chối như thường lệ. Tống Trung Bình nói rằng Mỹ và Nga cần phải thương lượng với nhau trước để cắt giảm vũ khí, sau đó Trung Quốc mới tham gia.
Trong khi chờ đợi, chính quyền Biden muốn lập các kênh thông tin để tránh trước rủi ro, vì không có "đường điện thoại đỏ chiến lược" nào giữa Nhà Trắng và Trung Nam Hải. Theo South China Morning Post, bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin có thể có cuộc điện đàm đầu tiên với Hứa Kỳ Lượng (Xu Qiliang), phó chủ tịch Quân ủy trung ương trong tháng Giêng để đặt ra những cơ sở cho đối thoại.
Một năm sau vụ Capitol : Trump hy vọng quay lại, Biden yếu thế
Một năm sau vụ tấn công điện Capitol, cựu tổng thống Donald Trump vẫn có hy vọng quay lại Nhà Trắng. Chính phủ Pháp quyết tâm thúc đẩy hộ chiếu vac-xin trước làn sóng biến thể Omicron, Apple có giá trị kỷ lục 3.000 tỉ đô la, đó là những đề tài được báo chí Pháp chú ý hôm nay 05/01/2022.
Le Mondephân tích "Một năm sau, dân chủ Mỹ trước vết phỏng ngày 6 tháng Giêng", nhật báo thiên tảLibérationchạy tựa trang nhất "Một năm sau vụ Capitol, nền dân chủ Mỹ gặp nguy hiểm". Tờ báo cánh hữuLe Figarocho rằng "Nước Mỹ chia rẽ hơn bao giờ hết, một năm sau vụ tấn công Capitol", nhưng "ông Trump giữ ảnh hưởng lớn nơi đảng Cộng hòa và chuẩn bị quay lại".
Vụ xâm nhập điện Capitol ngày 06/01/2021 có thể là hồi kết cho bất kỳ chính khách nào khác. Khi rời Nhà Trắng hôm 20/01, ngày Joe Biden đăng quang, chỉ có một ít ủng hộ viên trung thành chào đón ông đi Florida. Người ta cho rằng Donald Trump sẽ bị quên lãng, ở nơi ông về hưu, trang trại Mar-a-Lago. Nhưng ngược lại, chưa đầy một năm sau khi thất cử, Trump lại là lãnh đạo đảng Cộng hòa, và được cho là một ứng cử viên nhiều hy vọng trong cuộc bầu cử tổng thống 2024.
Ông tổ chức họp báo vào đúng ngày kỷ niệm 06/01 để trình bày sự kiện theo ý của mình, coi như một trắc nghiệm lòng trung thành cho các đại biểu dân cử đảng Cộng hòa. Cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2022 cũng được coi như một cuộc trưng cầu dân ý về ảnh hưởng của Donald Trump. Một thăm dò mới đây của Wall Street Journal cho biết 81% cử tri Cộng hòa ủng hộ Trump, và 57% cho rằng cuộc bầu cử tổng thống 2021 là gian lận.
Trong khi đó Joe Biden là một "tổng thống đang yếu thế tại một đất nước bị chia rẽ hơn bao giờ hết", theo Libération. Ông không đoàn kết được mọi người như đã nói hôm nhậm chức, và dù có được vài thành công, Biden phải chịu đựng sự bất hòa trong đảng Dân chủ và sự tấn công của đảng Cộng hòa.
Apple trị giá trên 3.000 tỉ đô la, lập kỷ lục chứng khoán
Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos chú ý đến sự kiện tài sản vốn hóa của Apple vượt quá 3.000 tỉ đô la từ tối thứ Hai 03/01, lần đầu tiên trong lịch sử thị trường chứng khoán. Trong bài xã luận "Apple, một hỏa tiễn trên quỹ đạo", tờ báo nhận định con số có vẻ không tưởng đối với một công ty duy nhất, tương đương với GDP của cả nước Pháp hoặc Anh, gấp 8 lần người cạnh tranh Samsung.
Sau khi đạt 1.000 tỉ đô la vào năm 2018, tức 38 năm kể từ khi Steve Jobs thành lập ra doanh nghiệp từ ga ra xe của cha mẹ ông, Apple trong hai năm gần đây càng tăng trưởng mạnh mẽ, có thể so sánh với tốc độ hỏa tiễn. Trong chưa đầy 50 năm, Apple đã có những sáng tạo làm nên cuộc cách mạng trong nhiều ngành. Đó là Apple II, máy tính cá nhân đầu tiên được bán ra hàng loạt ; Macintosh, được lăng xê bằng một chiến dịch quảng cáo lịch sử ; iPod làm đảo lộn kỹ nghệ âm nhạc ; iPhone, một thành công không ai chối cãi được ; và Apple Watch, tiện dụng cho lãnh vực y tế.
Đại dịch Covid đã góp phần, và không ai hình dung hiện tượng làm việc từ xa, mua sắm và các loại dịch vụ trên mạng sẽ biến mất. Nhu cầu máy định, điện thoại di động, đồng hồ kết nối internet… tinh tế hơn ngày càng cao, chưa kể Metaver và Web 3 trong tương lai. Cuộc chạy đua về sức mạnh của công cụ và mạng tăng cao và nhờ 5G, nhiều lãnh vực kinh tế nhanh chóng áp dụng được các công nghệ mới. Các kỹ sư chờ đợi loại kính thực tế ảo đang được Apple nghiên cứu, trông cậy vào quỹ đạo của chiếc hỏa tiễn này.
Le Monde nhắc lại khi nhà sáng lập Steve Jobs qua đời vì ung thư ngày 05/10/2011, không mấy ai tin người kế tục Tim Cook có thể thành công tương tự. Vào lúc đó, Apple trị giá 380 tỉ đô la và tin rằng đã đạt đỉnh. Nhưng ông Cook biết quản lý một thị trường điện thoại cao cấp đang tới hồi bão hòa. Dù gặp khó khăn về vận chuyển, cung ứng, phiên bản mới nhất iPhone 13 vẫn bán rất chạy cũng như nhiều loại phụ tùng ; 750 triệu người đăng ký dùng các dịch vụ âm nhạc, video, tài chính, thể dục. Đáng ngạc nhiên là tại một Trung Quốc tự cô lập và chống Mỹ, doanh số Apple ở Hoa lục lại tăng 70% trong năm 2021. Tuy nhiên "cái cây cao nhất vẫn không thể vươn tới trời", thị trường Trung Quốc mong manh và dịch vụ cũng đang bão hòa. Apple hiện chưa bị cơn say đỉnh cao, nhưng sự giàu có của tập đoàn này đã làm người ta phải chóng mặt.
2021, năm kỷ lục về thuyền nhân
Một kỷ lục khác của năm 2021 thuộc về lãnh vực nhập cư : trong năm qua, số thuyền nhân bị thiệt mạng và mất tích khi tìm cách vào Châu Âu cao chưa từng thấy.
Mới đây vào dịp Noel, 28 người đã bị chết đuối vì đắm tàu trên biển Manche trong đó có một người Việt, chỉ vài ngày sau cái chết của 160 di dân khác ngoài khơi Libya. Tổng cộng trong năm 2021 có đến 1.506 thuyền nhân mất mạng trên Địa Trung Hải. Số khác may mắn hơn : 67.480 người vào được Châu Âu bằng đường biển, và tính chung mọi con đường nhập cư, trên 114.500 di dân đã thành công, đi bằng đường Hy Lạp, Tây Ban Nha, Cyprus, Malta.
Năm 2021 được đánh dấu bởi sự bùng nổ di dân vượt biển Manche (28.395) bất chấp lưu thông dày đặc và dòng nước lạnh giá. Sở dĩ nhiều người liều mình ra biển là vì các ngả khác như cảng Calais và Eurotunnel bị tắc. Họ cố sang Anh để tránh quy định Dublin – phải đăng ký xin tị nạn ở quốc gia đầu tiên – do Anh không còn thuộc Liên Hiệp Châu Âu nên không bị gởi trả lại nước Châu Âu nào. Bên cạnh đó còn do Belarus mở cửa cho di dân để gây áp lực với Châu Âu, Maroc cũng sử dụng loại vũ khí này để đẩy người tị nạn sang Tây Ban Nha.
Dân đổ xô đi xét nghiệm, Pháp tốn 1 tỉ euro trong tháng 12
Đối mặt với đợt dịch thứ năm, đã có khoảng 30 triệu xét nghiệm được tiến hành trong tháng 12/2021, với sự hợp tác chặt chẽ với lãnh vực tư nhân, khiến chính phủ Pháp phải thanh toán 1 tỉ euro. Nối tiếp biến thể Delta, Omicron đổ bộ khiến kể từ Noel, mỗi ngày có trên 200.000 ca dương tính mới.
Les Echos cho biết dự luật hộ chiếu vac-xin sẽ gia tăng trừng phạt những ai gian dối – tính đến cuối tháng 12, bộ Nội Vụ đã phát hiện được trên 180.000 giấy dỏm. Nếu dùng giấy chứng nhận của người khác sẽ bị phạt từ 135 đến 1.000 euro ; còn nếu xài giấy giả số tiền phạt có thể lên đến 75.000 euro và năm năm tù. Tuy nhiên chính phủ sẽ khoan hồng với những người biết "đoái công chuộc tội" bằng cách đi tiêm mũi đầu tiên trong vòng 30 ngày. Còn nếu chưa kịp đi chích ngừa đã bị nhiễm virus ? Nhà nước cũng tỏ ra thông cảm : thời hạn trên đây chỉ tính từ ngày có thể tiêm chủng.
Thụy My