Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Châu Á

23/12/2022

Trung Quốc lén chiếm và củng cố những bãi đá ngầm tại Trường Sa

RFA - VOA

Tình huống mới trên Biển Đông

Trường Sa, RFA, 23/12/2022

Trung Quốc lại lén lút bồi lấp ở Trường Sa

Tờ Bloomberg mới gần đây cho hay Trung Quốc đang tiến hành hoạt động xây dựng trên một số thực thể không có người ở trên Biển Đông [1]  . Bốn thực thể mà Trung Quốc đang cho xây dựng một cách lén lút, bao gồm đá Ba đầu, đá Tri Lễ, đá An Nhơn và đá Én đất.

biendong1

Hình chụp đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa - AMTI

Đá Ba Đầu (tên tiếng Anh : Whitsun Reef) là một phần của hệ thống rạn san hô được gọi là cụm Sinh Tồn bao gồm khoảng 20 cấu trúc địa hình thuộc quần đảo Trường Sa đang có tranh chấp. Các cấu trúc địa hình trong cụm Sinh Tồn là đối tượng của các tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc, Việt Nam và Philippines.

Năm 2020, Philippines đã tố cáo Trung Quốc điều rất nhiều tàu cá xung quanh Đá Ba Đầu.

Về mặt pháp lý, nếu đá Ba Đầu là một đảo nổi trên mặt nước khi thủy triều lên, thì nó sẽ được coi là một đá với lãnh hải riêng rộng 12 hải lý. Nếu đá Ba Đầu là bãi cạn lúc chìm lúc nổi và nằm trong lãnh hải rộng 12 hải lý của một hòn đảo tranh chấp thuộc cụm Sinh Tồn, thì nó sẽ thuộc về nước có lãnh hải bao trùm nó.

Hiện nay, đảo Sinh Tồn Đông (do Việt Nam quản lý) được cho là một đảo nổi trên mặt nước khi thủy triều lên. Đá Ba Đầu dường như nằm trong lãnh hải rộng 12 hải lý của đảo Sinh Tồn Đông đang có tranh chấp chủ quyền. Do đó, chủ quyền đối với đá Ba Đầu sẽ thuộc về quốc gia cuối cùng có chủ quyền đối với đảo Sinh Tồn Đông.

Việt Nam đã quản lý liên tục trên cụm đảo Sinh Tồn từ năm 1974 (đối với đảo Sinh Tồn) và năm 1978 (đối với đảo Sinh Tồn Đông), 2 đảo này đều là các thực thể nổi được phép mở lãnh hải 12 hải lý bao gồm toàn bộ cụm đảo Sinh Tồn.

Do đó, Việt Nam hoàn toàn có đủ căn cứ pháp lý khẳng định chủ quyền và quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các thực thể trong cụm đảo Sinh Tồn.

Tên gọi tiếng Anh của đá Tri Lễ chưa rõ ràng. Theo trang Nghiencuubiendong thì tên tiếng Anh của đá Tri Lễ là Sandy Cay [2]  . Nhưng theo một tài liệu của Philippines thì Sandy Cay lại là tên tiếng Anh của đá Hoài An - cũng là một thực thể gần đó [3] .

Sandy Cay nằm trong cụm Thị Tứ, trong đó Thị Tứ là thực thể lớn nhất, đang nằm dưới sự kiểm soát của Philippines.

Sandy Cay là một phần của Cụm Thị Tứ ở khu vực tây bắc của quần đảo Trường Sa. Cụm Thị Tứ bao gồm hai đảo san hô vòng. Đảo san hô phía đông bao gồm hai rạn san hô hoàn toàn chìm dưới nước. Đảo san hô phía tây bao gồm đảo Thị Tứ và một số bãi cát, một trong số đó là Sandy Cay. Đảo Thị Tứ và Sandy Cay là những thực thể nổi lên kể cả khi thủy triều lên cao. Các bãi cát khác hoặc là các thực thể ngập nước hoàn toàn hoặc là các bãi nổi khi thủy triều xuống thấp. Về mặt pháp lý, Sandy Cay được coi là một đá.

Tình hình đáng báo động khi các báo cáo xuất hiện vào tháng 8 năm 2017 cho biết các tàu Trung Quốc đã xuất hiện gần đó và dường như sẵn sàng chiếm giữ thực thể này [4]  . Nhưng Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Zhao Jianhua đảm bảo với Tổng thống Duterte vào thời điểm đó rằng Trung Quốc "không xây dựng bất cứ thứ gì" trên bãi cát.

Tuy nhiên, vào tháng 9/2017, Đại sứ Zhao tuyên bố, không giải thích chi tiết, rằng vụ việc đã "được giải quyết thành công thông qua các kênh ngoại giao".

Sau đó vào tháng 11/2017, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana tiết lộ rằng Philippines trên thực tế đã cố gắng xây dựng nơi trú ẩn cho ngư dân trên đảo Sandy Cay vào đầu năm đó. Trung Quốc phản đối nỗ lực này và Philippines đã rút binh lính khỏi bãi cát. Không có cấu trúc nào được xây dựng, nhưng nỗ lực này có thể đã khiến Trung Quốc triển khai các cuộc tuần tra tới Sandy Cay, dẫn đến việc các tàu Trung Quốc nhìn thấy gần bãi cát vào tháng 8/2017 [5] .

Vào tháng 4/2019, Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago Sta. Romana cũng tiết lộ rằng Philippines và Trung Quốc trước đó đã đạt được một "thỏa thuận tạm thời" để giữ cho Sandy Cay không có người ở. Đây có thể là thỏa thuận mà hai nước đạt được vào tháng 9/2017 [6] .

Năm 2019, Philippines lại tố cáo 275 tàu Trung Quốc xuất hiện gần Thị Tứ, nhưng chủ yếu nhắm vào Sandy Cay [7] .

Năm 2021, Thẩm phán Carpio đã cáo buộc chính quyền Duterte để mất Sandy Cay vào tay Trung Quốc giống như số phận của Bãi cạn Scarborough trước đó [8] . Tuy nhiên, chính quyền Philippines đã phủ nhận vấn đề này.

Đá An Nhơnhoặc có tên gọi khác là cồn san hô Lan Can (tên tiếng Anh là Lankiam Cay). Đá An Nhơn là một thực thể nằm trong cụm Loại Ta. Hiện nay Philippines đang chiếm hữu Loại Ta. Theo Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) thì Loại Ta chỉ là đá [9]  , theo Trung tâm Luật quốc tế của đại học Quốc gia Singapore thì đá An Nhơn là một trong 3 đụn san hô luôn chìm dưới mực nước biển và không có công trình gì ở đó, tính đến năm 2014 [10] .

Đá Én Đất (tên tiếng Anh là Eldad Reef) là một rạn san hô thuộc cụm Nam Yết của quần đảo Trường Sa. Đá này có kích thước lớn nhất cụm, nằm tại cực đông của cụm và cách đá Núi Thị khoảng 7 hải lý (13 km) về phía đông-đông nam.

Theo thông tin của Trung tâm Luật quốc tế NUS dựa trên quan sát hình ảnh vệ tinh năm 2015 thì đá Én Đất dường như là bãi lúc chìm lúc nổi, và chưa có xây dựng gì bên trên [11] .

Báo chí Việt Nam trích dẫn lại từ báo Philippines cho biết, năm 2014 Trung Quốc đã có hành động cải tạo và bồi lấp Én Đất [12] .

Một bài báo Việt Nam cho biết : Trung Quốc đã thực hiện nhiều hoạt động xâm phạm đá Ba Đầu từ các năm 1992 (dự định đổ bộ) cho đến 2014 (thả vật thể lạ đóng vai trò phao chủ quyền), 2016 (neo đậu tàu lớn và thả các tốp ngư dân đi thuyền nhỏ vào đánh bắt hải sản) nhưng đều bị Hải quân Việt Nam cử các xuồng chủ quyền ra xua đuổi, thu hồi vật thể lạ. Việt Nam còn duy trì động thái chống tiếp cận các đảo không người như vậy ở đá Én Đất, bãi Bàn Than..., qua đó thấy rõ các thủ đoạn tái diễn từ phía Trung Quốc [13] .

Với các thông tin về hành động bồi lấp của Trung Quốc tại Trường Sa như vậy, đây là động thái chưa từng có nằm trong mưu đồ lâu dài của Bắc Kinh hòng củng cố các yêu sách đối với lãnh thổ tranh chấp tại khu vực giao thương toàn cầu trọng yếu này.

Trong khi Trung Quốc trước đây đã xây dựng các rạn san hô, đảo và khối đất tranh chấp ở khu vực mà họ đã kiểm soát từ lâu — và quân sự hóa chúng bằng các cầu cảng, đường băng và cơ sở hạ tầng khác. Nhiều quan chức phương Tây đã cảnh báo rằng hoạt động xây dựng mới nhất của Bắc Kinh cho thấy âm mưu thúc đẩy việc lập một nguyên trạng mới, cho dù còn quá sớm để biết liệu Trung Quốc có tìm cách quân sự hóa chúng hay không.

biendong2

Một số trong tổng số hơn 200 tàu Trung Quốc neo đậu ở khu vực gần đảo Đá Ba Đầu ngày 7/3/2021

Philippines lo ngại lên tiếng

Bộ Ngoại giao Philippines đã lập tức đưa ra tuyên bố : "Chúng tôi hết sức lo ngại vì những hoạt động như vậy trái với cam kết tự kiềm chế của Tuyên bố Ứng xử về Biển Đông và Phán quyết Trọng tài năm 2016" [14] .

Tuy nhiên, Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines lại cho rằng bài báo trên Bloomberg là "tin giả" và viện dẫn trang web SCS Probing Initiative (SCSPI) - một dự án của Bắc Kinh để tuyên truyền về Biển Đông, để chứng minh quan điểm của mình.

SCSPI đã mô tả hoạt động cải tạo bị cáo buộc của Trung Quốc tại ít nhất bốn thực thể ở Biển Đông là "tin giả 100%".

"Thứ nhất, trong số bốn thực thể được đề cập (trong bài báo của Bloomberg), tất cả đều là các bãi cát và hình dáng của 4 thực thể này đều tự nhiên thay đổi hàng năm", SCSPI cho biết. "Thứ hai, Sandy Cay đang bị Việt Nam chiếm đóng. Thật nực cười khi đổ lỗi cho Trung Quốc" [15] .

Tuy nhiên, đây chỉ là cách giải thích vụng về từ phía các chuyên gia Trung Quốc. Trên bài báo của Bloomberg, họ đã kèm theo cả hình ảnh chụp từ vệ tinh đối với các thực thể này, sự thay đổi cấu trúc của các thực thể này có thể thấy rõ là có bàn tay của con người, chứ không phải dấu vết của tự nhiên. Ngoài ra, không biết các chuyên gia của SCSPI không có kiến thức hay là "lập lờ đánh lận con đen" khi khẳng định Việt Nam đang chiếm hữu Sandy Cay. Như đã trình bày ở trên, Sandy Cay là thực thể không có người nào ở trên đó. Còn thực thể mà Việt Nam đang chiếm hữu là Sơn Ca (tiếng Anh là Sand Cay).

Chưa kể, hồi đầu tháng 12, hàng chục tàu Trung Quốc được cho là do lực lượng dân quân biển của họ điều khiển ở Biển Tây Philippines đã di chuyển gần hơn đến Palawan trong những tháng gần đây, bao gồm cả vùng biển gần các địa điểm của kế hoạch thăm dò năng lượng chung Philippines-Trung Quốc bị hủy bỏ, một quan chức quân sự hàng đầu của Philippines đã cho biết [16] .

biendong3

Tàu cá của Trung Quốc tại đá Ba Đầu, quần đảo Trường Sa hôm 23/3/2021. Ảnh Maxar/AP

Việt Nam cần làm gì ?

Với các hành động này cho thấy Trung Quốc đang muốn thay đổi hiện trạng theo cách có lợi cho họ. Chính vì vậy, Việt Nam cần phải cùng Philippines và các quốc gia Biển Đông khác "giữ nguyên hiện trạng" thông qua các hoạt động ngoại giao, công luận quốc tế, cũng như sức mạnh sẵn có, không thể xảy ra việc thay đổi hiện trạng các thực thể này. Vì điều này sẽ dẫn đến các bất lợi cho tất cả các quốc gia, ngoại trừ Trung Quốc.

Thứ hai, Việt Nam cũng cần có kế hoạch cụ thể cho việc đặt tên cho các thực thể trên biển Đông thuộc quần đảo Trường Sa, đồng thời công bố rộng rãi các tên gọi này để thống nhất cũng như khẳng định chủ quyền của Việt nam ở đây. Có rất nhiều tên gọi và cách gọi không thống nhất với nhau đối với các thực thể này.

Thứ ba, Việt nam cần công bố rộng rãi các thông tin về các thực thể này, để cho công chúng trong nước và thế giới hiểu rõ vấn đề. Điều này sẽ có lợi cho Việt Nam nhiều hơn. Cho đến nay, mặc dù phía Philippines đã chính thức lên tiếng về vấn đề này, nhưng Việt Nam thì vẫn đang "án binh bất động".

Lê Trường Sa

Nguồn : RFA, 23/12/2022

[1] https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-20/china-accused-of-building-on-unoccupied-reefs-in-south-china-sea ?leadSource=uverify wall

[2] https://nghiencuubiendong.vn/quan-dao-truong-sa.44068.anews

[3] https://maritimereview.ph/the-controversy-surrounding-sandy-cay-examining-the-public-evidence/

[4] https://www.philstar.com/headlines/2017/08/19/1730865/carpio-china-virtually-occupying-sandy-cay

[5] https://maritimereview.ph/the-controversy-surrounding-sandy-cay-examining-the-public-evidence/

[6] https://maritimereview.ph/the-controversy-surrounding-sandy-cay-examining-the-public-evidence/

[7] https://www.eurasiareview.com/27052019-the-standoff-at-sandy-cay-in-the-south-china-sea-analysis/

[8] https://opinion.inquirer.net/140175/tiny-sandy-cay-reveals-the-big-lie

[9]https://amti.csis.org/dao-loai-ta/?lang=vi

[10] https://cil.nus.edu.sg/wp-content/uploads/2016/06/Loaita-Bank-Lankiam-Reef-Final.pdf

[11] https://cil.nus.edu.sg/wp-content/uploads/2017/08/Tizard-Bank-Eldad-Reef-Final.pdf

[12] https://soha.vn/quoc-te/philippinesbao-cao-mat-ve-hoat-dong-trai-phep-cua-tq-o-truong-sa-20140613130247535rf20140613130247535.htm

[13] https://congan.com.vn/tin-chinh/thay-gi-qua-viec-trung-quoc-dua-luc-luong-dan-quan-bien-tien-vao-bien-dong_109436.html

[14]https://www.philstar.com/headlines/2022/12/21/2232369/philippines-concerned-over-report-chinas-construction-activities-spratlys?utm_medium=twitter&utm_source=dlvr.it

[15] https://www.manilatimes.net/2022/12/22/news/ph-concerned-over-china-reclamation/1871204

[16]https://globalnation.inquirer.net/208965/chinese-militia-vessels-coming-closer-to-palawan

****************************

CSIS : Vit Nam m rng ‘đáng k’ Trường Sa

VOA, 15/12/2022

Vit Nam đã tiến hành m rng đáng k công vic no vét và bi đp ti mt s tin đn Bin Đông trong na cui năm nay, cho thy ý đnh cng c thêm nhiu các tuyên b ch quyn ca mình vùng Bin Đông có tranh chp, theo Trung tâm Nghiên cu Chiến lược Quc tế (CSIS).

biendong4

Hình nh v tinh ca Trung tâm Nghiên cu Chiến lược Quc tế (CSIS) ca M cho thy vic m rng các đo mà Vit Nam chiếm gi Trường Sa.

Báo cáo mi đưa ra ca CSIS, có tr s Washington DC ca M, nói rng vic m rng ca Vit Nam qun đo Trường Sa, nơi Trung Quc và các nước khác trong khu vc cũng có tranh chp ch quyn, đã to ra khong 170ha đt mi và nâng tng din tích mà Vit Nam đã m rng trong thp k qua lên gn 220ha.

Da trên các hình nh chp t v tinh thương mi, chương trình Sáng kiến Minh bch Hàng hi châu Á (AMTI) ca CSIS cho biết các hot đng mà Vit Nam tiến hành bao gm m rng công vic bi đp ti bn thc th và no vét ti năm thc th khác.

"Quy mô ca hot đng bi đp, mc dù vn còn kém xa so vi hơn 3.200 mu (gn 1.230ha) đt do Trung Quc m rng t năm 2013 đến 2016, đã ln hơn đáng k so vi nhng n lc trước đây ca Vit Nam và cho thy mt đng thái ln nhm cng c v thế ca Vit Nam Trường Sa",báo cáo viết.

Vit Nam chưa có phn ng gì trước nhng thông tin t bn báo cáo ca trung tâm nghiên cu M. VOA đã gi yêu cu bình lun ti B Ngoi giao Vit Nam.

Báo cáo cho biết phm vi ca hot đng bi đp ti 4 đo Nam Yết, Phan Vinh, Sơn Ca và Tiên N "đã m rng đáng k" k t khi AMTI ghi nhn hi tháng 7.

Vit Nam bt đu no vét và bi đp mi ti Nam Yết, Phan Vinh và Sơn Ca t tháng 10/2021, theo AMTI. Phát hin ca AMTI trong báo cáo mi cho thy các tin đn c va ca Vit Nam ti ba đo này đang được m rng vi quy mô ln, vi mt cng no vét có kh năng tiếp nhn các tàu ln hơn được thiết lp ti Nam Yết và Phan Vinh.

C Nam Yết, rng 47ha, và Phan Vinh, rng 48ha, đu ln hơn đo Trường Sa 39ha, nơi tng là tin đn ln nht ca Vit Nam. Theo AMTI, Đá Tiên n, nơi trước đy ch có hai cu trúc đt súng nh, hin có 26ha đt nhân to.

Báo cáo nói rng Vit Nam đã dùng tàu no vét v sò đ xúc các phn ca rn san hô nông và lng đng trm tích đ bi đp, mt quá trình, mà theo AMTI, ít gây phá hoi hơn so vi vic no vét bng máy ct-hút mà Trung Quc s dng đ xây dng các đo nhân to.

"Tuy nhiên, các hot đng no vét và bi đp ca Vit Nam trong năm 2022 là đáng k và cho thy ý đnh cng c ln các thc th mà nước này chiếm đóng Trường Sa", AMTI nói trong báo cáo.

Vin nghiên cu ca M cho rng còn phi xem các tin đn m rng này s có nhng cơ s h tng gì.

"Liu Trung Quc và các bên có tuyên b ch quyn có phn ng hay không và mc đ nào s còn phi ch xem", báo cáo ca AMTI viết.

Trung Quc tuyên b ch quyn hu hết Bin Đông vi cái gi là ường 9 đon" mà nước này đơn phương đưa ra nhưng đã b Tòa Trng tài Quc tế La Haye bác b trong v kin ca Philippines cách đây 6 năm. Trung Quc đã thiết lp nhiu tin đn quân s trên các đo nhân to mà nước này xây dng. Vic quân s hóa Bin Đông ca Trung Quc đã b M, Vit Nam và nhiu nước phn đi.

Ngoài Vit Nam và Trung Quc, các nước trong khu vc, gm Đài Loan, Malaysia, Philippines và Brunei cũng có tuyên b ch quyn chng ln trên vùng bin giàu tài nguyên và có tuyến đường thy quan trng ca thế gii.

Mt kho sát ca CSIS đưa ra trước đây nói rng Vit Nam đã âm thm nâng cp vic xây dng các cơ s vt cht qun đo Trường Sa nhưngkhông có ý đnh quân s hóa trên vùng Bin Đông như Trung Quc.

Vit Nam hin đang chiếm c khong 50 tin đn tri rng trên 27 thc th xung quanh qun đo Trường Sa. Trong s đó, theo AMTI, ch có 10 có th được gi là đo nh trong khi phn còn li là các bãi đá ngm nm bên dưới mt nước.

Nguồn : VOA, 15/12/2022

******************************

Philippines quan ngi tàu Trung Quc ‘tràn ngp’ Đá Khúc Giác và Bãi Sa Bin Bin Đông

Reuters, VOA, 14/12/2022

B trưởng Quc phòng Philippines hôm th Tư (14/12) nói báo cáo v s hin din ca hàng chc tàu Trung Quc trong vùng bin tranh chp Bin Đông là hành đng "không th chp nhn được" và vi phm ch quyn ca nước này.

biendong5

Lc lượng Tun Duyên Phillipines theo dõi các Trung Quc Bãi Sa Bin vào ngày 27/4/2021.

"Mnh lnh ca tng thng đi vi b rt rõ ràng, là chúng tôi s không t b mt tc vuông nào ca lãnh th Philippines", ông Jose Faustino, quan chc ph trách ti B Quc phòng cho biết trong mt tuyên b.

Ông nói thêm rng nước này "rt quan ngi" đi vi "báo cáo v s xut hin dày đc ca các tàu Trung Quc Đá Khúc Giác và Bãi Sa Bin Bin Đông.

Phát biu ca ông Faustino được đưa ra sau mt bài báo tun trước trên t Philippine Daily Inquirer, trong đó mt ch huy quân đi Philippines xác nhn s hin din ca các tàu Trung Quc được cho là do dân quân điu khin khu vc bãi đá trên k t đu năm nay.

"Các đường dây đ đi thoi ca chúng tôi vn m", ông Faustino nói. "Tuy nhiên, chúng tôi khng đnh rng các hot đng vi phm ch quyn, quyn ch quyn và quyn tài phán ca chúng tôi cũng như phá hoi hòa bình và n đnh ca khu vc là không th chp nhn được".

Philippines đã thng v kin trng tài mang tính bước ngot vào năm 2016, làm mt hiu lc các yêu sách bành trướng ca Bc Kinh Bin Đông, nơi có giá tr thương mi hng năm khong 3 nghìn t USD.

Phán quyết tuyên b rng Philippines có quyn ch quyn đ khai thác tr lượng năng lượng bên trong Vùng đc quyn kinh tế 200 dm ca mình, nơi có c Đá Khúc Giác và Bãi Sa Bin. Trung Quc t chi công nhn phán quyết này.

Đá Khúc Giác cách đo Palawan ca Philippines 127 hi lý trong vùng bin tranh chp, nơi mà Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris đã đến thăm vào tháng trước đ nhc li các cam kết quc phòng ca Washington đi vi Manila và s ng h ca nước này đi vi phán quyết trng tài năm 2016.

Tng thng Philippines, Ferdinand Marcos Jr, s ti Bc Kinh vào tháng ti trong chuyến thăm cp nhà nước.

Nguồn : VOA, 14/12/2022

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Lê Trường Sa, Reuters, VOA tiếng Việt
Read 337 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)