Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Châu Á

20/07/2023

Bầu cử Quốc hội Thái : Những ngày đen tối sắp tái hiện

RFI, BBC, VOA

Thái Lan lại đứng trước nguy cơ khủng hoảng chính trị

Thanh Hà, RFI, 20/07/2023

Có nơi nào trên thế giới mà một đảng về đầu trong cuộc bầu cử lập pháp, chiếm được nhiều ghế nhất ở Quốc hội, nhưng lại không được quyền lập chính phủ liên minh và có nguy cơ phải đứng trong hàng ngũ đối lập ? Đó là trường hợp đang diễn ra tại Thái Lan. Hai tháng sau bầu cử Quốc hội, Thái Lan vẫn chưa có thủ tướng mới. Cho đến tận chiều ngày 20/07/2023, danh sách các ứng viên thay thế tướng Prayut Chan O Cha vẫn là một ẩn số.

thailan1

Những người ủng hộ Đảng Move Forward Party biểu tình tại Bangkok, Thái Lan, ngày 19/07/2023. AP - Wason Wanichakorn

Ứng viên duy nhất cho tới nay, Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng cấp tiến Move Forward –Tiến Bước, vừa bị truất quyền ra tranh chức thủ tướng, bị đình chỉ tư cách nghị viên, bị điều tra trong nhiều vụ "xung đột lợi ích". Lập tức cả ngàn người ủng hộ chính khách trẻ tuổi này đã xuống đường, tập hợp trước tượng đài Dân Chủ ở thủ đô Bangkok, để phản đối những đòn mà họ cho là nhằm triệt hạ một cách "vô hạn định" một chính đảng đáng gờm, một mối "đe dọa" đối với thế lực của giới tướng lĩnh đang cầm quyền.

Trên đài RFI, nhà chính trị học Eugénie Merieau, giảng dạy tại đại học Paris 1 Panthéon-Sorbonne, nêu bật những bất cập về thể thức chỉ định lãnh đạo chính phủ tại Thái Lan : Với 152 trên tổng số 500 ghế tại Quốc hội, đảng Move Forward có số ghế cao nhất, nhưng bản thân ông Pita cũng như đảng cấp tiến này lại không hội đủ số phiếu cần thiết tại Quốc hội Lưỡng Viện để thành lập một chính phủ liên minh. Pita Limjaroenrat không thể vượt qua được "rào cản" ở Thượng Viện, nơi mà đa số trong tay quân đội. Về phía hoàng gia, tới nay nhà vua vẫn chưa lên tiếng, nhưng lập trường của quốc vương Thái Lan là đứng về phe quân đội. Trong hoàn cảnh đó, làm thế nào ông Pita và Move Forward, với chủ trương "cải tổ quân đội" và cải tổ chế độ quân chủ Thái Lan, có thể chiếm được số phiếu của bên Thượng Viện ? 

Điểm thứ nhì chuyên gia Pháp này ghi nhận là sự "lệch pha" giữa nguyện vọng của đa số cử tri Thái Lan với hoàng gia. Đảng Move Forward đã về đầu trong cuộc bỏ phiếu hôm 14/05 nhờ chủ trương đòi cải tổ "quân đội", vốn vẫn lạm dụng tội "khi quân" để bịt miệng mọi tiếng nói đối lập. Bản thân Pita Limjaroenrat cũng như đảng của ông không đòi dẹp bỏ chế độ quân chủ Thái Lan, nhưng muốn "đem lại một làn gió mới" và thu hẹp khả năng can thiệp của hoàng gia vào một số hoạt động kinh tế. Đảng này chỉ đòi cải tổ để mô hình chính trị đó phù hợp hơn với tình hình đất nước hiện tại.

Nhà vua Vajiralongkorn-Rama X hiện nay không được dân Thái kính nể như vua cha, bởi ông bị coi là kém đức độ. Giờ đây, khi cử tri dồn phiếu cho hai đảng Move Forward và Pheu Thai để giành lại chính quyền trong tay quân đội, hoàng gia Thái lại ngầm ủng hộ các tướng lĩnh cầm quyền. Đó rất có thể là "giọt nước làm tràn ly". Chuyên gia về Đông Nam Á của Viện Quan hệ Quốc Tế Pháp, bà Sophie Boisseau du Rocher, nói đến một tình huống "nóng bỏng", vì có nguy cơ là thành phần cử tri ủng hộ Pita sẽ không khoanh tay để "những lá phiếu của họ bị tịch thu".

Cuối cùng, như nhà chính trị học Eugénie Merieau đã báo trước, liên minh giữa đảng Move Forward của Pita với đảng Pheu Thai trong tay gia đình nhà tỷ phú Thaksin có nguy cơ tan rã. Với 141 ghế ở Quốc hội, đảng này đã về nhì trong cuộc bầu cử hôm 14/05/2023. Pheu Thái đã lập tức tuyên bố liên kết với phe của ông Pita với mục đích trở lại cầm quyền. Nhưng một khi đã tắt ngấm hy vọng Move Forward thành lập nội các, đảng Pheu Thai đã trở cờ và "không loại trừ khả năng đi tìm những đồng minh khác".

Từ sau cuộc bầu cử, Pita Limjaroenrat đã thành lập một liên minh chính trị bao gồm 8 đảng, trong đó có Pheu Thai, đảng về nhì. Từ nay đến cuộc biểu quyết lần hai vào tuần tới tại Quốc hội Lưỡng Viện, trên nguyên tắc là vào ngày 27/07, liên minh này phải tìm ra đồng thuận về một ứng cử viên thủ tướng.

Nhưng theo một nhà quan sát được AFP trích dẫn, nội việc đảng cấp tiến của ông Pita vẫn đứng trong liên minh đó cũng đủ để Thượng Viện lại dùng quyền phủ quyết. Điều này khiến liên minh giữa 8 đảng ở Quốc hội có nguy cơ "tan rã," đồng thời đảng Pheu Thai sẽ liên kết với các đối tác có lập trường "thân thiện hơn với bên quân đội". Do vậy có thể là Move Forward sẽ phải từ bỏ liên minh tám đảng nói trên. Trong mọi trường hợp, đảng này lâm vào thế cô lập hơn bao giờ hết, như một nhà phân tích Thái Lan đang sống lưu vong Pavin Chachavalpongpun ghi nhận. Chuyên gia này thậm chí cho rằng Pita Limjaroenrat cũng như đảng của ông, dù đã dẫn đầu cuộc bỏ phiếu hồi tháng 5/2023 , đang bị Pheu Thai của gia đình Thaksin "hy sinh" để đổi lấy quyền trở lại lãnh đạo Thái Lan và qua đó có thể làm đàm phán để "xóa tội" cho cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, từng bị xử vắng mặt vì tội tham nhũng.

Chính những mối liên kết vì lợi ích riêng của các đảng đang hủy hoại hình ảnh của một nước Thái Lan dân chủ. Trong lúc các đảng tranh giành quyền lực, người dân và doanh nhân nước này lo ngại bất ổn chính trị làm tổn hại đến nhiều lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch. Mọi người còn nhớ năm 2020, tiền thân của Move Forward là đảng Future Forward đã bị tập đoàn quân sự Thái Lan giải thể. Quyết định đó đã dẫn đến các cuộc xuống đường, làm tê liệt thủ đô Bangkok, để đòi "dân chủ và minh bạch" trong đời sống xã hội và chính trị cho Thái Lan. Lần này, quân đội và hoàng gia Thái Lan khó có thể tiếp tục làm ngơ khi mà đảng cấp tiến của Pita Limjaroenrat đã trở thành chính đảng "mạnh nhất".

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 20/07/2023

****************************

Quốc hội Thái Lan sẽ lại bầu tân thủ tướng và Move Forward nói vẫn ủng hộ Pita Limjaroenrat

BBC, 20/072023

Quốc hội Thái Lan sẽ mở cuộc bầu chọn tân thủ tướng lần nữa vào tuần tới, sau các diễn biến kịch tính khiến lãnh đạo trẻ của Đảng Move Forward bị loại khỏi nghị trường.

2thailan2

Những người ủng hộ đảng Move Forward bên ngoài QH Thái Lan ở Bangkok hôm 14/07

Không chỉ bị tước quyền tái ứng cử vào chức thủ tướng, ông Pita Limjaroenrat, 42 tuổi, còn có nguy cơ bị tù nếu tòaán tiếp tục kết luận quy tội cho ông.

Nhưng đảng này vẫn kiên trì muốn ủng hộ ông làm thủ tướng, bất chấp các cản trở.

Trong ngày 19/07, sau khi Nghị viện Thái Lan bỏ phiếu lần hai, sau lần một hôm 14/07, ngăn không cho ông Pita đứng ra lập chính phủ, hàng trăm người ủng hộ ông Pita đã biểu tình ở Bangkok, bày tỏ sự thất vọng.

Dự kiến ngày 29/07, lưỡng viện Quốc hội sẽ lại nhóm họp để chọn ra người lập nội các.

Tin mới nhất cho hay đảng Move Forward nói họ sẽ lại ủy nhiệm

Ông Pita ra lãnh trách nhiệm lập chính phủ, bất chấp cản trở tuần này từ Tòa Hiến pháp và Thượng viện.

Tờ Bangkok Post hôm 20/07 trích lãnh đạo đảng về nhì, Pheu Thái nói họ sẽ xem xét việc ủng hộ ông Pita một lần nữa.

Loại Pita làm giới trẻ thất vọng

thailan3

Bà Paetongtarn Shinawatra là con gái cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra hiện phải sống lưu vong

Hàng triệu người trẻ Thái Lan cảm thấy bị tước đi quyền chọn lãnh đạo cho thế hệ của họ sau khi ông Pita bị "treo quyền dân biểu" tuần này, theo một số bình luận.

Các hãng thông tấn quốc tế đánh giá rằng dù đảng của ông thắng cử, nỗ lực của Pita Limjaroenrat cố gắng lập liên minh cầm quyền, thực sự đã bị Hiến pháp 2017 do quân đội soạn ra ngăn cản "từ trong trứng nước".

Theo hiến pháp này, các nhân vật thuộc phe bảo hoàng, do quân đội bổ nhiệm vào Thượng viện, có vai trò trọng yếu trong thủ tục bầu chọn thủ tướng từ các dân biểu trong Hạ viện.

Bản thân ông Pita không chỉ bị loại khỏi Quốc hội sau khi tòaHiến pháp coi ông "vi phạm luật bầu cử vì có cổ phiếu trong một công ty truyền thông", ông có thể bị xử tù nếu tòatiếp tục nhắm vào ông.

"Điều đã rõ là hệ thống này không cho phép sự ủng hộ của cử tri biến thành quyền lãnh đạo đất nước", ông đăng lời bình luận trên Instagram.

Còn ông Jacob Ricks, Giáo sư chính trị học tại Đại học Singapore Management University thì nói với Reuters :

"Hiến pháp 2017 được soạn để bảo vệ quyền lợi các nhóm bảo thủ trong chính trị Thái, và nay chúng ta thấy Hiến pháp này được đưa vào hành động ra sao. Số phận của ông Pita đã được định đoạt trước cả cuộc bầu cử".

Tuy thế, ông Pita tin rằng sau cuộc đầu phiếu 14/05, Thái Lan "đã thay đổi và nhân dân đã thắng được một nửa".

thai4

Pita Limjaroenrat 'vẫn muốn làm thủ tướng' sau hai lần thất bại

Pheu Thái hay quân đội chia bài ?

Trước cuộc bỏ phiếu trong Quốc hội về chức thủ tướng vào ngày 19/07 vừa qua, có tên tuổi hai ứng viên đảng Pheu Thái, bà Paetongtarn Shinawatra (con gái cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra) và ông Srettha Thavisin, một triệu phú, được nêu ra.

Ông Chaikasem Nitisiri, 74 tuổi, chiến lược gia của Pheu Thái, cũng có tên trong danh sách ứng viên thủ tướng tiềm năng của đảng này.

Cho đến ngày 20/07, Pheu Thái nói họ chờ xem quan điểm của Move Forward cuối tuần này ra sao trước cuộc bỏ phiếu chọn thủ tướng vào thứ Năm tuần tới.

Tất nhiên, phương án nào của hai đảng này cũng phải được Thượng viện do phe bảo thủ nắm, ủng hộ thì mới thành.

Phương án thứ ba, không nhiều cơ hội, là Thái Lan sẽ có chính phủ thiểu số lập bởi lãnh đạo đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul hoặc một nhân vật thuộc phe do quân đội bảo trợ, theo tờ Bangkok Post.

Tuy vậy, tờ báo này cho rằng khả năng đó khó thành hiện thực vì phe dân chủ, cấp tiến sẽ hợp sức chống lại.

Thái Lan cần sự tin tưởng của các nhà đầu tư nước ngoài và ổn định chính trị là điều kiện tiên quyết cho niềm tin này.

Nguồn : BBC, 20/07/2023

***********************

Chính trị Thái Lan : Thủ tướng mãn nhiệm kêu gọi hòa dịu

Thanh Hà, RFI, 20/07/2023

Cả ngàn người dân Thái Lan đã phẫn nộ tập hợp tại thủ đô Bangkok đêm qua, 19/07/2023, phản đối việc Quốc hội bác tư cách ứng viên thủ tướng của Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng Tiến Bước (Move Forward), đảng về đầu trong cuộc bầu cử hồi tháng 5/2023. Thủ tướng mãn nhiệm Paryut Chan O Cha, đã phải lên tiếng kêu gọi hòa dịu.

thai5

Những người ủng hộ đảng Tiến Bước (Move Forward) tập trung tại khu Tượng đài Dân Chủ trong một cuộc biểu tình ở Bangkok, Thái Lan, ngày 19/07/2023. AP - Wason Wanichakorn

Theo lời phát ngôn viên của phủ thủ tướng Thái Lan được Reuters trích dẫn, tướng Chan O Cha "thông cảm" nỗi bức xúc của những cử tri ủng hộ đảng Tiến Bước của ông Pita, song thủ tướng mãn nhiệm kêu gọi mọi người "cùng nhau xây dựng một quốc gia dân chủ dưới sự dẫn dắt của hoàng gia". Trưa nay, phó chủ tịch Quốc hội Thái Lan Pichet Chuamuangphan thông báo Quốc hội lưỡng viện sẽ họp lại vào tuần tới để bầu tân thủ tướng, thay thế ông Paryut Chan O Cha. 

Giới quan sát dự báo có nhiều khả năng đảng Pheu Thai (Vì nước Thái), về nhì trong cuộc bầu cử tháng 5, sẽ đề cử doanh nhân Srettha Thavisin, 60 tuổi, ra tranh ghế thủ tướng. Đảng Pheu Thai, trong tay gia đình cựu thủ tướng Thaksin, như vậy sẽ phá vỡ liên minh với đảng Tiến Bước của ông Pita.

Từ thủ đô Bangkok thông tín viên RFI Carol Isoux tường trình :

Họ tưởng đâu mộng đã thành. Sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 14 tháng 5, đảng cấp tiến Move Forward, được thành phần thanh niên ở thành thị ủng hộ, đã giành nhiều ghế nhất tại Quốc hội. Cuộc bỏ phiếu vừa qua được đánh giá là mang tính lịch sử. Thế rồi đảng này đã liên kết với Pheu Thái, đảng đối lập truyền thống chống quân đội và được thành phần cử tri ở nông thôn ủng hộ.

Thế nhưng các thượng nghị sĩ, do tập đoàn quân sự cầm quyền chỉ định, đã không tha thứ cho đảng Move Forward về chủ trương đòi cải tổ quân đội và cải tổ chế độ quân chủ, những vấn đề vốn được coi là bản sắc ở Thái Lan.

Sau khi Pita Limjaroenrat mất tư cách ứng cử viên thủ tướng, đảng Pheu Thai, về nhì trong cuộc tuyển cử vừa qua, chẳng những tính đến chuyện đề cử một ứng viên ra tranh chức thủ tướng, mà thậm chí thành lập một liên minh mới không có đảng cấp tiến của Pita. Cho dù về đầu trong cuộc bầu cử vừa qua, nhưng do thay đổi liên minh ở Quốc hội, Move Forward có thể trở thành một đảng đối lập.

Thanh Hà

***********************

Thái Lan : ng c viên th tướng không lùi bước dù b ngáng đường

Reuters, VOA, 18/07/2023

ng viên Th tướng Thái Lan hôm 18/7 nói rng ông sn sàng điu chnh tc đ chương trình ci cách đy tham vng ca đng Tiến Lên ca ông nếu ông tr thành th tướng, nhưng tuyên b s không lùi bước trong kế hoch sa đi lut khi quân.

thai6

Ông Pita Limjaroenrat b phe bo th chn đường làm th tướng Thái Lan

Trong mt cuc phng vn vi Reuters vào đêm trước n lc giành ghế th tướng ln th hai, ông Pita Limjaroenrat, người đã đưa đng ca mình giành chiến thng trong cuc tng tuyn c hi tháng Năm, mô t n lc ca gii quân s nhm ngáng đường ông là c mt trò làm hoài’ và nói rng Thái Lan đã bước vào k nguyên mi vi người dân mong mun thay đi.

Ông Pita, 42 tui, s bước vào cuc biu quyết ln th hai ti Quc hi đ bu th tướng, sau khi không th giành được đ s phiếu ng h cn thiết là hơn mt na s ngh s hi tun trước do Thượng vin do quân đi ch đnh vi lp trường bo th nht quyết chn đường ông.

"Ai cũng nghĩ nó s xy ra, cùng mt s vic, cùng mt nơi. C mt trò làm hoài. Nhưng tâm lý ca thi đi đã thay đi", ông nói.

"Cho dù ngày mai có xy ra chuyn gì đi na, xã hi đã có nhng bước tiến. Người dân đòi hi điu gì đó mi, cái gì đó mi m".

Đng Tiến lên đã giành được s ng h ca đông đo gii tr cho chương trình ci cách chng đnh chế vn s làm gián đon chính quyn quân đi và là người chiến thng bt ng trong cuc bu c ngày 14/5, đè bp các đi th bo th trong chiến thng được coi là s bác b vang di đi vi chính quyn do quân đi bo hoàng lãnh đo hay hu thun trong gn mt thp k qua.

Nhưng nó b bó buc bi h thng bu c do quân đi đnh hình mà đó Thượng vin, vn thường b phiếu theo quân đi và các đng phái bo th đy uy quyn, có th ngăn chn các đng chiến thng thành lp chính ph trên thc tế.

Ông Pita ch nhn được 13 phiếu trong tng s 249 thượng ngh sĩ vào tun trước. Hôm 18/7, ông kêu gi các ngh s đng b phiếu v ông, mà hãy b phiếu cho các nguyên tc ca nn dân ch.

"S rt l lùng phi lý khi mt đng chiến thng vi cách bit bn triu phiếu, cách bit 10%, li tr thành lãnh đo đi lp và thm chí còn không có chân trong chính ph liên minh", ông nói.

"Chúng ta không th nào gii thích vi thế gii".

Ông Pita s phi đi mt nhiu tr ngi hơn vào ngày 19/7, khi mt s thượng ngh sĩ s c gng ngăn ông ra ng c trong mt cuc b phiếu khác, vi lp lun rng không nên đ c mt ng viên hai ln.

Trong cùng ngày, Tòa án Hiến pháp s xem xét đơn khiếu ni v vn đ ông s hu c phn vn được coi là vi phm các quy tc bu c đ tìm cách loi b ông.

"Phán quyết ca tòa, các quy tc ca quc hi và c các thượng ngh sĩ đó là ba đến bn tr ngi xy ra trùng hp trong mt ngày", ông nói.

Chương trình ngh s ca Đng Tiến lên gây tranh cãi. Nó đng ti các vn đ và đnh chế vn lâu nay được coi là không th đng ti, bao gm đc quyn kinh doanh, chm dt nghĩa v quân s và không cho phép tham gia chính tr.

Mc tiêu táo bo nht là thay đi điu 112 ca B lut hình s, mà theo đó hàng trăm người đã b buc ti xúc phm chế đ quân ch vi mc án tù lên ti 15 năm.

Qu
ân đi Thái trong hàng chc năm đã vin dn nhim v bo v chế đ quân ch đ bin minh cho s can thip vào chính tr. Ông Pita nói rng tâm lý ca thi đi có nghĩa là quân đi không còn có th đc quyn trong mi quan h vi chế đ quân ch.

(Reuters)

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Thanh Hà, RFI tiếng Việt, BBC tiếng Việt, Reuters, VOA tiếng Việt
Read 4255 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)