 | Tổng quan: | 3067795 |
Mai Vân, RFI, 13/04/2021
Báo giới quan tâm đến Châu Á trong những ngày qua đã bàn tán khá nhiều về một bức ảnh mà Hải quân Mỹ chụp ngày 04/04/2021 tại biển Philippines, cho thấy hạm trưởng tàu khu trục Mỹ USS Mustin ngồi trên boong tàu, quan sát một chiếc tàu ngoài xa được ghi nhận là hàng không mẫu hạm Trung Quốc Liêu Ninh.
Hạm trưởng tàu khu trục USS Mustin (DDG 89) Robert Briggs cùng phó hạm trưởng Richard Slye quan sát tàu sân bay Trung Quốc Liêu Ninh. Ảnh chụp ngày 04/04/2021 trên biển Philippines. © US Navy - via Twitter @Chris Cavas
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại vùng Biển Đông và biển gần Đài Loan, với sự hiện diện của cả chiến hạm Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc, việc bức ảnh được tiết lộ đã đặt ra câu hỏi về dụng tâm của Mỹ.
Thoạt nhìn, bức ảnh rất bình thường. Người ta thấy hạm trưởng tàu khu trục Mustin (số hiệu DDG 89) Robert Briggs cùng sĩ quan điều hành tàu là Richard Slye ở trên boong, đang nhìn về phía biển xa, nơi người ta thấy một chiếc tàu sân bay - được ghi nhận là chiếc Liêu Ninh của Trung Quốc - đang di chuyển song song.
Tuy nhiên, giới phân tích đã ghi nhận một loạt những yếu tố khác thường, mà trước tiên hết là tính chất "hiếm hoi" của bức ảnh. Hải quân Mỹ cho đến nay, đã công bố rất nhiều hình ảnh hay video về hoạt động của các chiến hạm Mỹ khi đang làm nhiệm vụ ở Biển Đông hay vùng eo biển Đài Loan, nhưng hiếm khi thấy những tư liệu trong đó có tàu Trung Quốc.
Bức ảnh hàm chứa thông điệp cảnh báo Trung Quốc
Tư thế ngồi của hạm trưởng chiếc USS Mustin cũng đáng chú ý : Ông ngồi trên một chiếc ghế bành, gác chân lên lan can một cách thoải mái, mà theo giới phân tích dường như tỏ vẻ thờ ơ, không quan tâm mấy đến "mối đe dọa" từ tàu Liêu Ninh di chuyển gần đó.
Nhật báo Pháp Le Figaro ngày 11/04 đã nhận xét như sau : "Tư thế ngồi thoải mái trên chiếc ghế bành bọc da màu nâu, hai chân duỗi dài gác lên lan can tàu của viên hạm trưởng Mỹ có thể khiến ta nghĩ đến một chuyến du ngoạn vui vẻ. Thế nhưng không phải vậy : cùng với người phó của mình, chỉ huy chiếc DDG-89 - một trong 71 chiếc khu trục hạm của Hải quân Hoa Kỳ - đang quan sát chiếc đầu tiên trong số hai tàu sân bay Trung Quốc mà họ đang theo dõi".
Đối với một số nhà quan sát được nhật báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 11/04 trích dẫn thì Hải quân Mỹ đã cố tình tung ra bức ảnh này với mục tiêu tiến hành một cuộc chiến tranh tâm lý, gởi đi một thông điệp cảnh báo nhắm vào Trung Quốc.
Theo ông Lã Lễ Thi (Lu Li-shih), cựu giảng viên Học Viện Hải quân Đài Loan tại Cao Hùng, bức ảnh là "một dạng chiến tranh nhận thức, nhằm chứng tỏ rằng Mỹ không coi quân đội Trung Quốc là mối đe dọa tức thời". Đối với chuyên gia này, dáng vẻ rất thoải mái của hai viên chỉ huy cao nhất trên khu trục hạm Mỹ khi chiếc Liêu Ninh chỉ cách đó vài nghìn mét cho thấy là phía Mỹ "xem thường Hải quân Trung Quốc".
Còn tổng biên tập tạp chí quốc phòng Hán Hòa (Kanwa Defense Review) xuất bản tai Canada Trương Nghị Hoằng (Andrei Chang) cho rằng bức ảnh là "lời cảnh báo nhắm vào Quân đội Trung Quốc", cho thấy rõ là Mỹ nắm rất rõ các động thái của nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh.
Không còn thấy trên web thông tin của Bộ Quốc phòng Mỹ ?
Một chi tiết khác thường khác đã được nhà báo Mỹ chuyên về hải quân Chris Cavas ghi nhận là sau khi được công bố trên trang web thông tin DVIDS của Bộ Quốc phòng Mỹ ngày 11/04, bức ảnh sau đó đã được rút xuống.
Chris Cavas là một trong những người đầu tiên đã phát hiện việc Hải quân Mỹ công bố bức ảnh. Trong tin nhắn Twitter kèm theo hai bức ảnh, một của hai chỉ huy khu trục hạm USS Mustin, và một của tàu sân bay Liêu Ninh nhìn từ phía tàu Mỹ, nhà báo Mỹ đã nêu bật :
"Ảnh rất hiếm chụp sĩ quan chỉ huy và sĩ quan điều hành của chiến hạm USS Mustin DDG89 khi họ bám theo tàu sân bay Trung Quốc Liêu Ninh 16 trên Biển Philippines vào ngày 4 tháng 4. Hải quân Mỹ hiếm khi thừa nhận các hoạt động theo dõi tàu Trung Quốc và việc tàu Mỹ bị Trung Quốc bám đuôi".
Dẫu sao thì theo nhật báo Pháp Le Figaro, bức ảnh chụp từ tàu khu trục USS Mustin cho thấy là căng thẳng ở khu vực gần Đài Loan tiếp tục ở mức cao.
Trong khu vực này, Bắc Kinh không chỉ tăng cường sức ép đối với Đài Loan, một hòn đảo độc lập trên thực tế nhưng vẫn bị Trung Quốc xem là một phần lãnh thổ không thể tách rời của mình, mà còn đơn phương tuyên bố chủ quyền trên hầu như toàn bộ vùng Biển Đông mà họ đang quân sự hóa ráo riết trong mười năm qua, bằng cách bồi đắp các đảo nhân tạo và xây dựng căn cứ quân sự trên đó.
Theo Le Figaro, về phía Mỹ, trong khi tăng cường các chuyến hải hành qua lại vùng Biển Đông trong các chiến dịch bảo đảm nguyên tắc "tự do hàng hải", Hải quân Hoa Kỳ cũng lo ngại trước đà phát triển quá nhanh của Hải quân Trung Quốc, một đà vươn lên đang đe dọa vị thế hàng đầu mà Mỹ có được từ năm 1945 và thậm chí kể từ năm 1991.
Pháp cũng có mặt nhưng khiêm tốn hơn
Ngoài sự hiện diện của Mỹ và Trung Quốc trong khu vực, báo Le Figaro cũng không quên nhắc lại rằng dù với một quy mô khiêm tốn hơn, Hải quân Pháp cũng có mặt tại khu vực tranh chấp này.
Hiện đang dừng chân tại Sabang của Indonesia, tại lối vào eo biển Malacca, tàu trực thăng đổ bộ Tonnerre và hộ tống hạm Surcouf của Pháp sẽ đi qua Biển Đông trong những ngày tới trong khuôn khổ chiến dịch huấn luyện "Jeanne d’Arc 2021" của các học viên sĩ quan của Hải quân Pháp. Sau chặng dừng chân ở Việt Nam, chiến hạm Pháp sẽ đến Nhật Bản và cũng đi qua hoặc ít ra là đến gần eo biển Đài Loan.
Hôm 07/04, tàu ngầm tấn công hạt nhân Emeraude của Pháp đã quay trở về cảng Toulon, sau bảy tháng hoạt động ở cùng khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương này. Tàu ngầm Pháp cũng đã tuần tra Biển Đông, lần đầu tiên - ít nhất là trên mặt chính thức.
Một sự kiện hiếm hoi : Sự kiện tàu ngầm Emeraude trở về sau chuyến công tác lần này đã được quảng bá trên truyền thông, và đô đốc Pierre Vandier, tham mưu trưởng Hải quân Pháp đã ca ngợi một "sứ mệnh có tầm vóc chiến lược".
Đối với Le Figaro, giống như vụ bức ảnh của hạm trưởng Mỹ trên chiếc USS Mustin, sự cạnh tranh ở Ấn Độ - Thái Bình Dương cũng là một vấn đề thông tin tuyên truyền.
Mai Vân
*********************
Mỹ và Philippines bắt đầu cuộc tập trận dài hai tuần
RFI tiếng Việt, 12/04/2021
Kể từ thứ Hai 12/04/2021, quân đội Philippines và Hoa Kỳ tiến hành một cuộc tập trận chung hàng năm, kéo dài trong vòng hai tuần, sau một năm gián đoạn vì dịch bệnh Covid-19. Chiến dịch quân sự Mỹ - Philippines lần này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc gia tăng tại vùng Biển Đông.
Quân đội Philippines và Hoa Kỳ khai mạc cuộc tập trận Balikatan lần thứ 36, tại Doanh trại Aguinaldo, Quezon City, Manila, Philippines, ngày 12/04/2021 via Reuters – Armed Forces of The Philippines
Trả lời hãng tin Pháp AFP, ngày hôm qua, 11/4, tướng Cirilito Sobejana, chỉ huy quân đội Philippines, cho biết là quy mô đợt tập trận bị thu hẹp do tình hình dịch bệnh Covid-19. Khoảng 1.300 lính Philippines và 700 binh sĩ Mỹ, tức chỉ bằng ¼ quân số so với lúc bình thường, tham gia cuộc tập trận lần này.
Nội dung cuộc tập trận là phối hợp các "bài tập ảo và thật", nhưng tướng Sobejana không quên nhấn mạnh rằng việc giảm thiểu quy mô là còn nhằm "duy trì mối quan hệ liên minh, tiếp xúc giữa hai lực lượng".
Vài giờ trước khi diễn ra cuộc tập trận, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ, Lloyd Austin và đồng nhiệm Philippines, ông Delfin Lorenzana đã điện đàm về "tình hình Biển Đông và sự hiện diện đông đảo các lực lượng hải quân Trung Quốc gần bãi Đá Ba Đầu", theo như thông cáo của Lầu Năm Góc. Cũng theo bản thông cáo này, ông Austin đã đề nghị tăng cường khả năng đánh giá "các mối đe dọa trên Biển Đông".
AFP nhắc lại, căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh đã gia tăng sau vụ phát hiện hơn 200 chiếc tầu Trung Quốc neo đậu xung quanh bãi Đá Ba Đầu (Whitsun), thuộc quần đảo Trường Sa, khu vực đang có tranh chấp giữa Việt Nam, Philippines và Trung Quốc.
Trong bối cảnh này, truyền thông Nhà nước Việt Nam, hôm 06/04/2021 loan báo hải quân Việt Nam tổ chức một cuộc thao dượt quân sự nhỏ tại quần đảo Trường Sa. Như một sự trùng hợp, Bắc Kinh cùng ngày, thông qua Tổ chức Sáng kiến Dò tìm Biển Đông (South China Sea Probing Initiative – SCSPI), do Đảng cộng sản Trung Quốc kiểm soát, trong một báo cáo, lên án chính phủ Việt Nam có các hoạt động "triển khai quân sự" tại Trường Sa.
Báo cáo có đoạn viết : "vào lúc quân đội và thường dân Việt Nam ngày càng hoạt động tích cực tại các đảo và bãi đá ngầm do Việt Nam kiểm soát cũng như những vùng lãnh hải lân cận, rủi ro va chạm và xung đột là không hề nhỏ !" Phải chăng đây là một lời đe dọa của Trung Quốc đối với Việt Nam ?
Minh Anh
Biển Đông : Bắc Kinh đáp trả công hàm Anh-Đức-Pháp bác bỏ yêu sách của Trung Quốc
Trọng Nghĩa, RFI, 21/09/2020
Hai hôm sau khi ba cường quốc Châu Âu là Anh, Đức và Pháp gởi chung một công hàm đến Liên Hiệp Quốc bác bỏ các yêu sách chủ quyền trên biển của Bắc Kinh tại Biển Đông, ngày 18/09/2020, Trung Quốc đã phản pháo bằng một công hàm khác, cũng gởi đến Liên Hiệp Quốc, nội dung phủ nhận lập luận của ba nước Châu Âu.
Bản đồ Biển Đông / avsnonline
Trong công hàm mang ký hiệu CML/63/2020, Trung Quốc trước hết đã bác bỏ quan điểm dựa trên Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển UNCLOS 1982 mà Anh, Đức và Pháp đã dùng làm cơ sở để phủ nhận các yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Trong điểm 1 của công hàm, sau khi tuyên bố chống lại "việc sử dụng UNCLOS là vũ khí chính trị để tấn công các nước khác", Trung Quốc khẳng định rằng "UNCLOS không bao trùm mọi vấn đề trên biển", trích dẫn điều khoản 8 trong Lời Nói Đầu của UNCLOS ghi nhận rằng : "các vấn đề không quy định trong Công Ước sẽ tiếp tục được điều chỉnh bằng các quy tắc và nguyên tắc của pháp luật quốc tế chung".
Đây là một lập luận phản bác lại công hàm chung của Anh, Đức và Pháp vốn đã nhấn mạnh tính chất toàn cầu và nhất quán của UNCLOS.
Điểm 2 của công hàm Trung Quốc tiếp tục cho rằng : "Chủ quyền lãnh thổ và các quyền lợi về biển của Trung Quốc tại Biển Đông đã được xác lập trong quá trình lịch sử lâu dài và luôn luôn được các chính quyền Trung Quốc liên tiếp duy trì".
Sau khi khẳng định là các quyền này "phù hợp với luật quốc tế, trong đó có Hiến Chương Liên Hiệp Quốc và UNCLOS", Bắc Kinh đồng thời phủ nhận giá trị của phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye vốn cho rằng các yêu sách chủ quyền lịch sử của Trung Quốc tại Biển Đông không có cơ sở pháp lý.
Điểm này cũng nhằm phản bác lập trường chung của ba nước Châu Âu, đã bác bỏ các yêu sách dựa trên lịch sử của Trung Quốc và nhấn mạnh nhu cầu tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực.
Với công hàm ngày 18/09/2020, Trung Quốc một lần nữa lại biện minh cho các đòi hỏi chủ quyền đã bị hầu hết các nước đánh giá là không hợp pháp. Chỉ riêng tại Liên Hiệp Quốc, trong số 15 công hàm về Biển Đông của các nước khác – từ Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia, cho đến Mỹ, Úc rồi Anh, Đức và Pháp – hầu như tất cả đều ủng hộ phán quyết Biển Đông của Tòa Trọng Tài Thường Trực.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 21/09/2020
*********************
Hoàng Sa, RFA, 17/09/2020
Ngày 16/9/2020, Anh, Pháp, Đức cùng lúc gửi công hàm riêng nhưng thể hiện quan điểm chung về vấn đề Biển Đông lên Liên hợp quốc, trong đó có các nội dung :
Hình chụp vệ tinh cho thấy các tàu Trung Quốc đang nạo vết ở Đá Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa hôm 21/5/2015 -Reuters
- Nhắc lại tính bao quát và thống nhất của UNCLOS trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động trên các biển và đại dương.
- Nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền tự do biển cả không bị cản trở đã nêu rõ trong UNCLOS, bao gồm tự do hàng hải, hàng không và qua lại vô hại, trong đó có Biển Đông.
- Nhấn mạnh các điều kiện cụ thể và đầy đủ về việc áp dụng đường cơ sở thẳng, đường cơ sở quần đảo được nêu rõ tại Phần II và Phần IV của UNCLOS. Do đó, không hề có cơ sở pháp lý nào để các quốc gia có thể coi các thực thể trên biển hoặc quần đảo là một thể thống nhất mà không dựa vào các điều khoản liên quan tại Phần II của UNCLOS hoặc sử dụng các điều khoản tại Phần IV chỉ áp dụng với các quốc gia quần đảo.
- Nhấn mạnh rằng các "quyền lịch sử : ở Biển Đông không tuân theo luật pháp quốc tế, UNCLOS, và nhắc lại rằng Phán quyết của Tòa Trọng tài ngày 12/7/2016 đã chứng minh điều này.
- Các tranh chấp tại Biển Đông cần phải được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với các nguyên tắc và quy định của UNCLOS.
- Anh, Pháp, Đức giữ lập trường trung tập đối với các tranh chấp tại Biển Đông.
- Công hàm này thể hiện lập trường pháp lý từ lâu của Anh, Pháp, Đức.
- Với tư cách là các quốc gia thành viên của UNCLOS, Pháp, Đức và Anh sẽ tiếp tục thực thi các quyền tự do và quyền khác của mình theo UNCLOS và đóng góp vào việc thúc đẩy hợp tác tại khu vực như đã ghi rõ tại Công ước.
Bắt đầu từ việc Malaysia đệ trình Báo cáo về thềm lục địa của họ đối với Uỷ ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hợp Quốc (Viết tắt tiếng Anh là CLCS) trên khu vực Bắc Biển Đông vào ngày 12/12/2019/ Ngay trong ngày hôm đó, Trung Quốc đã gửi công hàm phản đối đệ trình này của Malaysia. Sau đó, lần lượt Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia cùng gửi công hàm phản đối các lập luận của Trung Quốc. Đồng thời, Trung Quốc cũng gửi công hàm đáp trả các quốc gia này và khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông. Ngày 1/6/2020, Hoa Kỳ cũng gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc, qua đó chỉ trích và phản đối các yêu sách đi ngược lại với luật quốc tế và Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc năm 1982 (UNCLOS). Ngày 23/7/2020, Australia cũng gửi một công hàm phản đối các luận điệu sai trái của Trung Quốc về chủ quyền của họ trên biển Đông.
Ngoài ra, ngày 13/7/2020, Ngoại trưởng Hoa Kỳ đã ban hành một Bản Tuyên bố về lập trường của Hoa Kỳ đối với các yêu sách trên biển Đông, trong đó tập trung chỉ trích các yêu sách phi lý và trái với luật pháp quốc tế của Trung Quốc. Hoa Kỳ cũng đã đưa ra danh sách 24 doanh nghiệp Trung Quốc bị trừng phạt do liên quan đến hoạt động bồi lấp đảo nhân tạo trên biển Đông.
Ngày 3/9/2020, Vương Quốc Anh cũng cho ra một bản tuyên bố về các vấn đề pháp lý phát sinh trong vấn đề biển Đông, trong đó cũng tập trung chỉ trích Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS và Phán quyết của Tòa Trọng tài trong vụ Philippines kiện Trung Quốc về vấn đề biển Đông.
Với việc cùng lúc 3 quốc gia Châu Âu cùng lên tiếng về vấn đề này, thể hiện các ý nghĩa sau :
- Vấn đề biển Đông đã không chỉ đơn thuần là vấn đề giữa ASEAN với Trung Quốc mà còn là mối quan tâm của hầu hết các quốc gia trên toàn thế giới, bởi vì tầm quan trọng của biển Đông đối với an ninh và sự phát triển trên phạm vi toàn thế giới. Việc Hoa Kỳ, Australia và Anh, Pháp, Đức cùng gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc để tỏ thái độ là minh chứng rõ ràng cho điều đó.
Công trình do Trung Quốc xây dựng trên Đá Subi ở Trường Sa Reuters
- Nội dung các công hàm của tất cả các quốc gia kể trên gửi tới Liên Hợp Quốc đều có chung một số nội dung, bao gồm :
i) Thứ nhất, chỉ trích và lên án các yêu sách phi lý của Trung Quốc, trong đó có "đường lưỡi bò" đi ngược lại với luật pháp quốc tế và UNCLOS ;
ii) Thứ hai, khẳng định UNCLOS là văn bản pháp lý quan trọng, đóng vai trò nền tảng để giải quyết các vấn đề liên quan đến biển và đại dương. Các quốc gia ASEAN và Trung Quốc đều là thành viên của UNCLOS, cho nên phải có nghĩa vụ tuân thủ UNCLOS ;
iii) Khẳng định Phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016 là một phần quan trọng của luật pháp quốc tế và UNCLOS, cho nên, Trung Quốc cần phải tôn trọng Phán quyết này ;
iv) Các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi lấp trên biển Đông không làm thay đổi bản chất thật sự của nó là các "bãi lúc nổi lúc chìm" hoặc "đá", chứ không phải là "đảo" để có thể có các vùng biển kèm theo như Trung Quốc thường rêu rao. Điều này cho thấy bản chất phi lý trong các yêu sách của Trung Quốc ở biển Đông, cho dù Trung Quốc muốn lấp liếm sự thật.
- Các công hàm này đều là các văn bản chính thức được gửi lên Liên Hợp Quốc và tất cả các thành viên, cho nên mang tính pháp lý cao nhất và rõ ràng nhất. Trung Quốc khó mà biện giải cho các sự phản đối này.
- Trong bối cảnh ASEAN và Trung Quốc đang nối lại các cuộc đàm phán về nội dung của Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) vào tháng 11 sắp tới. Các bản công hàm mang tính pháp lý mạnh mẽ này sẽ giúp cho ASEAN và Việt Nam - nước Chủ tịch ASEAN năm nay, có thể vận dụng trong việc yêu cầu các bên tham gia tuân thủ UNCLOS và Phán quyết năm 2016 như một phần của luật biển quốc tế. Từ đó có thể cho ra đời một COC mang tính ràng buộc pháp lý, hiệu quả và thực tiễn trong việc ngăn ngừa việc nguy cơ xung đột gia tăng trên khu vực biển Đông.
Hoàng Sa
Nguồn : RFA, 17/09/2020
**********************
Trọng Nghĩa, RFI, 17/09/2020
Theo trang mạng của Ủy Ban Ranh Giới Thềm Lục Địa của Liên Hiệp Quốc (Commission on the Limits of the Continental Shelf - CLCS), Pháp, Đức và Vương Quốc Anh vừa đệ trình một công hàm chung gởi Liên Hợp Quốc, bác bỏ các yêu sách rộng khắp của Trung Quốc tại Biển Đông.
Một bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa, Biển Đông nằm bên bờ tây Philippines. Ảnh chụp ngày 11/05/2015. Reuters/Ritchie B. Tongo / Pool
Trong công hàm đề ngày 16/09/2020, ba quốc gia Châu Âu xác định rằng "các quyền lịch sử" đối với vùng biển ở Biển Đông "không tuân thủ" luật pháp quốc tế và các quy định của Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Các nước viện dẫn phán quyết trọng tài năm 2016 mà Philippines giành được chống lại Trung Quốc.
Công hàm cũng ghi rõ : "Pháp, Đức và Vương Quốc Anh nhấn mạnh rằng các tuyên bố chủ quyền dựa trên việc thực thi "quyền lịch sử" trên vùng Biển Đông không tuân thủ luật pháp quốc tế và các điều khoản của UNCLOS". Công hàm nhắc lại rằng phán quyết trọng tài trong vụ Philippines kiện Trung Quốc, đề ngày 12/07/2016, xác nhận rõ ràng điểm này.
Khẳng định trở lại lập trường pháp lý của mình với tư cách là các quốc gia thành viên của UNCLOS, ba nước Pháp, Đức và Anh cũng cho rằng tất cả các yêu sách trên biển ở Biển Đông "cần được đưa ra và giải quyết một cách hòa bình, phù hợp với các nguyên tắc và quy tắc của UNCLOS, cũng như các phương thức và thủ tục để giải quyết tranh chấp được quy định trong Công Ước".
Công hàm của Pháp, Đức và Anh đã được đệ trình để đáp lại quan điểm mà Trung Quốc đã đưa ra để biện minh cho các yêu sách chủ quyền biển của họ ở Biển Đông trong các công hàm trước đó, cũng như bức thư của Trung Quốc về việc Malaysia gởi đệ trình vào tháng 12/2019 lên Ủy Ban Ranh Giới Thềm Lục Địa của Liên Hiệp Quốc.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 17/09/2020
***********************
Anh, Pháp, Đức gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc phản đối yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông
RFA, 17/09/2020
Bộ Ngoại giao các nước Anh, Pháp, Đức (còn gọi là nhóm E 3) hôm 16/9 đã chính thức gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc (UN), phản đối yêu sách chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời khẳng định tự do hàng hải và hàng không qua khu vực này.
Tàu chiến của Hải quân Mỹ và Hải quân Hoàng gia Úc ở Biển Đông hôm 18/4/2020 - Reuters
Đây là công hàm mới nhất gửi lên UN phản đối yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông sau một loạt các công hàm tương tự được gửi đi từ các nước Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Hoa Kỳ, Australia, được bắt đầu từ công hàm của Malaysia gửi UN hồi tháng 12 năm 2019 để đăng ký phần thềm lục địa mở rộng ở khu vực phía Bắc Biển Đông.
Trong công hàm mới, nhóm E 3 khẳng định việc các quốc gia tuân thủ Công ước về luật biển của UN (UNCLOS), bác bỏ yêu sách đường cơ sở thẳng mà Trung Quốc áp dụng đối với toàn bộ quần đảo Hoàng Sa.
Nhóm E3 cũng nhấn mạnh "các đòi hỏi (về chủ quyền) liên quan đến quyền lịch sử ở Biển Đông là không đúng với luật quốc tế và các điều khoản của UNCLOS", đồng thời khẳng định điều này trong phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế đưa ra hồi năm 2016 bác bỏ tính hợp lệ của đường đứt khúc 9 đoạn mà Trung Quốc tự vẽ ra trên biển.
Anh, Pháp, Đức, trong công hàm này, cũng bày tỏ mong muốn các bên có yêu sách về chủ quyền ở Biển Đông nên tìm giải pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp trong khu vực theo quy định của UNCLOS.
Nhóm E3 khẳng định rằng mặc dù nhóm nêu lập trường về Biển Đông nhưng không đứng về bất cứ bên nào trong tranh chấp về chủ quyền trong vùng nước tranh chấp này.
Hồi tháng 8 năm 2019, nhóm 3 nước cũng đưa ra một tuyên bố chung bày tỏ quan ngại về tình hình Biển Đông, đồng thời kêu gọi Trung Quốc và ASEAN sớm đạt được một Bộ quy tắc về ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu quả, hợp tác và dựa trên luật pháp.
Trung Quốc hiện là nước đòi hỏi chủ quyền phần lớn diện tích Biển Đông qua đường đứt khúc 9 đoạn hay còn gọi là đường lưỡi bò. Các nước khác cũng có những đòi hỏi về chủ quyền ở đây bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.
Nguồn : RFA tiếng Việt, 17/09/2020
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ chỉ trích Trung Quốc về Biển Đông (RFI, 03/06/2017)
Phát biểu tại hội nghị về an ninh Shangri-la (IISS- International Institute for Strategic Studies), Singapore, ngày 03/06/2017, Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis đã lên án Bắc Triều Tiên về chương trình hạt nhân quân sự và chỉ trích Trung Quốc về việc quân sự hóa Biển Đông.
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ, James Mattis phát biểu tại hội nghị An Ninh Shangri-la lần thứ 16, Singapore, ngày 03/06/2017. REUTERS/Edgar Su
Theo lời ông Mattis, Bắc Triều Tiên là "một mối đe dọa đối với tất cả chúng ta", cho nên toàn bộ các nước phải tham gia hỗ trợ cho mục tiêu chung là phi hạt nhân bán đảo Triều Tiều Tiên. Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ kêu gọi cộng đồng quốc tế hợp tác trên vấn đề này.
Bắc Triều Tiên hiện đang nỗ lực phát triển một tên lửa liên lục địa có thể bắn tới các bờ biển của lãnh thổ Hoa Kỳ và hôm thứ Hai (29/5) đã lại tiến hành bắn thử tên lửa, bất chấp các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc. Ông Mattis cho rằng những hành động của chế độ Bình Nhưỡng là "phi pháp" chiếu theo luật pháp quốc tế và theo ông, có một sự đồng thuận rất mạnh của quốc tế cho rằng tình hình này không thể tiếp diễn. Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ khen ngợi Trung Quốc đã cam kết làm việc với cộng đồng quốc tế để phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
Do chính quyền Donald Trump đang cần đến sự hợp tác của Bắc Kinh trên hồ sơ Bắc Triều Tiên, nên những nước Châu Á đang tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung Quốc lo ngại là Washington sẽ hy sinh lợi ích của các nước này để đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
Hôm nay, Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ đã gián tiếp trấn an các nước Châu Á đó, khi chỉ trích mạnh mẽ việc Trung Quốc dùng sức mạnh để áp đặt chủ quyền của họ trên gần như toàn bộ vùng Biển Đông. Ông Mattis lên án thái độ "khinh miệt" của Trung Quốc đối với các nuớc láng giềng và thái độ bất chấp luật pháp quốc tế khi tiến hành "quân sự hóa" Biển Đông.
Lãnh đạo Lầu Năm Góc chỉ trích "tầm mức và những tác động" của các công trình xây đảo nhân tạo của Trung Quốc tại những vùng đang tranh chấp ở Biển Đông. Ông thúc giục các nước có liên quan, đặc biệt là Việt Nam và Philippines, tìm những giải pháp thông qua đối thoại.
Cuối tháng 5/2017, Washington đã khiến Bắc Kinh có phản ứng giận dữ khi điều khu trục hạm Dewey đến sát Đá Vành Khăn, thuộc quần đảo Trường Sa, hiện do Trung Quốc kiểm soát. Theo Washington, đây chỉ là một chuyến tuần tra nhằm bảo đảm tự do hàng hải tại các vùng đang tranh chấp ở Biển Đông.
Thủ tướng Úc cảnh cáo Trung Quốc về Biển Đông
Cũng tại hội nghị an ninh Shangri-La hôm nay, thủ tướng Úc Malcolm Turnbull cảnh báo Trung Quốc chẳng được gì nếu sử dụng vũ lực ở vùng Châu Á-Thái Bình Dương. Ông muốn ám chỉ đến chính sách tại Biển Đông của Bắc Kinh.
Theo thủ tướng Úc, trong trường hợp phải đối đầu với "một Trung Hoa áp bức", các nước láng giềng "sẽ phải tìm cách tạo đối trọng trước sức mạnh của Bắc Kinh, bằng cách tăng cường liên minh và quan hệ đối tác với nhau và đặc biệt là với Hoa Kỳ".
Dĩ nhiên Trung Quốc sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong vùng nhờ nền kinh tế ngày càng phát triển. Vì vậy, thủ tướng Úc khuyến khích Bắc Kinh "tôn trọng chủ quyền của các nước khác, cũng như xây dựng niềm tin và các dự án hợp tác với các nước láng giềng".
Thanh Phương, Thu Hằng
*********************
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đến đọc diễn văn tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 16 ở Singapore, ngày 3/6/2017.
Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis hoan nghênh các nỗ lực hợp tác của Trung Quốc với cộng đồng quốc tế về vấn đề Bắc Hàn tại diễn đàn an ninh thường niên ở Singapore hôm thứ Bảy. Tuy nhiên, về vấn đề Biển Đông, ông miêu tả việc Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa các đảo nhân tạo tại đó, bất chấp trật tự quốc tế, là điều không thể chấp nhận.
Trong bài diễn văn đọc trước các đại biểu và giới truyền thông tham dự cuộc đối thoại Shangri-La, ông Mattis nói :
"Chúng tôi không thể chấp nhận các hành động của Trung Quốc xâm phạm đến lợi ích của cộng đồng quốc tế, phá hoại trật tự dựa trên luật lệ vốn phục vụ tất cả các nước có mặt hôm nay tại diễn đàn này, kể cả và đặc biệt, là Trung Quốc".
Ông Mattis nói trong khi sự cạnh tranh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới chắc chắn sẽ có, nhưng xung đột không nhất thiết phải xảy ra.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ nói : "Xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa các sơ sở trên các thực thể trong lãnh hải quốc tế, phương hại đến sự ổn định khu vực". Ông lưu ý rằng việc Trung Quốc củng cố quân sự các căn cứ trên những đảo nhân tạo, khác biệt với những gì các nước khác đã làm.
Ông Mattis nói cách tiếp cận của Bắc Kinh không chỉ khác biệt về mặt bản chất của các động thái vũ trang các đảo nhân tạo, mà còn về thái độ của Bắc Kinh, "coi thường pháp luật quốc tế, không tôn trọng lợi ích của các quốc gia khác, cũng như cố gắng của Trung Quốc gạt sang một bên tiến trình giải quyết ôn hòa các vấn đề liên quan".
Trung tướng He Lei, Phó Giám đốc Học viện Khoa học quân sự Trung Quốc và cũng là người đứng đầu đoàn Trung Quốc tại các cuộc họp ở Shangri-La, đã thẳng thừng bác bỏ những tố cáo của ông Mattis. Tướng He nói Trung Quốc đã ký kết hơn 23.000 hiệp định song phương và 400 hiệp định đa phương, đồng thời tham gia vào tất cả các ủy ban đặc biệt của Liên Hiệp Quốc.
Ông He nói :
"Trung Quốc là một nước ủng hộ và bảo vệ các quy tắc và quy định quốc tế cũng như khu vực, nhưng khi định nghĩa các quy tắc quốc tế, cần phải dựa trên những gì mà đa số các nước đồng ý, và đại diện cho các lợi ích của đa số".
Ông He nói thêm rằng điều đó cũng áp dụng cho các quy tắc và quy định khu vực. Ông lưu ý những tiến bộ hồi gần đây của Trung Quốc cùng với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á trong việc soạn thảo một thỏa thuận khung cho một bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông.
Ông nêu bật vai trò của Trung Quốc tham gia hình thành Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển mà Bắc Kinh phê chuẩn vào năm 1996.
Tuy nhiên, ông He không đề cập đến việc Bắc Kinh bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực La Haye về vấn đề Biển Đông hồi năm ngoái. Phán quyết của tòa bác bỏ lập luận của Trung Quốc cho rằng Bắc Kinh có chủ quyền lịch sử trên hầu hết tuyến hàng hải đang trong vòng tranh chấp gay gắt trong khu vực.
Từ khi lên nhậm chức, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đặt vấn đề Bắc Hàn vào thứ tự ưu tiên hàng đầu, và trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng quốc phòng Mattis lặp lại mối quan ngại của chính quyền Tổng thống Trump về mối nguy rõ rệt và hiện hữu do Bắc Hàn đặt ra cho khu vực và xa hơn nữa.
Bộ trưởng Mattis nói :
"Cùng với những tuyên bố liều lĩnh, chương trình của Bắc Hàn hiện nay thể hiện rõ ý định của nước này muốn thủ đắc tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, kể cả các phi đạn liên lục địa, vốn đặt ra những mối đe dọa trực tiếp và tức thời đối với các đồng minh trong khu vực, các đối tác của chúng ta, và cả thế giới".
Những phát biểu gay gắt của ông Mattis đã xóa tan phần nào những suy đoán của một số người rằng chính quyền hiện nay duy trì sự im lặng về vấn đề Biển Đông để đổi lấy sự hợp tác của Trung Quốc trong việc đối phó với Bình Nhưỡng.
Bộ trưởng Mattis tuyên bố Hoa Kỳ sẽ không mang những lợi ích của các đồng minh ra làm những con bài để mà cả.
Không giải thích chi tiết, nhưng Bộ trưởng quốc phòng Mỹ cho biết là các nước đang làm việc để đề ra những biện pháp trừng phạt mới, được tăng cường, đồng thời tăng nỗ lực ngoại giao để gây áp lực đối với Bắc Hàn. Nhưng ông nói thêm rằng bên cạnh lời nói và sự hỗ trợ, hành động của tất cả các bên liên quan cũng cần thiết.
Ông nói :
"Chính quyền của ông Trump được khích lệ bởi cam kết mới của Trung Quốc trong nỗ lực hợp tác với cộng đồng quốc tế hướng tới phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên".
Ông nói : "Rốt cuộc, Mỹ tin rằng Trung Quốc sẽ nhận ra rằng Bắc Triều Tiên là một gánh nặng chiến lược chứ không phải là một tài sản. Gánh nặng ấy đã làm tăng sự bất hòa và khiến các dân tộc yêu chuộng hòa bình trong khu vực, phải tăng chi tiêu quốc phòng".
Trong khi các quan hệ giữa Bình Nhưỡng và Bắc Kinh ngày càng trở nên lạnh nhạt hơn trong những năm gần đây dưới quyền Kim Jong-un, Trung Quốc vẫn là đồng minh và là nước ủng hộ lớn nhất của Bắc Hàn. Một số nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh không thực sự muốn giải quyết vấn đề này, vì họ e rằng làm như vậy có thể dẫn tới một nước Triều Tiên thống nhất, và mặc nhiên đặt Hoa Kỳ ngay tại cửa ngõ phía đông bắc của Trung Quốc.
Mặc dù vậy, những lời đe doạ và các cuộc thử nghiệm phi đạn liên tục của lãnh tụ Kim Jong-un đang làm xói mòn sự hỗ trợ dành cho Bắc Hàn ở Trung Quốc. Và trong nước này đang xuất hiện những lời kêu gọi ngày càng gay gắt hơn, đòi Bắc Kinh phải có phản ứng quyết liệt hơn.
******************
Mỹ cảnh báo Trung Quốc về các đảo ở Biển Đông (BBC, 03/06/2017)
Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận việc quân sự hóa của Trung Quốc với các hòn đảo nhân tạo trên Biển Đông, Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis đưa ra cảnh báo tại Diễn đàn An ninh ở Shangri-la (IISS- International Institute for Strategic Studies) hôm 03/6/2017.
Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis đưa ra lời cảnh báo với Trung Quốc tại Diễn đàn An ninh ở Shangri-la, Singapore hôm 03/6/2017.
Phát biểu tại hội nghị an ninh thường niên có tính diễn đàn khu vực và quốc tế ở Singapore, ông nói những động thái như vậy làm suy yếu sự ổn định khu vực.
Tuyên bố lãnh thổ của Trung Quốc được đưa ra trên Biển Đông, một vùng biển giàu tài nguyên đang có tranh chấp chủ quyền khá gắt gao giữa một số quốc gia.
Đồng thời, Tướng Mattis cũng ca ngợi những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm kiềm chế các hoạt động hỏa tiễn và hạt nhân của Bắc Hàn.
Những bình luận của ông được đưa ra ngay sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc mở rộng các biện pháp trừng phạt nhắm vào Bắc Hàn để đáp trả lại một loạt các cuộc thử hỏa tiễn tiến hành trong năm nay.
Hội đồng Bảo an đã nhất trí thông qua việc trừng phạt sau hàng tuần đàm phán giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
'Phản đối và không chấp nhận'
Bắc Kinh đang xây dựng các hòn đảo nhân tạo trên các rạn san hô và tiến hành tuần tra hải quân ở vùng biển có nhiều tranh chấp.
Trong bài diễn văn tại Diễn đàn Đối thoại Shangri-la thường niên năm 2017, Tướng Mattis nói :
"Chúng tôi phản đối các quốc gia quân sự hóa các hòn đảo nhân tạo và thực thi thái quá các yêu sách biển.
"Chúng tôi không thể và sẽ không chấp nhận những thay đổi đơn phương, cưỡng ép hiện trạng".
Tổng thống Donald Trump và các quan chức cao cấp của Hoa Kỳ đã nhiều lần tuyên bố rằng họ sẽ bảo vệ lợi ích của Mỹ ở Biển Đông, một tuyến vận tải quan trọng.
Trong cuộc điều trần để được đề cử hồi đầu năm nay, ông Rex Tillerson, người đã trở thành ngoại trưởng Mỹ sau đó, đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ "sẽ gửi cho Trung Quốc một tín hiệu rõ ràng rằng trước tiên việc xây dựng các hòn đảo phải chấm dứt, và thứ hai, việc tiếp cận các hòn đảo này của Trung Quốc cũng sẽ không được phép . "
Đáp lại, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói Bắc Kinh sẽ "giữ vững quyền bảo vệ các quyền của mình trong khu vực".
Nhưng ở Singapore, tướng Mattis cũng ghi nhận một cách tích cực về quan hệ Mỹ-Trung, cho rằng mặc dù sự cạnh tranh giữa hai nước "có thể xảy ra, nhưng xung đột không phải là không thể tránh khỏi".
Vai trò tiếp đây của Mỹ ?
Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc dựa trên một yêu sách đường chín đoạn (hay bản đồ đường lưỡi bò) trên Biển đông gây nhiều tranh cãi và phản ứng trong khu vực và quốc tế.
Câu hỏi lớn nhất trong các đại biểu Châu Á tham dự diễn đàn là vai trò của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục nhiều như thế nào trong khu vực ngày càng căng thẳng này, theo phái viên Karishma Vaswani của BBC tại Singapore.
Bà nói thêm rằng Tướng Mattis đã cố gắng trấn an các đồng nghiệp rằng Hoa Kỳ không quay lưng lại với Châu Á.
Các quốc gia đối lập tranh cãi về lãnh thổ trên biển Biển Đông đã lâu, nhưng căng thẳng gia tăng đều trong những năm gần đây.
Các đảo nhỏ và vùng biển được Đài Loan, Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei tuyên bố chủ quyền với một phần hoặc toàn bộ.
Bắc Kinh đang xây dựng các hòn đảo nhân tạo trên các rạn san hô và tiến hành tuần tra hải quân ở vùng biển mà các quốc gia khác cũng tuyên bố chủ quyền.
Mặc dù chính quyền Hoa Kỳ trước đây của Tổng thống Barack Obama nhấn mạnh rằng Mỹ có lập trường trung lập, nhưng Washington đã nhiều lần lên tiếng chống lại việc xây dựng các hòn đảo nhân tạo, đồng thời tìm cách xây dựng mối quan hệ với các quốc gia Đông Nam Á có các yêu sách chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc.
Vào tháng 7/2016, một tòa án quốc tế đã ra phán quyết bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, ủng hộ một vụ kiện do Philippines đưa ra, nhưng Bắc Kinh nói Trung Quốc sẽ không tôn trọng phán quyết.
Các xích mích đã và đang làm dấy lên quan ngại rằng khu vực đang trở thành một điểm nóng tiềm tàng những hậu quả có tính chất toàn cầu.
**********************
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis ngày 2/6 tuyên bố Mỹ vẫn tận tâm tận lực với các đồng minh Châu Á-Thái Bình Dương, khi ông đến Singapore để tham dự diễn đàn an ninh hàng đầu của khu vực.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis
Ông Mattis, đang có chuyến thăm thứ hai của ông tới khu vực này kể từ khi lên lãnh đạo Ngũ Giác Đài vào ngày 20 tháng 1, sẽ nỗ lực trình bày chính sách của Mỹ một cách rõ ràng cho những đồng minh trong khu vực và trấn an họ tại cuộc đối thoại Shangri-La hàng năm ở Singapore.
Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull, người phát biểu tại lễ khai mạc diễn đàn vào tối thứ Sáu, nói rằng có lo ngại trong khu vực rằng việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận Quan hệ Đối tác xuyên Thái Bình Dương và hiệp định khí hậu Paris sẽ dẫn đến việc Washington rút khỏi vai trò lãnh đạo toàn cầu.
"Dù những quyết định này là đáng thất vọng, song chúng ta nên cẩn trọng không vội vàng diễn giải ý định giao tiếp theo một cách khác là không giao tiếp gì cả", ông Turnbull nói.
Ông Mattis nói với báo giới rằng ông sẽ phát biểu về "trật tự quốc tế" cần có cho một Châu Á hòa bình, nhắc tới việc chống lại Bắc Triều Tiên, khi ông đăng đàn vào thứ Bảy.
"Tại cuộc Đối thoại Shangri-la, tôi sẽ nhấn mạnh Mỹ đứng cùng với các đồng minh và các đối tác trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương", ông Mattis nói với các phóng viên.
"Bộ Quốc phòng tập trung vào việc củng cố các liên minh, tiếp sức cho các nước để họ có thể duy trì an ninh của chính họ, củng cố năng lực quân sự của Mỹ để ngăn chặn chiến tranh", ông nói thêm.
Ông Mattis dự kiến sẽ gặp gỡ các đối tác của ông từ một số nước bao gồm Hàn Quốc, Nhật Bản và Úc.
Nhà chức trách Singapore đã tăng cường an ninh khi ông Turnbull, Mattis và các nhà lãnh đạo khác đến dự cuộc họp này.
Họ nói rằng mối đe dọa khủng bố đối với thành bang này vẫn ở mức cao nhất trong nhiều năm qua, dù không có tình báo đáng tin cậy cho thấy một cuộc tấn công sắp xảy ra.
***********************
Thủ tướng Úc : ‘Cá lớn đừng nuốt cá bé’ (BBC, 03/06/2017)
Thủ tướng Australia nói về an ninh hàng hải và sự trỗi dậy của Trung Quốc trong bài diễn văn tại diễn đàn an ninh ở Singapore.
Thủ tướng Turnbull phát biểu trong bài diễn văn nhập đề tại Singapore.
Trong bài phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri-La, tối 03/06, Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull nói về tự do hàng hải.
"Lập trường của Úc là cần phải có môi trường xung quanh mình được định hình bởi thị trường mở và dòng chảy tự do của hàng hóa, dịch vụ, vốn và ý tưởng.
"Tức là tự do hàng hải không bị thách thức và các quyền của các quốc gia nhỏ là không bị ngăn cản.
"Những bất đồng được giải quyết bằng đối thoại phù hợp thông qua luật lệ được đồng thuận và các định chế có tổ chức.
"Đây là một thế giới mà cá lớn không nuốt hoặc hù dọa cá nhỏ," ông Turnbull phát biểu trong bài diễn văn nhập đề tại Singapore.
Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull cũng thừa nhận rằng sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc tiếp tục là chủ đề gây tranh luận gay gắt nhất.
Ông Turnball, hiện cũng đang thăm chính thức Singapore, nói về nhu cầu gìn giữ cấu trúc lấy luật lệ làm nền tảng nếu muốn duy trì sự năng động của khu vực.
"Điều này có nghĩa hợp tác chứ không hành động đơn phương để chiếm giữ hoặc hình thành lãnh thổ hoặc quân sự hóa khu vực có tranh chấp. Điều này có nghĩa cạnh tranh trong khuôn khổ luật pháp quốc tế".
Thủ tướng Australia thừa nhận rằng sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc tiếp tục là chủ đề gây tranh luận gay gắt nhất.
"Trung Quốc sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong việc định hình khu vực. Lẽ tự nhiên là Bắc Kinh sẽ tìm kiếm ảnh hưởng chiến lược để phù hợp với sức mạnh kinh tế của họ.
"Tuy nhiên, chúng tôi muốn thấy Trung Quốc lĩnh hội vai trò lãnh đạo mà họ mong muốn theo cách củng cố trật tự khu vực vốn giúp ích cho tất cả các nước.
"Một Trung Quốc ưa chèn ép sẽ khiến các nước láng giềng không thể nhượng bộ quyền tự chủ và không gian chiến lược của họ, và họ sẽ tìm cách để đối trọng sức mạnh của Bắc Kinh bằng cách củng cố các liên minh và quan hệ đối tác, giữa các nước này với nhau và đặc biệt là với Hoa Kỳ.
"Duy trì thượng tôn pháp luật trong khu vực của chúng ta, tôn trọng chủ quyền của các quốc gia lớn và nhỏ là điều cốt yếu cho hòa bình và ổn định.
"Hòa bình và ổn định của khu vực của chúng ta đã được trợ giúp bởi vai trò lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ.
"Qua những thăng trầm của lịch sử, Hoa Kỳ đã bảo vệ cho các giá trị mà quốc gia này được thành lập, đó là tự do, dân chủ và thượng tôn pháp luật. Sự lãnh đạo đó, cam kết đó, và những giá trị đó là quan trọng hơn bao giờ hết," ông Turnbull nói.
Việt Nam khó thể đòi hỏi gì hơn : một chiến hạm Mỹ thách thức Trung Quốc tại Biển Đông, một cuộc hội kiến tại Nhà Trắng, và sáu chiếc tàu tuần duyên mới được chuyển giao.
Ông Trần Công Trục, nguyên trưởng ban Biên giới chính phủ, chụp hình trước bản đồ Việt Nam khi trả lời phỏng vấn Reuters ngày 16/05/2017.Reuters
Đó là những dấu hiệu cho sự cam kết của Mỹ, trước một Việt Nam đang lo ngại rằng dưới thời tổng thống Donald Trump, Hoa Kỳ sẽ không còn ủng hộ tích cực như trước. Trong khi đó, Việt Nam đang là quốc gia Đông Nam Á dám đương cự với tham vọng bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông, một trong những vùng biển quan trọng nhất thế giới.
Do không chắc chắn rằng Mỹ sẽ hỗ trợ một cách bền bỉ, đồng thời phải thận trọng khi dựa vào bất kỳ đồng minh nào, Việt Nam cũng khéo léo giữ gìn mối quan hệ với kẻ thù lâu đời là Trung Quốc.
Ông Trần Công Trục, nguyên trưởng ban Biên giới chính phủ, nhiều năm qua vẫn đấu tranh cho chủ quyền biển đảo nói với Reuters : "Việt Nam không muốn một sự mất thăng bằng quyền lực trong khu vực, có thể dẫn đến chiến tranh".
Cuộc gặp gỡ với tổng thống Mỹ Donald Trump vào thứ Tư tới là một sự kiện quan trọng đối với thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ông sẽ là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên đến thăm Nhà Trắng dưới thời chính quyền mới của Hoa Kỳ.
Đó là thành công từ những cuộc gọi, thư từ, liên lạc ngoại giao và các chuyến viếng thăm ở cấp thấp hơn, đã bắt đầu rất sớm trước khi ông Trump chính thức nắm quyền ở Washington. Tại đây, theo Reuters, Việt Nam vẫn đang duy trì một nhà vận động hành lang với ngân sách 30.000 đô la một tháng.
Một động thái mang tính biểu tượng quan trọng đối với Việt Nam trong tuần này, là chiến hạm Mỹ USS Dewey đã tiến sát một đảo nhân tạo do Trung Quốc xây lên tại Biển Đông nhằm mở rộng chủ quyền tại vùng biển tranh chấp với Việt Nam và bốn nước khác.
Các viên chức Việt Nam và những phái viên thạo tin nói rằng đã phải vận động rất mạnh cho việc tuần tra "vì tự do hàng hải". Để nhấn mạnh thêm sự yểm trợ của Mỹ, Hoa Kỳ đã chuyển giao cho Việt Nam sáu tàu tuần duyên trong tuần này.
Đại sứ Mỹ tại Hà Nội, ông Ted Osius nói : "Sự thịnh vượng của Việt Nam trong tương lai lệ thuộc vào một môi trường biển ổn định và hòa bình". Phát biểu này giúp làm giảm bớt quan ngại của Việt Nam, đang là một tiếng nói đơn độc thách thức tham vọng của Bắc Kinh trên Biển Đông, đặc biệt từ khi tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ngả vào vòng tay của Trung Quồc.
Quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Việt Nam đã được tăng cường dưới thời chính quyền Obama, nhưng hồ sơ quan trọng hơn cả là Hiệp định Đối tác Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP). Việt Nam tỏ ra thất vọng khi ông Trump từ bỏ hiệp định tự do mậu dịch này, và chú trọng việc giảm bớt thâm hụt thương mại – Việt Nam xuất siêu vào Mỹ 32 tỉ đô la trong sáu năm gần đây.
Hà Nội lại càng căng thẳng hơn khi sau đó ông Trump xích gần lại với Tập Cận Bình, do muốn Bắc Kinh gây áp lực lên Bình Nhưỡng về chương trình nguyên tử. Chuyên gia Carl Thayer, trường đại học New South Wales (Úc), nhận xét : "Việc hoàn toàn chú tâm vào Bắc Triều Tiên khiến Việt Nam rất lo là vấn đề Biển Đông sẽ bị gác sang một bên".
Tại Washington, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Katrina Adams tuyên bố : "Quan hệ đối tác Mỹ-Việt là yếu tố chủ chốt trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương". Nhưng một cựu quan chức Mỹ nói rằng ông Trump có thể phàn nàn với thủ tướng Việt Nam về tầm mức xuất siêu. Theo dự toán ngân sách của chính quyền Trump, các viện trợ quân sự Mỹ cho Hà Nội có thể trở thành các khoản cho vay.
Theo Reuters, trước một Hoa Kỳ với chủ trương không rõ ràng từ khi Donald Trump lên nắm quyền, mức độ quan tâm của Hà Nội đối với Bắc Kinh cũng tương tự Washington.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã viếng thăm chính thức Bắc Kinh, cùng lúc với việc tham dự hội nghị thượng đỉnh về dự án "Một vành đai, một con đường" của Trung Quốc. Còn tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, được cho là người quyền lực nhất Việt Nam, đã có mặt tại Bắc Kinh nhiều ngày trước khi Donald Trump nhậm chức.
Sau hai chuyến viếng thăm trên, đôi bên đã khẳng định sẵn sàng duy trì hòa bình tại Biển Đông. Đầu tháng này, lần đầu tiên một tàu của tuần duyên Việt Nam đã sang thăm hữu nghị Trung Quốc.
Ông Trần Công Trục nhận định : "Vừa hợp tác vừa đấu tranh là một chủ trương rất thực tế. Việt Nam sẽ không bao giờ chịu khuất phục hoặc quy hàng trước việc Trung Quốc ngang nhiên vi phạm chủ quyền hợp pháp của mình, nhưng cũng không cho Bắc Kinh cơ hội sử dụng vũ lực để gây ra xung đột".
Thụy My
Philippines với vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2017, sẽ tìm cách lái con thuyền Biển Đông vượt qua được trận "cuồng phong" đến từ Hoa lục.
Biển Đông : cơ hội và thách thức năm 2017
Năm 2016 chuẩn bị khép lại với nhiều biến động của các xu thế địa- chính trị khu vực và toàn cầu. Riêng khu vực châu Á - Thái Bình Dương, có lẽ Biển Đông là nơi ghi dấu ấn đậm nét nhất của những thay đổi địa- chính trị trong năm 2016.
Đánh giá lại những bước ngoặt trong vấn đề Biển Đông năm 2016 và đưa ra dự báo cơ hội cũng như thách thức cho hòa bình và ổn định trên Biển Đông đã được nhiều học giả, tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước tiến hành.
Là người luôn bám sát mọi động thái diễn biến mới trên Biển Đông trong nhiều năm qua và liên tục đồng hành cùng Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam cung cấp đến bạn đọc xa gần những phân tích, góc nhìn riêng về Biển Đông dưới lăng kính luật pháp quốc tế, cá nhân tôi cũng xin có đôi lời chia sẻ, tạm gọi là "tổng kết" lại một năm.
Hy vọng những gì cá nhân tôi chia sẻ trên diễn đàn Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam sẽ cung cấp thêm cho quý bạn đọc một góc nhìn, một cách đánh giá bám sát diễn biến của tình hình.
Chúng tôi trình bày hiểu biết của mình trên cơ sở lấy luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982) làm nền tảng, đặt trong bối cảnh cụ thể những xu hướng địa chính trị khu vực và quốc tế.
Phán quyết Trọng tài 12/7 là dấu ấn và là bước ngoặt lớn lao nhất của năm 2016
Trước, trong và sau khi Tòa Trọng tài thành lập theo Phụ lục VII, UNCLOS 1982 ra Phán quyết Trọng tài vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc ngày 12/7/2016, nhiều học giả trong nước và quốc tế đã phân tích, mổ xẻ các khả năng, đánh giá Phán quyết, dự báo tác động và ảnh hưởng của nó.
Phán quyết của Tòa án trọng tài - Hình minh họa : Internet.
Cá nhân tôi cũng có một loạt bài trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, cũng như trả lời phỏng vấn các hãng thông tấn khác trong và ngoài nước về đề tài này.
Nhưng khác với các nhà nghiên cứu khác, tôi luôn có niềm tin sâu sắc và nhất quán vào công lý, công pháp quốc tế và tính công bằng, công tâm của 5 thẩm phán thành viên Tòa Trọng tài thụ lý vụ kiện của Philippines.
Hội đồng Trọng tài đã chọn 7/15 nội dung Philippines khởi kiện Trung Quốc để xét xử thuộc thẩm quyền của mình. Kết quả là Tòa Trọng tài đã ra Phán quyết đầy đủ cả 7 nội dung có lợi cho Manila.
Thậm chí, học giả Greg Poling từ Sáng kiến Minh bạch hàng hải châu Á, CSIS, Hoa Kỳ, còn đánh giá Phán quyết này đã đề cập đến 14/15 nội dung đơn kiện của Philippines. Kết quả này đã vượt ra ngoài cả mong đợi của nhiều người, trong đó cá nhân tôi.
Trước đó, tôi nhiều lần nhận định, chắc chắn Tòa sẽ ra Phán quyết bác bỏ đường lưỡi bò vô lý dựa trên yêu sách "quyền lịch sử" mà Trung Quốc đưa ra.
Còn về hiệu lực pháp lý của các cấu trúc địa lý ở Trường Sa, tôi chỉ dám hy vọng Tòa sẽ làm rõ một số cấu trúc, thậm chí Tòa có thể ra một phán quyết "trung dung" với nhóm nội dung này, do lo ngại những phản ứng địa chính trị phức tạp có thể xảy ra sau Phán quyết.
Nhưng cuối cùng Phán quyết Trọng tài đã làm rất rõ và rất thuyết phục hiệu lực pháp lý của tất cả các cấu trúc ở Trường Sa :
Không có cấu trúc nào đủ tiêu chuẩn để xác định có vùng đặc quyền về kinh tế 200 hải lý tính từ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải của từng thực thể được công nhận là đảo theo Điều 121, UNCLOS 1982.
Đó là thành công ngoài cả mong đợi, là thắng lợi của công lý, công bằng và công pháp quốc tế, không chỉ là thắng lợi của Philippines, mà là thắng lợi của nhân loại, thắng lợi của UNCLOS 1982.
Tuy nhiên ngay trong ngày 12/7, trước khi Tòa Trọng tài công bố Phán quyết, có không ít học giả và nhà nghiên cứu Việt Nam vẫn hoài nghi khả năng Tòa bác đường lưỡi bò.
Thế mới thấy tầm vóc Phán quyết Trọng tài thật lớn lao, vĩ đại, xóa bỏ những nỗi sợ mơ hồ trong giới nghiên cứu trong nước cũng như quốc tế về một yêu sách quá lố, quá phi lý của Trung Quốc.
Hạ thấp hay tuyệt đối hóa vai trò Phán quyết Trọng tài có thể làm suy giảm ý nghĩa và ảnh hưởng của nó
Trước khi công bố Phán quyết Trọng tài chiều tối 12/7 giờ Việt Nam, có một quan điểm khá cực đoan, đổ lỗi cho Phán quyết Trọng tài và hoạt động xét xử của Tòa Trọng tài "gây căng thẳng Biển Đông".
Quan điểm này có lẽ bị ảnh hưởng bởi chiến dịch vận động, tuyên truyền rầm rộ bằng nhiều thủ đoạn vừa mua chuộc vừa đe dọa của Trung Quốc, khiến một số người hoang mang, lo sợ.
Và cũng không loại trừ một người muốn "té nước theo mưa" để cổ súy cho luận điệu ngụy biện của Trung Quốc nhằm chống lại UNCLOS 1892, phủ nhận thẩm quyền của Tòa Trong tài theo Phụ lục VII, UNCLOS, chống lại Phán quyết.
Sau khi Phán quyết Trọng tài được công bố, một thái cực khác cũng khiến dư luận hiểu sai lệch giá trị và ý nghĩa của nó, đó là tuyệt đối hóa vai trò của Phán quyết, xem nó như chìa khóa vạn năng để giải quyết mọi tranh chấp phức tạp ở Biển Đông.
Chính những quan điểm tuyệt đối hóa vai trò và tác động của Phán quyết Trọng tài đã dẫn đến nhận thức sai lầm về phản ứng và chính sách của Philippines dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, cũng như nhận định "Việt Nam cô độc trong cuộc đối đầu với Trung Quốc" mà Tổ chức nghiên cứu địa chính trị toàn cầu Stratfor mới đưa ra gần đây.
Điều này đã được chúng tôi phân tích và mổ xẻ thường xuyên trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam trong loạt bài về Biển Đông. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi chỉ xin lưu ý, xin nhắc lại 2 vấn đề quan trọng xung quanh Phán quyết Trọng tài 12/7.
Thứ nhất, Phán quyết Trọng tài 12/7 là bước ngoặt quan trọng trong tiến trình giải quyết các tranh chấp phức tạp ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế với 2 đóng góp cực kỳ quan trọng.
Một là vô hiệu hóa đường lưỡi bò bất hợp pháp, bác bỏ quan điểm về "quyền lịch sử" vốn đã bị UNCLOS 1982 loại bỏ khi xây dựng, trong đó Trung Quốc là một nước thành viên tích cực tham gia, đóng góp và hình thành nên Công ước.
Hai là làm rõ hiệu lực pháp lý của các cấu trúc địa lý ở Trường Sa với xác quyết, không một cấu trúc nào ở quần đảo Trường Sa đủ điều kiện để có hiệu trong việc mở rộng phạm vi vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý tính từ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải của từng đảo theo Điều 121, UNCLOS 1982.
Hai điều này đã góp phần thu hẹp đáng kể phạm vi tranh chấp ở Biển Đông, trong đó có phạm vi Trung Quốc cố tình tìm cách tạo ra tranh chấp.
Xin được nhấn mạnh rằng, sau Phán quyết Trọng tài, Trung Quốc tạm thời đã không dùng giàn khoan khổng lồ, hạm đội tàu cá dưới sự yểm trợ của tàu hải cảnh xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa hợp pháp của các nước ven Biển Đông như họ từng làm trước thời điểm 12/7/2016.
Cá nhân người viết coi đó là một cách Trung Quốc ngầm thừa nhận và thực thi một phần nội dung Phán quyết.
Thứ hai, các nhà nghiên cứu Việt Nam và quốc tế tiếp tục nghiên cứu kỹ Phán quyết Trọng tài 12/7, nó có thể xem như một Phụ lục bổ sung cho UNCLOS 1982 trong việc ứng dụng và giải thích Công ước vào thực tế ở các khu vực tranh chấp phức tạp như Biển Đông.
Sở dĩ phải lưu ý điều này là vì, sau Phán quyết Trọng tài vẫn có những quan điểm, nhận thức và băn khoăn trong dư luận rằng Việt Nam chịu "thiệt thòi về chủ quyền" đối với một số cấu trúc ở Trường Sa, như thế là hiểu sai bản chất Phán quyết và chúng tôi đã phân tích.
Tuy nhiên các hãng truyền thông quốc tế và báo chí trong nước khi phỏng vấn chuyên gia vẫn không ít người nhầm lẫn, đánh đồng 2 loại tranh chấp hoàn toàn khác nhau về bản chất và cơ chế pháp lý giải quyết : tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và tranh chấp ứng dụng - giải thích UNCLOS 1982.
Nếu vẫn tiếp tục nhầm lẫn như thế thì đồng nghĩa với việc vô hình trung trở thành cái loa tuyên truyền cho yêu sách phi lý của Trung Quốc và chủ trương chống đối UNCLOS 1982 mà họ theo đuổi hiện nay.
Philippines đã "bổ nhát cuốc pháp lý" đầu tiên vào các tranh chấp phức tạp ở Biển Đông, thu hẹp phạm vi tranh chấp mà Trung Quốc cố tình tạo ra. Chúng ta được hưởng lợi hoàn toàn từ Phán quyết Trọng tài, nên cần phải có nghĩa vụ cùng Philippines phát huy các giá trị của nó.
Những trải nghiệm trong hơn 5 tháng qua kể từ sau khi Phán quyết Trong tài được công bố đã có thể cho thấy tính hiệu quả của những phương thức ứng xử linh hoạt trong quan hệ đối ngoại của các nước có liên quan trong khu vực.
Trong đó, không thể không nói đến vai trò của Cộng hòa Philippines.
Mặc dù là một đồng minh chiến lược của Hoa Kỳ, một thành viên của ASEAN luôn đi tiên phong trong cuộc đấu tranh chống lại yêu sách phi lý của Trung Quốc trong Biển Đông và là bên nguyên, giành thắng lợi tuyệt đối trong vụ kiện Trọng tài Biển Đông năm 2017, Philippines đã lựa chọn đối thoại và tiếp tục đàm phán với Trung Quốc hậu Phán quyết.
Đó là sự lựa chọn khá "thức thời". Đàm phán sẽ là bước đi tiếp nối Phán quyết Trọng tài, chứ không có nghĩa là chống lại nó, phủ định nó.
Và như vậy, chúng ta hy vọng và tin tưởng Philippines với vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2017, sẽ tìm cách lái con thuyền Biển Đông vượt qua được trận "cuồng phong" đến từ Hoa lục.
Phải chăng đó chính là những bài học thiết thực bổ ích cho những ai đang gánh vác sứ mệnh của Đất nước, Dân tộc mình trước những diễn biến phức tạp đang diễn ra trong Biển Đông ?
Các nhà lãnh đạo Việt Nam đã dành ưu tiên cao nhất, tìm mọi cách, vượt qua mọi trở ngại, khó khăn trong quan hệ thăng trầm do lịch sử để lại để duy trì và củng cố mối quan hệ với Trung Quốc "vừa đồng chí, vừa anh em".
Điều đó cũng chính là vì lợi ích chính đáng của 2 nước, cũng như vì hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển chung của khu vực và quốc tế, nhưng không thể không tuân thủ nguyên tắc :
Đặt lợi ích của đất nước, của dân tộc lên trên hết, coi trọng sự tồn vong của đất nước, của dân tộc như là lẽ sống mà mỗi người dân đất Việt sẵn sàng hy sinh tất cả để bảo vệ và giữ gìn bằng mọi giá, trong bất kỳ tình huống nào…
Sự xuất hiện của Donald Trump và Rodrigo Duterte đánh dấu một xu thế chính trị mới ảnh hưởng lớn đến Biển Đông năm 2017
Về những điều chỉnh chính sách của Philippines hậu Phán quyết Trọng tài 12/7 qua các phát ngôn và hành động của Tổng thống Rodrigo Duterte, chúng tôi đã thường xuyên có bài phân tích.
Ở đây chúng tôi chỉ xin chia sẻ một vài điều xung quanh cách đánh giá và nhìn nhận vấn đề.
Tôi cho rằng, cách làm của ông Rodrigo Duterte hiện nay không chỉ giúp tối đa hóa lợi ích cho Philippines, mà còn góp phần duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông, gián tiếp thực hiện Phán quyết Trọng tài.
Nó không mâu thuẫn với chính sách của người tiền nhiệm Benigno Aquino III, mà là một bước phát triển mới, một sự thích ứng cần thiết khi tình hình thực tế đã thay đổi.
Vì vậy, đánh giá các chính sách và tác động chính sách đối ngoại của ông Rodrigo Duterte cần phải đặt vào hệ quy chiếu "3 chiều" :
Một là nó có mâu thuẫn với các quy tắc pháp lý quốc tế và yêu sách của Philippines ở Biển Đông hay không ? Hai là nó có đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc của Philippines hay không ? Ba là nó có góp phần bảo vệ hòa bình, ổn định ở Biển Đông hay không ?
Xét trên cả 3 tiêu chí này, trả lời của 2 câu đầu là không, câu thứ 3 là có.
Đó là nhận xét của cá nhân tôi, còn việc đánh giá chính sách của ông Duterte liên quan đến quyền lợi của Philippines là thuộc về người dân nước này, không phải chúng ta hay bất kỳ quốc gia nào khác.
Còn đối với Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump, tôi có nhiều hy vọng vào chính sách của ông với Biển Đông và khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Hạn chế của chính quyền tiền nhiệm Barack Obama thì có lẽ dư luận đã thấy, trong khi sự quan tâm và hướng tiếp cận mới của ông Donald Trump về Biển Đông cũng đã bước đầu được bộc lộ.
Trump và đội ngũ cộng sự dày dạn kinh nghiệm thương trường và đàm phán có lẽ đã tìm ra câu trả lời, cách tiếp cận vấn đề Biển Đông để bảo vệ lợi ích của Mỹ : tự do hàng hải hàng không, luật pháp và trật tự quốc tế, vị thế vai trò của Mỹ ở Biển Đông.
Trong số đó, sức ép về mặt quân sự cũng như địa- chính trị thông qua vấn đề Đài Loan đã được Donald Trump và nhóm chuyển giao của ông tính đến. Tuy nhiên chúng ta vẫn phải chờ xem chính sách chính thức của ông sẽ như thế nào, để tính toán các giải pháp phù hợp.
Bản thân giới nghiên cứu Đài Loan cũng có nhiều quan điểm lo ngại : Đài Loan có thể trở thành con bài mặc cả giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Vì vậy nếu chúng ta kỳ vọng Mỹ sẽ "ra tay nghĩa hiệp" ở Biển Đông là không thực tế.
Thiết nghĩ chúng ta chỉ có thể lựa theo những điều chỉnh chính sách của Hoa Kỳ dưới thời Trump - đối trọng xứng tầm của Trung Quốc ở Biển Đông, để điều chỉnh chính sách nhằm tối đa hóa lợi ích quốc gia dân tộc, chứ không thể chọn bên lúc này.
Điều đó kết hợp với việc tăng cường khả năng phòng thủ chính đáng của Việt Nam trên Biển Đông, sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp để bảo vệ tốt nhất lợi ích hợp pháp của quốc gia dân tộc, gắn liền với lợi ích khu vực và quốc tế, trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Chính sách hòa hoãn của ông Rodrigo Duterte là một cơ hội mở ra cho Philippines và cho chính chúng ta, đó là làm sao phải duy trì cho được hòa bình và ổn định ở Biển Đông.
Theo tôi, nên xem đây là mục tiêu quan trọng nhất về đối ngoại, liên quan đến Biển Đông hiện nay. Để xảy ra xung đột, đối đầu lúc này, phần thiệt nhiều hơn sẽ thuộc về các nước nhỏ. Tất nhiên, việc tăng cường phòng thủ vẫn là ưu tiên hàng đầu và là điều không phải bàn cãi.
Còn chính sách của Donald Trump vẫn chưa được công bố chính thức, cần có sự theo dõi, nghiên cứu sát sao. Nó có thể mang lại cả cơ hội lẫn thách thức.
Những lưu ý với người Việt khi tìm hiểu vấn đề Biển Đông
Sự toàn vẹn lãnh thổ,chủ quyền quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia dân tộc luôn là đề tài nhận được sự quan tâm đặc biệt, thường xuyên của mọi tầng lớp người dân Việt Nam, trong cũng như ngoài nước.
Tuy nhiên chúng tôi xin đặc biệt nhấn mạnh yếu tố "hợp pháp", tính chính danh, chính nghĩa của chúng ta phải được đặt lên hàng đầu khi tiếp cận các tranh chấp phức tạp ở Biển Đông.
Muốn làm được như vậy, cần phải nắm rõ các nguyên tắc pháp lý và thực tiễn pháp lý quốc tế về các tranh chấp liên quan, tách bạch yếu tố chính trị khỏi pháp lý.
Đồng thời trong thể hiện quan điểm, cần có cái nhìn bao quát toàn cục một cách tỉnh táo, tránh để cảm xúc chi phối, có thể dẫn đến những hệ lụy đáng tiếc, như trong sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan 981 vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa nước ta.
Giữa nhiệt huyết và lòng yêu nước với chủ nghĩa dân túy hẹp hòi, nhiều lúc rất mong manh nếu thiếu đi một cái nhìn tỉnh táo dựa trên lăng kính pháp lý, chuẩn mực quốc tế.
Ngay trong giới nghiên cứu, đã từng có những quan điểm chính trị hóa các vấn đề pháp lý, chụp mũ, áp đặt quan điểm cá nhân lên những người không cùng nhận định với mình.
Nhắc lại những tranh luận mang màu sắc cảm xúc và thiếu tính thuyết phục của Đại tá Lê Thế Mẫu chỉ trích nhà báo Hồng Thủy và Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, chúng tôi chỉ hy vọng rằng ngay trong đội ngũ nghiên cứu cũng cần nhận ra rằng, có nhiều vấn đề mình cần điều chỉnh.
Đó là, đã tranh luận khoa học, thì phải dựa theo luận cứ khoa học, không chụp mũ, không quy kết bằng cách chính trị hóa các vấn đề học thuật. Phải nói điều này bởi nếu không, chính chúng ta tự chia năm sẻ bảy, chứ chưa cần đối phương phải tác động, gây chia rẽ nội bộ.
Tôi cho rằng trong ấm thì ngoài êm, đối nội quan trọng hơn đối ngoại. Đặc biệt với những vấn đề phức tạp như các tranh chấp khác nhau ở Biển Đông, thống nhất nhận thức trong nội bộ người Việt là quan trọng hơn cả.
Chỉ khi nào chúng ta có chung nhận thức về việc giữ gìn sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia, dân tộc trên cơ sở luật pháp quốc tế, chúng ta mới có được sức mạnh và sự ủng hộ từ bạn bè quốc tế và khu vực, cũng như chính nhân dân Trung Quốc yêu chuộng hòa bình và công lý.
TS Trần Công Trục
Nguồn : GDVN, 01/01/2017
