Thông Luận

Phong trào dân chủ Hồng-Kông tuyên bố "tiếp tục tranh đấu" (RFI, 02/07/2017)

Từ 1997 đến nay, tại Hồng Kông,mỗi năm đều có biểu tình nhân ngày nhượng địa trở về Trung Quốc. Hôm qua, 01/07/2017, khoảng 60.000 người, "vũ trang" dù và biểu ngữ đòi "dân chủ, nhân phẩm và tự do", đã tham gia tuần hành trong sự giám sát chặt chẽ của cảnh sát vào lúc chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đe dọa "không được vượt làn ranh đỏ" thách thức quyền lực Bắc Kinh.

Biểu tình ở Hồng Kông ngày 01/07/2017 đòi trả tự do cho giải Nobel Hoà Bình Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo) Reuters

Từ Hồng Kông đặc phái viên RFI, Heike Schmidt, tường thuật :

"Đấu tranh cho Hồng Kông", đây là dòng chữ viết trên áo phong của Michelle, một người biểu tình rất lo ngại cho thành phố này : "Hồng Kông mà chúng tôi biết đang biến mất dưới mắt của tôi. Nguyên tắc ‘Một nước hai chế độ’ chưa bao giờ mang lại những điều được hứa hẹn. Cho nên điều rất quan trọng đối với chúng tôi là đấu tranh vì dân chủ để lấy lại thành phố của chúng tôi".

Phải bảo vệ quyền tự do ở Hông Kông, nhưng cũng không quên các quyền tự do của Trung Quốc. Một thanh niên hoạt động công đoàn, phất một lá cờ xanh, giải thích : "Từ ‘dân chủ’ được viết bằng Hoa Ngữ trên đấy. Chúng tôi không có quyền đến Trung Quốc để giúp đỡ công nhân, nhưng chúng tôi biết là công đoàn ở đấy bị đàn áp vì họ đấu tranh bảo vệ quyền của người lao động."

Không được vượt làn ranh đỏ : Chủ tịch Trung Quốc đã cảnh báo ngay buổi sáng ngày 01/07 ở Hồng Kông : "Tất cả những nỗ lực gây hiểm nguy cho chủ quyền quốc gia để thách thức chính quyền trung ương và luật cơ bản của Hồng Kông" sẽ "dứt khoát không được chấp nhận."

Trước phát biểu mạnh mẽ này, Hà Tuấn Nhân (Albert Ho), chủ tịch Liên Minh Hồng Kông vì Dân Chủ, đáp trả khôn ngoan : "Chúng tôi là những kẻ yếu. Chúng tôi cảm nhận là mình bị đàn áp, nhưng không đủ sức đáp trả mạnh mẽ. Chúng tôi là những người bình thường. Điều duy nhất chúng tôi có thể làm là nói lên sự bất bình của mình. Chúng tôi sẽ tiếp tục nói lên sự thật với giới có quyền hành."

Vào buổi sáng, một cuộc biểu tình khác cũng diễn ra nhưng nhỏ hơn, và cũng gặp nhiều khó khăn.

Thông tín viên RFI Florence de Changy cho biết thêm là người biểu tình gần như không quan tâm đến tuyên bố và sinh hoạt của chủ tịch Trung Quốc trong hai ngày tại Hồng Kông cho dù đoàn xe của ông Tập Cận Bình được tiền hô hậu ủng với trực thăng yểm trợ trên không rất ồn ào.

Cyd Ho, nhân vật số hai của đảng Lao Động nhận định : "Chuyến viếng thăm của chủ tịch Trung Quốc là chuyến viếng thăm của một người tìm cách nấp phía sau hàng rào sắt và giả vờ như đang ở trong một thành phố tuyệt vời. Nhưng nếu quan sát kỹ những gì đang diễn ra trên đường phố, bên kia hàng rào sắt với cảnh sát lạm dụng chức năng thì sẽ thấy quyền công dân và tự do bị thu hẹp. Nếu muốn Hồng Kông chói sáng trở lại, chúng ta phải đòi hỏi một nền dân chủ và Nhà nước thượng tôn pháp luật".

Theo Reuters, để biểu dương uy lực của Trung Quốc , hàng không mẫu hạm Liêu Ninh của Trung Quốc sẽ đón tiếp công chúng Hồng Kông lên thăm khi cập bến cảng vào tuần tới.

Tú Anh

********************

Tập Cận Bình vạch "lằn ranh đỏ" cho Hồng Kông (RFI, 01/07/2017)

Hôm 01/07/2017 ông Tập Cận Bình khẳng định Hồng Kông được tự do hơn bao giờ hết, đồng thời cảnh báo các thách thức "không thể chấp nhận được" đối với chính quyền Bắc Kinh, và ấn định một "lằn ranh đỏ" không thể vượt qua, 20 năm sau khi Hồng Kông được trao trả cho Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đọc diễn văn tại lễ kỷ niệm 20 năm ngày Hồng Kông được trao trả về Trung Quốc. Hồng Kông, ngày 01/07/2017. REUTERS/Bobby Yip

Chủ tịch Trung Quốc tuyên bố : "Mọi nỗ lực nhằm làm phương hại đến chủ quyền quốc gia, thách thức chính quyền trung ương và Luật căn bản của Hồng Kông đều bị coi là đã vượt qua một lằn ranh đỏ, hoàn toàn không thể chấp nhận được". Ông cũng răn đe những ai "muốn dùng Hồng Kông làm bàn đạp để xâm nhập vào Hoa lục và tiến hành các hoạt động phá hoại".

Trong phát biểu sáng nay, đúng 20 năm sau khi trao trả, ông Tập cũng khẳng định Hồng Kông ngày nay "có nhiều quyền dân chủ và tự do hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử". Tuy vậy hôm qua Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại cho rằng Tuyên bố Anh-Trung năm 1984 với nguyên tắc "Một đất nước, hai chế độ" là "không còn phù hợp".

Hồng Kông trên nguyên tắc được quyền tự do ngôn luận, hệ thống tư pháp độc lập và bầu cử Quốc hội tương đối tự do, những điều không hề có tại Hoa lục. Tuy nhiên bàn tay can thiệp của Bắc Kinh ngày càng lộ liễu, nhất là vụ năm chủ nhà sách "mất tích" năm 2015 rồi sau đó lên truyền hình "tự thú" tại Hoa lục.

Sau phong trào "Cách mạng Dù vàng" đòi phổ thông đầu phiếu đã gây nhiều tiếng vang năm 2014, xuất hiện một trào lưu chính trị khác đòi quyền tự quyết, thậm chí đòi độc lập cho Hồng Kông.

Chuyến thăm Hồng Kông đầu tiên của ông Tập Cận Bình kể từ khi lên nắm quyền được bảo vệ an ninh tối đa, vào thời điểm vài tháng nữa là đến Đại hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Tuy nhiên đây cũng là dịp để những người biểu tình tố cáo Bắc Kinh ngày càng muốn bóp nghẹt đặc khu hành chính có 8 triệu dân.

Đặc khu trưởng Hồng Kông tuyên thệ nhậm chức

Vào lúc Hồng Kông kỷ niệm 20 năm ngày được trao trả cho Trung Quốc, tân đặc khu trưởng Hồng Kông, bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga ( Carrie Lam ) hôm nay tuyên thệ nhậm chức trước chủ tịch Tập Cận Bình.

Là một công chức cao cấp 60 tuổi, lãnh đạo hành pháp họ Lâm, cũng giống như những người tiền nhiệm, đã được một ủy ban thân Bắc Kinh bầu lên và chưa gì đã bị lên án là bù nhìn của chính quyền Trung Quốc.

Tân đặc khu trưởng Hồng Kông, bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga tuyên thệ nhậm chức trước chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ngày 01/07/2017. REUTERS/Bobby Yip

Là phụ nữ đầu tiên lãnh đạo cơ quan hành pháp Hồng Kông, bà sẽ phải đảm nhận một nhiệm vụ rất khó khăn, đó là làm dịu các căng thẳng chính trị tại đặc khu hành chính này, nơi mà nhiều người cho rằng Bắc Kinh không còn tôn trọng nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", mà họ đã cam kết khi tiếp nhận lại Hồng Kông vào năm 1997.

Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga đã tuyên thệ nhậm chức đặc khu trưởng Hồng Kông trước một lá cờ Trung Quốc tại buổi lễ diễn ra tại trung tâm hội nghị, rồi bắt tay chủ tịch Tập Cận Bình.

Nhưng trước khi buổi lễ nhậm chức diễn ra, nhiều vụ xô xát xảy ra giữa những người thân Bắc Kinh với những người biểu tình tưởng niệm các nạn nhân vụ đàn áp Thiên An Môn 1989. Từ Hồng Kông, thông tín viên Florence de Changy gởi về bài tường trình :

Trong khi các buổi lễ chính thức vẫn chưa bắt đầu, hai đảng thuộc phe dân chủ là Demosisto và Liên đoàn Dân chủ Xã hội đã loan báo ý định biểu tình. Họ muốn diễu hành với một quan tài giả, tượng trưng cho tất cả những người đã thiệt mạng trong vụ thảm sát tại quảng trường Thiên An Môn. Nhưng cuộc biểu tình không kéo dài được bao lâu. Chỉ vài phút sau, một nhóm thân Bắc Kinh đã tấn công vào chiếc quan tài.

Cựu dân biểu Mạch Quốc Phong (Mak Kwok Fung) tham gia đoàn biểu tình, kể lại : "Ngay khi chúng tôi tuần hành, bọn côn đồ thuộc phía chính quyền cầm những lá cờ có năm ngôi sao của Trung Quốc đã đụng độ với những người đi phía trước và phá hủy chiếc quan tài".

Nhưng đây không phải là sự cố đầu tiên loại này, từ khi ông Tập Cận Bình đặt chân đến Hồng Kông. Ông Ngô Văn Viễn (Avery Ng), phó chủ tịch đảng Liên đoàn Dân chủ Xã hội cho biết : "Tôi muốn nói thêm là từ 48 giờ qua, chúng tôi và đảng Demosisto đã bị bọn côn đồ tấn công. Chính bọn chúng còn tự xưng là mafia, chúng vây quanh trụ sở của chúng tôi và như quý vị đã thấy, thêm một lần nữa cảnh sát không can thiệp".

Sau nhiều vụ tấn công bạo lực của những người thân Bắc Kinh vào đoàn tuần hành, cảnh sát đã bắt những người biểu tình ôn hòa, trong những tiếng vỗ tay hoan hô của phe thân chính quyền.

Thụy My, Thanh Phương

***********************

Tập Cận Bình cảnh báo Hong Hong chớ thách thức Trung Quốc (VOA, 01/07/2017)

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Bảy đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc đối với Hong Kong khi ông chủ trì buổi lễ tuyên thệ nhậm chức cho tân lãnh đạo của đặc khu hành chính này, nói với cư dân rằng Bắc Kinh sẽ không dung thứ những nỗ lực thách thức thẩm quyền của họ. Lời cảnh báo được đưa ra ngay cả khi ông Tập cố gắng sử dụng giọng điệu mềm mỏng hơn trong bài diễn văn tại sự kiện đánh dấu 20 năm ngày cựu thuộc địa của Anh này được trao trả lại cho Trung Quốc.

Trưởng Đặc khu Hành chính Hong Kong, Lâm Trịnh Nguyệt Nga (trái), bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau khi bà tuyên thệ nhậm chức nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành phố này được trao trả về cho Trung Quốc, Hong Kong, Trung Quốc, ngày 1 tháng 7, 2017.

"Bất kỳ nỗ lực nào nhằm gây nguy hại cho chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, thách thức quyền lực của chính quyền trung ương... hoặc sử dụng Hong Kong để thực hiện các hoạt động thâm nhập và phá hoại đại lục là một hành động vượt qua lằn ranh đỏ và hoàn toàn không thể được cho phép", ông Tập nói.

Ông không nói những hành động nào có thể cấu thành một thách thức đối với thẩm quyền của Bắc Kinh, nhưng trong những năm gần đây có nỗi tức giận đang gia tăng đối với điều mà nhiều người xem là Trung Quốc trì hoãn những lời hứa cho phép nhà lãnh đạo của họ được bầu cử trực tiếp. Điều này đã dẫn tới những lời kêu gọi dân chủ và thậm chí độc lập.

Trong bài phát biểu của mình, ông Tập nói rằng ông trông cậy vào chính quyền mới ở Hong Kong hàn gắn sự chia rẽ trong xã hội, tạo ra những cơ hội mới và giải quyết các vấn đề kinh tế và sinh kế.

Ông thừa nhận rằng việc thực hiện mô hình "một quốc gia, hai chế độ" đang đối mặt với những thách thức và Hong Kong vẫn chưa tạo dựng được sự đồng thuận về điều mà ông gọi là "một số vấn đề chính trị và pháp lý quan trọng".

Ngăn chặn sự đồng thuận

Đối với những người tập hợp trên đường phố hôm thứ Bảy, không phải Hong Kong thiếu sự đồng thuận mà là Bắc Kinh đang ngăn chặn điều đó xảy ra.

Trong số những người có mặt trong cuộc tập hợp là một học sinh trung học tên Hong. Tuần hành với những người khác, trẻ có già có, và cầm một biểu ngữ to màu đen viết "Tôi muốn tuyển cử phổ thông thật sự", cô nói ông Tập Cận Bình biết người dân Hong Kong muốn gì, nhưng ông giả vờ không hiểu.

"Người dân Hong Kong muốn tự do, chúng tôi muốn một quốc gia, hai chế độ [thật sự], nhưng ông ấy đã không giữ lời hứa", cô nói.

Tại cuộc tập hợp, người biểu tình đưa ra nhiều đòi hỏi, từ bầu cử trực tiếp cho tới quyền của người tàn tật và người nhập cư nước ngoài. Rất nhiều người mang hình ảnh hoặc đeo sticker kêu gọi phóng thích vô điều kiện người đoạt giải Nobel Hòa bình Lưu Hiểu Ba.

Người biểu tình tuần hành trên đường phố Hong Kong, ngày 1 tháng 7, 2017.

Đầu tuần này, tin cho hay ông Lưu, người đang chịu bản án 11 năm tù vì bày tỏ quan điểm của ông về dân chủ và cải cách chính trị, được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan giai đoạn cuối. Ông được thả ra trước thời hạn vì lý do y tế nhưng vẫn bị kiểm soát chặt chẽ.

Theo mô hình "một quốc gia, hai chế độ" vốn đóng vai trò then chốt trong việc đàm phán trao trả Hong Kong, thành phố này được bảo đảm sẽ tiếp tục được hưởng các quyền tự do báo chí, ngôn luận cũng như pháp trị. Những chuẩn mực mà Trung Quốc vẫn còn thua kém.

Chia rẽ gia tăng

Nhưng một số người đã trở nên tức giận với điều mà họ xem là sự can thiệp ngày càng nhiều của Bắc Kinh trong các vấn đề nội bộ của Hong Kong. Dòng vốn và nhân công từ đại lục ồ ạt đổ vào thành phố cảng này đã tác động đến xã hội từ công ăn việc làm và cơ hội cho tới giá nhà tăng vọt.

Kể từ khi Hong Kong được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997, nền kinh tế của thành phố cảng đã chứng kiến tăng trưởng hết sức to lớn, nhưng không phải ai cũng hưởng lợi từ sự bùng nổ này. Hong Kong là một trong những nơi có cách biệt giàu nghèo lớn nhất thế giới.

Nhà lãnh đạo mới của Hong Kong, Lâm Trịnh Nguyệt Nga, người đã được Bắc Kinh chấp thuận từ trước, được giao nhiệm vụ hàn gắn chia rẽ và ngờ vực giữa công chúng và chính phủ, cả ở Trung Quốc lẫn ở nhà. Trong bài phát biểu sau buổi lễ tuyên thệ, bà Lâm nói về việc đẩy mạnh giáo dục, dù bà nhấn mạnh những thành tích mà Hong Kong đã đạt được.

Bà Lâm nói rằng các kế hoạch đang được xúc tiến để ưu tiên gần 700 triệu đôla một năm ngân quỹ bổ sung cho giáo dục. Bà cũng nói Hong Kong sẽ thúc đẩy phát triển công nghệ canh tân và các ngành công nghiệp sáng tạo, điều mà nhiều người VOA nói chuyện trong tuần này đều nói rằng đang hết sức cần.

Giáo dục về Trung Quốc

Bài diễn văn của ông Tập cũng đề cập đến điều mà ông nói là nhu cầu tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức của công chúng về lịch sử và văn hoá quốc gia Trung Quốc. Ông cũng nói về nhu cầu giáo dục yêu nước cho những người trẻ tuổi Hong Kong.

Trong số những người mà VOA nói chuyện tại cuộc tập hợp, tất cả họ đều rất hoài nghi về những nỗ lực dạy lịch sử Trung Quốc cho người dân Hong Kong. Một số người cũng băn khoăn làm thế nào mà Trung Quốc có thể gợi ý rằng Hong Kong học thêm về lịch sử, vì nhiều chủ đề vẫn còn là điều cấm bàn luận ở đại lục.

Một người cha, tham gia cuộc tụ tập với vợ và đang đẩy xe em bé, nói rằng những lời kêu gọi về giáo dục của Trung Quốc là mối lo ngại lớn, đặc biệt khi con của anh sắp sửa vào trường tiểu học.

"Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng kiểm soát các phương pháp giáo dục. Họ muốn thay đổi tiếng của chúng tôi. Họ muốn chúng tôi nói tiếng Quan Thoại hơn, nhưng chúng tôi sinh ra ở đây và nói tiếng Quảng Đông, và chúng tôi rất khó chịu về chuyện này", anh nói.

***********************

Hong Kong đánh dấu 20 năm chuyển giao (BBC, 01/07/2017)

Chủ tịch Trung Quốc chứng kiến lễ tuyên thệ nhậm chức của tân đặc khu trưởng Hong Kong Carrie Lam vào thời điểm lãnh thổ này đánh dấu 20 năm chuyển giao cho Trung Quốc.

Nghi lễ thượng cờ Trung Quốc và Hong Kong diễn ra sáng 1/7

Ông Tập Cận Bình tham dự một loạt sự kiện hoàng tráng, gồm lễ thượng cờ trong bối cảnh an ninh được thắt chặt.

Nhưng các cuộc đụng độ vẫn diễn ra giữa những người biểu tình ủng hộ dân chủ và người tuần hành ủng hộ Bắc Kinh.

Một số người bị bắt giữ.

Nhiều khu vực của thành phố bị đóng cửa để bảo đảm an ninh.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (giữa) trong một tiết mục kỷ niệm 20 năm chuyển giao

Đảng ủng hộ Dân chủ Demosisto cho hay cảnh sát bắt giữ 5 thành viên của họ, và 4 thành viên Liên đoàn Dân chủ Xã hội.

Trong số những người bị câu lưu có Joshua Wong, thủ lĩnh phong trào Dù Vàng.

'Bi quan'

Trả lời BBC hôm 1/7, Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, giảng viên Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.Hồ Chí Minh, nói : "Theo những gì tôi quan sát được, đa số người Hong Kong, nhất là giới trẻ, bi quan về thời điểm năm 2047, cột mốc Hong Hong hoàn toàn thuộc về Bắc Kinh".

"Họ không biết tương lai thế nào và lo lắng về điều này".

"Nhất là trong bối cảnh tôi nhận thấy khoảng cách giàu - nghèo trong xã hội Hong Kong ngày càng sâu sắc, giới trẻ có thêm những cuộc xuống đường".

Đề cập đến cộng đồng người Việt tại Hong Kong, cựu giảng viên Đại học Hong Kong Baptist nói : "Phần lớn dân Việt ở lãnh thổ này sống bất hợp pháp, bị đặt bên lề, nên tương lai của họ càng thêm bấp bênh".

"Sự kiện 20 năm chuyển giao cũng là dịp để các quốc gia khác, nhất là Đài Loan phải ngẫm nghĩ, dự báo về tương lai của họ".

Bà Carrie Lam đến dự lễ thượng cờ trước khi tuyên thệ nhậm chức

Juliana Liu, phóng viên BBC ở Hong Kong nói rằng đã xảy ra "nhiều cuộc xô xát" giữa cảnh sát và những người biểu tình ủng hộ dân chủ.

Ông Tập chứng kiến lễ tuyên thệ của đặc khu trưởng Carrie Lam và các thành viên của chính quyền. Bà là nữ lãnh đạo đầu tiên của Hong Kong.

Ông Tập dự kiến sẽ rời Hong Kong ngay sau sự kiện này.

Lễ tuyên thệ diễn ra sau lễ thượng cờ Trung Quốc và Hong Kong để đánh dấu kỷ niệm 20 năm chuyển giao.

Đã xảy ra xô xát giữa cảnh sát và những người biểu tình ủng hộ dân chủ

Hôm 30/6, tại khu vực gần trung tâm hội nghị nơi diễn ra tiệc kỷ niệm chính thức, những người biểu tình tụ tập hô vang "chấm dứt độc tài độc đảng".

Đang có mối quan ngại ngày càng tăng về việc chính quyền Trung Quốc làm xói mòn truyền thống tự do chính trị của Hong Kong, dù Bắc Kinh hứa hẹn cho lãnh thổ này mức độ tự chủ cao theo chính sách "một quốc gia, hai chế độ".