Thông Luận

Trung Quốc nói hành động của Mỹ về Hong Kong ‘sẽ thất bại’ (VOA, 31/05/2020)

Cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản cầm quyền Trung Quốc ngày thứ Bảy nói rằng quyết định của Mỹ chấm dứt một số đặc quyền thương mại dành cho Hong Kong là "can thiệp thô bạo" vào chuyện nội bộ của Trung Quốc và "chắc chắn sẽ thất bại".

Người biểu tình ủng hộ Trung Quốc bên ngoài Lãnh sự quán Mỹ ở Hong Kong, ngày 30 tháng 5, 2020.

Chính phủ Hong Kong gọi loan báo của Tổng thống Donald Trump là không chính đáng và nói rằng họ "không lo lắng thái quá về những lời đe dọa như vậy", dù có những lo ngại rằng nó có thể khiến các công ty rời bỏ trung tâm thương mại và tài chính này của Châu Á.

Một bài xã luận đăng trên tờ Nhân dân Nhật báo nói rằng những nỗ lực "ép buộc Trung Quốc nhượng bộ về những lợi ích cốt lõi bao gồm chủ quyền và an ninh bằng cách hăm dọa hoặc cưỡng ép... chỉ có thể là suy nghĩ viển vông và mơ giữa ban ngày !"

Bước đi của ông Trump được đưa ra sau khi Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc ngày thứ Năm biểu quyết bỏ qua cơ quan lập pháp Hong Kong và tự mình soạn thảo và ban hành luật an ninh quốc gia cho lãnh thổ bán tự trị này. Các nhà hoạt động dân chủ và nhiều chuyên gia pháp lí lo ngại rằng luật này có thể hạn chế tự do ngôn luận và các hoạt động chính trị đối lập.

Trung Quốc đến cuối ngày thứ Bảy vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức vào, nhưng trước đó cho biết họ sẽ trả đũa nếu Mỹ thực hiện lời đe dọa rút lại các đặc quyền thương mại cấp cho Hong Kong sau khi lãnh thổ này được Anh bàn giao cho Trung Quốc cai trị vào năm 1997.

"Hành động bá quyền này nhằm can thiệp vào sự vụ ở Hong Kong và can thiệp thô bạo vào chuyện nội bộ của Trung Quốc sẽ không làm người dân Trung Quốc sợ hãi và chắc chắm sẽ thất bại", tờ Nhân dân Nhật báo nói.

Tại Hong Kong, một nhóm nhỏ những người ủng hộ Bắc Kinh tuần hành đến Lãnh sự quán Mỹ vào ngày thứ Bảy mang cờ Trung Quốc và các biểu ngữ phản đối "sự can thiệp của Mỹ vào chuyện nội bộ của Trung Quốc" và gọi ông Trump là "vô liêm sỉ và vô dụng".

Ở những nơi khác trong thành phố, các nhà hoạt động trẻ tuổi bao gồm Joshua Wong đã tổ chức một cuộc họp báo để chào đón loan báo của ông Trump, và cố gắng hạ giảm tầm mức của bất kì hậu quả kinh tế nào.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan tới Hong Kong đã gia tăng trong năm qua, với việc Mỹ bênh vực những người biểu tình ủng hộ dân chủ và Trung Quốc phỉ báng họ là những kẻ khủng bố và li khai.

Ông Trump ngày thứ Sáu nói rằng chính quyền của ông sẽ bắt đầu loại bỏ "một loạt" các thỏa thuận cho phép Hong Kong có được mối quan hệ với Mỹ mà Trung Quốc đại lục không có được, bao gồm quy chế miễn trừ kiểm soát đối với một số mặt hàng xuất khẩu.

*********************

Giới chức Hong Kong phản bác quyết định của Mỹ tước bỏ địa vị đặc biệt (VOA, 30/05/2020)

Các quan chức Hong Kong ngày thứ Bảy chỉ trích các bước đi của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm tước bỏ địa vị đặc biệt của thành phố này trong một nỗ lực trừng phạt Trung Quốc vì áp đặt luật an ninh quốc gia lên trung tâm tài chính toàn cầu này.

Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc trong tuần này đã phê chuẩn quyết định soạn thảo luật an ninh quốc gia bị cho là sẽ làm suy yếu quyền tự trị của Hong Kong.

Phát biểu vài giờ sau khi ông Trump nói rằng thành phố không còn được quyền hưởng các đặc quyền kinh tế và một số quan chức có thể phải đối mặt với chế tài, Cục trưởng Cục Bảo an John Lee nói với các phóng viên rằng Hong Kong không thể bị đe dọa và sẽ xúc tiến các luật mới.

"Tôi không nghĩ rằng họ sẽ thành công trong việc sử dụng bất cứ phương tiện nào để đe dọa chính phủ (Hong Kong), bởi vì chúng tôi tin rằng điều chúng tôi đang làm là đúng", ông Lee nói.

Ty trưởng Ty Luật chính Teresa Cheng nói cơ sở cho các hành động của ông Trump là "hoàn toàn sai trái", nói rằng luật an ninh quốc gia là hợp pháp và cần thiết cho cựu thuộc địa của Anh.

Trong những lời lẽ cứng rắn nhất từ trước đến nay, ông Trump nói rằng Bắc Kinh đã nuốt lời về việc duy trì quyền tự trị ở mức cao của Hong Kong, bằng cách đề xuất luật an ninh quốc gia và lãnh thổ này không còn có quyền hưởng các đặc quyền kinh tế của Mỹ.

"Chúng tôi sẽ có hành động rút lại sự biệt đãi dành cho Hong Kong về vấn đề hải quan và du hành vốn khác biệt với phần còn lại của Trung Quốc", ông Trump nói hôm thứ Sáu. Ông nói thêm rằng Washington cũng sẽ áp đặt chế tài lên các cá nhân bị xem là chịu trách nhiệm về việc "bóp nghẹt hoàn toàn tự do của Hong Kong".

Ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng dự luật của Trung Quốc là một thảm kịch đối với thế giới, nhưng ông không đưa ra thời gian biểu cho các hành động của mình, khiến cư dân, các doanh nghiệp và quan chức Hong Kong băn khoăn không biết chính quyền của ông sẽ đi xa tới mức nào.

Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc trong tuần này đã phê chuẩn quyết định soạn thảo luật pháp cho Hong Kong nhằm khống chế hành động phản loạn, li khai, khủng bố và sự can thiệp của nước ngoài. Các nhân viên an ninh và tình báo của đại lục có thể lần đầu tiên được đưa tới đồn trú tại thành phố.

Nhà chức trách ở Bắc Kinh và Hong Kong khẳng định luật pháp sẽ chỉ nhắm vào một số nhỏ "những kẻ gây rối" đe dọa tới an ninh quốc gia của Trung Quốc. Họ nói rằng hành động như vậy là cấp thiết sau nhiều tháng biểu tình chống chính phủ, chống Trung Quốc mà đôi khi trở nên bạo lực, làm rung chuyển thành phố vào năm ngoái.

********************

Hong Kong sẽ thế nào khi bị Mỹ tước ‘quy chế đặc biệt’ ? (VOA, 30/05/2020)

Hong Kong sẽ bị Mỹ đánh thuế y như Trung Quốc và sẽ mất đi lợi thế như là một trung tâm tài chính hàng đầu thế giới sau khi Mỹ tuyên bố hủy quy chế đặc biệt dành cho vùng lãnh thổ này của Trung Quốc, một nhà quan sát nói với VOA.

Chính quyền Trung ương Bắc Kinh được xem là đang ngày càng siết chặt quyền tự trị của Hong Kong

Hôm 29/5, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ bắt đầu bãi bỏ các ưu đãi đặc biệt dành cho Hong Kong, sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ xác quyết hồi đầu tuần rằng vùng lãnh thổ này ‘không còn tự trị’ từ Trung Quốc đại lục.

Động thái này sẽ ảnh hưởng đến ‘toàn bộ thỏa thuận’ mà Mỹ có với Hong Kong, ông Trump phát biểu từ Vườn Hồng ở Nhà Trắng, bao gồm hiệp ước dẫn độ và các đặc quyền kinh tế được ghi trong luật của Hoa Kỳ vốn tách bạch Hong Kong với Trung Quốc đại lục.

‘Bắc Kinh thất hứa’

"Chúng tôi sẽ có hành động thu hồi chế độ ưu đãi dành cho Hong Kong như một vùng lãnh thổ hải quan và đi lại riêng biệt với phần còn lại của Trung Quốc", ông Trump nói, và cho biết hướng dẫn đi lại của Bộ Ngoại giao dành cho Hong Kong sẽ được điều chỉnh để ‘phản ánh nguy cơ giám sát và trừng phạt của bộ máy an ninh nhà nước Trung Quốc gia tăng’.

Mỹ cũng sẽ thực hiện các bước đi để trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hong Kong ‘trực tiếp hoặc gián tiếp dính líu đến việc làm xói mòn quyền tự trị của Hong Kong,’ ông Trump nói theo ngôn từ của đạo luật của Quốc hội Mỹđược thực thi vào tháng 11 năm ngoái mà theo đó nhánh hành pháp của Mỹ được yêu cầu phải có hành động trừng phạt nếu Hong Kong được xem là không còn quyền tự trị.

Tuyên bố này của ông Trump được đưa ra một tuần sau khi Bắc Kinh tuyên bố kế hoạch sẽ áp dụng một đạo luật an ninh mới dành riêng cho Hong Kong nhằm cấm các hành vi lật đổ, làm phản và ly khai - một động thái mà những người chỉ trích lo ngại sẽ hình sự hóa trên thực tế mọi hình thức bất đồng và chống đối.

Đạo luật mới mà Quốc hội Trung Quốc đã chính thức chấp thuận hôm 28/5 sẽ mở rộng phạm vi của ‘bộ máy an ninh nhà nước Trung Quốc vào nơi trước đây là thành trì của tự do,’ ông Trump nói, cáo buộc Bắc Kinh thay thế ‘mô hình một quốc gia, hai chế độ’ mà họ đã hứa.

"Đây là thảm kịch đối với người dân Hong Kong, người dân Trung Quốc và thực sự là người dân trên thế giới", ông Trump nói.

Theo đạo luật ban hành trước khi Hong Kong được chuyển giao từ Anh sang Trung Quốc vào năm 1997, Mỹ duy trì mối quan hệ thương mại và đầu tư với Hong Kong riêng biệt với Hoa lục. Điều này giúp che chắn cho vùng lãnh thổ Hong Kong trước cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Trong báo cáo gửi Quốc hội, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết ông ‘không còn có thể xác nhận rằng Hong Kong tiếp tục được bảo đảm cách đối xử như vậy’ và dẫn ra luật an ninh quốc gia mới của Trung Quốc dành cho Hong Kong cũng như các diễn biến khác gần đây.

Sẽ rời bỏ Hong Kong ?

Trao đổi với VOA, Giáo sư-Tiến sĩ Khương Hữu Lộc, hiện đang giảng dạy chương trình sau đại học tại Keller Graduate School of Management, nhận định rằng nếu như trước đây Mỹ xem Hong Kong là một phần riêng biệt với Trung Quốc nên được những ưu đãi riêng thì kể từ giờ vùng lãnh thổ này ‘sẽ bị đối xử y như Trung Quốc’.

"Sắp tới chính quyền Trump có thể bắt đầu nói rằng mức thuế 25% đối với 250 tỷ đô la hàng hóa của Trung Quốc sẽ bắt đầu áp lên Hong Kong", ông phân tích.

"Thứ hai là những cấm đoán về công nghệ đối với Trung Quốc cũng sẽ được áp dụng đối với Hong Kong".

Ông cho biết trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, hàng hóa xuất đi từ Hong Kong không bị đánh thuế và ‘cũng ít có khả năng hàng Trung Quốc trá hình mượn Hong Kong là nơi xuất đi để tránh thuế Mỹ’.

"Mỹ đã theo dõi chặt chẽ việc trá hình để xuất khẩu gian lận nhưng Hong Kong chưa bị phạt nên họ không vi phạm chuyện đó", ông giải thích.

Tuy nhiên, do mức xuất khẩu của Hong Kong qua Mỹ rất nhỏ, chưa tới một tỷ đô la, nên dù có bị Mỹ đánh thuế cũng ‘không bị ảnh hưởng gì nhiều’, Giáo sư Lộc nhận định và cho biết Hong Kong ‘lệ thuộc vào xuất nhập cảng với Trung Quốc vốn chiếm trên 45% kim ngạch’.

Mặc dù giao thương không bị ảnh hưởng nhiều với quyết định này của Mỹ, nhưng vị thế trung tâm tài chính Châu Á của Hong Kong có thể bị lung lay, cũng theo phân tích của Giáo sư Lộc.

Theo lời ông thì nền kinh tế Hong Kong có đến 92% là dịch vụ mà trong đó phần lớn là lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán.

Ông dẫn ra hệ thống tư pháp của Hong Kong vững mạnh, nghiêm minh, chính quyền không thu thuế mà chỉ cần ‘thu tiền thuê đất cũng đủ ngân sách’ và không can thiệp vào công việc kinh doanh của các doanh nghiệp theo nguyên tắc ‘laissez-faire’, tức là để thị trường tự thân vận động, nên vùng lãnh thổ này trở thành nơi thu hút các hãng tài chính hàng đầu thế giới tụ về.

"Gần như tất cả các ngân hàng lớn của thế giới và các ngân hàng của Mỹ đều có mặt ở Hong Kong", ông nói và cho biết ‘có trên 1.400 công ty Mỹ đang làm ăn ở Hong Kong, 8.000 công ty Trung Quốc đang niêm yết trên thị trường chứng khoán ở đây.’

"Số tiền của ngân hàng Trung Quốc đi qua ngưỡng cửa Hong Kong là một ngàn tỷ đô la mỗi năm", Tiến sĩ Lộc cho biết.

"Khi Mỹ nói là Hong Kong không còn tự chủ, tức là có thể bị chính quyền Trung Quốc siết chặt bất cứ lúc nào thì một số công ty của Mỹ sẽ không niêm yết cổ phiếu của mình ở Hong Kong nữa mà sẽ đi tìm nơi khác ở Châu Á", ông nhận định.

Trong khi đó, Hong Kong đang đối mặt sự cạnh tranh quyết liệt từ Singapore, cũng theo lời chuyên gia này.

Nếu thị trường chứng khoán Hong Kong suy yếu thì các công ty Trung Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn, Giáo sư Lộc phân tích.

"Các công ty của Trung Quốc thiếu nợ rất nhiều do gặp khó khăn về chiến tranh thương mại, dịch bệnh, thì có thể không huy động vốn được trên thị trường chứng khoán Hong Kong nữa mà nợ của họ được tính theo đô la Mỹ", ông nói và cho biết một số tỷ phú Trung Quốc đã không còn niêm yết trên thị trường chứng khoán Hong Kong nữa.