 | Tổng quan: | 3600118 |
Anh Vũ, RFI, 18/09/2021
Thỏa thuận liên minh Mỹ -Anh-Úc cam kết "tăng cường mối liên hệ" với Đài Loan là một tin vui giúp hòn đảo đỡ cảm thấy lẻ loi hơn trước đe dọa bị Trung Quốc thôn tính. Đài Bắc đón nhận thông tin về thỏa ước AUKUS với hy vọng hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan được giữ gìn.
AUKUS giúp Đài Loan bơn cô đơn trước những đe dọa của Trung Quốc. Ảnh : tổng thống Đài Loan, Thái Anh Văn. Sam Yeh AFP/File
Thông tín viên Adrien Simorre tại Đài Bắc ghi nhận :
"Ngôn từ của chính quyền Đài Loan vẫn thận trọng, nhưng thỏa ước mới của những nước nói tiếng Anh chỉ có thể là tin tốt lành cho Đài Bắc. Nằm cách bờ biển Trung Quốc 200 km, hòn đảo dân chủ này những năm qua luôn phải đối mặt với những sức ép ngày càng lớn của Bắc Kinh.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Đài Loan, Âu Giang An (Joanne Ou) khẳng định : "Từ lâu nay Đài Loan chia sẻ với Hoa Kỳ, Úc và Anh Quốc những quan tâm đến hòa bình và ổn định trong vùng Ấn Độ- Thái Bình Dương. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm sâu sắc mối quan hệ với Washington và những nước đối tác khác để cùng bảo vệ hòa bình trong eo biển Đài Loan".
Đài Loan được nhắc đến 4 lần trong tuyên bố chung giữa Washington và Canberra. Cả hai cường quốc Mỹ-Úc đều nhấn mạnh quyết tâm "tăng cường mối liên hệ với Đài Loan".
Sau Nhật Bản hồi tháng 7 vừa qua, sự hậu thuẫn của nhóm ba nước Anh, Mỹ và Úc là một cảnh cáo nghiêm túc đối với Trung Quốc. Đặc biệt là Đài Loan vừa nhận được một tin vui khác đến từ Liên Hiệp Châu Âu. Trong tuần này, Bruxelles vừa công bố chiến lược trong vùng Ấn Độ- Thái Bình Dương, trong đó cũng tập trung những tham vọng của Trung Quốc.
Nghị Viện Châu Âu hôm 16/09 đã thông qua một nghị quyết báo động về chính sách "bành trướng" của Trung Quốc trong Thái Bình Dương đồng thời bảo vệ thỏa thuận đầu tư với Đài Loan. Như vậy cũng đủ giúp Đài Loan giữ được lạc quan, đỡ cảm thấy đơn độc đối phó với những đe dọa của Trung Quốc".
Anh Vũ
***********************
Thùy Dương, RFI, 18/09/2021
Bị Trung Quốc chỉ trích mạnh mẽ về vụ mua tàu ngầm hạt nhân của Mỹ, chính quyền Úc ngày 17/09/2021 cam kết hành động để luật pháp quốc tế được tuân thủ tại những vùng trên không và trên biển mà Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền.
Thủ tướng Úc Scott Morrison, khẳng định AUKUS là hiệp ước mang tính "vĩnh viễn". Tolga Akmen AFP/Archivos
Đáp lại những lời chỉ trích của Bắc Kinh rằng việc Canberra mua tầu ngầm hạt nhân là "cực kỳ vô trách nhiệm" và đe dọa sự ổn định trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương, trả lời phỏng vấn đài 2GB hôm 17/09/2021, thủ tướng Úc Scott Morrison khẳng định Trung Quốc có một "chương trình đóng tàu ngầm hạt nhân rất lớn", Bắc Kinh có quyền đưa ra các quyết định quốc phòng vì lợi ích của Trung Quốc nên đương nhiên là Úc và tất cả các quốc gia khác đều có quyền làm như vậy.
Thủ tướng Morrison cũng nhấn mạnh Canberra ý thức được rằng năng lực tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc cũng như các chi tiêu quân sự của Bắc Kinh đều gia tăng nên cần bảo đảm rằng hải phận và không phận quốc tế luôn là các khu vực quốc tế và các quy định pháp luật được áp dụng giống nhau ở mọi nơi. Thủ tướng Úc cho biết thêm là Canberra muốn bảo đảm việc không có "khu vực cấm" trong các vùng có sự điều chỉnh của luật pháp quốc tế. úc khẳng định liên minh mới với Mỹ và Anh, thành quả của 18 tháng thảo luận giữa Canberra với Washington và Luân Đôn, sẽ là "vĩnh cửu".
AFP nhắc lại thủ tướng Úc Scott Morrison đã nhiều lần nhấn mạnh trong các cuộc phỏng vấn rằng Canberra đang ứng phó với những gì đang diễn ra tại Châu Á - Thái Bình Dương, nơi ngày càng có nhiều tranh chấp lãnh thổ và sự cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Thùy Dương
**********************
Thùy Dương, RFI, 17/09/2021
Ngày 16/09/2021, sau khi Hoa Kỳ, Úc và Anh thông báo thành lập liên minh AUKUS nhằm tăng cường quan hệ đối tác an ninh ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, thủ tướng Anh Boris Johnson đã hoan nghênh quan hệ đối tác này, được xem là thành công ngoại giao đầu tiên của ông kể từ khi Anh Quốc ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu.
Thủ tướng Boris Johnson phát biểu trước Nghị Viện Anh tại Luân Đôn ngày 15/09/2021. AFP – Roger Haris
Phát biểu trước các dân biểu, thủ tướng Anh khẳng định Liên minh AUKUS sẽ củng cố vị thế của nước Anh và tạo thêm hàng trăm việc làm trình độ cao.
Từ Luân Đôn, thông tín viên RFI Claire Digiacomi cho biết thêm chi tiết :
"Với liên minh này, chính sách đối ngoại hậu Brexit của Vương quốc Anh sẽ được hình thành Hay nói đúng hơn, đó là chính sách mà Boris Johnson mong muốn, cùng với khái niệm "Nước Anh toàn cầu", một nước Anh gây được ảnh hưởng trên sân khấu quốc tế và thoát khỏi gánh nặng của các định chế Châu Âu, điều mà từ trước đến nay thủ tướng Anh đã không thể áp đặt, nhưng nay đã được thực hiện với quan hệ đối tác này.
Đây là một chiến thắng ngoại giao chống lại việc cô lập Anh Quốc sau khi nước này rời khỏi Liên Hiệp Châu Âu. Theo phủ thủ tướng Anh, điều đó cũng chứng minh là Anh Quốc không cần Liên Âu.
Trước các dân biểu, thủ tướng Boris Johnson đã không giấu giếm niềm tự hào. Trước tiên, ông nêu lên những lợi ích đối với chính sách đối ngoại. Theo ông Boris Johnson, quan hệ đối tác này sẽ "củng cố vị thế của đất nước là một siêu cường quốc về khoa học và công nghệ". Về lợi ích trong nước, ông đưa ra một lập luận về kinh tế. Thủ tướng bảo đảm là "hàng trăm việc làm trình độ cao sẽ được tạo ra trên toàn quốc".
Đối với thủ tướng, liên minh này chỉ là "sự khởi đầu" của một chính sách ngoại giao mới về quốc phòng. Vương quốc Anh cũng tiếp tục công cuộc tìm kiếm các thỏa thuận thương mại trên thế giới, đặc biệt là ở Châu Á và Châu Mỹ".
Thùy Dương
Chỉ huy tàu sân bay Mỹ khẳng định quyền tự do đi lại ở Biển Đông
RFA, 15/09/2021
Chỉ huy một tàu sân bay Mỹ được triển khai ở Biển Đông vừa cho Đài Á Châu Tự do (RFA) biết rằng việc triển khai này là nhằm đảm bảo "quyền tự do đi lại của tất cả các quốc gia trong vùng biển quốc tế". Khi thực hiện sứ mệnh này, tàu sân bay của Mỹ đã ở vị trí chỉ cách một tàu khảo sát của Trung Quốc khoảng 50 hải lý khi tàu Trung Quốc hoạt động tại vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia (EEZ) vào cuối tuần vừa qua.
Một thủy thủ Mỹ dọn dẹp máy bay chiến đấu F/A-18F Super Hornet trên boong đáp của tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN 70) vào ngày 11/9/2021 trong đợt triển khai hoạt động ở Biển Đông -Hải quân Mỹ
Dữ liệu giao thông hàng hải toàn cầu cho thấy, vào sáng sớm chủ nhật, tàu USS Carl Vinson (CVN-70) đang đi trên biển Natuna ngoài khơi Indonesia, gần nơi tàu khảo sát Hải dương Địa chất 10 của Trung Quốc đã hoạt động từ cuối tháng 8.
Điều khác lạ là siêu tàu sân bay của Mỹ cũng thông báo vị trí của nó - một động thái mà các nhà phân tích cho rằng là một hoạt động chủ ý nhằm cho thấy tàu này đang hoạt động tự do trong vùng biển quốc tế. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết các khu vực thuộc Biển Đông.
Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với RFA hôm thứ bảy, chỉ huy Nhóm tấn công Carl Vinson, Chuẩn đô đốc Dan Martin cho biết : "Các hoạt động của chúng tôi trong khu vực thực sự thể hiện sự sẵn sàng bảo vệ lợi ích của chúng tôi cũng như các quyền tự do được quy định bởi luật pháp quốc tế".
Tuần trước, nhóm tấn công tàu sân bay bao gồm tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN-70) và ba tàu quân sự khác đã đi vào Biển Đông để tiến hành "các hoạt động an ninh hàng hải".
Chỉ vài ngày trước đó, Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc thông báo rằng tất cả các tàu nước ngoài, kể cả hàng không mẫu hạm đi vào khu vực mà Trung Quốc cho là lãnh hải của mình, phải thông báo cho Bắc Kinh và chịu sự giám sát của Trung Quốc.
Theo luật quốc tế, lãnh hải là vùng biển rộng 12 hải lý tính từ lãnh thổ đất liền của một quốc gia. Nhưng Trung Quốc gộp cả các vùng biển xung quanh các đảo nhân tạo mới được nước này cải tạo vào trong quyền tài phán hàng hải của mình bất chấp sự phản đối của các nước khác trong khu vực.
Chuẩn Đô đốc Martin nói : "Bất kỳ luật hoặc quy định nào của quốc gia ven biển không được vi phạm các quyền hàng hải và hàng không mà tất cả các quốc gia được hưởng theo luật pháp quốc tế".
"Các tuyên bố chủ quyền hàng hải bất hợp pháp và sâu rộng bao gồm cả ở Biển Đông đe dọa đáng kể đối với các quyền tự do trên biển, bao gồm tự do hàng hải, hàng không và thương mại hợp pháp".
"Chúng tôi sẽ không bị ép buộc hoặc buộc phải từ bỏ các chuẩn mực quốc tế" – Chuẩn Đô đốc nói.
'Quân đội Giải phóng nhân dân Trung Hoa trong tình thế cảnh giác’
Lực lượng hải quân và không quân Mỹ định kỳ tiến hành cái gọi là Hoạt động Tự do Hàng hải (FONOP) để đối đầu với các yêu sách hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông, nơi hàng năm có tới 1/3 thương mại hàng hải toàn cầu qua lại. Trung Quốc đã nhiều lần lên tiếng phản đối các hoạt động FONOP này.
Thời báoHoàn cầu, một ấn phẩm của tờ Nhân dân Nhật báo - cơ quan ngôn luận chính thức của Trung Quốc, cũng gọi việc triển khai tàu sân bay USS Carl Vinson là "hành động khiêu khích".
Đây là lần thứ sáu tàu sân bay Mỹ được triển khai ở Biển Đông trong năm nay nhưng là lần đầu tiên với khả năng tiên tiến của máy bay chiến đấu tàng hình F-35C và máy bay trực thăng tiltrotor CMV-22B Osprey đời mới – tờ Global Times lưu ý.
Tờ báo dẫn lời một chuyên gia quân sự Trung Quốc cảnh báo rằng quân đội Trung Quốc đã được đặt trong tình trạng phải cảnh giác và "Trung Quốc có đầy đủ khả năng và tự tin đối phó với những hành động khiêu khích như vậy".
Tuy nhiên, theo chỉ huy của Nhóm tấn công Carl Vinson, "cho đến nay, tất cả các hoạt động tương tác của chúng tôi với hải quân Trung Quốc đều diễn ra chuyên nghiệp và an toàn. Khi chúng tôi đi xung quanh khu vực, có một số tàu đi theo nhưng tôi chưa thấy bất kỳ hành động hiếu chiến nào trên biển hay trên không khiến tôi lo ngại".
Một đánh giá của Đài Á Châu Tự do về dữ liệu theo dõi tàu cho thấy, khi tàu Carl Vinson đi qua khu vực phía Nam của Biển Đông, nó ở một điểm cách khoảng 50 hải lý so với tàu Hải Dương địa chất 10 - một trong những tàu khảo sát định kỳ tiến hành nghiên cứu tại các vùng biển tranh chấp của Trung Quốc.
Khu vực mà tàu Hải dương Địa chất hoạt động hôm chủ nhật nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Indonesia. Indonesia không coi mình là một bên trong các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông mặc dù Bắc Kinh tuyên bố các quyền lịch sử đối với một số phần thuộc vùng biển chồng lấn với vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia.
Một bản đồ cho thấy vị trí của tàu sân bay USS Carl Vinson hôm Chủ Nhật ở Biển Natuna ngoài khơi Indonesia trong tương quan với tàu khảo sát Hải dương Địa chất 10 của Trung Quốc vốn đã hoạt động trong khu vực từ cuối tháng 8/2021. (Nguồn : Marine Traffic / RFA).
Chuẩn Đô đốc Martin nói rằng, do các hạn chế do dịch bệnh Covid-19 gây ra, nhiều khả năng tàu USS Carl Vinson sẽ không ghé thăm cảng nào trong đợt triển khai này nhưng hoạt động linh hoạt của tàu sẽ "cho các đối tác và đồng minh của chúng tôi thấy rằng chúng tôi sát cánh cùng họ".
Ông nhắc lại cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ Philippines, một quốc gia tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông nếu nước này bị tấn công. Ông nói rằng Philippines là "đồng minh hiệp ước lâu đời nhất của chúng tôi ở Châu Á".
Chuẩn Đô đốc Martin nói : "Một cuộc tấn công vũ trang chống lại các lực lượng vũ trang, tàu công cộng hoặc máy bay của Philippines ở Thái Bình Dương, bao gồm cả ở Biển Đông, sẽ dẫn tới một nghĩa vụ theo Hiệp ước Phòng thủ chung giữa Mỹ và Philippines".
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã đến Washington trong tuần trước để gặp các quan chức Mỹ. Theo một tuyên bố của Philippines, "cả hai bên đã nhất trí cùng xây dựng một khuôn khổ hàng hải song phương nhằm thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực hàng hải".
Phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế hôm thứ tư tuần trước, Bộ trưởng Lorenzana cho biết Manila đang nỗ lực "nâng cấp và cập nhật" mối liên minh với Mỹ. Ông yêu cầu cần làm rõ hơn "mức độ cam kết của Mỹ" theo hiệp ước mà hai nước đồng minh đã ký cách đây 70 năm.
Anh Vũ, RFI, 17/09/2021
Vụ Úc quyết định trang bị tàu ngầm hạt nhân Mỹ khiến Paris mất đơn hàng mấy chục tỷ đô la đang gây xôn xao dư luận Pháp. Vụ việc nói lên nhiều điều và còn để lại nhiều hệ lụy khác nhau không chỉ về quan hệ giữa các nước phương Tây, mà còn cả về địa chính trị trong vùng Châu Á - Thái Bình Dương, đang nóng lên với cuộc cạnh tranh giữa hai cường quốc Mỹ - Trung.
Tàu chống ngầm của Nga cập cảng Indonesia vào hồi năm 2016. AP - Tatan Syuflana
Phần đông giới chuyên gia nhận định việc Úc trang bị tàu ngầm hạt nhân có thể là yếu tố thúc đẩy cuộc chạy đua vũ trang và đặt ra nhiều vấn đề về cấm phổ biến vũ khí hạt nhân trong khu vực. Từ đầu tuần, Châu Á - Thái Bình Dương liên tiếp diễn ra các sự kiện cho thấy rõ cuộc chạy đua vũ trang với nhịp độ hối hả : Trong vòng 24 giờ, Bắc Triều Tiên đã bắn 2 tên lửa đạn đạo từ bệ phóng cơ động, Hàn Quốc cũng bắn thử một tên lửa đạn đạo từ tàu ngầm. Tiếp theo, đến lượt Úc thông báo mua một loạt tàu ngầm hạt nhân cùng các tên lửa hành trình thế hệ công nghệ mới của Mỹ.
Những hoạt động quân sự này cho thấy quyết tâm của nhiều nước trong vùng đang sẵn sàng chi không tiếc tiền để trang bị các loại vũ khí hiện đại nhất. Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Quốc tế về Hòa bình Stockholm, năm ngoái, chỉ riêng vùng Châu Á - Thái Bình Dương đã chi hơn nửa tỷ đô la Mỹ cho trang bị quốc phòng. Chuyên gia Lucie Beraud –Sudreau của viện này giải thích với AFP : "Người ta thấy xu hướng gia tăng chạy đua vũ trang từ 20 năm nay. Châu Á là nơi có thể cảm nhận rõ xu hướng này".
Bà Beraud-Sudreau nhấn mạnh có mối liên quan giữa tăng trưởng kinh tế nhanh, giúp các quốc gia trở nên giàu hơn và sự thay đổi về "quan niệm mối đe dọa" đang đè nặng trong vùng này.
Riêng Trung Quốc đã chiếm một nửa chi phí vũ trang của khu vực, với việc tăng ngân sách quốc phòng đều đặn từ 26 năm qua. Giờ đây nước này đã có một lực lượng quân đội được đánh giá là hiện đại. Bắc Kinh dành hàng năm cho quốc phòng một ngân sách khoảng 252 tỷ đô la, tức tăng 76% trong 10 năm. Điều này đã giúp Trung Quốc có thể triển khai lực lượng trong toàn vùng Châu Á -Thái Bình Dương và có khả năng cạnh tranh trực tiếp với Hoa Kỳ.
Chi phí quốc phòng của các nước như Úc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước còn lại cũng bị cuốn theo xu hướng tăng với nhịp độ nhanh chóng.
Michael Shoebridge, cựu lãnh đạo tình báo quốc phòng Úc, hiện là thành viên của Viện nghiên cứu chiến lược chính trị Úc, nhận định các chi phí quốc phòng như vậy là nhằm phản ứng lại với Trung Quốc.
Theo ông, cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực quân sự vẫn diễn ra giữa Trung Quốc và các nước đối tác khác. Các nước này muốn răn đe và đề phòng Bắc Kinh sử dụng vũ lực với họ. "Phản ứng đó càng lớn hơn đặc biệt từ khi Tập Cận Bình lên lãnh đạo Trung Quốc. Ông ta luôn tỏ cho thấy rõ sẵn sàng sử dụng mọi sức mạnh mà Trung Quốc có được theo cách hống hách và hung hăng".
Giờ đây gần 20% các chi tiêu trong vùng cho quốc phòng được dành để mua sắm trang thiết bị quân sự, đặc biệt là các phương tiện hải quân và các vũ khí răn đe tầm xa.
Theo ông Shoebridge, quyết định lịch sử của Úc mua ít nhất 8 tàu ngầm hạt nhân và các tên lửa hành trình Tomahawk là minh chứng cho thuyết răn đe từ xa. Tương tự, chuyên gia này cho rằng chi tiêu quân sự của Hàn Quốc nhằm đối phó với Trung Quốc cũng như với Bắc Triều Tiên. Đồng thời, việc hiện đại hóa quân đội Ấn Độ rõ ràng là có động cơ từ việc Trung Quốc gia tăng sức mạnh quân sự.
Về phần mình, Trung Quốc tố cáo Hoa Kỳ nuôi dưỡng cuộc chạy đua vũ trang. Nếu như nỗi sợ Trung Quốc là động cơ để chi phí quốc phòng trong vùng thì dường như Hoa Kỳ cũng muốn thúc đẩy tiến trình bằng cách tích cực hỗ trợ các nước đồng minh trong vùng củng cố sức mạnh quân sự .
Trong một góc độ khác rộng hơn, tác giả Nathalie Guibert trên nhật báo Le Monde nhìn thấy những nguy cơ phổ biến hạt nhân trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Quan hệ đối tác chiến lược "AUKUS" giữa Úc, Hoa Kỳ và Anh, vừa hình thành cùng với việc Canberra trang bị một loạt tàu ngầm hạt nhân Mỹ, có thể sẽ kích thích các nước khác cũng muốn có loại vũ khí hiện đại này.
Vụ mua sắm này đưa Úc trở thành quốc gia thứ 7 trên thế giới sở hữu loại tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân. Ngoài ra hợp đồng còn bao gồm cả việc sử dụng công nghệ làm giàu uranium mức độ cao dùng làm năng lượng cho tàu ngầm, tức là mục đích quân sự.
Trong lĩnh vực hạt nhân, "các nước Châu Âu và Pháp đang nỗ lực rất nhiều đối với Iran, họ sẽ phải tập trung vào vấn đề ngày càng phức tạp là phổ biến hạt nhân trong vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương", nhà nghiên cứu Pháp, Antoine Bondaz thuộc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS) tại Paris nhận định. "Vùng này bao gồm các quốc gia đang phát triển hạt nhân như Bắc Triều Tiên, các nước tham gia Hiệp ước không phổ biến hạt nhân (TNP) như Trung Quốc, các quốc gia không ký như Ấn Độ, Pakistan, và còn cả những nước đang tranh cãi về việc trang bị vũ khí hạt nhân như Hàn Quốc".
Theo các chuyên gia, nguy cơ trước hết là nhiều nước khác cũng muốn được trang bị tàu ngầm hạt nhân, nhất là Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước có đủ tiềm lực kinh tế. Liệu Mỹ có từ chối các đồng minh này không ?
Vấn đề nhiên liệu cho các khí tài quân sự vẫn là góc chết của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân TNP, vốn đã có hiệu lực từ 1970. Hiệp ước quy định chặt về vũ khí, quyền được tiếp cận năng lượng hạt nhân dân sự, chuyển giao công nghệ, nhưng các vũ khí sử dụng năng lượng hạt nhân thì không có quy định nào.
Chỉ có 6 cường quốc Nga, Trung Quốc, Pháp, Mỹ , Anh và gần đây là Ấn Độ vừa có bom hạt nhân, vừa có tàu ngầm nguyên tử. Nhiều nước như Pakistan, Israel, Bắc Triều Tiên có vũ khí hạt nhân, nhưng vẫn chưa làm chủ được công nghệ phức tạp của tàu ngầm chạy năng lượng hạt nhân.
Tờ Hoàn Cầu Thời báo ( Globel Times), tờ báo có giọng điệu dân tộc chủ nghĩa nhất ở Trung Quốc, số ra hôm 16/09, trích dẫn một chuyên gia quân sự khẳng định chỉ có các quốc gia có bom hạt nhân mới có thể triển khai tàu ngầm hạt nhân. Tờ báo mượn lời chuyên gia để đe dọa rằng, giờ đây Úc trở thành "mục tiêu tiềm tàng của đòn đánh hạt nhân", và "Bắc Kinh và Matxcơva sẽ không còn đối xử với Canberra như là một cường quốc phi hạt nhân, mà như một đồng minh của Hoa Kỳ có khả năng được trang bị vũ khí hạt nhân bất kỳ lúc nào".
Anh Vũ
