Thông Luận

Sức mạnh đàm phán đơn phương của Việt Nam đang bị Trung Quốc bào mòn lại đã tỏ ra mỏng manh trong hai năm qua. Dựa vào Moscow, hoặc Washington để có được sự ủng hộ có thể không lý tưởng, nhưng Hà Nội lại chẳng còn mấy lựa chọn nào.

Các tàu chiến của hải quân Nga ra khơi trong cuộc diễu hành của hạm đội Nga như một phần của lễ kỷ niệm Ngày Hải quân tại St. Petersburg vào ngày 28 tháng 7. Hình ảnh Alexey Nikolsky/AF/Getty

Bennett Muray nhận định rằng công ty dầu mỏ lớn Rosneft của Nga đang âm thầm ủng hộ Hà Nội trong cuộc đụng độ với Bắc Kinh.

Sau một thời gian các tàu hải cảnh của Việt Nam và Trung Quốc đụng độ nhau khi Tàu Hải Dương 8 thực hiện việc thăm dò tại vùng biển Bãi Tư Chính, thì Hà Nội đã "tìm lại được cột sống lưng" để đứng thẳng "đương đầu" với Bắc Kinh. Hai năm trước, Hà nội lặng lẽ cúi đầu cho dừng dự án khoan dầu do Repsol thực hiện trước sức ép của Bắc Kinh. Lần này Hà Nội đã dám lên tiếng yêu cầu Bắc Kinh rút tàu thăm dò và các tàu hải cảnh hộ tống ra khỏi vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. Điều theo tác giả đã làm cho Hà Nội tỏ ra cứng cỏi hơn lần này là nhờ vào Nga.

Vùng biển cách Việt Nam 200 hải lý với nhiều tiềm năng dầu mỏ, cách Trung Quốc tới 600 hải lý nhưng họ đã tự vẽ đường lưỡi bò bao trùm khu vực rộng gần 35.000 dặm vuông và tuyên bố chủ quyền trong khu vực này. Theo tác giả với khoảng cách địa lý xa như vậy, Trung Quốc không có lựa chọn đích thực nào để tuyên bố chủ quyền ở bãi Tư Chính.

Tuy nhiên, Việt Nam đã cho ngừng khoan dầu ở Lô 136/03 và 07/03, là các lô được Việt Nam cho phép khoan lần cuối cùng. Trong khi lý do hủy bỏ không bao giờ được Hà Nội tiết lộ công khai, các báo cáo từ Hà Nội và trong ngành cho rằng Trung Quốc đã đe dọa xâm chiếm các căn cứ của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa, lãnh thổ tranh chấp dữ dội trong những năm 1980. Việt Nam, cố gắng cứu vãn tình hình an ninh trong bối cảnh nghi ngờ về cam kết của chính quyền Trump đối với khu vực đã không còn. Ngoài ra sự việc cũng trở nên khó khăn cho Việt Nam hơn khi Philippines đột nhiên thay đổi quan điểm về đường lưỡi bò sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte nắm quyền từ năm 2016.

Chính sách của Kremlin về tranh chấp Biển Đông chưa bao giờ được công khai. Moscow  ngầm ủng hộ Bắc Kinh về mặt ngoại giao khi công khai khẳng định rằng các quốc gia không liên quan phải tránh xa tranh chấp. Nga cho rằng việc cho xung đột ở Biển Đông là một vấn đề toàn cầu là nhằm biện minh cho việc tăng cường sức mạnh của Mỹ.

Cũng như Trung Quốc, Moskva không tin tưởng các tổ chức "ngáng đường" Trung Quốc, Tổng thống Putin nói rằng Nga đã đoàn kết và ủng hộ lập trường của Trung Quốc, sau khi từ chối công nhận phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực năm 2016 phản đối đường chín đoạn. Cách tiếp cận của Nga đối với Biển Đông giống như thái độ Trung Quốc đối với việc sáp nhập Crimea năm 2014 : trung lập nhưng kiên quyết phản đối việc vấn đề được giải quyết ở phương Tây. 

Nhưng hành động của Nga trên biển lại không có lợi cho Trung Quốc như vậy. Mặc dù Nga có thể không chính thức đứng về phía Việt Nam, nhưng các công ty Nga là những công ty duy nhất hiện đang hoạt động trong khu vực đường lưỡi bò. Đây không phải là chuyện nhỏ vào thời điểm mà dân quân hàng hải Trung Quốc tàn nhẫn tấn công vào ngư dân nước ngoài và bài bố quân để mạnh tay đẩy Việt Nam ra khỏi các mỏ dầu và khí đốt của chính Việt Nam, sự hợp tác của Nga với Việt Nam để khai thác tài nguyên là sự thách thức nghiêm trọng, ngay cả khi Kremlin cẩn thận tránh lôi kéo sự chú ý đến đó.

Những nguyên do mà Muray cho rằng đã làm cho Nga phải tỏ thái độ là vì sự bành trướng của Sáng kiến Vành đai và Con đường,  Kremlin không muốn Trung Quốc kiểm soát toàn bộ tuyến hàng hải xuyên Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương cũng như lợi ích của các công ty khai thác dầu khí của Nga ở Biển Đông. 

Lần trước Repsol đã phải rút lui sau khi đã bỏ ra hàng trăm triệu đô la đầu tư và từ bỏ doanh thu tiềm năng. Lần này, khó khăn hơn nhiều vì có liên quan đến Rosneft, công ty có cổ đông chính là chính phủ Nga. Gazprom cũng hoạt động gần đó cùng với Zarubezhneft, một công ty nhà nước của Nga được thành lập vào năm 1967 và là công ty liên doanh Vietsovpetro với PetroVietnam. Trong khi Repsol chỉ là một công ty tư nhân từ một cường quốc nhỏ bé, nắm giữ rất ít địa chính trị, Nga được dự kiến sẽ đóng vai chính trị để bảo vệ dòng tiền cho Hà Nội.

Sáng kiến Vành đai và Con đường Trung Quốc, với các kế hoạch tham vọng để kết nối Á-Âu, phải cẩn thận luồn các tuyến đường qua những nơi mà Nga coi là sân sau của họ. Khoảng 7 tỷ đô la tài sản của Trung Quốc đã được đầu tư ở Ukraine, nơi vẫn đóng cửa trong một cuộc chiến thầm lặng chống lại Nga ở phía đông. Georgia, mối quan hệ với Nga từ lâu đã bị đầu độc, cũng đã "tán tỉnh" Sáng kiến Vành đai và Con đường. Trung Quốc cũng đang phát tán tầm ảnh hưởng của họ ở các quốc gia vốn là bạn của Nga trong Liên minh kinh tế Á-Âu, và một dự án đầy tham vọng nhằm liên kết Kazakhstan với Belarus đã được tiến hành.

Trung Quốc, bị cô lập vì giữa cuộc chiến thương mại của Hoa Kỳ và làn sóng không can dự chung của phương Tây, cũng không có tâm trạng đối đầu với cường quốc duy nhất ở Biển Đông. Mặc dù có thể không có lợi cho Nga khi đứng về phía Hoa Kỳ trong việc tố cáo chủ nghĩa bành trướng trên biển của Trung Quốc, Kremlin cũng không muốn Bắc Kinh kiểm soát các tuyến hàng hải trị giá hàng tỷ đô la nối liền các đại dương Ấn Độ và Thái Bình.

Về phía Việt Nam, liên kết công nghiệp dầu khí với các cường quốc có thể là cơ hội tốt nhất để bám vào một số các khu vực khai thác của họ trong phạm vi đường lưỡi bò. Hà Nội cũng đã đưa Hoa Kỳ vào cuộc, với dự án cùng với ExxonMobil ở mỏ Cá voi xanh ngoài khơi Đà Nẵng nằm giữa ranh giới với đường lưỡi bò. Nhưng sự thành công của chiến lược không còn phụ thuộc vào việc ra quyết định của Hà Nội nữa. Trong khi đó sức mạnh đàm phán đơn phương của Việt Nam đang bị Trung Quốc bào mòn lại đã tỏ ra mỏng manh trong hai năm qua. Dựa vào Moscow, hoặc Washington để có được sự ủng hộ có thể không lý tưởng, nhưng Hà Nội lại chẳng còn mấy lựa chọn nào.

Bennett Murray

Nguyên tác:  Vietnam’s Strange Ally in Its Fight With China, Foreign Policy, 01/08/2019

Khánh Anh dịch

Nguồn : VNTB, 03/08/2019

Khoan dầu trên Biển Đông : Việt Nam nói hoạt động theo luật quốc tế (VOA, 18/05/2018)

Bộ Ngoại giao Việt Nam nói trong một thông cáo gửi cho Reuters hôm 17/5 rằng các hoạt động dầu khí hàng hải của mình là phù hợp với luật phát quốc tế và được tiến hành trong vùng biển mà Việt Nam có hoàn toàn chủ quyền.

Bộ ngoại giao Việt Nam đưa ra tuyên bố phản ứng về các hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông qua Twitter (@PressDept_MoFA)

Thông cáo này được đưa ra một ngày sau khi hai nguồn tin riêng của Reuters cho biết Rosneft Việt Nam BV, thuộc công ty dầu mỏ quốc gia Nga Rosneft, lo ngại rằng công việc khoan dầu mới hợp tác với Việt Nam gần đây trong khu vực Biển Đông sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận.

"Như chúng tôi đã luôn khẳng định, tất cả các hoạt động kinh tế hàng hải của Việt Nam, bao gồm các hoạt động dầu khí, đã được cấp phép và được tiến hành trong các khu hàng hải hoàn toàn nằm trong lãnh thổ của Việt Nam và thuộc quyền tài phán (của Việt Nam)", người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng nói trong một thông cáo gửi cho Reuters.

Công ty Rosneft của Nga lo sợ việc khoan thăm dò dầu khí của họ với Việt Nam trên Biển Đông cũng sẽ bị Trung Quốc chèn ép như họ đã làm với công ty năng lượng của Tây Ban Nha, Repsol.

Ngày 15/5, Rosneft cho biết chi nhánh của họ tại Việt Nam đã bắt đầu khoan giếng LD-3P, thuộc mỏ khí Lan Đỏ ở Lô 06.1, cách bờ biển phía đông nam Việt Nam 370km. Lô này "nằm trong khu vực đường ‘lưỡi bò’ 9 đoạn mà Trung Quốc vạch ra", theo công ty nghiên cứu và tư vấn năng lượng Wood Mckenzie.

Tòa trọng tài quốc tế La Haye đã bác bỏ đường ‘lưỡi bò’ 9 đoạn của Trung Quốc trong một phán quyết ra vào ngày 12/7/2016. Nhưng Trung Quốc phủ nhận phán quyết này.

Phát ngôn viên Lục Khảng của Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 17/5, khi được hỏi về tường trình của Reuters về vụ khoan dầu của công ty Nga, nói : "Không có quốc gia, tổ chức, công ty hay cá nhân nào được phép thực hiện các hoạt động thăm dò hoặc khai thác dầu khi trong vùng biển thuộc thẩm quyền của Trung Quốc khi không được phép của chính phủ Trung Quốc".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc "kêu gọi các bên liên quan tôn trọng chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc và không làm bất cứ điều gì có thể ảnh hưởng đến quan hệ song phương hoặc hòa bình và ổn định trong khu vực".

Trong khi đó người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nói trong tuyên bố gửi đến Reuters rằng "các hoạt động dầu khí của Việt Nam được thực hiện theo Công ước về Luật biển năm 1982 của Liên Hiệp Quốc".

Đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc đánh dấu một khu vực rộng lớn trên Biển Đông mà nước này tuyên bố chủ quyền, bao gồm cả khu đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Các bản đồ khu vực cho thấy lô 06.1 nằm vào khoảng 85 km bên trong khu vực tranh chấp.

Trong chưa đầy 1 năm qua, Repsol, một công ty năng lượng của Tây Ban Nha đã bị Việt Nam 2 lần yêu cầu dừng các dự án khoan dầu trên vùng biển có tranh chấp với Trung Quốc. Theo Reuters và BBC, Repsol phải dừng khai thác khí đốt vì sức ép của Bắc Kinh lên Hà Nội. Repsol đã yêu cầu Việt Nam phải bồi thường cho những thiệt hại từ việc dừng dự án.

Sau 2 lần Repsol bị yêu cầu ngừng các dự án của "Cá Rồng Đỏ", các chuyên gia cảnh báo "sẽ không có công ty nước ngoài nào còn muốn đầu tư vào Việt Nam nữa".

Trong một lần phỏng vấn vào tháng trước với VOA, hai chuyên gia về Biển Đông của Mỹ, Gregory Poling của Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) và Alexander Vuving của Trung tâm nghiên cứu an ninh Châu Á-Thái Bình Dương Daniels K. Inouye cho rằng Việt Nam đang bị Trung Quốc lấn át trên Biển Đông, "rơi vào thế kẹt" và "không biết phải tiến lên phía trước như thế nào".

Tập đoàn dầu khí quốc gia PetroVietnam đầu tháng 4 đã lên tiếng thừa nhận rằng tình hình căng thẳng trên Biển Đông sẽ ảnh hưởng đến hoạt động dầu khí của họ trong năm nay. Theo bài viết đăng tải trên trang web của PetroVietnam hôm 3/4, tập đoàn dầu khí này nói "những diễn biến phức tạp (trên Biển Đông) sẽ ảnh hưởng đến việc kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư tìm kiếm thăm dò dầu khí ở các lô còn mở của tập đoàn".

*******************

Rosneft cũng sẽ bỏ chạy như Repsol ? (CaliToday, 18/05/2018)

Sau vụ Repsol và nỗi nhục Cá Rồng Đỏ, chính thể độc đảng ở Việt có vẻ ‘khôn ra’ khi tìm cách dựa dẫm vào Công ty dầu mỏ quốc gia Nga Rosneft để khoan giếng LD-3P, thuộc mỏ khí ngoài khơi Lan Đỏ ở Lô 06.1, cách phía đông nam Việt Nam 370 km.

Giàn khoan JDC Hakuryu-5 của tập đoàn Rosneft ở ngoài khơi Vũng Tàu, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 29/04/2018 của Reuters/Maxim Shemetov

Nhưng ‘cái khó lại ló cái ngu’. Ngay cả Rosneft của người Nga cũng đang rơi vào tình trạng cám cảnh như Repsol của Tây Ban Nha khi bắt đầu bị Trung Quốc gây sức ép phải rời bỏ mỏ Lan Đỏ.

Theo Reuters, ngày 17/5/2018 Rosneft đã phải lên tiếng bày tỏ lo ngại rằng hoạt động khoan dầu mới hợp tác với Việt Nam gần đây trong khu vực Biển Đông sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận.

Tuy thông cáo của Rosneft, mà chi nhánh tại Việt Nam là Rosneft Việt Nam BV, đã nói rõ : "Khu vực thuộc Biển Đông mà Rosneft được giấy phép khai thác nằm bên trong vùng lãnh hải của Việt Nam…", và tập đoàn Nga này khẳng định là chỉ tiến hành các hoạt động "trên thềm lục địa của Việt Nam, phù hợp hoàn toàn với nghĩa vụ quy định trong giấy phép hoạt động và trên tinh thần tôn trọng luật lệ của Việt Nam"., nhưng một công ty nghiên cứu và tư vấn năng lượng là Wood Mackenzie cho biết lô này nằm trong khu vực đường lưỡi bò chín đoạn mà Trung Quốc tự vạch ra.

Tuyên bố của Rosneft được đưa ra vào lúc tại Bắc Kinh, phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng lên tiếng cảnh cáo là không một quốc gia, tổ chức, công ty hoặc cá nhân nào có quyền tiến hành thăm dò hoặc khai thác dầu khí trong vùng biển của Trung Quốc nếu không được phép của Bắc Kinh.

Phát ngôn viên Trung Quốc đã tuyên bố như trên khi được hỏi về sự kiện chi nhánh tại Việt Nam của tập đoàn Nhà Nước Nga Rosneft đã bắt đầu hoạt động khoan dầu khí tại một khu vực trên Biển Đông mà Bắc Kinh đòi chủ quyền.

Chính thể Việt Nam, cùng nền ngân sách đang rơi vào cảnh suy kiệt mà chỉ còn trông chờ vào thói đè đầu dân chúng để tróc thuế và khai thác nguồn tài nguyên gần như duy nhất còn lại là dầu khí, đang lâm vào bi kịch không những phải ‘giương cờ trắng’ tại mỏ Cá Rồng Đỏ và mỏ Cá Voi Xanh, mà còn phải ‘quy hàng thiên triều’ ở mỏ Lan Đỏ.

Tháng Bảy năm 2017 đã xảy ra một sự kiện mà xứng đáng được liệt vào loại "nhục quốc thể" : chính quyền Việt Nam phải "giương cờ trắng" khi yêu cầu Repsol ngừng hoạt động thăm dò khí đốt tại mỏ Cá Rồng Đỏ ở khu vực Bãi Tư Chính mà luôn được Bộ ngoại giao Việt Nam chiến đấu võ miệng "thuộc vùng chủ quyền không tranh cãi của Việt Nam". Dù chưa bao giờ giới tuyên giáo hay Bộ ngoại giao Việt Nam dám nói toạc về cái nguồn cơn sâu xa của vụ "nhục quốc thể" ấy, nhưng vụ "giương cờ trắng" này lại trùng hợp một cách kỳ lạ với tin tức quốc tế cho biết sau khi Bắc Kinh đe dọa sẽ tấn công một số căn cứ quân sự của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa nếu Việt Nam cho phép Repsol tiếp tục khoan thăm dò dầu khí.

Vào tháng Tư, 2018, một lần nữa Repsol vội vàng tháo chạy khỏi mỏ dầu khí Cá Rồng Đỏ. Cũng vẫn do sức ép không hiểu đến mức độ nào của Trung Quốc.

Đến lúc đó, tình thế đã trở nên bi kịch hơn hẳn : không những các giàn phóng tên lửa của Việt Nam ở Trường Sa đã chẳng thể khiến Trung Quốc hoảng sợ, mà cả sự hiện diện của hàng không mẫu hạm Mỹ USS Carl Vinson ở Đà Nẵng vào đầu tháng Ba, 2018 – theo lời "cầu viện" chính thức của Bộ Quốc phòng Việt Nam – cũng chẳng mấy có tác dụng răn đe Trung Quốc.

Và thay vì tiếp tục "can đảm bám biển", "bản lĩnh Việt Nam" lại thể hiện bằng cơ chế "tự xử" : nếu ở "nỗi nhục Bãi Tư Chính" lần đầu, Petro Vietnam có thể phải bồi thường cho Repsol khoảng 36 triệu USD – kinh phí mà Repsol đã phải bỏ ra để thăm dò dầu khí, thì đến tháng Tư năm 2018, con số bồi thường đã lên đến 200 triệu USD.

Trong khi đó, Tập Cận Bình lại cử Vương Nghị – Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc – đến Việt Nam ngay sau vụ Bãi Tư Chính lần hai, với một "tối hậu thư" : Việt Nam phải "cùng hợp tác khai thác" mỏ Cá Rồng Đỏ với Trung Quốc. Nếu không, "bản lĩnh Việt Nam" sẽ hết cửa kiếm tiền ngay trong vùng lãnh thổ của mình.

Còn bây giờ là người Nga…

Nhưng người bạn được xem là truyền thống ấy của Việt Nam lại đã không hề làm giới chóp bu Việt Nam an tâm, đơn giản là trong toàn bộ vụ Hải Dương 981 vào năm 2014, Moscow đã giữ im lặng, cho dù quốc gia này vẫn chiếm đến 90% lượng vũ khí cung cấp cho Việt Nam, tính đến thời điểm này.

Sự im lặng đầy chủ ý của người Nga có thể được lý giải phần nào : Putin đã và đang trở thành một đồng minh thân cận của Tập Cận Bình trong cuộc chiến tranh lạnh đang được khởi động với người Mỹ.

Và nếu Putin và Tập Cận Bình thỏa thuận được với nhau một lợi ích nào đó lớn hơn hẳn lợi nhuận từ mỏ Lan Đỏ mà Rosneft dự định hợp tác với Việt Nam cùng khai thác, tương lai chắc chắn là Rosneft cũng sẽ phải cuốn cờ tháo chạy khỏi vùng chủ quyền Việt Nam như Repsol đã từng như thế.

Thiền Lâm

******************

Trung Quốc, Nga và Việt Nam nói gì về dự án khí của Rosneft ? (BBC, 17/05/2018)

Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố không đối tượng nào được tiến hành khai thác dầu khí hoặc các tài nguyên khác "ở vùng biển của Trung Quốc" khi chưa được sự đồng ‎ý của Bắc Kinh.

Giàn khoan Lan Tây được vận hành bởi Rosneft ở ngoài khơi Vũng Tàu

Cụ thể, Bắc Kinh nhắc tới hoạt động mới đây của công ty Rosneft Vietnam BV, một công ty con của hãng dầu khí quốc gia Nga Rosneft tại khu vực ngoài khơi Vũng Tàu.

"Tôi đã xem các báo cáo có liên quan. Tôi muốn nhắc lại rằng không một quốc gia, tổ chức, công ty hay cá nhân nào được tiến hành khai thác hoặc phát triển hoạt động dầu khí tại vùng biển của Trung Quốc khi chưa được phép từ phía chính phủ Trung Quốc", phát ngôn viên Lục Khảng phát biểu trong cuộc họp báo thường lệ hôm thứ Năm, 17/5.

"Do đó, chúng tôi thúc giục các bên liên quan hãy nghiêm chỉnh tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc, chớ làm gì gây ảnh hưởng tới quan hệ song phương hay hòa bình, ổn định trong khu vực".

Trong một tuyên bố đưa ra trước đó, cũng trong ngày 17/5, Rosneft nói hoạt động khoan thăm dò của hãng diễn ra trong vùng lãnh hải của Việt Nam, hai ngày sau khi công ty con của hãng bắt đầu tiến hành việc khoan thăm dò ở vùng biển ngoài khơi Vũng Tàu.

Bộ Ngoại giao Việt Nam cùng ngày ra tuyên bố nói các hoạt động dầu khí trên biển được thực hiện phù hợp với luật pháp quốc tế và trong vùng biển hoàn toàn thuộc chủ quyền của Việt Nam.

"Toàn bộ các hoạt động kinh tế trên biển của Việt Nam, gồm cả các hoạt động dầu khí, đều được cấp phép và tiến hành trên các vùng biển hoàn toàn thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam", phát ngôn viên Lê Thị Thu Hằng được Reuters dẫn lời.

Vị trí hoạt động mới nhất của Rosneft là trong Lô 06.01, thuộc dự án mỏ khí Lan Đỏ và nằm trong Bể Nam Côn Sơn.

Theo bản đồ khai thác dầu khí chính thức của PetroVietnam, thì Lô 06.1 nằm gần với bờ biển Việt Nam hơn so với các lô 07.03 và 136.03, những nơi đối tác khác của PetroVietnam đã phải dừng hoạt động thăm dò, khai thác hồi tháng 3/2018 và 7/2017 do sức ép từ phía Bắc Kinh.

Chi nhánh của Rosneft tại Việt Nam trước đó đã tỏ ‎ý quan ngại về việc hoạt động mới nhất của hãng có thể khiến Bắc Kinh tức giận, Reuters dẫn hai nguồn tin có liên hệ trực tiếp tới hãng, cho biết hôm thứ Tư.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm thứ Năm nói rằng hãng đã không hề tham vấn với chính phủ về hoạt động của hãng tại Biển Đông.

Theo trang tin euro-petrole.com chuyên về dầu khí, thì hiện Rosneft đang có một số dự án ở ngoài khơi Việt Nam.

Trong Lô 06.1, nằm cách bờ biển Việt Nam 370 km, chi nhánh của Rosneft tại Việt Nam là Rosneft Vietnam BV sở hữu 35% cổ phần các dự án, và đóng vai trò nhà điều hành dự án. Tại lô này có ba mỏ khí là Lan Tây, Lan Đỏ và Phong Lan Dại.

Trong số các dự án khác, Rosneft thông qua công ty con trên nắm 100% cổ phần và là nhà điều hành của các dự án dầu khí nằm trong Lô 05.3/11, ngay cạnh Lô 06.1. Tại lô này, Rosneft đã tiến hành khoan lần đầu tiên hồi 6/2016 và lần thứ hai trong 3/2018.

Một công ty con khác của Rosneft là Rosneft Pipeline BV nắm 32,67% cổ phần trong dự án Đường ống khí Nam Côn Sơn.

Quan điểm cho đến ngày 14/04/2016 của chính quyền Nga về Biển Đông được Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov nói tại một cuộc họp báo quốc tế rằng Kremlin tôn trọng Công ước Luật biển (UNCLOS) và DOC.

Nhưng điểm đáng chú ý là ông Lavrov nhấn mạnh Nga "muốn các nước liên quan trong tranh chấp Biển Đông giải quyết 'trực tiếp' với nhau, và phê phán cách ông gọi là "quốc tế hóa" vấn đề, theo nhà nghiên cứu Anton Tsvetov.

Ông Tsvetov khi đó có bài trên trang The Diplomat (21/04/2016) nói báo chí Trung Quốc hoan nghênh lời ông Lavrov, còn Bộ Ngoại giao Việt Nam khi ấy đã đáp lại bằng cách kêu gọi "tranh chấp cần được giải quyết bởi tất cả các bên liên quan".

Hồi tháng Ba, PetroVietnam yêu cầu hãng năng lượng của Tây Ban Nha, Repsol, ngưng dự án Cá Rồng Đỏ nằm trong Lô 07/03, khiến Repsol và các đối tác thiệt hại ước tính khoảng 200 triệu đô la đã đầu tư vào dự án.

Lô 07/03 nằm ngay cạnh Lô 136/03, nơi mà cũng Repsol bị chính phủ Việt Nam yêu cầu ngưng hoạt động khoan thăm dò hồi tháng Bảy năm ngoái.

Lô 136-03 là nơi PetroVietnam cho Talisman-Việt Nam, công ty con của Repsol thuê.

********************

Khoan dầu trên Biển Đông : Tập đoàn Nga bác bỏ phản đối của Bắc Kinh (RFI, 17/05/2018)

Không đầy hai hôm sau khi loan báo việc bắt đầu khoan dầu khí tại một khu vực ở Biển Đông, ngoài khơi miền Nam Việt Nam, tập đoàn dầu khí Nga Rosneft hôm nay, 17/05/2018 đã lên tiếng khẳng định rằng nơi họ được phép khai thác hoàn toàn thuộc chủ quyền Việt Nam.

Giàn khoan JDC Hakuryu-5 của tập đoàn Rosneft ở ngoài khơi Vũng Tàu, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 29/04/2018. Thegioibantin.com

Lời khẳng định này được công bố ít lâu sau khi Bắc Kinh lên tiếng cảnh cáo những ai dám thăm dò và khai thác dầu khí trên các vùng biển thuộc chủ quyền Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo hãng tin Anh Reuters, trong một bản thông cáo công bố tại Mátxcơva, tập đoàn dầu khí Nga Rosneft, mà chi nhánh tại Việt Nam vừa bắt đầu công việc khoan dầu ở Biển Đông, đã nói rõ : "Khu vực thuộc Biển Đông mà Rosneft được giấy phép khai thác nằm bên trong vùng lãnh hải của Việt Nam…".

Tập đoàn Nga khẳng định là chỉ tiến hành các hoạt động "trên thềm lục địa của Việt Nam, phù hợp hoàn toàn với nghĩa vụ quy định trong giấy phép hoạt động và trên tinh thần tôn trọng luật lệ của Việt Nam".

Tuyên bố của Rosneft được đưa ra vào lúc tại Bắc Kinh, phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng lên tiếng cảnh cáo là không một quốc gia, tổ chức, công ty hoặc cá nhân nào có quyền tiến hành thăm dò hoặc khai thác dầu khí trong vùng biển của Trung Quốc nếu không được phép của Bắc Kinh.

Phát ngôn viên Trung Quốc đã tuyên bố như trên khi được hỏi về sự kiện chi nhánh tại Việt Nam của tập đoàn Nhà Nước Nga Rosneft đã bắt đầu hoạt động khoan dầu khí tại một khu vực trên Biển Đông mà Bắc Kinh đòi chủ quyền.

Ngày 15/05, tập đoàn dầu khí Nga loan báo là chi nhánh của họ tại Việt Nam đã bắt đầu việc khoan dò ở mỏ Lan Đỏ, thuộc lô 6.1 trên Biển Đông, ngoài khơi Vũng Tàu, cách bờ biển 230 hải lý. Giàn khoan Hakyryu-5 của Rosneft đã đến khu vực khoan hôm từ ngày 06/05 và cho đến hôm qua 16/05, vẫn ở trong lô khai thác.

Vào hôm qua, trích dẫn hai nguồn tin thông thạo, hãng Reuters tiết lộ rằng Rosneft đang lo ngại là hoạt động của họ ở Biển Đông sẽ chọc giận Trung Quốc. Điều khiến Rosneft lo ngại, theo Reuters, là việc công ty tư vấn và nghiên cứu năng lương Wood Mackenzie cho rằng lô dầu khí này nằm bên trong đường 9 đoạn mà Trung Quốc dùng để đòi chủ quyền rộng khắp trên Biển Đông. Bản đồ khu vực cho thấy là nơi khai thác nằm sâu 53 hải lý (85km) bên trong vùng tranh chấp.

Chính vì vậy, theo Reuters, phía Rosneft đã rất kín đáo trong việc thông tin về hoạt động tại mỏ Lan Đỏ.

Tháng Ba vừa qua, Việt Nam đã phải ngưng dự án khoan dầu của tập đoàn Tây Ban Nha Repsol tại mỏ Cá Rồng Đỏ, gần khu vực Lan Đỏ, sau khi bị Bắc Kinh gây sức ép. Hiện Repsol đang yêu cầu phía chính quyền Việt Nam bồi thường thiệt hại.

Bước qua tháng Tư, đến lượt tập đoàn dầu khí Nhà Nước PetroVietnam thừa nhận rằng tranh chấp chủ quyền Biển Đông với Trung Quốc ảnh hưởng đến hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí ngoài khơi của Việt Nam.

********************

Tới lượt công ty dầu khí Nga tại Việt Nam lo bị Bắc Kinh ‘bắt chẹt’ (VOA, 17/05/2018)

Rosneft Việt Nam BV, thuộc công ty dầu mỏ quốc gia Nga Rosneft, vừa lên tiếng bày tỏ lo ngại rằng công việc khoan dầu mới hợp tác với Việt Nam gần đây trong khu vực Biển Đông sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận, Reuters dẫn hai nguồn tin trực tiếp am hiểu về tình hình cho biết ngày 17/5.

Logo của tập đoàn dầu khí quốc gia Nga Rosneft tại văn phòng ở Moscow, Nga.

Trước đó vào ngày 15/5, Rosneft cho biết đơn vị tại Việt Nam đã bắt đầu khoan giếng LD-3P, thuộc mỏ khí ngoài khơi Lan Đỏ ở Lô 06.1, cách phía đông nam Việt Nam 370 km. Lô này nằm trong khu vực đường lưỡi bò chín đoạn mà Trung Quốc vạch ra, theo công ty nghiên cứu và tư vấn năng lượng Wood Mackenzie.

Khi được hỏi về tường thuật của Reuters trước đó về vụ khoan dầu này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói : "Không có quốc gia, tổ chức, công ty hay cá nhân nào được phép thực hiện các hoạt động thăm dò hoặc khai thác dầu khí trong vùng biển thuộc thẩm quyền của Trung Quốc, khi không được phép của chính phủ Trung Quốc".

Phát ngôn viên của Trung Quốc nói thêm trong cuộc họp báo ngày 17/5 rằng : "Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan tôn trọng chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc và không làm bất cứ điều gì có thể ảnh hưởng đến quan hệ song phương hoặc hòa bình và ổn định trong khu vực".

Đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc đánh dấu một khu vực rộng lớn ở Biển Đông mà nước này tuyên bố chủ quyền, bao gồm cả những khu vực rộng lớn là khu độc quyền kinh tế của Việt Nam.

Theo Reuters, đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc làm cho yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trở nên "mơ hồ". Mặc dù vậy, những năm gần đây Trung Quốc gia tăng tuần tra và thực thi công lực trong khu vực, tuyên bố có các quyền lịch sử đối với nguồn tài nguyên và mọi thứ tại đây.

Các bản đồ khu vực cho thấy lô 06.1 nằm vào khoảng 85 km bên trong khu vực tranh chấp.

Hồi tháng 3, Việt Nam đã dừng một dự án khoan dầu ở lô "Cá Rồng Đỏ" gần đó, sau khi bị áp lực từ phía Trung Quốc, Reuters dẫn các nguồn tin cho biết.

Lô này được cấp phép cho tập đoàn năng lượng Tây Ban Nha Repsol.

Vẫn theo Reuters, Repsol đã yêu cầu Việt Nam phải bồi thường cho những thiệt hại từ việc dừng dự án.

Lo ngại sự việc tái diễn và áp lực từ phía Trung Quốc, công ty Nga Rosneft Việt Nam muốn việc khoan dầu ít gây chú ý nhất có thể, bất chấp tuyên bố của công ty mẹ, các nguồn tin cho Reuters biết.

Hôm 17/5, công ty mẹ của Rosneft Việt Nam nói việc khoan dầu của mình tại lô 06.1 nằm trong vùng lãnh hải của Việt Nam, và phù hợp với luật pháp Việt Nam.

Cả Bộ Ngoại giao Việt Nam lẫn Bộ Ngoại giao Nga đều không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.

PetroVietnam cảnh báo khó khăn

Cả hai công ty Rosneft và Gazprom của Nga đều có các dự án phát triển quan trọng trong vùng biển Việt Nam nằm trong khu vực mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, Reuters dẫn lời ông Ian Storey, chuyên gia an ninh khu vực tại Viện ISEAS-Yusof Ishak của Singapore cho biết.

"Mặc dù các nhà ngoại giao Nga đã kín đáo bày tỏ quan ngại với các đối tác Mỹ rằng Trung Quốc có thể gây áp lực lên Moscow để chấm dứt các dự án này, nhưng cho đến nay Bắc Kinh đã kiềm chế chưa làm việc này vì quan hệ đối tác chiến lược ngày càng gần gũi hơn giữa hai nước", ông Storey nói.

"Đây sẽ là một đòn nghiêm trọng đối với mối quan hệ đồng minh Trung-Nga đang phát triển nhanh chóng, nếu Bắc Kinh yêu cầu Moscow chấm dứt các dự án năng lượng ở Việt Nam", chuyên gia của Viện ISEAS-Yusof Ishak nói thêm.

Trung Quốc đã trở thành điểm đến hàng đầu của Nga về xuất khẩu, phần lớn bởi vì Nga là nhà cung cấp dầu và khí đốt lớn nhất cho Trung Quốc, chủ yếu thông qua các đường ống dẫn dầu.

Nhân viên Rosneft tại Việt Nam đang làm việc ở giàn khai thác khí Lan Tây trên Biển Đông, ngoài khơi Vũng Tàu.

Việc khoan dầu ở mỏ khí Lan Đỏ trong lô 06.1 sẽ được thực hiện bằng cách sử dụng thiết bị "Hakuryu-5" của công ty Khoan dầu Nhật Bản, Reuters dẫn tuyên bố của Rosneft cho biết.

Hakuryu-5 đã được đưa đến khu vực tranh chấp vào ngày 6/5, theo dữ liệu công cụ theo dõi tàu Eikon của Thomson Reuters. Dữ liệu này vẫn ghi nhận thiết bị đang nằm ở lô 06.1 vào cuối ngày 16/5.

Việc khoan dầu có tầm quan trọng lớn đối với Việt Nam, vốn đang phải vật lộn để duy trì sản lượng dầu thô và khí đốt trong bối cảnh sản lượng từ các mỏ trọng điểm giảm và áp lực liên tục từ phía Trung Quốc ở các vùng biển tranh chấp.

Hồi tháng Tư, tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam, PetroVietnam, cho biết căng thẳng hàng hải với Trung Quốc gây tổn hại cho các hoạt động thăm dò và khai thác ngoài khơi của tập đoàn trong năm nay.

Hà Nội và Bắc Kinh lâu nay vẫn tranh chấp về ranh giới hàng hải, một vấn đề được xem là "nhạy cảm" về chính trị ở Việt Nam.