Đàm phán về COC : Đối lập quan điểm Việt Nam - Trung Quốc
Thanh Phương, RFI, 22/05/2023
Do có quá nhiều khác biệt quan điểm, nhất là giữa Việt Nam với Trung Quốc, Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) không thể sớm được thông qua, cho dù Indonesia, với tư cách chủ tịch luân phiên của ASEAN năm nay, đang cố thúc đẩy các cuộc đàm phán.
Tàu hải cảnh Trung Quốc chặn một tàu tuần duyên Philippines tại khu vực Bãi Cỏ Mây, Biển Đông, ngày 23/04/2023. Chính là nhằm tránh những vụ va chạm như vậy mà ASEAN và Trung Quốc cố đàm phán về một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC. AP - Aaron Favila
Kể từ khi Nga xua quân xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022, cả thế giới đều lo ngại kịch bản tương tự sẽ xảy ra ở eo biển Đài Loan, tức là là Trung Quốc cũng sẽ đánh chiếm hòn đảo này, thậm chí có những người nêu lên thời điểm của sự kiện này sẽ là 2025 hay 2027, tức là không bao lâu nữa. Nhưng thật ra một điểm nóng khác cũng cần mọi người chú ý đến vì đây mới thật sự là nơi mà hai cường quốc hàng đầu thế giới hiện nay là Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể đụng độ với nhau, với nguy cơ làm bùng nổ Thế Chiến Thứ Ba, đó là Biển Đông, vùng biển đầy những tranh chấp giữa các nước trong khu vực, đặc biệt là giữa Trung Quốc với Việt Nam và Philippines.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc liên tục có những hành động nhằm xác quyết chủ quyền trên phần lớn Biển Đông. Chính là nhằm tránh cho những vụ va chạm trên biển dẫn đến xung đột vũ trang, vào năm 2002, Trung Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã ký kết Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).
Nhưng, như tên gọi của nó, đây chỉ là một "tuyên bố", hoàn toàn không có tính chất ràng buộc, mà tùy thuộc vào thiện chí thi hành của các bên. Cho nên từ nhiều năm qua, Bắc Kinh và các nước ASEAN đã cố đàm phán nhằm đạt được một Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), một văn bản mà trên nguyên tắc mang tính chất ràng buộc pháp lý, tất cả bên đều phải tuân thủ.
Trả lời RFI Việt ngữ ngày 19/04/2023, nhà nghiên cứu Hoàng Việt, chuyên gia về Biển Đông ở Việt Nam, nhắc lại :
"Ý tưởng về một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC đã có từ những năm 1990, thời kỳ xảy ra rất nhiều căng thẳng trên khu vực Biển Đông, khi Trung Quốc tấn công Việt Nam ở Gạc Ma, khiến 64 người chết. Sau đó, vào năm 1995, Trung Quốc cũng đã sử dụng biện pháp quân sự để chiếm đoạt Bãi Vành Khăn trong tay quân đội Philippines lúc đó.
Trước những căng thẳng như vậy, Philippines cũng là một trong những các bên đã cố gắng kêu gọi ASEAN tìm kiếm một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông. Sau đó, tất cả các bên đã ngồi vào bàn đàm phán. Nhưng rốt cuộc COC vẫn chưa ra đời. Để vớt vát, người ta đã đưa ra cái gọi là Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông DOC, được ký kết ở Cam Bốt năm 2002. Tuyên bố này đơn thuần là một tuyên bố về chính trị.
Bắt đầu từ năm 2007 trở đi, vấn đề Biển Đông bắt đầu lại nóng lên và đặc biệt là năm 2009, khi mà theo Công ước về Luật Biển thì một quốc gia ven biển được có một vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, thềm lục địa tối thiểu là 200 hải lý tính từ đường cơ sở, tối đa là 350 hải lý, nếu chứng minh được đó là sự kéo dài của thềm lục địa. Muốn làm điều này thì các quốc gia đó phải làm hồ sơ và trình lên Ủy ban về ranh giới thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc trước ngày 15/09/2009. Khi Việt Nam và Malaysia gởi công hàm và các hồ sơ lên Ủy ban ranh giới thềm lục địa, thì lập tức Trung Quốc đưa ra công hàm phản đối, kèm theo bản đồ "đường lưỡi bò".
Từ đó trở đi, Trung Quốc liên tục có những hành động gây căng thẳng. Đến lúc đó người ta mới nghĩ đến chuyện tìm kiếm một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC. Đến 2012, bản dự thảo đầu tiên của COC do Indonesia khởi thảo đã được đưa ra và hầu hết các nước ASEAN đều đồng ý với nội dung bản dự thảo này, nhưng "nhân vật" quan trọng nhất là Trung Quốc lại không đồng ý. Chính vì vậy là rất là lâu, kể từ 2012, đã có rất nhiều cuộc bàn thảo về COC, nhưng tất cả đều "dậm chân tại chỗ" . Mãi tới gần đây, người ta mới đưa ra được những cái gọi là "đồng ý ban đầu" về COC.
Thế nhưng, do đại dịch Covid-19, các bên không thể gặp nhau được, cho nên vẫn chưa có bước tiến trong đàm phán về COC. Sau khi hết đại dịch, mãi đến cuối năm 2022 đầu năm 2023, Trung Quốc mới chính thức bãi bỏ chính sách zero-Covid, mở đường cho các nhà ngoại giao Trung Quốc có thể ra ngoài, các cuộc họp lại tiếp tục.
Năm ngoái, Cam Bốt, nước chủ tịch luân phiên của ASEAN, quốc gia có mối liên hệ gần gũi với Trung Quốc. Thủ tướng Hun Sen của Cam Bốt đã từng nói :" Nếu tôi không dựa vào Trung Quốc thì dựa vào ai ?". Năm 2012, lần đầu tiên hội nghị ngoại trưởng ASEAN đã không ra được thông cáo chung, bởi vì lúc ấy, Cam Bốt, với tư cách chủ nhà, tìm cách ngăn cản các bên đưa ra bản tuyên bố chung với những điều khoản bất lợi cho Trung Quốc. Năm đó cũng là năm xảy ra sự kiện Scarborough của Philippines bị Trung Quốc chiếm đoạt. Một trong những yếu tố quan trọng nhất đó là Trung Quốc vẫn chưa thật sự nhiệt tình đàm phán về COC.
Trong thời gian qua, các bên vẫn đàm phán về một bộ quy tắc COC, nhưng còn nhiều bất đồng. Đầu tiên là về mục đích : Các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là những nước có liên quan đến tranh chấp Biển Đông ( Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia ), hay những nước không có quan hệ trực tiếp với Biển Đông, nhưng gắn liền với biển, như Singapore đều muốn sử dụng COC để kềm chế, khiến Trung Quốc không thể có những hành động leo thang ở Biển Đông".
Thật ra, theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, mục tiêu của Trung Quốc khi đàm phán về COC hoàn toàn khác với mục tiêu của các nước Đông Nam Á có tranh chấp chủ quyền Biển Đông với Bắc Kinh :
"Trung Quốc lại có một mục tiêu khác, muốn sử dụng COC như một biện pháp ngăn chận, tức là sau khi đã bồi lắp, quân sự hóa những thực thể mà họ đang chiếm giữ ở Biển Đông, kể cả tại Hoàng Sa và Trường Sa, họ không muốn các quốc gia tranh chấp khác làm giống như họ.
Thứ hai, chúng ta biết có một quốc gia đóng vai trò quan trọng cho dù không trực tiếp liên quan đến tranh chấp Biển Đông, đó là Hoa Kỳ. Trung Quốc rất không muốn Hoa Kỳ tham gia vào Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông, mà muốn sử dụng Bộ quy tắc ứng xử như một công cụ để đẩy Mỹ ra ngoài. Nhưng những quốc gia như Philippines đã tuyên bố là không thể gạt Mỹ ra khỏi tiến trình đàm phán COC. Có rất nhiều khác biệt giữa các bên, chưa kể nội dung của Bộ quy tắc cũng là một câu chuyện rất dài".
Mặc dù các cuộc đàm phán đã đạt được một bước tiến vào năm 2018 khi Trung Quốc và ASEAN thông qua được "Văn bản Dự thảo Đàm phán Duy nhất (Single Draft Negotiating Text), nhưng đó lại là một tập hợp các quan điểm trái ngược nhau về các vấn đề gây tranh cãi về tính pháp lý, phạm vi áp dụng, về cơ sở pháp lý quốc tế và về cơ chế giải quyết tranh chấp.
Riêng quan điểm của Việt Nam về nội dung của COC là như thế nào ? Nhà nghiên cứu Hoàng Việt giải thích :
"Trong ASEAN cũng chia thành nhóm có lợi ích trực tiếp liên quan đến tranh chấp Biển Đông gồm có Indonesia, Việt Nam, Philippines và Malaysia, những quốc gia có vùng biển bị "đường lưỡi bò" của Trung Quốc xâm lấn.
Quan điểm của Việt Nam về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông được rất nhiều nhà lãnh đạo Việt Nam nói, đó là Bộ quy tắc này phải khắc phục được những khiếm khuyết của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông DOC, vì DOC đã không ngăn cản được những hành động của Trung Quốc khiến cho căng thẳng Biển Đông vẫn xảy ra.
Quan điểm của Việt Nam là COC phải mang tính ràng buộc về pháp lý. Ràng buộc về pháp lý có nghĩa là nếu một trong các bên vi phạm, thì một trong các bên còn lại, hoặc tất cả các bên còn lại có thể mang sự vi phạm đó ra trước cơ quan tài phán quốc tế để giải quyết.
Nội dung thứ hai và Việt Nam đưa ra có lẽ khác với các nước khác. Gần như các quốc gia Đông Nam Á khác, như Indonesia thì không liên quan trực tiếp đến tranh chấp chủ quyền hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, mà chỉ có vùng Bắc Natuna nằm trong "đường lưỡi bò" của Trung Quốc, còn Brunei, Malaysia thì chỉ có liên quan đến tranh chấp khu vực Trường Sa. Trung Quốc cũng muốn đưa ra một bản COC chỉ dành cho Trường Sa mà thôi, bởi vì họ muốn gạt Hoàng Sa ra một bên. Trong khi đó Việt Nam muốn là bằng mọi giá COC phải bao gồm những khu vực tranh chấp khác, trong đó có cả Hoàng Sa. Còn Philippines thì đương nhiên muốn bao gồm cả khu vực Scarborough, khu vực tranh chấp giữa họ với Trung Quốc.
Đó là những khác biệt lớn nhất. Ngoài ra còn có những vấn đề chẳng hạn như phía Việt Nam đã nhiều lần đề nghị ghi trong nội dung của COC là các bên không được bồi lắp hoặc quân sự hóa các thực thể khác. Việt Nam cũng đề xuất là phải vận dụng tinh thần của phán quyết về Biển Đông 2016 vào trong nội dung của COC".
Do có quá nhiều khác biệt quan điểm như trên, khó có khả năng COC sớm được thông qua, cho dù Indonesia, với tư cách chủ tịch luân phiên của ASEAN năm nay, đang cố thúc đẩy các cuộc đàm phán. Cuộc họp thượng đỉnh ASEAN tại Labuan Bajo, Indonesia ( 9-11/05/2023 ) đã không đạt được một tiến bộ nào về hồ sơ này, ngoài lời cam kết là khối các nước Đông Nam Á sẽ nỗ lực để sớm kết thúc đàm phán về COC.
Theo tin báo chí trong nước, tại hội nghị các quan chức cao cấp ASEAN - Trung Quốc về Tuyên bố ứng xử các bên trên Biển Đông, ở Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, ngày 17/05/2023, trưởng đoàn Việt Nam Vũ Hồ đã kêu gọi các bên "nói đi đôi với làm", tức là phải thực hiện nghiêm túc mọi điều khoản của DOC. Tuyên bố này thể hiện sự bực tức của Hà Nội trước "những diễn biến phức tạp" trên Biển Đông, ám chỉ đến các vụ tàu khảo sát của Trung Quốc sách nhiễu các tàu khảo sát của Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hoặc quấy phá các hoạt động thăm do dầu khí của Việt Nam.
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 22/05/2023
***************************
Nhật Bản - Việt Nam phối hợp đối phó với Trung Quốc trong những vùng biển lân cận
Thu Hằng, RFI, 22/05/2023
Được mời dự thượng đỉnh G7 mở rộng, tại Hiroshima, Nhật Bản, ngày 21/05/2023, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã hội đàm với thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida. Hai vị thủ tướng đã nhất trí đoàn kết đối phó với những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong những vùng biển lân cận để bảo đảm hòa bình và ổn định trong khu vực.
Bên lề thượng đỉnh G7, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính hội đàm với lãnh đạo chính phủ Nhật, Fumio Kishida tại Hiroshima, Nhật Bản, ngày 21/05/2023. AP - Zhang Xiaoyu
Theo hãng tin Nhật Bản Kyodo, hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau bên lề cuộc họp thượng đỉnh của 7 nền công nghiệp phát triển nhất thế giới thảo luận về cách đối phó với hoạt động quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Châu Á-Thái Bình Dương. Tokyo và Hà Nội thắt chặt quan hệ song phương vì cả hai bên đều có tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với Bắc Kinh ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.
Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết Tokyo sẽ dành 60,98 tỉ yên (440 triệu đô la) cho các dự án phát triển hạ tầng của Việt Nam, trong đó có 50 tỉ yên hỗ trợ phục hồi sau đại dịch. Cụ thể, theo trang Vietnamnet, các dự án ODA được dành cho phát triển giao thông công cộng ở tỉnh Bình Dương, miền nam Việt Nam và phát triển các cơ sở nông nghiệp ở Tây Nguyên, tỉnh Lâm Đồng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào lĩnh vực công nghệ và năng lượng xanh của Việt Nam để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng của Nhật Bản và toàn cầu.
Năm 2023, Việt Nam và Nhật Bản kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao song phương. Trang Thông tin Chính phủ Việt Nam cho biết cuộc gặp hôm 21/05 là cuộc hội đàm thứ 5 của hai người đứng đầu chính phủ Việt-Nhật trong vòng hơn một năm qua. Ông Phạm Minh Chính và ông Kishida "nhất trí thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản vì hòa bình và thình vượng ở Châu Á lên tầm cao mới".
Thu Hằng
*************************
Lãnh đạo Việt, Nhật cam kết hợp tác đối phó với Trung Quốc trên biển
VOA, 22/05/2023
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và người đồng cấp Việt Nam Phạm Minh Chính hôm Chủ nhật (21/5) đã nhất trí cùng chung tay giải quyết những yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc trên biển để đảm bảo hòa bình và ổn định khu vực, hãng thông tấn Nhật Kyodo đưa tin hôm 22/5.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida (trái) và Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính.
Ông Kishida và ông Chính đã có cuộc hội đàm bên lề hội nghị thượng đỉnh G7 tại thành phố Hiroshima của Nhật Bản, trong đó các nhà lãnh đạo từ các nền kinh tế phát triển đã thảo luận về cách đối phó với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải, hàng không, giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, trang thông tin chính thức của chính phủ Việt Nam cho biết.
Tokyo và Hà Nội đã và đang làm sâu sắc thêm mối quan hệ song phương, đặc biệt trong năm nay là năm kỷ niệm 50 năm Việt Nam - Nhật Bản thiết lập quan hệ ngoại giao.
Cả hai phía đều có tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh ở biển Hoa Đông và Biển Đông.
Trang tin của chính phủ Việt Nam cho biết thêm rằng việc thúc đẩy hợp tác quốc phòng - an ninh giữa hai nước sẽ được thực hiện trên nhiều lĩnh vực, bao gồm : khắc phục hậu quả chiến tranh, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ quốc phòng, an ninh mạng.
Bên cạnh vấn đề hợp tác an ninh, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết Nhật Bản cũng cam kết cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) trị giá khoảng 60,98 tỷ Yên (440 triệu USD) để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng và các bước chính sách của Việt Nam nhằm hỗ trợ nền kinh tế Việt Nam thoát khỏi tác động của đại dịch Covid-19, vẫn theo Kyodo.
Tại cuộc hội đàm với thủ tướng Kishida, ông Phạm Minh Chính cũng chuyển lời mời Quốc vương và Hoàng hậu Nhật Bản đến thăm Việt Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đến Hiroshima tham dự Hội nghị Thượng đỉnh của Nhóm các nước phát triển (G7) mở rộng theo lời mời của Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio.
Các vấn đề về Trung Quốc là một trong những nội dung chính của cuộc họp thượng đỉnh lần này của G7.
Trong tuyên bố chung hôm 20/5, các lãnh đạo G7 nhấn mạnh là không muốn làm tổn hại đến Trung Quốc và đang tìm kiếm "mối quan hệ mang tính xây dựng và ổn định" với Bắc Kinh, và bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về tình hình ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, nơi Bắc Kinh đang mở rộng sự hiện diện quân sự và đe dọa sử dụng vũ lực để kiểm soát Đài Loan tự trị. Tuyên bố nói "không có cơ sở pháp lý nào cho các yêu sách hàng hải mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông và chúng tôi phản đối các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc trong khu vực", theo AP.
Phản ứng về tuyên bố này, Bắc Kinh hôm 21/5 triệu tập Đại sứ Nhật Bản tại Trung Quốc, ông Hideo Tarumi, để phản đối tuyên bố của Nhóm G7, trong khi đặc phái viên của Nhật đưa ra phản biện.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Thứ trưởng Ngoại giao Tôn Vệ Đông đã bày tỏ "sự không hài lòng mạnh mẽ và kiên quyết phản đối" của Bắc Kinh đối với các tuyên bố được đưa ra trong hội nghị thượng đỉnh G7 do Nhật Bản tổ chức. Đáp lại, Đại sứ quán Nhật Bản cho biết Đại sứ Tarumi nói với ông Tôn rằng việc đưa ra tuyên bố là "lẽ tự nhiên" và ông kêu gọi Trung Quốc hãy thay đổi đường hướng, Kyodo tường thuật.
Phía ông Tôn cho rằng Nhật Bản, với tư cách là chủ tịch G-7 năm nay, đã bắt tay với các nước khác để "bôi nhọ và tấn công" Bắc Kinh thông qua tuyên bố chung tại Hiroshima, "can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc", vi phạm các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và làm tổn hại chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của Trung Quốc, vẫn theo Kyodo.
Nguồn : VOA, 22/05/2023
Tân Thủ tướng Nhật chuẩn bị thăm Việt Nam, người Việt tại Nhật tuyệt thực
Giang Nguyễn, RFA, 16/10/2020
Tối thứ Sáu ngày 16 tháng 10, vào khoảng 18 giờ tối, trước dinh Thủ tướng Suga Yoshihide, bên cạnh nhà Quốc Hội Nhật bản, giữa những tòa nhà lầu cao ốc của khu phố Chiyoda của thủ đô Tokyo, khoảng hơn chục người Việt đã tụ tập tại đây. Với người đi qua lại, cảnh sát Nhật quan sát, họ đã dừng lại đứng thành một hàng. Hình ảnh đăng trên Facebook cho thấy họ cầm băng rôn, biểu ngữ.
Cộng đồng người Việt tại Nhật tuyệt thực 24 tiếng đòi nhân quyền cho Việt Nam hôm 10/16/2020 tại Tokyo. Hiệp Hội Người Việt tại Nhật
Một bạn trẻ không muốn nêu danh vì lý do an ninh chia sẻ với phóng viên Đài Á Châu Tự Do qua điện thoại : "Tụi em tuyệt thực từ 18 giờ hôm nay đến 18 giờ hôm sau là 24 tiếng. Hiện tại có rất nhiều người trẻ ở đây".
Đoàn tuyệt thực mỗi người trong tay một bức ảnh phóng to, họ đưa lên cao cho người đi ngang thấy rõ.
Có ảnh của ông Trịnh Bá Phương, dân oan Dương Nội vừa bị bắt ngày 24/6 sau khi đưa tin về lực lượng cảnh sát tấn công xã Đồng Tâm hồi đầu năm vì tranh chấp đất đai giữa chính quyền và người dân.
Người biểu tình cũng mang ảnh của tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức, người đang tuyệt thực trong lúc thụ án 16 năm tù vì "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân".
Chánh văn phòng chính phủ Nhật Bản Yoshihide Suga tham dự phiên họp Ủy ban ngân sách của Hạ Nghị Viên tại Tokyo vào ngày 13 tháng 5 năm 2016. AFP PHOTO
Ngoài ra còn có ảnh của các tù nhân lương tâm khác như ông Lê Đình Lượng - người đang thụ án tù 20 năm, và nhà báo Phạm Đoan Trang, người vừa bị bắt giữ hôm 6/10 với cáo buộc "tuyên truyền chống nhà nước".
Bạn trẻ ẩn danh nói với Đài Á Châu Tự Do : "Tụi em đang ở trước dinh thủ tướng, hiện là hơn 10 giờ tối, mọi người đang đứng ở ngoài dưới cơn mưa. Mùa thu ở Nhật cũng rất lạnh. Mọi người không có gì che chắn hết, đang chịu lạnh để nói lên nguyện vọng của mình. Em cũng thấy hiện đang có người Nhật đi qua, hỏi sự việc gì, và mọi người giải thích tại sao mình có mặt tại đây".
Người phụ nữ này cho biết chị là kỹ sư sống ở Tokyo được gần 7 năm rồi. Chị chia sẻ lý do chị quyết định tham gia đoàn tuyệt thực hôm nay :
"Em cũng tình cờ đọc bài post về tuyệt thực trên Facebook. Em nghĩ thực sự Nhật và Việt Nam có những quan hệ rất là gắn bó về cả kinh tế lẫn chính trị. Hiện tại Thủ tướng Suga mới lên nhân chuyến công du đầu tiên đến Việt Nam, em muốn là thủ tướng phải đưa ra vấn đề nhân quyền đến Việt Nam. Phải có một sự cải thiện về tình hình nhân quyền tại Việt Nam".
Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 15/10 cho biết Thủ tướng Nhật sẽ có cuộc hội đàm với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhằm "tiếp tục tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản ; trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, hợp tác nguồn nhân lực, giáo dục-đào tạo, văn hóa".
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không đề cập đến vấn đề nhân quyền và nhiều nhà phân tích cũng không cho nhân quyền là vấn đề hàng đầu của Nhật trong quan hệ đối tác.
Nhưng đối với những người có mặt trước dinh thủ tướng vào tối thứ Sáu thì nhân quyền là quan tâm của nhiều người Việt Nam trong và ngoài nước.
Anh Lê Đạt, kỹ sư đã sống và làm việc ở Nhật 8 năm nay nói lên những yêu cầu của người Việt tại Nhật :
"Có 5 điều mà qua cuộc tuyệt thực này em muốn đưa đến Thủ tướng Suga và chính quyền Việt Nam. Thứ nhất là Xóa bỏ tất cả bản án phi lý trong thời gian gần đây, ví dụ như bản án đối với dân làng Đồng Tâm và bồi thường mọi thiệt hại vật chất lẫn tinh thần cho họ. Thứ hai là sự đàn áp tôn giáo, ví dụ mọi hành vi sách nhiễu, hành động chiếm đất và rừng thông tại Đan Viện Thiên An và nhiều cơ sở tôn giáo trên cả nước. Thứ ba, trả tự do vô điều kiện cho tất cả tù nhân lương tâm và nhà báo độc lập tại Việt Nam trong đó có nhà báo Phạm Đoan Trang. Điều thứ tư là chấp nhận thể chế đa đảng như Nhật bản và các nước tiến bộ để thực hiện tự do dân chủ. Có cái đó chúng ta mới trở thành người bạn tin cậy của thế giới văn minh. Cuối cùng, đồng tiền thuế xương máu của nhân dân Nhật Bản phải được sử dụng cho các dự án mang lại phát triển bền vững mà người Việt Nam đáng lẽ được nhận… thay vì có nhiều tham nhũng... Đặc biệt là người dân miền Trung gặp nhiều cơn bão mà không bao giờ nhận được tiền hỗ trợ".
Việt Nam đã bị nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế, như Amnesty International, tổ chức Phóng viên Không biên giới lên án vì các vi phạm nhân quyền. Theo tổ chức Người bảo vệ Nhân quyền chính quyền Việt Nam hiện đang giam giữ ít nhất 261 tù nhân lương tâm.
Quan ngại về tham nhũng
Ngoài những vi phạm về nhân quyền, các bạn trẻ ở đây cũng nhắc đến nhiều trường hợp tham nhũng ở Việt Nam mà họ nói người Nhật cần phải biết đến liên quan đến các dự án sử dụng vốn hỗ trợ phát triển từ Nhật Bản.
Hiện Nhật Bản là nước đứng đầu thế giới về cung cấp các khoản vốn hỗ trợ phát triển ODA.
Theo Donortracker, năm 2018, Việt Nam nhận 673 triệu đô la vốn ODA từ Nhật, trong đó 67 triệu là viện trợ không hoàn lại, và 606,9 triệu là vốn vay.
Người nữ kỹ sư giấu tên nói : "Nhật hy vọng muốn giúp Việt Nam phát triển hệ thống hạ tầng cơ sở, nhưng ở Việt Nam thì mọi người thấy là người dân không nhận đúng những gì Nhật đã bỏ ra. Chính phủ Nhật cần suy xét, hiệu quả có như họ mong muốn không".
Năm 2015, Nhật Bản đã ngưng cấp khoản vốn ODA 41 triệu Mỹ kim cho dự án đường sắt Hà Nội vì tư vấn giao thông công ty JTC của Nhật Bản hối lộ quan chức đường sắt Việt Nam để nhận hợp đồng.
Đối với người đi đường khu phố Chiyoda cuối tuần này, những người tuyệt thực đêm nay đã có dịp trình bày thêm. Họ nói với số lượng người Việt Nam du học và thực tập tại Nhật gia tăng trong những năm qua, người Nhật cũng đã quan tâm nhiều hơn về những vấn đề xã hội và nhân quyền ở Việt Nam. Tỷ lệ người Việt tại Nhật đã gia tăng rất nhanh trong những năm gần đầy, từ con số hàng chục ngàn xuất phát từ cộng đồng tị nạn sau năm 1975, theo thống kê của Bộ Tư Pháp Nhật mới đây, con số người Việt ở Nhật hiện lên trên 300.000 người.
Nhưng liệu thông điệp được truyền qua hình ảnh và loa trước dinh thủ tướng Suga có đến được tai ông không ? Anh Lê Đạt nhận xét :
"Từ trước đến giờ em cũng tham gia nhiều cuộc biểu tình, và bây giờ là cuộc tuyệt thực này. Cái việc bây giờ thông điệp có đến với những người đó hay không đối với em không quan trọng. Nhưng trước tiên nó phải bắt nguồn từ chúng ta - những người bạn trẻ - càng ngày càng đông thì chắc chắn một ngày nào đó sẽ đạt được. Nếu chúng ta chỉ ngồi đây mong rằng, mong rằng, mong rằng… mà không làm thì sẽ không bao giờ đạt được. Vì vậy trước tiên em muốn các bạn trẻ hành động đã, còn đạt được hay không là việc khác".
Người nữ kỹ sư ẩn danh nói hành động tuyệt thực là để nhắc nhở với chính mình về nhiệm vụ của một công dân Việt Nam :
"Gần đây chị Đoan Trang bị bắt... Mỗi khi họ bước vô tù, em nghĩ cả thân xác và tinh thần họ bị tra tấn rất nhiều, mà người ta vẫn can đảm đứng ra đấu tranh cho Việt Nam. Bản thân em nói về sự ngưỡng mộ những người đó. Và em muốn nói lên cái sự hổ thẹn của mình. Em vẫn chưa có thể làm được như những người đó. Em muốn làm cái việc (tuyệt thực) này để bớt một phần nào sự hổ thẹn của mình".
Những người trẻ này nói việc tuyệt thực của họ chỉ là một hành động nhỏ so với những hy sinh của người đấu tranh cho nhân quyền trong nước. Nhưng nếu họ không làm thì không ngẩng mặt được với bạn mình và với chính mình. Và cho dù không trực tiếp tác động đến chính quyền Việt Nam được, họ tin rằng ảnh hưởng gián tiếp của buổi tuyệt thực được tổ chức nhân chuyến thăm của Thủ tướng Nhật sẽ làm cho nhiều người biết về tình trạng thiếu nhân quyền ở Việt Nam.
Giang Nguyễn
Nguồn : RFA, 16/10/2020
*************************
Kỳ vọng gì trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Suga ?
VOA, 16/10/2020
Giới quan sát nhận định rằng chuyến thăm Việt Nam của tân Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga sẽ nhằm tăng cường quan hệ an ninh quốc phòng trong bối cảnh khu vực ngày càng lo ngại về sự hung hăng của Trung Quốc, nhưng ông sẽ mềm mỏng hơn những người đồng cấp Hoa Kỳ. Cùng lúc, cộng đồng người gốc Việt tại Nhật cũng kêu gọi ông Suga gây áp lực với Hà Nội về vấn đề nhân quyền.
Biển Đông và An ninh khu vực
Hãng tin Reuters hôm 16/10, dẫn lời cựu nhà giao Nhật Kunihiko Miyake, cố vấn đặc biệt của Suga, nêu ý kiến về chuyến thăm Việt Nam và Indonesida của ông Suga từ ngày 18/10 : "Tôi nghĩ điều quan trọng là phải cho thấy… chúng ta đặt tầm quan trọng hơn đến khu vực đó và chúng ta quan tâm đến tình hình an ninh, đặc biệt là ở Biển Đông".
Ông Scott Harold, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách Châu Á - Thái Bình Dương của Tập đoàn Rand của Hoa Kỳ, cho Reuters biết rằng cách tiếp cận của Nhật là "kiên định, bình tĩnh và thúc đẩy lợi ích của mình mà không yêu cầu các nước đẩy lùi Trung Quốc một cách rõ ràng".
Tăng cường hợp tác quốc phòng sẽ là "điểm mấu chốt" trong chuyến đi của ông Suga tới Việt Nam sau chuyến thăm cảng Cam Ranh vào tuần trước của ba tàu chiến Nhật, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore cho biết.
Trong tuần, tờ Nikkei đưa tin rằng Nhật có kế hoạch ký một thỏa thuận với Việt Nam để cho phép nước này xuất khẩu thiết bị và công nghệ quốc phòng sang Việt Nam. Một quan chức Nhật cho biết Nhật đang thảo luận về việc tăng cường hợp tác quốc phòng với cả Hà Nội và Jakarta nhưng không thể bình luận về kết quả.
Hãng tin Mainichi hôm 15/10 cho biết thỏa thuận với Việt Nam về chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng sẽ cho phép Nhật xuất khẩu máy bay tuần tra và radar cùng nhiều thiết bị khác, điều này có thể giúp Việt Nam đối phó tốt hơn với các yêu sách lãnh thổ ngày càng tăng của Trung Quốc ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.
Hôm 16/10, hãng tin Nippon dẫn lời Chánh Văn phòng Nội các Nhật Katsunobu Kato cho biết : "Thủ tướng Suga sẽ trao đổi quan điểm với các nhà lãnh đạo hai nước về hợp tác nhằm hiện thực hóa tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Chuyến đi của ông Suga diễn ra sau cuộc họp tuần trước tại Tokyo của nhóm QUAD (còn gọi là Bộ Tứ - một nhóm không chính thức gồm Ấn Độ, Úc, Nhật Bản và Hoa Kỳ) mà Washington coi như một bức tường thành chống lại Trung Quốc.
Bắc Kinh từng lên án nhóm Bộ Tứ này là một "NATO nhỏ" nhằm kiềm chế Trung Quốc.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho biết Việt Nam có thể ủng hộ nhóm Bộ Tứ khi nhóm này trở nên bao trùm hơn và khi Bắc Kinh trở nên hung hăng hơn ở Biển Đông.
Chuyến thăm Việt Nam và Indonesia của ông Suga diễn ra trong bối cảnh Nhật Bản đang đẩy mạnh năng lực quốc phòng của các nước trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm đối trọng với những lợi thế hàng hải của Trung Quốc.
Giảm lệ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc
Hôm 16/10, báo Tuổi Trẻ dẫn nguồn tin từ Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cho biết Thủ tướng Suga và phu nhân sẽ đến thăm Việt Nam từ ngày 18 tới 20/10.
Theo thông tin của Đại sứ quán Nhật Bản, dự kiến phu nhân Thủ tướng Suga sẽ thăm Văn Miếu vào sáng 19/10 và thăm Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Chuyến thăm của ông Suga cũng đồng thời với nỗ lực của Nhật nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc bằng cách đưa hoạt động sản xuất về nước hoặc đặt trụ sở nhiều hơn ở Đông Nam Á.
Hãng tin Nikkei cho biết ông Suga có thể sẽ thông báo về việc mở rộng trợ cấp của Nhật cho ngành sản xuất ở Đông Nam Á trong chuyến công du này.
Hôm 15/10, hãng tin Mainichi dẫn các nguồn tin chính phủ Nhật cho biết Nhật và Việt Nam có kế hoạch đồng ý tạo thuận lợi cho dòng chảy qua biên giới đối với thiết bị y tế và các hàng hóa khác khi Thủ tướng Suga thăm Hà Nội vào tuần tới, một phần trong nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng do bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và giảm sự lệ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.
Trong nỗ lực giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, Nhật đang trợ cấp cho các công ty chuyển hoạt động sản xuất sang Đông Nam Á, nơi vừa có vị trí địa lý tốt và có thể cung cấp lao động tương đối rẻ.
Trong số 30 công ty đã được chọn để nhận trợ cấp, bao gồm các nhà sản xuất hàng hóa từ áo choàng y tế đến các bộ phận động cơ ô tô, một nửa đang có kế hoạch thành lập tại Việt Nam, cũng theo Mainichi.
Còn theo Reuters, một nửa trong số 30 công ty Nhật đã tận dụng kế hoạch trợ cấp trị giá 23,5 tỷ yên (223,28 triệu USD) của chính phủ nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng ở Đông Nam Á đã nhắm mục tiêu đến Việt Nam, vốn đã tích cực thu hút đầu tư của Nhật.
Tuyệt thực nhân quyền
Chính phủ Nhật ít khi lên tiếng chính thức về tình hình vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, cộng đồng người gốc Việt và các nhóm nhân quyền tại Nhật thường kêu gọi lãnh đạo Nhật nêu vấn đề này mỗi khi gặp gỡ chính giới ở Hà Nội.
Trong nhiều năm qua, Nhật đã trở thành đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam, đặc biệt là kim ngạch viện trợ ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam dẫn đầu danh sách các nước tài trợ trên thế giới.
"Tuy nhiên, một số vụ việc tham nhũng hối lộ và thi công giả dối xảy ra của nhà nước Việt Nam đã đặt nhiều nghi vấn đối với việc sử dụng hiệu quả và minh bạch nguồn vốn quý báu này. Phát triển bền vững và thực thi dân chủ hóa được xem là 2 mục tiêu quan trọng nhất và cũng là tiền đề cho Nhật Bản khi hợp tác viện trợ một quốc gia khác bằng tiền thuế mồ hôi nước mắt của người dân mình", Hiệp hội Người Việt tại Nhật cho biết trong một thông báo tuyệt thực nhân quyền.
Bà Hoàng Dung, đại diện cho ban tổ chức đợt tuyệt thực, nói với VOA :
"Mục đích của cuộc tuyệt thực là xóa bỏ tất cả những bản án phi lý đối với người dân Đồng Tâm, bồi thường thiệt hại vật chất lẫn tinh thần cho họ ; trả tự do và vô điều kiện cho tất cả tù nhân lương tâm, các nhà báo độc lập, bao gồm cả nhà báo Phạm Đoan Trang vừa bị bắt... Chúng tôi muốn chuyển thông điệp này đến ông Suga trước khi ông lên đường đi thăm Việt Nam".
Theo ban tổ chức buổi tuyệt thực diễn ra từ 18h00 ngày16/10 đến 18h00 ngày 17/10, trước tòa Quốc Hội và Dinh Thủ tướng ngay trước khi ông Suga rời Tokyo đi Hà Nội.
Trong thỉnh nguyện thư gửi đến Thủ tướng Suga ngày 16/10, Cộng đồng người Việt tại Nhật viết : "Nhân chuyến đi mang đầy ý nghĩa ngoại giao này, chúng tôi muốn đề nghị Thủ tướng Suga mạnh dạn trình bày quan điểm của Nhật Bản rằng Việt Nam cần phải tăng cường cải thiện và giải quyết từ gốc rễ vấn đề nhân quyền".
Nguồn : VOA, 16/10/2020
**********************
Lý do tân thủ tướng Nhật chọn Việt Nam cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên
VOA, 15/10/2020
Theo thông lệ, một tân thủ tướng Nhật Bản sẽ thăm Mỹ, đồng minh thân cận nhất, cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên. Tuy nhiên ông Suga Yoshihide, người vừa lên thay ông Shinzo Abe trong cương vị thủ tướng Nhật, sẽ phá vỡ tiền lệ này khi đến Việt Nam trong tuần tới cho chuyến thăm và làm việc nước ngoài đầu tiên của mình. Tại sao ông Suga chọn Việt Nam và chuyến thăm này sẽ là chỉ dấu gì cho quan hệ giữa hai quốc gia đang gắn bó chặt chẽ hơn trong những năm gần đây khi Trung Quốc ngày càng bành trướng sức mạnh trong khu vực ?
Tân Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide sẽ tới thăm Việt Nam trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông thay vì Hoa Kỳ nhưng những người tiền nhiệm của ông đã làm với đồng minh thân cận nhất. (Facebook Thông tin Chính phủ)
Tân thủ tướng Nhật Bản Suga hôm 13/10công bố rằng ông sẽ có chuyến công du nước ngoài đầu tiên trên cương vị mới vào tuần tới, trong đó Việt Nam và Indonesia sẽ là điểm đến của ông.
Trong thông báo "Việt Nam là nước đầu tiên tân thủ tướng Nhật Bản chọn công du", trang Facebook chính thức của Chính phủ Việt Nam cho biết Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo các cơ quan liên quan "tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của đoàn Thủ tướng Suga Yoshihide, đồng thời bảo đảm công tác phòng chống dịch Covid-19".
Ông Suga dự kiến sẽ gặp Thủ tướng Phúc, người đã chính thức mời ông tới thăm Việt Nam trong cuộc điện đàm hôm 12/10 – trong đó người đứng đầu chính phủ Việt Nam chúc mừng ông Suga được bầu làm thủ tướng Nhật trong khi ông Suga bày tỏ chia sẻ và gửi lời thăm hỏi tới nhân dân miền Trung Việt Nam về những thiệt hại do mưa lũ gây ra – khi tới thăm Hà Nội ngày 18-21/10.
Theo nhận định của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington, Mỹ, ông Suga, người lên nắm chức thủ tướng Nhật Bản sau khi ông Abe từ chức vì lý do sức khoẻ vào tháng trước, đã "phá vỡ truyền thống" khi chọn Việt Nam và Indonesia cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên thay vì đồng minh thân cận Hoa Kỳ, nơi đang có số lượng người nhiễm virus corona cao nhất thế giới và trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống vào đầu tháng 11. Chuyến công du này, theo CSIS, là nhằm củng cố hơn nữa sự ủng hộ của Nhật Bản đối với Đông Nam Á trên mọi lĩnh vực từ ứng phó với đại dịch virus corona cho tới hạ tầng cơ sở và đầu tư. Động thái này theo sau chuyến công du "ngoại giao y tế" của Ngoại trưởng Nhật Toshimitsu Motegi tới Đông Nam Á hồi tháng 8 và phản ánh mong muốn của Tokyo trong việc đối trọng với sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực.
Với những lo ngại về kinh tế và an ninh rộng lớn hơn của khu vực, tân thủ tướng Nhậtđược cho là sẽ chọn theo chân của nhiều nhà lãnh đạo Nhật Bản ‘tiền bối’ khi sử dụng chuyến công du nước ngoài đầu tiên mang tính biểu tượng của mình để đến Washington và khẳng định thêm tầm quan trọng của liên minh xuyên Thái Bình Dương được hình thành từ năm 1945. Nhưng việc ông Suga chọn thăm hai quốc gia ở Đông Nam Á nhấn mạnh tầm quan trọng của Việt Nam và Indonesia trong chiến lược khu vực của tân ghủ tướng Nhật, theo nhận định của South China Morning Post. Tờ báo tiếng Anh có trụ sở ở Hong Kong cho rằng điều này cũng cho thấy mong muốn tách Nhật Bản khỏi các cuộc tranh cãi chính trị đang nổ ra trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ dự kiến diễn ra ngày 3/11.
Nhật định về chuyến thăm tới Việt Nam, sau đó là Indonesia, trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của tân thủ tướng Nhật, tờ Hoàn cầu Thời báo (Global Times), cũng cho rằng hầu hết những thủ tướng mới nhậm chức của Nhật sẽ "ngay lập tức sát cánh với Mỹ để củng cố nền tảng cầm quyền của họ và đương nhiên sẽ đến thăm Washington đầu tiên". Nhưng tờ báo của Nhà nước Trung Quốc cho rằng ông Suga, theo chân người tiền nhiệm Abe, là những ngoại lệ khi đến thăm Đông Nam Á thay vì thăm Mỹ sau khi nhậm chức. Ông Abe cũng thăm Việt Nam và Indonesia trong chuyến công du đầu tiên ra nước ngoài sau khi tái đắc cử thủ tướng Nhật nhiệm kỳ 2 năm 2012.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Hoàn cầu Thời báo, động thái này không hề ảnh hưởng đến sự phát triển của quan hệ Mỹ-Nhật dưới thời ông Abe, người là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên mà Tổng thống Donald Trump tiếp đón tại Mỹ. Tờ báo này cũng cho rằng ông Suga không chọn tới Mỹ vì đại dịch COVID vẫn đang nghiêm trọng ở đây và những lo ngại về sự tái đắc cử của ông Trump, nhưng điều đó không có nghĩa rằng ông Suga hạ giảm tầm quan trọng của Mỹ và liên minh Mỹ-Nhật.
Đối trọng với Trung Quốc
Chuyến thăm Việt Nam và Indonesia của ông Suga diễn ra trong bối cảnh Nhật Bản đang đẩy mạnh năng lực quốc phòng của các nước trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm đối trọng với những lợi thế hàng hải của Trung Quốc.
Hợp tác an ninh được kỳ vọng sẽ là chủ đề chính trong các cuộc gặp của ông Suga với các nhà lãnh đạo Việt Nam và Indonesia, theo Nikkei Asia.
"(Việt Nam và Indonesia) là hai quốc gia mà Nhật xem là có chung những mối quan ngại về Trung Quốc và cùng chia sẻ sự ủng hộ đối với tầm nhìn về một ‘Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở’ của Nhật Bản", Giám đốc trung tâm nghiên cứu Châu Á của Đại học Temple ở Tokyo, Jeff Kingston, nhận định với South China Morning Post. Chiến lược tầm nhìn "Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở" được Tổng thống Trump giới thiệu lần đầu tiên tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Đà Nẵng năm 2017 nhằm đối trọng sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Việt Nam đặc biệt đối mặt với những tuyên bố chủ quyền chồng chéo của Trung Quốc ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh tiếp tục xây dựng các đảo và tăng cường sự hiện diện quân sự. Trong khi đó Biển Đông, một hải lộ quan trọng nối Châu Á với Trung Đông, có một ảnh hưởng trực tiếp tới an ninh quốc gia của Nhật Bản, theo Nikkei Asia. Do đó, Nhật muốn tăng cường sự hợp tác với Việt Nam để khuyến khích sự kiềm chế của Trung Quốc trong vùng lãnh hải này.
Đại sứ Nhật tại Việt Nam, Yamada Takio, trong cuộc gặp với Bộ trưởng-Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng hôm 7/10, cho biết rằng việc Thủ tướng Suga "chọn Việt Nam là nước công du đầu tiên sau khi nhận chức thể hiện tầm quan trọng của Việt Nam với Nhật Bản".
Việt Nam là một trong những quốc gia nhận viện trợ nhiều nhất từ Nhật Bản trong 20 năm qua. Từ 2014-2018, Nhật cung cấp cho Việt Nam khoảng 280 triệu USD dưới hình thức viện trợ để phát triển cơ sở hạ tầng, quản lý nguồn nhân lực, cũng như thực hành quản trị và môi trường ở Việt Nam, theo truyền thông trong nước.
Tháng 7 vừa qua, Tokyocông bố một thoả thuận trị giá 348 triệu USD để đóng 6 tàu tuần tra trên biển cho Việt Nam nhằm tăng cường khả năng hàng hải cho quốc gia Đông Nam Á trong bối cảnh căng thẳng leo thang trên Biển Đông. Trong chuyến thăm vào tuần tới, Thủ tướng Sugadự định sẽ ký một thoả thuận cho phép xuất khẩu thiết bị và công nghệ quốc phòng sang Việt Nam, nơi đang có khoảng 80% lượng vũ khí nhập từ Nga.
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản được tăng cường mạnh mẽ dưới thời thủ tướng Abe, người đã coi Việt Nam là đối tác quan trọng trong chính sách ngoại giao khu vực của mình. Năm 2006, trong nhiệm kỳ làm thủ tướng Nhật đầu tiên, ông Abe đã ký hiệp ước Đối tác Kinh tế Nhật Bản-Việt Nam và dần nâng cấp nó thành một liên minh chiến lược rộng lớn hơn.
Thủ tướng Phúc, trong cuộc điện đàm với ông Suga hôm 12/10, khẳng định rằng Việt Nam luôn coi Nhật Bản là "đối tác chiến lược, quan trọng hàng đầu, lâu dài". Còn tân thủ tướng Nhật nói với người đứng đầu chính phủ Việt Nam rằng ông đánh giá cao vai trò và vị thế của Việt Nam ở khu vực và quốc tế, cũng như khẳng định rằng ông "coi trọng và mong muốn đưa hợp tác giữa hai nước lên tầm cao mới".
Thủ tướng Nhật sẽ thăm Việt Nam và Indonesia để thắt chặt quan hệ an ninh
Thanh Phương, RFI, 16/10/2020
Theo thông báo của chánh văn phòng nội các Nhật Bản Katsunobu Kato hôm nay, 16/10/2020, thủ tướng Yoshihide Suga sẽ công du hai nước Việt Nam và Indonesia trong 4 ngày kể từ ngày Chủ nhật 18/10. Như vậy là trong chuyến công du ngoại quốc đầu tiên kể từ khi nhậm chức giữa tháng 9, tân thủ tướng Nhật chọn Việt Nam, quốc gia hiện giữ chức chủ tịch ASEAN và Indonesia, nền kinh tế lớn nhất trong khối Đông Nam Á.
Theo lời chánh văn phòng nội các Nhật trong cuộc họp báo hôm nay, trong chuyến viếng thăm hai nước Đông Nam Á này, thủ tướng Suga sẽ gặp thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và tổng thống Joko Widodo để thảo luận về các vấn đề khu vực, trong đó có việc thiết lập một "vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở" và tình hình Bắc Triều Tiên.
Chuyến công du Việt Nam và Indonesia của thủ tướng Suga là nhằm tăng cường quan hệ an ninh với hai nước Đông Nam Á này, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ, đồng minh chủ chốt về an ninh của Nhật Bản với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của nước này, cũng như trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng có nhiều hành động nhằm xác quyết của chủ quyền của họ ở Biển Đông, nhất là đối với Việt Nam.
Theo hãng tin Kyodo, trích các nguồn tin từ chính phủ Nhật, nhân chuyến viếng thăm Việt Nam lần này, thủ tướng Suga và thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có thể sẽ ký hiệp định chuyển giao công nghệ và thiết bị quốc phòng, cho phép Tokyo xuất khẩu máy bay tuần tra và radar cho Hà Nội để tăng cường khả năng giám sát của Việt Nam.
Theo lời chánh văn phòng nội các Nhật Kato, khi đến thăm Indonesia, thủ tướng Suga sẽ thảo luận với tổng thống Joko Widodo về tăng cường quan hệ song phương, trong đó việc hợp tác phòng chống dịch Covid-19.
Còn theo nhận định của hãng tin Reuters, chuyến công du của thủ tướng Suga đến Việt Nam và Indonesia cũng diễn ra vào lúc Nhật Bản đang gia tăng nỗ lực đa dạng hóa các nguồn cung ứng và giảm sự lệ thuộc vào Trung Quốc, bằng cách đưa các cơ sơ sản xuất về nước hoặc sang các nước Đông Nam Á.
Thanh Phương