Vì sao lại là Nguyễn Thị Kim Ngân đi Trung Quốc ?
Phạm Chí Dũng, VOA, 11/07/2019
"Luôn coi trọng việc củng cố tình hữu nghị truyền thống và phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc" - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân ‘đọc bài’ khi tiếp Hùng Ba - Đại sứ Trung Quốc tại Hà Nội - vào ngày 4/7/2019.
Đây là lần thứ hai chính thể Việt Nam cử một ủy viên bộ chính trị trong ‘tam trụ’ đi ‘diện kiến’ Bắc Kinh kể từ khi Nguyễn Phú Trọng có vẻ vẫn chưa thể thoát khỏi hoàn toàn cơn bạo bệnh.
Bất thường Kim Ngân
Có điều gì đó không thật bình thường, hoặc khá bất thường khi không phải Phó chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh mà lại là Chủ tịch Quốc hội Ngân tiếp đại sứ Trung Quốc. Bởi theo hiến pháp và cũng theo thông lệ, việc đón tiếp đại sứ các nước, đặc biệt là khách đến từ Bắc Kinh, là phần hành của chủ tịch nước hoặc phó chủ tịch nước chứ chẳng liên quan gì đến ‘cơ quan dân cử tối cao’.
Nhưng chỉ ít ngày sau thì đã có lời giải cho ẩn số thường trên : báo đảng Việt Nam đưa tin Nguyễn Thị Kim Ngân sẽ thăm Trung Quốc từ ngày 8 đến ngày 12/7 theo lời mời của Uỷ viên Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, Uỷ viên trưởng Uỷ ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc Lật Chiến Thư.
Đây là lần thứ hai chính thể Việt Nam cử một ủy viên bộ chính trị trong ‘tam trụ’ đi ‘diện kiến’ Bắc Kinh kể từ khi Nguyễn Phú Trọng có vẻ vẫn chưa thể thoát khỏi hoàn toàn cơn bạo bệnh mà đã suýt quật đổ ông ta tại xứ Kiên Giang ‘nhà ba Dũng’ vào tháng 4 năm 2019.
Trước đó, còn có một dấu hiệu bất thường nữa với người đàn bà đang bước ra từ bóng tối quyền lực : vào cuối tháng 5 năm 2019, trong bối cảnh Nguyễn Phú Trọng không thể hiện ra trước Quốc hội để trình Công ước quốc tế số 98 về lao động, bà Ngân còn ‘lên hương’ khi được phân công tiếp Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa. Đó không chỉ là một thao tác ngoại giao thông thường mà chắn chắn mang chỉ dấu của quyền lực.
Nhưng vì sao là Ngân mà không phải Phúc đi Trung Quốc vào lần này ?
Trọng giả ốm ?
Trong dĩ vãng gần, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã từng được làm ‘nguyên thủ quốc gia’ khi ông ta thay Nguyễn Phú Trọng đi dự Hội nghị thượng đỉnh BRI (hội nghị về sáng kiến Một vành đai, Một con đường) do Trung Quốc tổ chức tại Bắc Kinh vào tháng 4 năm 2019. Đó là một hội nghị mà mặc dù phía Trung Quốc cố ý làm rùm beng và khuếch trương thanh thế trong cộng đồng quốc tế trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang hồi cao trào mà chưa có dấu hiệu gì đình chiến, chuyến đi Bắc Kinh của Nguyễn Xuân Phúc lại lặng lẽ một cách không bình thường. Sau chuyến đi này, báo đảng chỉ tường thuật rất vắn tắt và cũng chẳng có vẻ gì là tự hào là Việt Nam được tham gia Hội nghị BRI.
Vào khoảng thời gian đó, bên cạnh những đồn đoán về một Nguyễn Phú Trọng bị tai biến mạch máu não đến mức liệt cả tay chân, còn xuất hiện một luồng dư luận khác - mang số ít và kín đáo hơn hẳn luồng dư luận dày đặc về bệnh tật - về việc ông Trọng đã ‘tỉnh táo và sáng suốt’ khi chủ ý né gặp phía Trung Quốc, mà lý do né tránh dễ nhất là vẫn tiếp tục… ốm.
Cũng trong khoảng thời gian từ lúc ‘Trọng bệnh’ cho tới nay, tình hình quan hệ Việt - Trung có vẻ không tốt lắm, hoặc có chiều hướng diễn biến xấu đi. Trong khi Bắc Kinh vẫn diễn lại trò đánh cướp, đâm va tàu cá của ngư dân Việt, thì bất chợt hàng loạt vụ hàng Trung Quốc nhập khẩu Việt Nam và được xuất sang Mỹ dưới mác ‘made in Vietnam’ bị báo chí Việt Nam làm tung tóe. Không chỉ vụ Khải Silk trước đây mà đặc biệt là vụ Asanzo nổ ra cuối tháng 6 năm 2019, kéo theo trách nhiệm rất đáng nghi ngờ của Bộ Công thương - địa chỉ mà đã từ rất lâu thời Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng và nay là Bộ trưởng Trần Tuấn Anh bị nhiều dư luận xem là ‘nối giáo cho giặc’, cố tình ‘kiến tạo’ những lỗ hổng pháp lý để hàng Trung Quốc không chỉ tràn vào và thao túng thị trường Việt mà còn ‘mượn đường diệt Quắc’ khi được xuất sang thị trường Hoa Kỳ.
Và đó cũng là bối cảnh mà Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lần đầu tiên nổi giận và chỉ trích Việt Nam là ‘kẻ lạm dụng thương mại tồi tệ nhất’, thậm chí còn tồi tệ hơn cả Trung Quốc.
Đến lúc này thì cho dù có muốn giãy ra, nền kinh tế và cả nền chính trị Việt Nam đã rơi hẳn vào thế bị kẹp giữa hai gọng kìm : một bên là quan hệ ‘chi gầm bàn thoáng nhất’ của doanh nhân Trung Quốc cho các thế hệ quan chức Việt để không thể từ chối hàng Trung Quốc, kể cả hàng rác, còn bên kia là gương mặt quàu quạu của Trump luôn sẵn sàng áp thuế cao ngất đối với hàng Việt Nam và còn có thể biến Việt Nam thành đối tượng thứ ba, sau Trung Quốc và Mexico, phải trở thành đối thủ trong chiến tranh thương mại với Mỹ.
Trong tình thế hai đầu ép buộc như thế, việc ‘thiên triều’ gọi hỏi giới chóp bu Việt Nam là chuyện không thể tránh khỏi. Tập Cận Bình luôn muốn thẩm tra quan điểm và thái độ của Việt Nam ra sao - hoặc còn tiếp tục đu dây hoặc đang có xu hướng ngả hơn về Mỹ, trong khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung dù có đình chiến thì cũng chỉ là tạm thời và chẳng hứa hẹn tương lai dễ chịu nào.
Đặc biệt, Trung Quốc chẳng thích thú gì chuyến đi Mỹ sắp tới của Nguyễn Phú Trọng - một chuyến đi mà nhiều khả năng Việt Nam sẽ phải ngỏ lời cần đến Mỹ như một đối tác quân sự thực thụ ở Biển Đông để ngăn chặn tham vọng ‘ăn’ sạch dầu khí của người đồng chí tốt Trung Quốc.
Vậy là một lần nữa, Nguyễn Phú Trọng lại… ốm.
Từ tháng 5 năm 2019 đến nay, Trọng đã chỉ họa hoằn mới hiện ra, còn thì vắng biệt. Thậm chí, ông ta còn mất dạng suốt cả kỳ họp quốc hội tháng 5 - 6. Loại trừ yếu tố bệnh thật nhưng đã có thể phục hồi từ khá lâu nay, ngày càng rõ là Nguyễn Phú Trọng chẳng thích thú gì khi phải đi Trung Quốc và phải đánh cược sinh mạng của ông ta với thức ăn đồ uống trên bàn tiệc được thiết kế bởi những ông vua thuốc độc.
Thay vào đó là Nguyễn Xuân Phúc đi Bắc Kinh vào tháng 4 năm 2019, và Nguyễn Thị Kim Ngân đi vào tháng 7 để xoa dịu tình hình trên danh nghĩa ‘củng cố đối tác chiến lược toàn diện’ và phần nào thỏa mãn thói trịch thượng của Tập Cận Bình.
Có lẽ phía Trung Quốc sẽ đành phải tạm hài lòng với ‘người thay thế’ Kim Ngân - chủ sở hữu của ít nhất 300 bộ áo dài mà dư luận đồn đoán có giá trị lên đến ít nhất 30 tỷ đồng, cho dù thừa biết tiếng nói của bà ta chỉ là thứ yếu trong ‘tam trụ’.
Nhưng với Nguyễn Thị Kim Ngân, việc đi Trung Quốc, biết đâu đấy, lại là một cơ hội hay một điềm báo tốt lành cho thế đi lên của bà ta từ nay đến đại hội 13.
‘Nguyên thủ quốc gia’ ?
Một số người vẫn nhớ lại một sự việc hài hước có thật đã xảy ra ngay trong đám tang của cựu tướng Lê Đức Anh vào tháng 5 năm 2019 : khi giới thiệu thành phần quan khách, Phó thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đã nói ‘Chủ tịch nước Nguyễn Thị Kim Ngân’, thay vì đọc đúng chức danh chủ tịch quốc hội của bà ta, khiến ngay cả những quan chức ‘đức cao vọng trọng’ như cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, cựu chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, đương kim trưởng ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng, đương kim Trưởng ban Kinh tế trung ương Nguyễn Văn Bình đều… ngoác miệng cười.
Tuy nhiên, đã không ai chứng kiến được hình ảnh Nguyễn Thị Kim Ngân tươi cười trong đám tang trên khi bỗng nhiên được thăng chức. Nhưng vào cuối tháng ấy, bà Ngân đã bất thần thể hiện uy quyền một cách chưa hề có tiền lệ.
Đó là kỳ họp quốc hội tháng 5 - 6 năm 2019 do Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì. Trong bối cảnh ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng kiên định ‘mất tích’ từ đầu đến cuối của kỳ họp này, người ta bỗng nhìn ra một Nguyễn Thị Kim Ngân khác, thậm chí khác hẳn.
Khác hẳn với tư thế co thủ, thận trọng và gần như ‘khép miệng’ trong nhiều kỳ họp quốc hội trước đây, vào kỳ họp đó Nguyễn Thị Kim Ngân đã khiến giới quan sát và nhiều đại biểu quốc hội ngạc nhiên vì có ít nhất hai lần bà ta cắt ngang phần chất vấn và trả lời chất vấn một cách dũng cảm và… thô bạo.
Kể cả cắt ngang Tô Lâm - viên tướng bộ trưởng công an…
Một cách nào đó, có thể xem chuyến đi Trung Quốc vào tháng 7 năm 2019 của Nguyễn Thị Kim Ngân mang hàm ý bà ta là bản sao của nguyên thủ quốc gia, hoặc chính là ‘nguyên thủ quốc gia’.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 11/07/2019
************************
Chủ tịch quốc hội Việt Nam thăm chính thức Trung Quốc : chuyến đi quyết định ?
Hoài Hương, VOA, 11/07/2019
Dẫn đầu một phái đoàn cấp cao, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân đã tới Bắc Kinh hôm 10/7 trong chuyến thăm chính thức 4 ngày bắt đầu từ ngày 8/7, theo lời mời của Uỷ viên Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc Lật Chiến Thư. Chủ tịch Quốc hội Kim Ngân hình như đã đóng một vai trò lớn hơn kể từ khi Chủ tịch nước/Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng lâm bệnh và ít xuất hiện trước công chúng hơn. Hiện đã là một trong Tứ trụ, chuyến thăm chính thức sang Trung Quốc của bà Ngân, theo các nhà quan sát, mang ý nghĩa đặc biệt giữa lúc đang có tin đồn đoán rằng bà Ngân có triển vọng tiến xa hơn nữa trong tương lai, nếu bà thu phục được lòng tin của Bắc Kinh trong chuyến đi này. Hai nhà quan sát Việt Nam chia sẻ nhận định cá nhân về chuyến thăm Trung Quốc của bà Ngân tại thời điểm này, và liệu Việt Nam đã sẵn sàng để tiến cử một phụ nữ vào chức vụ cao nhất nước ?
Thượng Nghị sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy và Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, hôm 18/4/2019 tại Hà Nội. Photo VNA
Báo chí Việt Nam hôm 8/7 loan tin Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội lên đường đi thăm chính thức Trung Quốc từ ngày 8 - 12/7 theo lời mời của Ủy viên trưởng Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc Lật Chiến Thư.
Chuyến đi thực hiện tại thời điểm này, hơn 1 năm trước Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII dự kiến vào đầu năm 2021, theo truyền thông nhà nước là để ‘củng cố tin cậy’ giữa hai nước, đã khoác lên một ý nghĩa đặc biệt giữa lúc đang có đồn đoán về tiềm năng lãnh đạo của bà Ngân giữa lúc bà đang đóng một vai trò nổi bật hơn, nhất là về mặt đối ngoại, kể từ khi Tổng bí thư/Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng lâm bệnh và hiếm xuất hiện trước công chúng.
Từ Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Quang A nhận định :
"Trong tứ trụ thì ông Trần Đại Quang chết mất rồi, ông Nguyễn Phú Trọng phải giữ 2 trụ một lúc, còn lại là ông Phúc và bà Kim Ngân. Tình hình sức khỏe của ông Trọng như thế thì chỉ còn có hai người, là ông Thủ Tướng và bà Chủ tịch Quốc hội. Trong hai người ấy, bà Ngân đi thăm Trung Quốc thì tôi nghĩ là nó cũng là một dấu hiệu cho thấy là có thể bà sẽ có một vai trò còn quan trọng hơn nữa chăng trong thời gian tới, chí ít là cho tới Đại hội hoặc sau cả đại hội nữa, bời vì nhìn vào những hành động, những hành vi, những lời nói của bà Ngân trong thời gian qua thì có thể nói bà Ngân là một người mạnh mẽ và có tham vọng lớn lao về mặt chính trị, chỉ không hiểu tham vọng của bà nó được thực hiện tới mức nào mà thôi."
Luật sư Vũ Đức Khanh từ Canada có nhận xét sau đây về bà Nguyễn Thị Kim Ngân :
"Bà Nguyễn Thị Kim Ngân là một ngôi sao sáng trong các lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam hiện tại. Bà là một phụ nữ có vẻ rất là cứng cỏi, được đào tạo một cách có bài bản, và là một khuôn mặt trẻ so với ông (Trần Quốc Vượng hay ông Nguyễn Xuân Phúc, cho nên khả năng bà Nguyễn Thị Kim Ngân thừa kế một trong hai ghế của ông Nguyễn Phú Trọng, tức là Chủ tịch nước hoặc Tổng bí thư Đảng Cộng sản, là một điều rất có thể xảy ra."
Luật sư Vũ Đức Khanh cũng cho rằng có nhiều khả năng bà Ngân đã được phía Trung Quốc hậu thuẫn cho một trong hai chức vụ vừa kể, và chuyến thăm chính thức lần này có thể là một dịp để bà tạo uy tín chính trị đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng như đối với Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ngoài ra chuyến đi còn mang ý nghĩa đặc biệt giữa lúc Việt Nam đã bắt đầu chuẩn bị cho Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII dự kiến diễn ra vào đầu năm 2021, mà giới quan sát Việt Nam tin rằng có thể diễn ra sớm hơn nữa, nếu có biến chuyển đột biến liên quan tới tình hình Việt Nam, hoặc tình hình khu vực khiến Trung Quốc muốn kềm chân Việt Nam, không để Việt Nam rời quá xa quỹ đạo của mình.
Trong khi báo chí trong nước nói mục đích của chuyến đi là để "củng cố tin cậy" giữa hai bên, và cơ quan ngôn luận của Trung Quốc, báo Xinhua, chỉ loan tin vắn là Chủ tịch Quốc hội Việt Nam sang thăm Bắc Kinh theo lời mời của Ủy viên trưởng Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc Trung Quốc, thì Luật sư Vũ Đức Khanh tin rằng chuyến đi đặc biệt quan trọng không những đối với cá nhân bà Ngân, mà còn có ảnh hưởng tới tương lai của Việt Nam.
"Tôi không nghĩ đây là một chuyến đi thăm hữu nghị bình thường. Đối với cá nhân bà Nguyễn Thị Kim Ngân chuyến đi này là một chuyến đi quyết định, bởi vì bà có thể bước tới tột đỉnh vinh quang của sự nghiệp chính trị. Còn đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, đây cũng là một chuyến đi rất quan trọng bởi vì nó có thể ảnh hưởng tới tình hình chính trị Việt Nam trong 10 năm tới, và có khả năng Trung Quốc sẽ siết chặt thành phần lãnh đạo Việt Nam bởi vì như bà mới nói, con đường quan lộ của các nhà lãnh đạo chóp bu Việt Nam còn tùy thuộc vào Bắc Kinh chứ không do nhân dân Việt Nam hay hoàn toàn do các đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam quyết định."
Trong quá khứ, Đảng Cộng sản Việt Nam đã có hai Chủ tịch Quốc hội được đưa vào chức Tổng bí thư, ông Nông Đức Mạnh và ông Nguyễn Phú Trọng, dựa vào đó, Luật sư Khanh cho rằng khả năng bà Nguyễn Thị Kim Ngân lên nắm chức Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam hay Chủ tịch nước, là "điều hoàn toàn có thể xảy ra".
Liệu Việt Nam đã sẵn sàng chấp nhận một phụ nữ trong vai trò lãnh đạo cao nhất ? Tiến sĩ Nguyễn Quang A cho rằng Việt Nam đã sẵn sàng.
"Trong lịch sử thì người phụ nữ Việt Nam luôn luôn đóng mộ vai trò rất quan trọng. Chưa nói tới chuyện quá xa xưa như là Hai Bà Trưng hay Bà Triệu, nhưng thực sự người phụ nữ Việt Nam luôn đóng một vai trò quan trọng trong mọi hoạt động, từ kinh tế, cho đến các hoạt động trong gia đình, xã hội. Tất nhiên cái định kiến đối với người phụ nữ Việt một định kiến đã được nuôi dưỡng trong thời gian dài, nhưng mà xuất xứ của Việt Nam thời xưa là một chế độ mẫu hệ thì tôi nghĩ một phụ nữ có thể giữ một vai trò lãnh đạo cũng không phải là không có khả năng."
Luật sư Vũ Đức Khanh :
"Đây có thể là một bước ngoặt rất là lớn trong lịch sử của các nhà lãnh đạo Việt Nam."
Luật sư Vũ Đức Khanh tin rằng tuy quá trình hoạt động của bà Ngân có thể giúp bà ở vào vị thế có thể nắm bắt cơ hội bây giờ, và tuy trước đây đã có hai Chủ tịch Quốc hội trở thành Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, bà Ngân sẽ phải vượt qua một rào cản lớn trước khi có thể làm nên lịch sử.
"Việt Nam chưa bao giờ có một phụ nữ đứng ở vị trí nắm quyền lãnh đạo cao nhất như thế thì cái điều đó tôi vẫn phải có một sự e dè nhất định."
Nếu qua được cửa ải này, bà Nguyễn Thị Kim Ngân sẽ phải đối mặt với một định kiến khác, vì không phải là người miền Bắc, theo ý của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trước đây.
Xuất thân từ tỉnh Bến Tre, bà Kim Ngân là một Thạc sĩ Kinh tế, và có bằng Cử nhân về Lý luận Chính trị.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A cực lực đả phá định kiến này :
"Tôi nghĩ rằng cái lập luận phải là người miền Bắc là một cái lập luận hay là một ý kiến hết sức ngớ ngẩn, nó không có một chút giá trị gì cả."
Chuyến công du của bà Nguyễn Thị Kim Ngân là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam sau Đại hội XIX của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đồng thời cũng là lần đầu tiên bà Nguyễn Thị Kim Ngân đến thăm Trung Quốc từ khi bà lên nhậm chức Chủ tịch Quốc hội vào năm 2016.
Hoài Hương
Nguồn : VOA, 11/07/2019