Sống chung với thủy ngân
Nguyễn Tường Thụy, RFA, 09/09/2019
Sáng sớm ngày 6 tháng 9, chúng tôi sang chào gia đình ông bà hàng xóm duy nhất cùng tầng còn ở lại thì bà bảo, ông bà đi trước, rồi chúng tôi cũng phải đi. Vậy là 8 gia đình tầng tôi ở sẽ không còn ai ở lại.
Hiện trường vụ cháy nhà máy Rạng Đông ở Hà Nội hôm 28/8/2019 - Courtesy of congnghiepmoitruong.vn
Bấm thang máy, chẳng phải đợi lâu như mọi lần và chẳng có ai đi chung. Xuống tới sân chung cư, một cảnh đìu hiu đến đắng lòng. Nhìn lên căn hộ mình ở lần cuối, nghĩ không biết bao giờ mới có thể quay trở lại. Sân khu chung cư, không một bóng trẻ em. Tôi không phải để ý tránh những trái bóng của các em đá ra từ đủ mọi hướng, hoặc nhỡ một em nào đó mải chạy va vào.
Thực ra, tôi chỉ quyết định đi vào lúc ấy khi sáng nay vợ tôi ôm ngực và nôn ọe bảo không thể chịu được nữa còn tôi thì tức ngực và khó thở. Chúng tôi, cặp vợ chồng già là tốp cuối cùng rời căn hộ. Nhà tôi có 2 trẻ sơ sinh, các cháu đã được sơ tán từ ngay sau hôm 28/8. Trẻ em phải được quan tâm tốt nhất, ai dám mang các cháu ra để thử phản ứng của thủy ngân.
Chúng tôi lên một chiếc taxi của một anh nhà ở ngay Hạ Đình. Anh bảo anh đã cho các cháu sơ tán ngay sau vụ cháy, còn hai vợ chồng cũng sẽ về quê, tất nhiên sẽ không chạy taxi được nữa.
Chiều, vợ tôi quay về lấy thêm một số đồ sinh hoạt cho biết cả tòa chung cư 13 tầng, giờ chỉ còn một gia đình "đại diện" để "cố thủ".
Nhớ lại buổi tối 28/8 hôm ấy, lửa cháy rừng rực bên nhà máy Rạng Đông. Khu chung cư cách nhà máy một bức tường bao. Cư dân chung cư thót tim nhìn những ngọn lửa đỏ lòm thè ra, lởn vởn bên trên bức tường bao làm ranh giới với nhà máy, lo nó liếm sang bên này. Đội phòng cháy chữa cháy của chung cư chống chọi đến kiệt sức, ra sức ngăn chặn ngọn lửa, không cho đám cháy lan sang. Cuối cùng thì điều tồi tệ thêm đã không xảy ra. Tôi cảm thấy tức ngực, khó thở nên quay về đóng cửa lại, khi đám cháy đã được khống chế.
Về cơ bản, các gia đình đã đi sơ tán ngay 2, 3 ngày sau vụ cháy. Tôi đi được 1 tuần thì quay về "ở thử" và xem xét tình hình thấy không ổn nên buộc lòng phải đi và không dám nghĩ đến trở về vào một ngày gần. Đi sơ tán, dù điều kiện, tiện nghi đến đâu cũng không thể như nơi ở chính thức vì nó liên quan đến nhiều thứ, nhất là điều kiện làm việc. Nó như là một kiểu "nghỉ mát" bất đắc dĩ, trong khi, năm thì mười họa, người ta chỉ dám đi nghỉ mát đến 2, 3 ngày mà thôi.
Chung cư 54 đêm 1/9/2019 lốm đốm ánh đèn hắt ra từ vài căn hộ Ảnh fb Đàn Ông Chân Chính
Vụ cháy nhà máy Rạng Đông là một thảm họa môi trường. Nếu thảm họa môi trường formosa làm ô nhiễm nguồn nước biển giết chết hàng trăm tấn cá thì thảm họa Rạng Đông làm ô nhiễm một bầu khí quyển rộng, đe dọa sức khỏe và có thể cả tính mạng của hàng nghìn người dân ở một khu dân cư với mật độ dân số dày đặc của một thành phố đã quá tải.
Có thể thấy một điều là những thông tin về độ ô nhiễm nguồn nước và bầu không khí rất khác nhau, thậm chí trái ngược nhau. Nghe bàn tán có chuyện phe nhóm "chơi nhau" ở đây. Vì vậy, những thông tin đưa ra, người dân không biết đâu mà lần.
Thông báo về việc xử lý vệ sinh môi trường của Ủy ban phường Hạ Đình sau đám cháy được phát đi vào ngay hôm sau nhưng cũng lập tức bị ủy ban quận Thanh Xuân yêu cầu thu hồi ngay cùng ngày.
Trong vụ này, Công ty Rạng Đông và Ủy ban quận Thanh Xuân phối hợp với nhau khá nhịp nhàng. Ủy ban quận Thanh Xuân phán bừa rằng, theo các cơ quan quan trắc, các chỉ số về môi trường đều đảm bảo an toàn sau vụ cháy. Khi Công ty Rạng Đông giải thích vật liệu chế tạo bóng đèn không gây hại đến sức khoẻ con người khi cháy thì Ủy bạn quận Thanh Xuân trấn an, "khoe" Công ty đã nghiên cứu sử dụng loại Amalgam thay thế cho thủy ngân lỏng trước đây và đưa vào sử dụng từ năm 2016. Cách nói lập lờ này để người ta người nhầm tưởng việc sử dụng Amalgam là vật liệu khác không chứa thủy ngân, an toàn khi xảy ra cháy nổ.
Và nhiều những biểu hiện khác như Ủy ban Thành phố Hà Nội họp về vụ cháy nhà máy Rạng Đông mà lại cản trở phóng viên tham dự đưa tin buộc người ra nghĩ đến họ đang che đậy một điều gì ghê gớm lắm.
*
Thì đây, nhiều thông tin được tiết lộ cho thấy hậu quả của vụ cháy không thể xem thường. Hôm 5/9, vừa có thông tin 100 người xét nghiệm máu thì có tới 82 người nhiễm thủy ngân thì ngày hôm sau đã có tin, trong ngày đầu tổ chức khám tại phường cho 179 người thì 52 người phải điều trị.
Trong khi nhà máy Rạng Đông và chính quyền địa phương cho là không ảnh hưởng gì thì Bộ Tài nguyên môi trường cho biết đã có tới 15,1 – 27,2 kg thủy ngân đã phát tán ra môi trường. Tại nhiều điểm quan trắc cho thấy nồng độ thủy ngân trong không khí vượt ngưỡng cho phép từ 10 – 30 lần. Quả là những con số đáng sợ.
Thói quen giấu giếm trước hết nói lên thái độ coi thường dân. Họ tự cho mình quyền độc quyền thông tin, thậm chí quyền xuyên tạc, giấu giếm thông tin. Họ luôn coi dân là một đám quần chúng ngu si, u tối.
Còn lo nhân dân hoang mang ư ? Vậy nếu bưng bít hay xuyên tạc thông tin để dân không hoang mang thì điều gì sẽ xảy ra ? Là cứ vậy sống chung với thủy ngân mà không biết ? là sức khỏe của con người bị xâm hại và có thể nguy hiểm đến tính mạng. Nếu được thông báo đầy đủ và khách quan, người dân sẽ có biện pháp đối phó, cho dù sự thật tàn nhẫn đến mấy. Vậy, làm theo hướng nào thì tốt hơn ? Bưng bít hay nói ra sự thật ?
Đã 10 ngày xảy ra thảm họa môi trường Rạng Đông và những thông tin về nó vẫn còn nhiều tù mù. Người dân chưa biết đến khi nào có thể quay về để ổn định cuộc sống. Nhà máy Rạng Đông và chính quyền bồi thường cho người dân vùng bị ảnh hưởng như thế nào ? Thực phẩm ở vùng còn bị nhiễm độc sẽ xử lý ra sao... và cuối cùng là nhà máy Rạng Đông có được phép tiếp tục sản xuất ở mặt bằng hiện tại hay không ?
Đó là câu hỏi mà những người dân đang sống chung với thủy ngân cần giải đáp.
Nguyễn Tường Thụy
Nguồn : RFA, 09/09/2019
*********************
Ủy ban phường Hạ Đình sẽ thắng nếu dám kiện Ủy ban quận Thanh Xuân
Nguyễn Tường Thụy, VNTB, 09/09/2019
Ngay sau vụ cháy nhà máy Rạng Đông, Ủy ban phường Hạ Đình phát đi "Thông báo về việc xử lý vệ sinh môi trường sau đám cháy". Thông báo do bà Trần Thị Nhiên, phó chủ tịch phường ký.
Lê Mai Trang, Phó chủ tịch quận Thanh Xuân. Ảnh : Báo Chất lượng Việt Nam
Tuy nhiên, ngay sau đó, Lê Mai Trang, Phó chủ tịch quận Thanh Xuân đòi nghiêm khắc kiểm điểm UB phường Hạ Đình, yêu cầu Phường phải ra quyết định thu hồi Thông báo vì "đã ban hành văn bản vượt quá thẩm quyền và chưa đủ cơ sở, khiến người dân hoang mang, lo lắng".
Để hiểu "tội trạng" của Ủy ban phường Hạ Đình có không và nếu có thì tội đến đâu ?, Thông báo có cơ sở không và Thông báo có làm người dân hoang mang lo lắng không ?, Phường Hạ Đình ra thông báo với nội dung như thế có vượt quá thẩm quyền không ?, trước hết cần phải phân tích nội dung của nó.
1. Thông báo là hoàn toàn có cơ sở
- Cở sở của thông báo là nhà máy Rạng Đông cháy. Vụ cháy là có thật, đã xảy ra ai cũng biết. UB phường Hạ Đình không bịa ra được.
Nếu Ủy ban quận Thanh Xuân chứng minh được Nhà máy Rạng Đông không hề cháy thì UB phường Hạ Đình mới sai.
- Thông báo không đưa ra thông tin nào thiếu chính xác. Thông báo khá dè dặt khi chỉ cho rằng, vụ cháy còn tồn dư nhiều khói bụi, không khí nhiễm bẩn. Bất cứ vụ cháy nào cũng đều có khói bụi và nhiễm bẩn không khí chứ không riêng gì vụ cháy nhà máy Rạng Đông.
Nếu UB quận Thanh Xuân chứng minh được vụ cháy nhà máy Rạng Đông không tồn dư nhiều khói bụi, không khí nhiễm bẩn, thì UB phường Hạ Đình mới sai.
2. Mục đích của Thông báo là đưa ra các biện pháp nhằm bảo vệ sức khỏe con người.
Cũng như tên gọi của nó, thông báo đề cập những nội dung sau :
- Vệ sinh cá nhân
- Vệ sinh môi trường
- Báo cho cơ sở y tế nếu sức khỏe con người bị ảnh hưởng.
- Nhắc các tổ trưởng dân phố thông báo tới từng gia đình để chủ động phòng tránh
- Các trường học, các đơn vị trên địa bàn triển khai các biện pháp phòng chống (những biện pháp liên quan đến sức khỏe con người).
Các biện pháp ấy được thực hiện thì chỉ đem lại điều tốt chứ không gây ra điều gì có hại.
Nếu UB quận Thanh Xuân chứng minh được, các biện pháp trên có hại đến sức khỏe con người, hại đến xã hội nên không thể áp dụng thì UB phường Hạ Đình mới sai.
3. Người dân hoang mang lo lắng nhưng không phải vì thông báo
Sự hoang mang, lo lắng trong nhân dân là có thật. Bằng chứng cư dân khu vực xung quanh nhà máy Rạng Đông đã đi di tản gần hết.
Nhưng nguyên nhân gây ra hoang mang lo lắng không phải bởi thông báo mà bởi :
- Một là vụ cháy xảy ra
- Hai là chính sự giấu giếm, bưng bít từ phía chính quyền làm cho nhân dân thêm hoang mang lo lắng.
Thông báo không đưa ra một số liệu nào về nồng độ thủy ngân vì khi ấy chưa hề có kết quả trắc nghiệm nào. Mặc dù không có số liệu, Thông báo không nói bừa là môi trường an toàn, không bị ảnh hưởng như nhà máy Rạng Đông và UB quận Thanh Xuân đã tuyên truyền.
Nếu UB quận Thanh Xuân chứng minh được UB phường Hạ Đình đưa tin thất thiệt thì UB phường Hạ Đình mới sai.
4. Người ký Thông báo có vượt quá thẩm quyền không ?
Lê Mai Trang quận phó cho rằng, Thông báo là văn bản quá thẩm quyền.
Thông báo không phải là quyết định. Nó chỉ là thông báo về một sự cố đã xảy ra ở địa bàn phường và đặt ra các biện pháp khắc phục.
Lê Mai Trang không thể nói khơi khơi là Thông báo quá thẩm quyền mà cần phải chỉ ra căn cứ pháp luật nào để nói Thông báo quá thẩm quyền. Tức là phải đưa ra được qui định UB phường được thông báo việc gì và không được thông báo việc gì ?
Và nếu phường không đủ thẩm quyền thì việc ra thông báo luu ý nhân dân phường Hạ Đình sau vụ cháy thuộc thẩm quyền của cấp nào ? Nếu là của cấp trên thì tại sao đã hơn 10 ngày qua, quận hoặc thành phố chưa ra nổi một thông báo khuyến cáo tới người dân ?
Nếu Lê Mai Trang đưa ra được căn cứ ấy thì UB phường Hạ Đình mới sai.
5. Một thông báo kịp thời
Thời gian phát Thông báo cho thấy đây là một thông báo hết sức kịp thời, nhạy bén và đầy trách nhiệm, rất đáng hoan nghênh. Đấy là tính chuyên nghiệp của hoạt động hành chính.
Một thông báo chẳng gây ảnh hưởng gì và nếu dân làm theo cũng chẳng chết ai. Ngược lại chỉ có tác dụng làm sạch môi trường. Kể cả không có vụ cháy thì phường Hạ Đình vẫn có thể thông báo cho nhân dân vệ sinh môi trường, cũng như mỗi khi khu dân cư nào đó hô hào người dân tổng vệ sinh vào một ngày nghỉ nào đó cơ mà.
Vậy mà Thông báo lại trở thành chuyện nghiêm trọng. Ủy ban quận Thanh Xuân làm như thể nếu nhân dân phường Hạ Đình làm theo Thông báo, vệ sinh môi trường sạch sẽ thì đám cháy nó sống dậy không bằng.
*
Vì vậy, xin hỏi Lê Mai Trang : Thông báo chưa đủ cơ sở ở chỗ nào ? Và điều nào trong thông báo làm nhân dân hoang mang lo lắng ?
Cô ta cũng cần đưa ra các qui định để cho rằng, cháy mà nói cháy, cháy xong nêu ra các biện pháp khắc phục môi trường thì đó là sai phạm ?
Có thể, trong cơn hoảng hốt, chỉ lo bịt miệng dư luận, lái dư luận theo ý muốn của mình nên Lê Mai Trang đã làm một việc hết sức tùy tiện, hồ đồ, không có cơ sở. Cô ta chỉ biết một điều duy nhất là cái ghế cô ta đang ngồi. Nếu có phát ngôn hay làm điều gì sai trái thì ở cái ghế ấy, chẳng ai làm được gì cô ta.
Vì vậy, nếu Ủy ban phường Hạ Đình kiện Ủy ban quận Thanh Xuân, tôi cho là họ sẽ thắng kiện. Dĩ nhiên với điều kiện ngành tư pháp phải công minh.
Thấy bất công vô lý thì nói vậy, chứ điều đó không thể xảy ra vì quan hệ giữa UB Thanh Xuân với UB phường Hạ Đình là quan hệ kiểu bố mẹ với con cái. Ở đây là mẹ Lê Mai Trang với con Trần Thị Nhiên.
*
Còn nhớ hồi tháng 4 năm ngoái, Lê Mai Trang đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với ông Nguyễn Hoài An chủ cơ sở chăm sóc da Bảo Lâm với số tiền 45 triệu đồng nhưng sau đó bị ông An khiếu nại. Kết cục quyết định do Lê Mai Trang ký đã bị Chủ tịch quận Thanh Xuân hủy bỏ vì đó là một quyết định tùy tiện không có căn cứ.
Dư luận cũng từng biết đến Lê Mai Trang trong vụ "huy động cả hệ thống chính trị" ra, điều công an đến để trông xe cho cô ta ăn bún. Rõ oai. Hẳn là Lê Mai Trang còn oai ở nhiều vụ việc hoặc ở nhiều câu chuyện mai mỉa khác nữa. Chính vì oai như vậy nên lần này Trang đòi kiểm điểm Ủy ban phường Hạ Đình chỉ vì ra một bản thông báo đúng sự thật và đầy trách nhiệm với dân và bắt rút ngay thông báo ấy.
Chẳng hiểu sao, cô ta lại được ngồi ở ghế phó chủ tịch quận. Tại sao vị trí ấy không phải là Trần Thị Nhiên, người ký thông báo nói trên ?
Nguyễn Tường Thụy
Nguồn : RFA, 08/09/2019 (nguyentuongthuy's blog)
*************************
Hà Nội thuê chuyên gia nước ngoài giám định ô nhiễm sau vụ cháy ở Rạng Đông
RFA, 06/09/2019
Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đề nghị Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam chỉ định cơ quan chuyên môn mời các chuyên gia trong và ngoài nước giám định mức độ ô nhiễm sau vụ cháy ở nhà máy Bóng đèn Phích nước Rạng Đông vào hôm 28 tháng 8 vừa qua.
Bộ Tài nguyên và môi trường vào ngày 04/09/19 công bố số liệu có khoảng từ 15,1 kg đến 27,2 kg thủy ngân bị phát tán ra môi trường sau vụ hỏa hoạn tại nhà máy Công ty Rạng Đông hôm 28/08/19. Courtesy : Ảnh chụp màn hình laodong.vn
Truyền thông trong nước vào ngày 6 tháng 9 cho biết Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung một ngày trước đó đã gửi hai công văn hỏa tốc đến cơ quan chức năng với nội dung đề nghị vừa nêu nhằm xác định mức độ ô nhiễm cũng như khẩn trương khắc phục hậu quả sau vụ cháy tại Rạng Đông.
Vào ngày 4 tháng 9, Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên- Môi Trường Võ Tuấn Nhân được truyền thông dẫn lời khi công bố kết quả quan trắc các mẫu lấy xung quanh khu vực xảy ra vụ cháy tại Rạng Đông rằng có thể xác định, đã có khoảng từ 15,1 kg đến 27,2 kg thủy ngân bị phát tán ra môi trường sau vụ việc.
Bộ Tài nguyên và môi trường khẳng định một số thời điểm quan trắc không khí trong khuôn viên Rạng Đông sau vụ cháy có lượng thủy ngân trong không khí cao vượt ngưỡng khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.
Trong công văn hỏa tốc thứ nhất, người đứng đầu Chính quyền Hà Nội đề nghị thuê các chuyên gia độc lập, bao gồm cả chuyên gia nước ngoài giúp Công an Hà Nội giám định mức độ ô nhiễm tại Rạng Đông để từ đó nhanh chóng có những giải pháp xử lý trong thời gian sớm nhất. Đồng thời trong công văn hỏa tốc thứ 2, ông Nguyễn Đức Chung yêu cầu nhân viên y tế trực 24/24 tại phường Hạ Đình và phường Thanh Xuân để khám sức khỏe miễn phí cho dân cư trong khu vực bán kính 500m.
Ngay sau vụ hỏa hoạn xảy ra vào ngày 28 tháng 8, Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông lên tiếng với truyền thông công ty này không sử dụng thủy ngân làm bóng đèn từ năm 2016. Còn Chính quyền phường Hạ Đình ban hành văn bản khuyến cáo người dân không sử dụng thực phẩm rau, hoa quả, gia cầm, cá, lợn được nuôi trong vòng bán kính 1 km tính từ tâm của đám cháy trong vòng 21 ngày. Tuy nhiên, một ngày sau khi ban hành, văn bản này được Chính quyền phường Hạ Đình thu hồi với lý do "không đủ thẩm quyền và chưa có cơ sở".
Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân vào ngày 31 tháng 8 kiểm điểm nghiêm khắc đối với Ủy ban nhân dân phường Hạ Đình vì đã ban hành văn bản khuyến nghị này.