Hầu hết vùng gần bờ không có cá tôm, các loài hải sản đều vắng ở những vùng gần bờ. Trong khi đó, hiện tượng cá chết đã bắt đầu xuất hiện cách bờ từ 15 đến 20 hải lý. Đặc biệt là hầu như cả vùng biển Việt Nam từ Nam chí Bắc đều không còn cá để đánh bắt.
Luồng nước vàng tại biển Thừa Thiên Huế, ảnh chụp hôm 23/3/2017. RFA photo
Biển ngày càng hiếm cá
Một ngư dân đánh bắt xa bờ, không muốn nêu tên, từng bị tàu hải cảnh của nhiều nước rượt đuổi vì đánh bắt trộm, chia sẻ :
"Khó khăn quá nên qua vùng biển các nước để đánh thôi, bị rượt đuổi hoài. Bây giờ biển Việt Nam không còn cá nữa rồi nên chúng tôi phải qua vùng biển các nước mà tiền hỗ trợ dầu thì bây giờ nó khó khăn quá !"
Theo ngư dân này bộc bạch, ông cũng như hàng triệu người làm nghề biển Việt Nam khác chẳng bao giờ muốn chọn cái khổ, muốn bị tàu hải cảnh nước khác rượt đuổi nhưng vì gần một năm trở lại đây, biển Việt Nam hầu như không còn cá để đánh bắt.
Theo nhận định của ngư dân này, trước đây chừng 5 năm, biển Việt Nam đã bị giảm đi số lượng cá một cách trông thấy bởi kiểu đánh bắt bằng thuốc nổ. Hầu hết các loại cá đều bị chết sau mỗi lần đánh và một số ngư dân Việt Nam dùng thuốc nổ đánh bắt là chủ yếu, sau khi đánh thuốc nổ, chết nổi lềnh bềnh trên mặt nước thì người ta mới dùng lưới để vây cá lại và thu hoạch. Với kiểu đánh bắt này, không có bất kì con cá nhỏ nào sống sót để duy trì nòi giống. Và vùng biển bị đánh thuốc nổ sẽ không có con cá nào dám bén mảng tới trong vòng ít nhất là ba tháng.
Ông lấy làm lạ là không hiểu sao các ngư dân kia lại có thuốc nổ để đánh bắt vì đây là thứ hàng nhà nước cấm. Và hơn nữa việc mang thuốc nổ xuất cảng để đi đánh bắt là chuyện rất khó nhưng một số ngư dân vẫn cứ dùng thuốc nổ để đánh bắt. Ông cho rằng có một đường dây chuyên bán thuốc nổ trên biển và nếu họ tiếp tục hoạt động cũng như ngư dân Việt Nam tiếp tục đánh bắt kiểu này thì chắc chắn hậu quả của nó là khó lường.
Nhưng đáng sợ hơn cả là gần một năm trở lại đây, biển Việt Nam hầu như không còn cá. Ông nhấn mạnh rằng không còn cá không có nghĩa là không còn con cá nào mà hầu như rất hiếm cá. Trước đây 5 năm, mỗi lần đánh bắt cách bờ chừng 16 đến 18 hải lý, cách gì ông cũng mang vào bờ được từ hai đến ba tấn cá. Nhưng 5 năm trở lại đây, mỗi chuyên đi của ông chỉ mang về cao nhất là 500kg cá. Còn hiện tại, sau một chuyến đi, có khi ông mang về nhà được 80kg cá, những bữa gặp may thì được 200 đến 300kg. Nhưng hiếm khi gặp may mà toàn là vừa bù xăng dầu. Với tình trạng này, ngư dân chỉ còn cách bỏ lưới.
Đáng sợ nhất là thời gian gần đây, biển nhiễm độc do Formosa xả thải đã làm cho các loài hải sản chết hàng loạt, biển Việt Nam trở nên trơ trọi. Trong khi đó, phần lớn ngư dân phải vay tiền ngân hàng để đóng tàu thuyền. Một khi thất thu, nợ nần sẽ nhanh chóng chồng chất và nguy cơ phá sản, mất nhà cửa là chuyện trước mắt.
Độc đã nhiễm vào đất liền
Chất lạ đóng làm hư lưới ngư dân. RFA photo
Ngư dân tên Ngọc, làng chài Bình An, Thừa Thiên Huế, chia sẻ : "Hiện nay ngoài bờ 18 hải lý, tui thấy hai, ba con cá liệt, cá liệt cạn loại lớn cỡ bàn tay, cá sóc nổi lờ đờ, đi theo mé nước rứa. Anh em tui thấy rứa chứ không vớt làm chi. Ngoài bờ 18 hải lý cũng có những luồng nước màu vàng này, cứ khoảng 1 lý là có một luồng, bây giờ dân cũng không có ai dám bủa lưới xuống hết trơn".
Ông Ngọc cho biết thêm là hiện nay, ngư dân làng chài Bình An khủng hoảng nặng bởi biển nhiễm độc một cách trầm trọng. Nếu như năm 2016, Formosa xả độc vào biển và sau đó cá chết hàng loạt các bờ biển miền Trung thì hiện nay, cá không còn để mà chết, những vùng nước đỏ, nước vàng tràn ngập bờ biển Thừa Thiên Huế trong vài ngày trở lại đây hoàn toàn không có bất kì con cá nào.
Nhiều ngư dân bị mất lưới bởi chất nước màu vàng này bởi nó là một loại hợp chất rất kì lạ, có màu vàng như nước phèn, nặng và đậm đặc, kéo đi từng luồng, cách nhau một hải lý thì có một luồng như vậy và có mùi rất hắc, tanh nồng khó chịu. Nếu đi ngang qua vùng có nguồn nước như vậy thì rất khó thở. Lưới bị luồng nước đó bám vào sẽ bị xuống đáy biển, không tìm lại được.
Lưới của gia đình ông Ngọc cũng bị dính luồng nước và mất hết một cuộn, cuộn còn lại, ông mở ra cho chúng tôi xem thì bám đầy chất nhầy màu vàng hôi thối, nồng nặc. Và ông Ngọc nói thêm là không có con cá nào dính lưới được khi luồng nước vàng đục đi qua.
Ông Ngọc khẳng định đây là luồng nước đến từ phía Bắc, bởi với kinh nghiệm đi biển lâu năm của ông, vài mùa tháng 12 âm lịch trở đi cho đến tháng 5 âm lịch, dòng hải lưu chuyển mạnh từ phía Bắc vào phía Nam. Chính vì vậy mà năm 2016, khi Formosa xả độc, vùng biển phía Bắc của nó ít bị ảnh hưởng hơn vùng biển phía Nam. Và năm nay cũng vậy, trước đây hai tháng, ngư dân Hà Tĩnh, Quảng Bình cũng gặp những luồng nước có màu đỏ, vàng như vậy ngoài khơi, chẳng bao lâu sau đó, luồng nước này di chuyển vào phía Nam và hiện nay, nó chính thức dạt vào bờ biển Bình An, Thừa Thiên Huế.
Cả một dải bờ biển vàng đục, hôi hám, nồng nặc, thuyền chài lại phải đắp chiếu, ngư dân lại tiếp tục ngồi nhìn ra biển và tìm một công việc lao động nào đó để kiếm sống qua ngày. Ông Ngọc cho rằng nếu tình trạng này kéo dài thì thị trường lao động Việt Nam sẽ rối loạn. Bởi chỉ số thất nghiệp của Việt Nam vẫn còn cao, bây giờ thêm hàng triệu ngư dân tìm việc nữa thì e rằng nguy cơ đói khổ là thấy trước mắt.
Lại một mùa biển chết đang kéo đến bờ biển miền Trung. Và lại một lần nữa, ngư dân Việt Nam phải lắc đầu, nói rằng biển Việt Nam không còn cá !
Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam
Nguồn : RFA, 28/03/2017
***********************
Ba tàu cá Việt Nam bị bắt ở Solomon (RFA, 28/03/2017)
Tàu cá Việt Nam ở cảng Đại Lãnh, Khánh Hòa. AFP photo
43 ngư dân Việt Nam trên ba tàu cá đã bị bắt giữ hôm 26 tháng 3 khi đang đánh bắt trái phép ở khu vực gần quần đảo Solomon. Radio New Zealand loan tin này hôm 28 tháng 3.
Tổng cộng có 4 tàu cá Việt Nam đánh bắt tại khu vực cách đảo Rennell về phía nam khoảng 50 km. Sau khi các tàu của lực lượng cảnh sát tuần tra quần đảo Solomon vây bắt, 1 tàu cá đã chạy thoát do lợi dụng thời tiết xấu.
Thời gian gần đây, nhiều tàu cá Việt Nam đi đánh bắt xa bờ tới các vùng nước khác và bị nước chủ nhà bắt vì đánh bắt trái phép. Gần đây nhất là hôm 16 tháng 3 khi cảnh sát Brunei bắt giữ một tàu cá Việt Nam cùng 10 ngư dân vì đi vào vùng biển của nước này để đánh bắt cá.
Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia mới đây cũng cho biết trong vòng tháng 3 năm 2017, theo con số thống kê chưa đầy đủ, đã có tới 350 ngư dân cùng hơn 30 tàu cá của ngư dân Việt Nam đã bị Indonesia bắt giữ vì đánh bắt trái phép tại vùng nước của Indonesia.
********************
Thuyền cá Việt Nam bị bắt ở Quần đảo Solomon (BBC, 28/03/2017)
Thuyền cá Việt Nam như thế này đã bị bắt ngoài Thái Bình Dương (ảnh minh họa)
Ba thuyền cá Việt Nam với 43 thuyền viên vừa bị bắt vì hoạt động trái phép ở Quần đảo Solomon trong khi số ngư dân Việt bị nước ngoài bắt gia tăng.
Radio New Zealand trong bản tin 28/3 cho hay các thuyền này bị phát hiện đang đánh bắt trái phép ở vùng biển thuộc tỉnh Rennell và Bellona của Quần đảo Solomon.
Thông cáo của cảnh sát nói trên ba thuyền có tổng cộng 43 thuyền viên, những người này bị bắt ở gần rạn san hô Indespensable, cách đảo Rennell 50 cây số về phía nam.
Cảnh sát đã tới nơi khi được người dân ở Makira thông báo.
Hai tàu tuần tra RSIPV Auki và RSIPV Lata đã được điều tới hiện trường, nhưng chỉ bắt giữ được ba thuyền cá trong khi chiếc thứ tư đã chạy thoát.
Hiện các thuyền viên Việt Nam đã được chở tới thủ phủ Quần đảo Solomon là Honiara để thẩm vấn và được tin Bộ Ngoại giao Việt Nam đã được thông báo về việc này.
Báo chí địa phương cũng nói đã phát hiện nhiều thuyền cá của Việt Nam đánh bắt ngoài khơi tỉnh Temotu, một tỉnh khác của Quần đảo Solomon.
Đánh bắt xa bờ
Tình trạng ngư dân Việt Nam đi đánh bắt xa bờ đang gia tăng, chủ yếu vì nguồn cá trong vùng biển Việt Nam ngày càng ít ỏi.
Con số ngư dân bị bắt khi vào các vùng biển của nước ngoài cũng tăng lên nhanh chóng.
Thông tin từ Đại sứ quán Việt Nam ở Indonesia cho hay chưa hết tháng 3/2017, theo con số thống kê chưa đầy đủ, tháng này đã có tới 350 ngư dân trên 30 tàu cá của Việt Nam bị Indonesia bắt.
Để so sánh, con số ngư dân Việt bị Indonesia bắt trong tháng 3/2017 tương đương con số cả năm 2014.
Sứ quán Việt Nam đã can thiệp đưa 250 ngư dân về nước trong tháng 3/2017.
Giới chuyên gia về an ninh hàng hải cho hay mới đây đã thấy thuyền cá Việt Nam, đôi khi có kiểm ngư đi kèm, đánh bắt gần bãi cạn Scarborough tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc. Chưa thấy Trung Quốc, quốc gia đơn phương ra lệnh cấm đánh bắt từ tháng 5 tới tháng 8 mỗi năm trong vùng Biển Đông mà họ nhận chủ quyền, phản ứng gì.