Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

30/09/2020

Cuộc tranh luận Tổng thống Mỹ gây thất vọng

Nhã Duy - Phạm Phú Khải - VOA

Tranh luận tổng thống : Ai thắng, ai thua ?

Nhã Duy, 30/09/2020

Nếu nước Mỹ còn sót lại chút danh dự, thanh danh và quyền lực rệu rã nào đó của một quốc gia từng được xem là siêu cường số một trong mắt thế giới thì cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên giữa tổng thống Donald Trump và cựu phó tổng thống Joe Biden đêm thứ Ba vừa qua đã giật sập tất cả. Có thể là nụ cười hả hê, thương hại hay bỡn cợt về nước Mỹ. Còn với người dân Mỹ, nó là một sự xấu hổ cho những ai còn chút lương tri và lý trí để đánh giá và nhìn nhận.

debat1

Cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên giữa tổng thống Donald Trump và cựu phó tổng thống Joe Biden đêm thứ Ba vừa qua đã giật sập tất cả chút danh dự, thanh danh và quyền lực rệu rã nào đó của một quốc gia từng được xem là siêu cường số một trong mắt thế giới

Gần bốn năm qua, tổng thống Donald Trump đã cho thế giới và người dân Mỹ thấy được một người đứng đầu quốc gia là như thế nào. Nhưng chân dung của một tổng thống trong vai người tranh luận đêm qua đã phô bày tất cả hiện trạng nước Mỹ : hỗn loạn, thô bạo, bất chấp luật lệ và đầy những dối trá.

Ba phần tư người theo dõi cuộc tranh luận cho biết họ xem để biết ứng viên mà mình ủng hộ sẽ tranh luận thế nào và chỉ 6% cho biết họ theo dõi cuộc tranh luận để quyết định lá phiếu còn phân vân do dự của mình, theo như một thăm dò của CBS. Dù với lý do gì, có lẽ cũng ít ai ngờ được họ sẽ phải chứng kiến một cuộc tranh luận tổng thống chưa bao giờ tệ hại và tạo ra nhiều trạng thái cảm xúc cho người xem đến vậy.

Người dân mong đợi ít ra trước mặt công chúng và tất nhiên cả thế giới, cuộc tranh luận giữa một tổng thống và người có khả năng trở thành tổng thống Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ sắp tới, sẽ biện luận các vấn đề quốc gia trong tư cách và phong cách những người đứng đầu quốc gia.  Nhưng họ đã thất vọng. Bởi cuộc tranh luận đã trở thành cuộc tranh cãi nảy lửa, tấn công, cắt lời, mạt sát không nhân nhượng ngay từ những phút đầu tiên.

Và những ai theo dõi cuộc tranh luận ắt cũng thấy được : Donald Trump là người đã cố tình đưa cuộc tranh luận vào sự hỗn loạn này. Như chính ông đã đưa nước Mỹ đến tình trạng báo động hiện nay.

Chris Wallace, ký giả kỳ cựu của Fox News cho biết trước cuộc tranh luận rằng, ông sẽ cố là một điều hợp viên "vô hình" trong vai trò dẫn dắt cuộc tranh luận để người xem chỉ nghe và thấy rõ chân dung của hai ứng viên. Nhưng Wallace không thể làm người vô hình, ông đã phải vất vả cắt lời Trump, nhắc nhở luật lệ cuộc tranh luận đã được cả hai ban tranh cử đồng ý. Rồi lại tái nhắc nhở… suốt gần 100 phút đồng hồ.

Bởi Trump liên tục phá luật, cắt lời Biden, cắt lời người điều hợp, chưa đợi đối phương kết thúc hai phút trình bày của mình. Hơn 70 lần, theo các đài truyền hình thống kê. Ngay từ đầu và tái diễn nhiều lần đến độ Wallace phải lặp lại đôi lần, "Thưa tổng thống, tôi là người điều hợp, xin ngài để tôi hỏi rồi hẳn trả lời". Và cũng chính Trump cũng tự nhận ra khi nói rằng, "Tôi đến đây để tranh luận với anh ta (Biden) chứ không phải với ông" để tự ngừng việc muốn tranh luận cả với điều hợp viên.

Có thể là sự hung dữ, lỗ mãng thường lệ hay bởi vì là một "chiến binh", như lời con trai ông là Eric Trump giải thích về thái độ cha mình ngay sau cuộc tranh luận, điều ắt đang được người ủng hộ Trump tung hê, thích thú ngoài kia. Nhưng cũng có thể đó là chiến thuật đầy tính toán nhằm cắt ngang mạch suy nghĩ của Biden, đặc biệt với những điều quan trọng mà Biden đang hay muốn trình bày nhằm lái sang chuyện khác khi bị hỏi về những điều Trump muốn né tránh.

Chính vì vậy người xem dường như chẳng nghe được gì nhiều những thông tin, chính sách, đường hướng, giải pháp cho cuộc khủng hoảng quốc gia. Từ đề tài Tối Cao Pháp Viện, đại dịch Covid-19, khủng hoảng kinh tế, sự bất ổn xã hội. Bởi những điều Trump nói là lặp lại những gì đầy dối trá mà người dân đã biết, đã từng nghe ông bao biện. Và Biden thì không có cơ hội để trình bày trọn vẹn những điều cần nói do thái độ này của Trump.

Câu chuyện thời sự về hồ sơ thuế thu nhập mà tờ New York Times công bố cuối tuần qua được nhiều người mong đợi câu trả lời từ Trump, cũng đã được Chris Wallace đặt ra. Không trả lời thẳng câu hỏi của Wallace và cũng không lên án New York Times là "fake news" như thường lệ, Trump lập lờ rằng có đóng "hàng triệu đô la". Rồi nói thêm, "Đó là (theo) luật lệ thuế vụ. Tôi không muốn trả thuế. Trước khi ở vị trí này, tôi là chủ tư nhân, là người kinh doanh tư nhân. Như mọi người tư nhân khác, trừ khi là đồ ngu, còn thì họ cứ làm theo luật mà thôi. Và nó là vậy". Vâng ! Chính Trump đã một lần nữa tự thú nhận trước người dân, chỉ có "kẻ ngu" mới không lách luật, né thuế trong vai trò người đứng đầu quốc gia đang hô hào "luật pháp và trật tự". Nó cho lý do để những kẻ ngoài kia hãnh diện về sự gian manh, tham lam của mình.

Nhưng hơn hết, Trump né tránh khi được hỏi về việc có sẳn sàng lên án những nhóm da trắng tối thượng cực hữu hay không, cũng như không cam kết sẽ chuyển giao quyền lực trong ôn hòa nếu thua cuộc. Bị Joe Biden thách thức lên án "Proud Boys", một nhóm bị xem là nhóm thù hận, đã gây ra các cuộc đụng độ với người biểu tình tại Porland thì Trump chỉ nói "Proud Boys, lui lại và phòng bị" (stand back and stand by). Nếu hiểu theo ngôn ngữ "chiến binh" của Trump thì đó là lời hiệu triệu "lui binh và trực chiến". Trực chiến sẳn sàng bảo vệ tổng thống và những người da trắng mang tinh thần thượng đẳng, kỳ thị và bài ngoại ? Nó là cơ hội cho những kẻ da màu đang còn ủng hộ Trump thấy được họ không thuộc con thuyền của những kẻ thượng đẳng muốn tấn công bất cứ màu da nào khác mình. Nếu như họ còn đôi chút lý trí hay cảm nhận thông thường để hiểu và nhận biết điều này.

Dù điềm tĩnh và mạch lạc, đôi lúc sự tấn công của Trump cũng có làm Biden mất tự chủ, cuốn vào cảm xúc, như khi ông đang giận dữ nói về việc Trump sỉ nhục quân đội, rồi xúc động nhắc về người con trai đã qua đời cũng từng tham gia quân đội của mình. Và ông bị Trump lái sang tấn công cá nhân Hunter Biden, con trai ông để né câu chuyện.

Nhưng điều này cũng là cơ hội để Biden vô tình chứng tỏ tư chất một người lãnh đạo. Một cách chân thật và rất người. Như lòng thương cảm, sẻ chia đến những gia đình đã mất mát người thân vì Covid-19, không còn cơ hội hiện diện trong bữa cơm gia đình mà ông bày tỏ trước đó. Như cảnh vợ chồng ông ôm nhau đầy xúc động sau cuộc tranh luận.

Nhìn thẳng như bộc bạch cùng người dân đang theo dõi, ông nói, "Con trai tôi như nhiều người ngoài kia đã có vấn đề nghiện ngập và đã vượt qua, đã sửa chữa, đã giải quyết. Tôi hãnh diện về con trai tôi". Nhìn nhận vấn đề một cách thắng thắn và thành thật, không bao biện né tránh trước vấn đề. Nó là một phẩm cách đáng quý của bất cứ ai, không chỉ với người lãnh đạo. Điều mà Trump không có được qua việc đối phó và né tránh trách nhiệm trước dịch bịnh Covid-19 vừa qua.

Nếu Joe Biden nhìn thẳng vào ống kính truyền hình như đang nói chuyện với quốc dân đồng bào thì Donald Trump hầu như chỉ nhìn về Biden và người điều hợp để tranh cãi. Nó cho thấy phẩm cách của một trong hai người sẽ dẫn dắt quốc gia : Biden nhắm đến quốc gia và người dân còn Trump chỉ muốn làm người chiến thắng cho riêng mình… vì đó là Donald Trump.

Vậy rốt cuộc ai đã thắng trong cuộc tranh luận đầu tiên này ?

Cả hai phe binh chống đều cho rằng ứng viên mà mình ủng hộ đã giành chiến thắng. Nó nằm sẳn trong đầu mỗi người từ trước khi cuộc tranh luận diễn ra đêm qua. Kiểu như hồi 2008, ban tranh cử đảng Cộng hòa đã vô tình tung ra clip ứng viên của mình đã thắng cuộc ngay trước khi cuộc tranh luận diễn ra trong một tai nạn bất cẩn đầy xấu hổ.

Nhận xét từ các hãng truyền thông cùng thăm dò người theo dõi cho biết Joe Biden đã thắng. Nhưng điều này không quan trọng. Bởi cuộc tranh luận này đã cho thấy rõ ràng rằng, nước Mỹ đã thua. Thua nặng nề và sâu đậm khi có một tổng thống như Donald Trump trong bốn năm qua. Và chắn chắn nó sẽ kết liễu thời đại vàng son của một đế chế nếu Donald Trump tái đắc cử thêm bốn năm.

Nhã Duy

(30/09/2020)

*************************

Trump, Biden đp chát ny la trong cuc tranh lun đu tiên

VOA, 30/09/2020

Tng thng Đng Cng hòa Donald Trump và đi th Đng Dân ch, cu phó Tng thng Joe Biden, sp sa tranh lun vào ti ngày th Ba 29/9, năm tun trước cuc bu c 3/11. Đây là cuc tranh lun đu tiên trong 3 cuc đi mt tay đôi d trù trong tháng ti.

debat2

Tổng thống Donald Trump và ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ, cựu Phó Tổng thống Joe Biden, cùng với người điều khiển Chris Wallace của Fox News trong cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên vào Thứ Ba, ngày 29 tháng 9 năm 2020, tại Đại học Case Western

S kin ti thành ph Cleveland, Ohio, din ra trong lúc ông Biden vn gi li thế 7 đim (phn tram) so vi ông Trump trong nhiu tun thăm dò trên toàn quc, đe da biến ông Trump thành tng thng th ba trong bn thp niên qua tht c trong nhim k th nhì ti Tòa Bch c.

Tuy nhiên cuc chy đua đang khít khao ti mt s tiu bang chiến trường quan trng, nêu lên kh năng là ông Trump có th li thua phiếu ph thông như hi 2016 trước ng viên Dân ch Hillary Clinton, nhưng vn thng phiếu c tri đoàn ca nhng tiu bang rt quan trng đ tuyên b thng li.

D trù có khong 100 triu người M xem hai đi th tranh c Tng thng đi đu trong 90 phút trong mt s kin được truyn hình và đưa lên mng rng rãi. Hai ng viên Tng thng s tr li nhng câu hi ca nhà báo kênh Fox News Chris Wallace vi khong 100 người chng kiến trc tiếp. Cho đến nay hai ng c viên chưa bao gi xut hin cùng nhau.

Ông Wallace nói ông s đưa ra nhng câu hi v 6 đ tài, mi đề tài 15 phút : thành tích ca ng c viên ; đi dch virus corona đã giết chết hơn 204.000 người M nhiu nht thế gii ; vic ông Trump đ c thm phán bo th Amy Coney Barrett vào Ti cao Pháp vin ; kinh tế M suy sp vì đi dch ; tính trung thc ca cuc bu c ; và vn đ "chng tc và bo đng" ti các thành ph M.

Mt đ tài cui cùng quan trng chc chn cũng là trng tâm : t New York Times ngày 17/9 loan tin t phú Trump ch tr 750 đôla tin thuế liên bang trong năm 2016, năm ông tranh c tng thng và năm 2017 năm đu tiên ông đm nhn chc v.

---------------------

Ông Biden nói : "Tôi không ng h Green New Deal. Tôi ng h kế hoch Biden".

B hi dn v quan đim ca mình v biến đi khí hu, Tng thng Trump tha nhn hot đng ca con người có th đóng góp " mt mc đ nào đó" vào s tăng nhit toàn cu, trong khi liên tc nói v chuyn qun lý rng và bênh vc các quyết đnh đo ngược các bin pháp bo v môi trường thi Obama.

Người điu khin chương trình Chris Wallace nói vi ông Trump khi ông liên tc ngt li ông Biden : "Ban vn đng ca ông đã đng ý rng c hai bên s được tr li trong 2 phút mà không b gián đon... ti sao ông không tuân th nhng gì ban vn đng ca ông đã đng ý ?"

Ông Biden : "Ông ta không bao gi gi li".

Ông Biden v lý do ti sao ông s là tng thng tt hơn ông Trump : "Dưới thi tng thng này, chúng ta tr nên yếu hơn, bnh hon nhiu hơn, nghèo hơn, chia r hơn và bo lc hơn".

Khi được hi ti sao người M nên b phiếu cho ông thay vì ông Biden, Tng thng Trump nói : "Trước khi Covid xut hin, nn kinh tế vĩ đi nht trong lch s, t l tht nghip thp nht. Mi th đu tt".

"Đúng, có s bt công mang tính h thng", ông Biden nói khi được hi liu có mt h thng công lý riêng bit nhưng bt bình đng đi vi người M da đen hay không.

"
Đi đa s cnh sát là người tt, t tế và đáng tôn trng", ông nói thêm, "nhưng có mt s con sâu làm ru ni canh".

Ông Biden nói v Tng thng Trump : "Ông nói v chuyn giúp đ người M gc Phi ? 1 trong 1.000 người M gc Phi thit mng vì virus corona... Người này là v cu tinh ca người M gc Phi à ? Người này có quan tâm gì đâu ?".

Tng thng Trump đ kích ông Biden v nhng hot đng kinh doanh nước ngoài ca con trai ông, Hunter Biden.

"Ông là tng thng ti t nht mà nước M tng có", ông Biden nói vi Tng thng Trump, trong khi hai người tranh cãi ny la v thuế thu nhp liên bang ca ông Trump.

"Ngài Tng thng, hãy đ ông y tr li".

"Ngài Tng thng, xin dng li".

Người điu khin chương trình Chris Wallace liên tc ngăn Tng thng Trump không ct li ông Biden.

"Tht khó đ nói được li nào vi tên h này", ông Biden nói, "xin li, con người này".

B hi dn v bài báo ca New York Times rng ông ch tr 750 đôla tin thuế liên bang vào năm 2016 và 2017, Tng thng Trump tuyên b ông "đã tr hàng triu đôla tin thuế", nhưng ông vn nht quyết không công khai h sơ khai thuế.

"Cho chúng tôi xem h sơ khai thuế ca ông", ông Biden phn pháo.

Ông Trump chế giu ông Biden v chuyn đeo khu trang : "Tôi không đeo khu trang ging như ông ta. Mi ln thy ông ta là thy đeo khu trang. Ông ta đng xa c 200 feet mà còn đeo cái khu trang ln nht mà tôi tng thy"

Ông Biden nói v vic ông Trump t chc các cuc tp hp vn đng tranh c ln gia đi dch : ng ta không lo lng v nhng người ngoài kia ông ta hoàn toàn vô trách nhim vi cách ông ta tuân th vic giãn cách xã hi và nhng người đeo khu trang, v cơ bn khuyến khích h không nên làm vy".

Ông Trump : "Đng bao gi s dng t thông minh vi tôi nha... Ông ch có gì thông minh c, Joe".

Khi mi người được hi ti sao h là người đáng tin tưởng đ x lý cuc khng hong Covid-19, ông Biden ch trích ông Trump h gim tm quan trng ca dch : "Tng thng không có kế hoch".

Ông Trump ch ra nhng hn chế du hành, n lc cung cp máy th, đ bo h và phát trin mt loi vc-xin.

Ông Biden : "Chúng tôi tin tưởng vc-xin. Nhưng tôi không tin tưởng [Tng thng Trump] chút nào, và các bn cũng không - Tôi biết các bn không tin tưởng. Chúng ta tin tưởng các nhà khoa hc".

Khi Tng thng Trump liên tc ngt li ông Biden, ông Biden nói : "Ông có im đi không ?".

ng ca tôi chính là tôi", ông Biden phn bác cáo buc ca ông Trump nói rng Đng Dân ch không đng ý vi ông v các đ xut chăm sóc y tế. "Hin ti, tôi là Đng Dân ch... chính tôi chp thun cương lĩnh ca Đng Dân ch".

Tr li câu hi v vic ông b nhim thm phán Amy Coney Barrett có quan đim bo th vào Tòa án Ti cao thay thế c thm phán có tư tưởng t do Ruth Ginsburg ch hơn mt tháng trước Ngày Bu c, ông Trump nói : "Tôi không được bu làm tng thng ch có ba năm".

Ông Trump bênh vc n lc ca Đng Cng hòa thúc đy chun thun ng viên ca Tòa án Ti cao trước cuc bu c : "Chúng tôi đã thng cuc bu c và chúng tôi có quyn làm điu đó".

"Người dân M có quyn lên tiếng ai là người được đ c vào Tòa án Ti cao", ông Biden nói.

Tng thng Donald Trump và ng c viên Đng Dân ch, cu Phó Tng thng Joe Biden, bước ra sân khu. H đng ý không bt tay nhau như truyn thng vì nhng lo ngi v virus corona.

"Ông khe không", ông Biden hi ông Trump.

Nguồn : VOA, 30/09/2020

***********************

Trước tranh lun Trump-Biden : c tri M có lp trường ra sao ?

VOA, 30/09/2020

Trước thm cuc tranh lun tng thng đu tiên gia ông Donald Trump và ông Joe Biden, hu hết c tri M, trong đó có c tri gc Vit, đã xác đnh rõ lp trường ca mình trên các vn đ ch cht như ghế thm phán ti cao, đi dch Covid, kinh tế và tính trung thc ca cuc bu c.

debat3

Hu hết các c tri M có l đã chc chn lp trường ca mình trong cuc tranh luận gia Tng thng Donald Trump và cu phó Tng thng Joe Biden

Hin hu hết các c tri M có l đã chc chn lp trường ca mình trong cuc cnh tranh c gia Tng thng Donald Trump và cu phó Tng thng Joe Biden ch yếu là vì h biết chc liu h có mun bu li đương kim Tng thng hay không.

Trong mt cuc kho sát ca New York Times/Siena College được công b hôm 27/9, hơn 3/4 s c tri có th đi bu trên toàn quc gi đây là cuc bu c quan trng nht trong đi h, phn ánh tình cm mnh m ca c hai bên.

Tuy nhiên, vn còn mt s đông trong s hàng triu người đón theo dõi cuc tranh lun Tng thng đu tiên din ra vào ti 29/9 vn chưa có quyết đnh. Có đến 10% c tri trong cuc vn ý Times/Siena không bày t ý kiến ng h ai hoc nói rng h s b phiếu cho ng c viên th ba.

Liu ông Trump hay ông Biden có th tranh th đ s phiếu bu còn do d đó đ to ra khác bit ln trong cuc đua ?

Chris Wallace, người dn chương trình ca kênh Fox News s là người điu phi cuc tranh lun đu tiên ti ngày 29/9. Ông đã công b sáu ch đ chính ca cuc tranh lun : Tòa án Ti cao, dch virus corona, tính trung thc ca cuc bu c, nn kinh tế, vn đ sc tc và bo lc các thành ph và h sơ chính tr tương ng ca ông Trump và ông Biden.

Dưới đây là nhng gì cuc thăm dò cho biết v lp trường ca người dân M đi vi nhng vn đ này và s nhìn nhn ca h đi vi mi ng viên trên tng vn đ, theo tng hp ca t New York Times.

Ghế trng Tòa án Ti cao

Sau khi Thm phán Tòa án Ti cao Ruth Bader Ginsburg va qua đi, ông Trump ngay lp tc tìm người kế nhim. Ông đã chn Thm phán Amy Coney Barrett vi có lp trường bo th kiên quyết - bao gm vic bà tng chng đi Đo lut Chăm sóc Y tế giá phi chăng.

Các cuc thăm dò được tiến hành ngay trước khi cái tên Barrett được công b cho thy c tri mun người chiến thng trong cuc bu c tháng 11 ti s đ c thm phán mi đ thay thế cho bà Ginsburg, tc là làm theo tin l được đt ra cách đây 4 năm, khi Thượng ngh sĩ Mitch McConnell, lãnh đo khi đa s Cng hòa ti Thượng vin, khi đó đã t chi t chc các phiên điu trn v đ c ca Tng thng Barack Obama dành cho Merrick B. Garland trong năm bu c.

Năm mươi sáu phn trăm c tri mun vy trong cuc thăm dò ca Times/Siena, so vi 41% nói rng ông Trump nên xúc tiến tìm người vào Tòa án Ti cao ngay bây gi. Hai cuc kho sát ca NBC News/Marist College Michigan và Wisconsin được công b hôm 27/9 cũng cho thy rng đa s mong manh các c tri các bang lng chng này cũng cho rng ai làm Tng thng vào tháng 11 ti s có quyn đ c cho ghế thm phán này.

Nhưng gi đây do Thm phán Barrett đã được đ c, c hai ng c viên Tng thng đã nói rõ rng cuc tranh lun này còn m rng ra hơn tin l trước đây Thượng vin. Trong mt cuc phng vn được phát sóng hôm 27/9, ông Trump tuyên b rng nếu Thm phán Barrett được đưa vào Ti cao Pháp vin, chc chn có th phán quyết mang tính bước ngot năm 1973 vn đã hp pháp hóa phá thai trên toàn quc s được đo ngược.

Mt kết qu như vy s đi ngược li ý nguyn ca s người dân M ng h cho phép phá thai. Trong cuc thăm dò ca Times/Siena, có nhiu hơn hai trong s ba c tri cho biết rng s ít có kh năng h ng h ông Trump nếu ông ch đnh thm phán đ đo ngược phán quyết v quyn phá thai. Vi cách bit 20 đim phn trăm, các c tri cho biết trong cuc thăm dò ca Kaiser Family Foundation trong tháng này rng h tin tưởng ông Biden trên các vn đ phá thai và kế hoch hóa gia đình hơn là tin ông Trump.

Trong khi đó, ông Biden, người có thái đ không nht quán trong quá kh v quyn phá thai, đã đt trng tâm cp bách hơn vào Đo lut Chăm sóc Sc kho giá phi chăng, còn được gi là Obamacare, và đã tr nên ngày càng được s ng h ca người dân ngay trong nhim k ca ông Trump. Theo nhiu cuc thăm dò khác nhau, người M hin có xu hướng ng h Obamacare. Trong cuc kho sát ca Times/Siena, ch riêng nhóm c tri đc lp đã ng h đo lut này vi t l hơn gp đôi người không ng h. Và trong cuc thăm dò ca Kaiser, s c tri nói ng h ông Biden hơn ông Trump trong vic quyết đnh tương lai ca Obamacare đã áp đo hơn bên kia 13%.

Chính quyn Trump hin đang ng h mt v kin lên Tòa án Ti cao đ tìm cách hy b Obamacare, và ông Biden đã lp lun rng vic đưa bà Barrett vào Ti cao Pháp vin có th đng nghĩa vi khai t đo lut này.

Đi dch virus corona

Ông Biden cũng nhiu ln nhc đi nhc li các him ha sc khe ca đi dch Covid-19. "Chúng ta vn đang gia cuc khng hong y tế toàn cu ti t nht trong mt thế k qua, cuc khng hong đã cướp đi trên 200.000 sinh mng người dân M - mi ngày mt đi t 750 đến 1.000 sinh mng", ông Biden nói hôm 27/9. "y vy mà chính quyn Trump đang yêu cu Tòa án Ti cao ngay bây gi, khi tôi đang phát biu, loi b toàn b đo lut Chăm sóc Y tế giá phi chăng".

K t tháng 5, đi dch Covid là mt thách thc v mt chính tr đi vi ông Trump.

Vi cách bit 15 đim phn trăm, nhng người được vn ý trong cuc kho sát ca Times/Siena cho biết h không tán thành cách ông Trump phn ng vi virus corona trong s này có 50% c tri da trng, vn thường nghiêng v ng h ông Trump. Theo mt cuc thăm dò ca NPR/PBS NewsHour/Marist College trong tháng này, 65% người M cho biết h có xu hướng không tin vào nhng gì ông Trump nói v virus. T cuc thăm dò này đến cuc thăm dò khác, các c tri luôn nht quán nói vi cách bit hai con s rng h nghĩ ông Biden s làm tt hơn trong vic x lý đi dch.

Kinh tế

Nếu có lĩnh vc nào đó mà ông Trump có được li thế so vi ông Biden, thì đó là kinh tế. Ngay c khi đi dch đã khiến các doanh nghip trên khp đt nước đóng ca hàng lot, làm cho hàng triu người M mt vic làm, đa s c tri vn bày t s tán thành đi vi cách ông Trump x lý các vn đ kinh tế.

Vi cách bit 12 đim, nhng người được Times/Siena kho sát đã cho ông Trump đim cng v thành tích kinh tế. Trong cuc kho sát ca NPR/PBS/Marist, người ng h ông Trump v cách x lý nn kinh tế nhiu hơn người ng h Biden 7 đim phn trăm.

Ông Trump dường như có sc mnh cho ti lúc ông có th nhc nh c tri v tình hình kinh tế trước tháng 3, trước khi dch bùng phát. Tuy nhiên, khi kinh tế đng vi virus corona, mi th tr nên khó khăn hơn.

Theo cuc thăm dò ca Times/Siena, 55% c tri cho biết ông Trump ít nht phi chu mt phn trách nhim cho suy thoái kinh tế - điu này cho thy nhiu người M đã tht vng như thế nào khi ông Trump không mun điu phi mt phn ng quc gia trước đi dch. Bn mươi chín phn trăm nói rng chính ph liên bang đã không làm đ đ h tr nn kinh tế trong bi cnh dch bnh bùng phát, trong khi ch 9% cho rng chính ph đã làm quá nhiu.

Và trong mt du hiu cho thy người dân mun được cu tr hơn na, 72% c tri nói rng h nghĩ Quc hi nên thông qua gói kích thích mi tr giá 2 nghìn t USD sau khi thương tho gia hai Đng Quc hi v gói cu tr này đã đ v.

An ninh bu c

Ông Trump ngày càng đưa ra nhiu câu chuyn đ gây nghi ng v tiến trình bu c - cho dù đó là nghi vn v tính an toàn ca vic b phiếu qua thư hay gi ý khuyến khích nhng người ng h ông North Carolina b phiếu hai ln, vnlà mt trng ti. Ông cũng đã h thp mi đe da mà các chính ph nước ngoài đt ra, nht là Nga, vn đang tìm cách can thip vào cuc bu c M.

Năm mươi mt phn trăm người M cho biết trong cuc thăm dò ca NPR/PBS/Marist rng h nghĩ rng ông Trump đang khuyến khích can thip bu c, so vi ch 38 phn trăm nói rng ông đang làm vic đ làm cho cuc bu c an toàn hơn. Trong mt cuc thăm dò ca CNN vào tháng trước, 51% người M không tán thành cách Tng thng x lý các vn đ an ninh bu c, trong khi ch có 40% tán thành.

Tuy nhiên, vic ông Trump gieo rc nghi ng có th đã mang li hiu qu như ông mong mun : người M nói chung đã mt nim tin vào tiến trình bu c. Trong cuc thăm dò ca CNN, ch có 22% nói rng h rt t tin tt c các phiếu bu s kim đếm đy đ, gim 13 đim so vi hi năm 2016.

Ít nht v mt lý thuyết, các c tri tiếp tc ng h vic m rng phương cách b phiếu. Khi được hi liu có ng h tiubang ca h cho phép ph cp quyn b phiếu qua thư vào mùa thu này hay không, 73% người M cho biết h ng h, theo cuc thăm dò ca Washington Post/Đi hc Maryland vào tháng trước.

H sơ ca Trump và Biden

Mt phn ca cuc tranh lun Tng thng đu tiên s tp trung vào h sơ ca mi ng c viên và c hai s có cơ hi đ tn công đi th v quá kh.

Đi vi ông Trump, đây có th là khonh khc mà công chúng s săm soi h sơ thuế ca ông và ông Biden có th nhc đến trong đòn công kích.

56% s người được vn ý nói vi Pew Research Center hi tháng Sáu rng ông Trump có nghĩa v công b h sơ khai thuế ca ông.

Còn đi vi ông Biden, s nghip tri dài 36 năm ti Thượng vin là đ tài di dào cho Tng thng Trump tn công - t s ng h ca ông Biden đi vi d lut ti phm hi năm 1994 đến vic ông b phiếu phê chun cuc chiến Iraq. Nhưng ông Trump dường như có ch ý khc ha ông Biden là công c ca phe cc t, vn phn ln đi ngược li nhng gì mà ông Biden đã th hin Thượng vin.

Ví d, khi người M được Pew vn ý trong tháng này liu h có cho rng ông Biden đã lên tiếng ng h vic ct bt ngân qu cho cnh sát hay không (thc ra là không), ch hơn mt phn tư tr li có.

Sc tc và bo lc

Ông Trump đã chp ly các cuc biu tình đòi công lý cho người da màu trên khp đt nước - và các cuc xung đt thnh thong bùng phát đ thuyết phc c tri rng nếu h b phiếu cho ông Biden s rt nguy him.

Nhưng trong khi s ng h ca công chúng đi vi phong trào Black Lives Matter trong mùa hè này không còn ‘nóng bng như hi mùa xuân, ông Trump dường như không thu được gì t cuc tn công này. Khi được hi tin tưởng ai hơntrong vic x lý ti phm, các c tri gn như đã chia đôi trong hu hết các cuc thăm dò. Trong cuc thăm dò ca NPR/PBS/Marist, 47% nói rng ông Biden s x lý ti phm tt hơn, trong khi 44% chn ông Trump.

Và trong cuc thăm dò ý kiến ca Đi hc Monmouth vào tháng này, 61% nói rng h nghĩ cách ông Trump x lý các cuc biu tình đã làm cho tình hình ti t hơn, trong khi ch 24% nói rng ông y đã làm mi th tt hơn. Trong khi đó, 45% cho rng ông Biden s x lý tình hung tt hơn và ch 28% có ý kiến ngược li.

‘Nghe và kim chng

"Tôi ch mong mun nghe các ng viên trình bày cách xây dng nn tng cho quc gia Hoa Kỳ được thnh vượng và đi sng người dân được m no cũng như đm bo tt c các quyn sng và nhân quyn ca người dân", mt c tri M gc Vit t New York chia s vi VOA trong lúc nôn nóng ch đi cuc tranh lun Trump-Biden din ra vào ti 29/9.

Ông Nguyn Văn Tánh, cũng là Ch tch Cng đng người Vit Quc gia Liên bang Hoa K, cho biết hin gi trong đu ông ‘đã có mt chút đường hướng s bu cho ai nhưng ông s đi nghe hết phiên tranh lun mi có quyết đnh dt khoát.

"My ông trình bày như thế nào thì chúng tôi lng nghe và tìm hiu nhng d kin, li nói có chính xác hay không và có đúng vi vic làm ca các ông hay không", ông Tánh nói.

Hin gi t chc cng đng do ông làm ch tch đang vn đng thành viên các tiu bang kêu gi người gc Vit đi bu đông đo đ nói lên chính kiến ca mình, ông cho biết và cũng lưu ý rng ông không vn đng bu cho bt c ng viên nào c.

Ông Tánh cho biết rt đau lòng v s chia r và công kích gia hai phe người Vit ng h ông Trump và ông Biden trong thi gian gn đây.

"Dù gì đi chăng na, mi người chúng ta đu có quyn có ý kiến ca riêng mình, có quyn bt đng chính kiến, có quyn đi biu tình nói lên tiếng nói ca mình", ông giãi bày. "Không nên có nhng li nói hay hành đng thô b ch gây tác hi cho đt nước mà thôi".

Ông Tánh tin tưởng rng dù ai thng trong cuc bu c tháng 11 cũng phi lo cho người dân và tuân th Hiến pháp M.

Nguồn : VOA, 30/09/2020

*************************

Nhng cuc tranh lun cn có

Phạm Phú Khải, VOA, 30/09/2020

Ch Nht 27 tháng 9 va qua, người Vit trên mng xã hi trên Internet đã xem bui tranh lun trc tuyến vi đ tài "Chính quyn Trump có th ngăn chn s trỗi dy ca Trung Quc", do lut sư Trn Kiu Ngc, Úc Châu, điu hp.

tranhluan1 (2)

Mt thành viên tham gia thi tranh lun. (Hình : Trích xut t Facebook Teresa Trn Kiu Ngc)

Đây là mt trong mt series gm 3 cuc tranh lun kéo dài trong ba tun vi ba đ tài khác nhau.

S lãnh đo ca tng thng Donald Trump trong nhim k đu, gn 4 năm qua, là đ tài gây tranh cãi, ti M cũng như trên toàn thế gii, trong đó có Vit Nam.

Người đng ra t chc các cuc tranh lun này là lut sư Trn Kiu Ngc. Nhn thy s phân hóa trm trng gia người Vit v vn đ này, cô Kiu Ngccho biết cô mong mun to ra mt sân chơi mà người Vit trong và ngoài nước có th tranh lun vi nhau da trên các d kin chính đáng kh tín và nhng lp lun vng vàng cht ch.

"Kiều Ngọc nhn thy rng đây là lúc chúng ta cn trao đi vi nhau trên tinh thn thng thn, ci m nhưng vn luôn tôn trng các lun đim ca nhau dù quan đim trái chiu đến my. Và khi chúng ta làm được điu này thì nó cũng cho nhng người cm quyn ti Vit Nam thy rng tinh thn đi thoi, tho lun, tranh lun đ thuyết phc nhau và tìm gii pháp tt nht cho các vn đ chính tr là điu h cn tiếp thu, hc hi, thay vì trù dp và bt ming nhng người khác chính kiến".

Trên trang Facebook ca lut sư Kiu Ngc cũng có mt thư ng tiếng Anh dành cho các bn tr Vit Nam ti hi ngoi. Trong bài này, cô Kiu Ngc cho biết cô tin tưởng vào giá tr ca lý l và chng c. Qua hot đng này, cô mun gi thông đip đến chế đ cm quyn ti Vit Nam hin nay rng các quan đim khác bit là điu rt t nhiên và tt nhiên, và h không nên s quan đim khác bit ; rng, không nhng thế, khi tôn trng và khai dng nó s mang đến nhng li ích thiết thc cho toàn th dân tc ; rng vic bt b b tù hàng trăm người bt đng chính kiến hin nay vì t do ngôn lun là điu vô lý và sai lm.

Cuc tranh lun này, cho đến khi viết bài này, được hơn mt ngàn rưỡi còm và hơn 11 ngàn người theo dõi.

Theo dõi cuc phng vn ca cô Kiu Ngc vi các thành viên ca hai đi Cng hòa và Dân ch vào th By 26 tháng 9, và cuc tranh lun din ra gia hai đi vào Ch Nht 27 tháng 9, tôi có mt s nhn xét sau đây.

Th nht, song ng có th là cơ hi cho tương lai. Chương trình tranh lun được cô Kiu Ngc điu hp bng hai ngôn ng Anh và Vit. Vì thế nên chương trình kéo dài gn 4 tiếng, bao gm mt tiếng gii thiu th l, các đi và Ban Giám Kho, và gn 3 tiếng còn li là cho tranh lun. Nên đã kéo dài gp đôi thi gian. Nếu có th rút gn li còn hai tiếng cho toàn chương trình thì d theo dõi hơn. Nhưng ngoài vn đ thi gian thì qu tht đây là cơ hi tt đ cho nhiu người Vit, nht là các bn tr Vit Nam ln lên ti hi ngoi cũng như các bn ti Vit Nam hin nay, tích cc tham gia tho lun vào nhiu đ tài khác nhau đi vi nhng gì h quan tâm hay vi các đ tài liên quan đến Vit Nam. Khi không có trao đi tho lun thì khó th nào có s chia s, cm thông và ni kết. Ngôn ng là tr ngi, nhưng khi có mt thông dch viên gii thì "s tht thoát trong phiên dch" (lost in translation) được gim thiu, s thu hiu vn đ và qua đó mun trao đ i gia tăng. Ngôn ng, bng tiếng Vit hay Anh, không nên là cn tr đ thế h tr trong và ngoài Vit Nam cùng tho lun vi nhau. Đây qu là mt cơ hi đ bao nhiêu chương trình ý nghĩa tương t trong tương lai có th din ra, đ các tiếng nói chân chính, tri thc và chuyên môn được ph biến rng rãi gia nhiu thế h Vit Nam khác nhau cùng thao thc và chia s chung..

Th hai, Ban Giám Kho gi vai trò trung lp. Ban Giám Kho k này đu là nhng người có kh năng và chuyên môn cao. Người th nht là ông Ashok Sajjanha, tng là đi s ca n Đ ti Kazakhstan, Thy Đin và Latvia, và đã làm vic ti các v trí ngoi giao Washington DC, và nhiu nơi trên thế gii. Người th nhì là trạng sư Edward Stratton-Smith, gn đây ông được b nhim làm Thành viên Thường trc ca Tòa án Hành chính và Dân s Nam Úc. Người th ba là Nữ diễn viên, kiêm ca sĩ Mỹ, cô Emily Marie Palmer, tng theo hc chuyên ngành Lãnh đo Quc gia ti Đi hc George Wythe nhưng sau đó chn đi theo con đường trình din. Và sau cùng là luật sư Nguyễn Văn Thân, tng là chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Tự Do tiểu bang New South Wales, Úc Châu, hin là thành viên tr ct của y Ban Ym Tr Nhân Quyn. Trong phn góp ý vi c hai đi sau cuc tranh lun, c bn v đu chng minh tính khách quan, chuyên môn và kh năng phân tích khéo léo ca mình đ giúp cho c hai đi chun b tt hơn cho các k sau.

Th ba, tinh thn tranh lun tích cc gia hai bên. Tôi cho rng đây là s thành công ln và cn thiết nht hin nay. Rt nhiu người lo lng rng không khéo, cuc tranh lun tr thành tranh cãi hay, t hơn, s v bôi nh vu khng nhau. Nhiu người lo rng s thiếu vng văn hóa tranh lun gia người Vit, trong ln ngoài nước, s khó th nào có được tinh thn tranh lun đúng nghĩa trong bt c sinh hot nào. Nhng quan ngi này, tuy chính đáng, nhưng đã được gii ta sau khi cô Kiu Ngc phng vn hai bn Khoa Lê và Phước Nguyn ca đi Dân ch, và Hùng Phm và Ái Liên ca đi Cng hòa. Qua hi đáp, người theo dõi cũng biết được rng c hai đi hiu rõ tinh thn tranh lun gia hai bên là th hin kh năng lý lun da trên chng c mà qua đó thuyết phc Ban Giám Kho và người quan sát các lun đim ca mình. Hai đi cho thy s thu hiu vn đ này và mc tiêu không phi là đ thng thua mà đ làm sao thuyết phc bng bin lun ca mình. Không nhng thế, trong sut cuc tranh lun vào Ch Nht, tuy có nhng lúc cũng nhiu cm xú c và hăng say trong thái đ hoc ngôn t, các thành viên hai đi đu biết kim chế và có s tương kính khi tranh lun.

Tôi đã liên lc riêng vi cô Kiu Ngc đ tìm hiu thêm các suy nghĩ ca cô xoay quanh các cuc tranh lun này. Tôi hi làm cách nào cô t chc được mt bui sinh hot ý nghĩa đ to tin l cho các sinh hot lành mnh như thế trong tương lai ? Cô cho biết phương án thc hin ca cô da trên ba điu căn bn. Mt, lut l tranh lun rõ ràng, t hình thc đến quy trình tranh lun đến thi gian mi bên có được, t phn m đu, kim tra (cross examine), phn bin (rebuttal) và kết lun, đu được trình bày rõ ràng cho các đi. Hai, cô cho biết hai bên cn np cho Ban T Chc mi chng c hai bên s dng trong tranh lun đ kim tra, đ bo đm nó không phi là tin gi hay d liu không kh tín ; ngoài ra, Ban T Chc cho biết nếu m l, vu khng din ra, dù hình thc nh nht, cũng b cnh báo, và nếu vi phm ba ln thì người đó s b loi khi vòng thi. Ba, lut l và quy trình rõ ràng cũng chưa đ. Cô cho rng đ cao l phi, lương thin, thành tht nhưng thuyết phc trong tranh lun là yếu t mà cô nh m đến. Và cô tin rng thế h tr hôm nay, hay nói chung bt c ai mun, đu có th hc hi và trau di tinh thn này đ cùng nhau làm sáng t vn đ, và nhìn thy nhiu khía cnh ca vn đ, ch không đc quyn cho mình là chân lý s tht, ri đi bóp nght tiếng nói ca người khác.

Có l trong tương lai tôi s mi cô Kiu Ngc dành mt cuc trò chuyn riêng v các vn đ này và các d án cô đang có trong thi gian ti.

Quý bn đc mun tìm hiu v cuc tranh lun va qua, hoc theo dõi hai cuc tranh lun còn li, có th vàoFacebook ca cô Kiu Ngc đ biết thêm.

Phạm Phú Khải

Nguồn : VOA, 30/09/2020

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Nhã Duy, Phạm Phú Khải, VOA tiếng Việt
Read 1059 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)