Nước Mỹ bạo loạn trước ngày chuyển giao quyền lực
Bùi Văn Phú, 08/01/2021
Còn hai tuần nữa là đến ngày 20/1/2021. Theo Hiến Pháp qui định, đúng 12 giờ trưa đông bộ Hoa Kỳ hôm đó, quyền hành tổng thống sẽ được chuyển giao từ Tổng thống mãn nhiệm Donald Trump sang Tổng thống tân cử Joe Biden trong lễ tuyên thệ nhận chức trước tiền đình quốc hội.
Ngày Tổng thống tuyên thệ nhậm chức là một sự kiện lớn của nước Mỹ, diễn ra 4 năm một lần trước ggiện Capitol, trụ sở Quốc hội Mỹ. Ảnh minh họa.
Ông Biden đã được xem như thắng trong cuộc bầu cử 3/11, dù ban vận động của ông Trump đã có 60 vụ kiện từ tiểu bang lên đến Tối cao Pháp viện và kết quả không thay đổi, với Biden được 306 phiếu cử tri đoàn và 81 triệu phiếu phổ thông, trong khi Trump được 232 phiếu cử tri đoàn và 74 triệu phiếu phổ thông.
Cho tới nay ông Trump chưa thừa nhận kết quả. Trưa ngày 6/1 là thời điểm Quốc hội kiểm phiếu cử tri đoàn để chính thức chuẩn thuận và công bố kết quả thì ông Trump đã phát biểu trước một đám đông nhiều nghìn người ủng hộ tụ họp trước Bạch Ốc rằng ông sẽ không bao giờ công nhận kết quả, vì cuộc bầu cử vừa qua có nhiều gian lận.
Sau những lời phát biểu của Tổng thống Trump, đoàn biểu tình kéo đến điện Capitol, là trụ sở Quốc hội Mỹ, tràn vào chiếm đóng phòng họp khi lập pháp đang có thủ tục đếm phiếu cử tri đoàn.
Người biểu tình đối đầu với cảnh sát bên trong trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6/1/21 (Ảnh : Business Insider)
Quốc hội đã phải ngưng họp khi người biểu tình vượt rào cản, qua mặt cảnh sát an ninh, đập cửa sổ và tràn vào và hơi cay được bắn ra, nhiều nhân viên an ninh đã rút súng để ngăn cản người biểu tình lấn tới để di tản và bảo vệ tính mạng cho các vị dân cử.
Một phụ nữ trong số người biểu tình đã bị bắn chết. Mấy người bị thương và hơn năm chục người bị bắt.
Hình ảnh trụ sở Quốc hội Mỹ bị bạo loạn đã được truyền đi trên toàn nước Mỹ. Thế giới đã chứng kiến những giờ phút xấu nhất của Hoa Kỳ khi nền dân chủ đang bị thử thách bởi Tổng thống Trump, một lãnh đạo quốc gia thường nói điều sai khuấy và chỉ quan tâm đến quyền lợi cá nhân, gia đình hơn là quyền lợi quốc gia.
Lệnh giới nghiêm từ 6 giờ chiều đến 6 giờ sáng đã được ban ra trong khu vực Thủ đô Washington. Hàng nghìn Vệ binh Quốc gia đã được đưa vào thủ đô và các lực lượng an ninh cảnh sát của tiểu bang Virginia cũng được đặt trong tình trang ứng chiến.
Đến 7 giờ tối, Quốc hội tái họp để tiếp tục kiểm phiếu cử tri đoàn, nghe những cáo buộc gian lận bầu cử từ một số dân cử, trước khi chính thức chuẩn thuận kết quả, có thể là trong ngày mai.
Tôi đã quan sát hơn chục lần bầu tổng thống Mỹ, từ chiến thắng vang dội của Ronald Reagan vào năm 1980 cho đến cuộc đếm phiếu căng thẳng năm 2000 giữa George W. Bush (con) và Al Gore.
Chưa bao giờ tình hình tổng tuyển cử tại Hoa Kỳ lại căng thẳng và kéo dài như sau bầu cử 3/11/2020 vừa qua.
Mỗi bốn năm, sau ngày bầu chọn tổng thống hai tháng thì việc kiểm phiếu cử tri đoàn và chính thức công bố kết quả chỉ là việc làm mang tính thủ tục của Quốc hội cho đúng hiến pháp. Chẳng có nhiều điều phải chú ý.
Năm nay, người thua cuộc là Tổng thống Trump nhất quyết không chịu chấp nhận kết quả. Với cách hành xử bất bình thường, khó có thể tiên đoán chuyện gì nữa sẽ xảy ra cho nước Mỹ trong hai tuần cuối nhiệm kỳ của ông.
Xem truyền hình, trong đoàn người biểu tình ủng hộ Tổng thống Trump có nhiều cờ vàng ba sọc đỏ tung bay.
Cờ vàng trong đoàn người biểu tình ở Thủ đô Washington hôm 6/1/21 (Screenshot từ CNN)
Cũng là người gốc Việt tôi hiểu đồng hương ủng hộ ông Trump vì những chính sách của Đảng Cộng hòa, vì ông chủ trương đối đầu với Trung Quốc, thay vì tiếp tục buôn bán trao đổi thương mại một cách bình thường như từ trước đến nay với một nước độc tài, đang lãnh đạo thế giới cộng sản còn lại trên thế giới.
Tâm lí chống Tầu trong lòng người Việt đã có từ nghìn năm. Nhưng nếu tin chỉ có Trump chống Tầu và hy vọng ông sẽ cứu dân Việt khỏi tham vọng bành trướng của Bắc Kinh là một niềm tin sai lầm.
Dân tộc Việt có thoát khỏi lệ thuộc Trung Quốc hay không thì tùy vào lãnh đạo và người dân Việt. Nếu người dân nổi lên đòi lãnh đạo Hà Nội đương thời thực hiện dân chủ tại Việt Nam, đó là cách hữu hiệu nhất để thoát khỏi lệ thuộc vào Trung Quốc, vì ý dân là ý trời.
Nhìn lại chính sách của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc qua nửa thể kỷ qua chúng ta thấy gì.
Đầu thập niên 1970 Tổng thống Richard Nixon mở cửa quan hệ với Trung Quốc và bỏ rơi đồng minh Việt Nam Cộng Hòa cho cộng sản.
Các Tổng thống sau đó, từ Ronald Reagan, George H.W. Bush (cha), Bill Clinton cho đến George W. Bush (con) và Barack Obama đều đặt quan hệ với Trung Quốc làm trọng tâm.
Hoa Kỳ đã chuyển chính sách với Trung Quốc từ "containment" (ngăn chặn) sang "engagement" (giao ước) rồi phát triển trao đổi thương mại, kỹ thuật, văn hóa, giáo dục toàn diện trong 50 năm qua.
Thời Bush (cha), sau khi xảy ra thảm sát ở Thiên An Môn vào hè năm 1989 thì lãnh đạo Mỹ đã gửi ngay cố vấn an ninh quốc gia sang Bắc Kinh để trấn an Trung Quốc về quan hệ sẽ tiếp tục bền vững, dù Tổng thống Bush lúc đó đã cho phép sinh viên Trung Quốc đang du học nếu muốn ở lại Mỹ sẽ được cấp qui chế thường trú nhân.
Thời Bill Clinton, thập niên 1990 là giai đoạn các công ty Mỹ ào ạt chuyển sang Trung Quốc vì công nhân rẻ, gọi là "outsourcing", để thế giới có nhiều mặt hàng tiêu dùng giá rẻ.
Các nước tư bản đã giúp Trung Quốc mạnh lên về kinh tế và sắp qua mặt Hoa Kỳ. Ngày nay Tập Cận Bình đang bành trướng mô hình kinh tế Trung Quốc ra thế giới và đang đe dọa nền móng dân chủ toàn cầu.
Tổng thống Trump đã đặt lại quan hệ giao thương không chỉ với Trung Quốc mà với tất cả các nước trên thế giới và Việt Nam cũng bị ảnh hưởng.
Nhưng qua cách lãnh đạo như một nhà độc tài trong bốn năm qua và không có chính sách hiệu nghiệm trong việc phòng chống dịch Covid-19 khiến 350 nghìn người Mỹ tử vong, đa số cử tri Mỹ đã không tín nhiệm ông thêm một nhiệm kỳ nữa.
Cách ông Trump phản ứng về kết quả bầu cử trong mấy ngày qua cho thấy ông là người thua cuộc cay đắng (sore loser), cùng lúc ông đã làm cho biểu tượng về nền dân chủ Hoa Kỳ bị hoen ố.
Còn hai tuần nữa là hết nhiệm kỳ, Tổng thống Trump rồi cũng sẽ phải ra đi, không biết như thế nào. Từ nay đến đó không ai có thể tiên đoán ông sẽ còn khuấy động chính trường Mỹ với những hành động gì nữa.
Ông Trump từ ngày tranh cử luôn đưa ra lập luận là nếu Đảng Dân chủ thắng sẽ có nguy cơ biến nước Mỹ thành xã hội chủ nghĩa, thành một nước với các chính sách cai trị kiểu như cộng sản. Nhiều người tin như thế.
Tôi tin là nước Mỹ sau bốn năm nhiều biến động dưới thời Tổng thống Trump rồi sẽ bình yên trở lại với Tổng thống Joe Biden.
Tôi đã sống qua tám đời tổng thống Mỹ, Cộng hòa cũng như Dân chủ. Những năm dưới sự lãnh đạo của tổng thống Dân chủ từ Jimmy Carter, Bill Clinton cho đến Barack Obama mà không hề thấy nước Mỹ có khuynh hướng xã hội chủ nghĩa với những giới hạn tự do như ở Việt Nam, Cuba hay Trung Quốc.
Tổng thống Joe Biden, với cả hai viện quốc hội cùng đảng, có sẽ thành công trong việc phục hồi lại nước Mỹ hay không ? Người dân chờ đợi những chính sách mới của ông.
Chuyện gì thì bốn năm nữa cử tri sẽ lại quyết định.
Bùi Văn Phú
© 2021 Buivanphu, 08/01/2021
Tác giả Bùi Văn Phú là một giảng viên đại học cộng đồng vùng Vịnh San Francisco, California.
******************
Nước Mỹ sang trang
Nhã Duy, 07/01/2021
Có lẽ rồi sẽ mất khá lâu để thế giới lấy lại hình ảnh cùng vai trò lãnh đạo của một nước Mỹ quyền lực, qua những gì họ đã chứng kiến trong ngày 6 tháng Một vừa qua. Cuộc bạo động, tấn công vào tòa Quốc hội từ những người ủng hộ Donald Trump chỉ là giọt nước tràn ly và cuối cùng sau bốn năm Trump cầm quyền và hủy hoại nền cộng hòa và dân chủ Hoa Kỳ, những tưởng là một trong những khuôn mẫu hàng đầu của thế giới.
Đáng tiếc hơn là sự xuất hiện của những lá cờ vàng đã bị dăm kẻ nào đó vẫy cao trên thềm Quốc hội giữa đám đông bạo loạn hay trong các cuộc biểu tình
Cuộc bạo loạn không phải sự tỏ bày quyền tự do ngôn luận, không phải là những cuộc biểu tình được bảo vệ theo hiến định, mà phải gọi đích danh là cuộc nổi loạn, cuộc tấn công vào định chế dân chủ của nước Mỹ. Nó là cái cớ để những quốc gia khác cười ngạo nước Mỹ khi can dự vào nội tình nước họ trong tương lai.
Đáng tiếc hơn là sự xuất hiện của những lá cờ vàng đã bị dăm kẻ nào đó vẫy cao trên thềm Quốc hội giữa đám đông bạo loạn hay trong các cuộc biểu tình. Nó đại diện cho hành động những kẻ cuồng mê gốc Việt, mạo danh cờ vàng và cộng đồng để tiếp tay cho cái xấu, phản bội lại nước Mỹ đã cưu mang mình và bêu xấu hình ảnh cộng đồng gốc Việt trong bốn năm qua. Có là số đông hay bao nhiêu nhiêu người, sự tệ hại trong tâm hồn và hành động, cái tâm thức nô dịch, cuồng mê lãnh tụ kia rồi cũng sẽ bị lên án, trả giá như chính chủ chăn của họ.
Không có ai đứng trên pháp luật, không có hành động phạm pháp nào sẽ được bỏ qua, những kẻ bạo loạn sẽ bị trừng trị. Và hơn hết, những cấp lãnh đạo âm mưu phản loạn, phản quốc sẽ bị luật pháp công minh nghiêm trị. Chẳng nghi ngờ gì điều này một khi tân nội các chấp chánh và hệ thống pháp luật Hoa Kỳ được tái lập trong đôi tuần tới.
Bởi cuộc bạo loạn, tấn công vào cơ quan công quyền như Quốc hội - một trong những công viện quyền lực nhất của Hoa Kỳ, là hậu quả đến từ sự kích động, xúi giục của Donald Trump, của những kẻ thuộc hạ, từ một giới truyền thông bịa đặt, tung hô lãnh tụ cho đến những đồng minh chính trị đã bất chấp sự liêm sỉ và tinh thần quốc gia còn sót lại, nếu họ đã từng có, qua danh nghĩa bảo vệ kết quả cuộc bầu cử đã bị đánh cắp. Một ngụy biện thể hiện sự xuẩn dại và vô đạo nhất của những kẻ đã đưa ra hay tin là như vậy.
Việc phản đối cuộc bầu cử minh bạch, công bằng và chính xác theo luật pháp và hiến pháp chỉ là cái cớ thể hiện cơn say quyền lực của Donald Trump cùng sự sùng bái lãnh tụ của những thần dân mình. Khi Donald Trump hay những kẻ này viện dẫn 74 triệu người đã ủng hộ cho Trump nhằm biện minh cho hành động của mình, thì đó là một giả định tìm kiếm đồng minh quá đỗi hào phóng.
Không ! Chỉ có 74 triệu cử tri đã bỏ phiếu cho Donald Trump.Trong đó có bao nhiêu người đã bỏ lá phiếu của mình chỉ vì một vấn đề đơn lẻ, duy nhất nào đó mà họ quan tâm hay ủng hộ và được Trump đại diện, chứ không phải cho ông ta ? Ngay cả khi có thể là họ đã không hài lòng với cá nhân Trump. Chẳng hạn như chống phá thai, như vấn đề đồng tính, như hạn chế di dân, như ủng hộ việc cắt giảm quyền lợi dân sinh, giáo dục... Hoặc đơn giản là sự ủng hộ bất cứ ứng viên thuộc cảm tình hay liên đới đảng phái chính trị của mình, bất chấp đạo đức, khả năng. Hay chỉ vì không đồng ý những đường lối của dăm dân biểu cấp tiến thuộc đảng đối lập đưa ra.
Cũng vậy, thử nhìn vào 81 triệu cử tri bỏ phiếu truất phế Trump. Không biết có bao nhiêu người đã thật sự ủng hộ Joe Biden nhưng chắc chắn một điều là số phiếu cho ông là sự không chấp nhận, là thái độ phản đối, muốn truất phế Donald Trump. Là khao khát bảo vệ quốc gia, bảo vệ những giá trị và truyền thống lâu đời của một nước Mỹ vĩ đại, không để nó tiếp tục bị rơi vào tay kẻ manh nha muốn đưa nước Mỹ vào sự độc tài, phản dân chủ.
Hãy nhìn lại di sản và chân dung Donald Trump lần cuối, trước khi Trump chấm dứt nhiệm kỳ của mình. Đó là một nền kinh tế bấp bênh, đưa người dân vào nguy cơ thất nghiệp với một khoản thâm thủng và nợ công khổng lồ. Là một thái độ vô trách nhiệm, phản khoa học trước đại dịch để dẫn đến cái chết với hàng trăm ngàn người dân, đã có thể được ngăn ngừa. Là sự bất ổn xã hội, xung đột và chia rẽ nặng nề khó hàn gắn trong người dân. Là việc phá vỡ niềm tin vào những định chế cùng sự vận hành lâu đời của các cơ quan công quyền chính phủ, của giới truyền thông uy tín của nước Mỹ.
Hãy nhìn lại di sản và chân dung Donald Trump lần cuối, trước khi Trump chấm dứt nhiệm kỳ của mình.
Không có bất cứ quốc gia nào, kể cả những quốc gia độc tài hay cộng sản lại có phong trào và số người dân chống đối, ghét bỏ người đứng đầu quốc gia của mình đông đảo đến như vậy. Chưa hề có một lãnh đạo quốc gia nào bị thất cử mà người dân thế giới hò reo, nhảy múa ăn mừng như khi xảy ra với Donald Trump. Và cũng chưa từng có cấp lãnh đạo thế giới nào lại bị chính người dân mình cho đến quốc gia đồng minh khác cấm đoán được lai vãng hay sử dụng dịch vụ khi đương nhiệm hay mãn nhiệm. Bên cạnh trách nhiệm pháp lý sẽ đối diện, đó là di sản đáng sỉ nhục cho Donald Trump.
Đồng thời hiện tượng Trump là một lời cảnh tỉnh về ma lực của chủ nghĩa dân túy, có khả năng biến đám đông trở nên cuồng loạn, thiếu vắng lý trí và la bàn đạo đức. Là lời nhắc nhở rằng những nền tảng dân chủ tưởng như vững chãi nhất vẫn có thể lung lay nếu không có sự bảo vệ, tranh đấu của những người cương trực, những tinh thần ái quốc.
Nước Mỹ đã sang trang. Hiện tượng Trump là một lời cảnh tỉnh về ma lực của chủ nghĩa dân túy, có khả năng biến đám đông trở nên cuồng loạn, thiếu vắng lý trí và la bàn đạo đức.
Cuối cùng rồi, như Quốc hội đã chính thức xác nhận tổng thống tân cử Joe Biden là tổng thống thứ 46 của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, như tiếng nói của người dân không chỉ đưa Biden vào vị trí lãnh đạo quốc gia mà còn tập trung được cả lưỡng viện lập pháp vào tay đảng Dân Chủ để hậu thuẫn cho đường hướng nghị sự, chính sách tái dựng Hoa Kỳ của ông trong những năm tới, nước Mỹ sẽ trở lại như nó vốn dĩ.
Nước Mỹ đã sang trang. Những ai đã dự phần vào câu chuyện nước Mỹ, dù chỉ là sự lên tiếng của lương tâm trước cái xấu, là sự ủng hộ tinh thần dân chủ hay bằng chính lá phiếu truất phế Donald Trump trong tư cách công dân, cũng có thể tự hào về một thời đáng nhớ trong cuộc đời mình và trong trang sử nước Mỹ.
Xin chia tay những ngày thử thách và nhìn về một tương lai tươi sáng hơn cho đất nước này.
Nhã Duy
(07/01/2021)
**********************
Máu, hỗn loạn và vô luật pháp
Hoàng Thủy Ngữ, 07/01/2021
Đây là cách mà 4 năm đen tối nhất trong lịch sử nền dân chủ Mỹ kết thúc : máu, hỗn loạn và vô luật pháp, do tổng thống đương nhiệm khởi xướng.
Hoàng Thủy Ngữ
Mitch McConnell (trái) đã lên tiếng chống lại Donald Trump. Mike Pence từ chối làm theo lệnh của Tổng thống. Ảnh minh họa
Giống như phần cuối của một bộ phim truyền hình Shakespeare. Từng người một, những người trung thành nhất, đã quay lưng lại với bạo chúa. Mitch McConnell đã lên tiếng chống lại ông ta. Mike Pence từ chối làm theo lệnh của ông ta.
Ông ta ngồi một mình trong lâu đài và nhìn ra thủ đô đang bị những kẻ mọi rợ, đầu trâu mặt ngựa nổi loạn đập phá. Ông ta đã mở toang cổng thành cho những thứ mà chính mình đã từng hùng hổ lên án kết tội: tình trạng vô chính phủ, vô luật pháp và man rợ.
Chính ông là người đã kêu gọi họ đến. Chính ông đã dọn đường và để ngỏ cửa. Chính ông đã sử dụng họ như những con cờ trong ván bài chính trị của mình. Đó là những bầy tôi trung thành. Đó là những người bất mãn vì thua trong cuộc bầu cử. Cái đám đông vô tri tin tuyệt đối vào những lời dối trá trắng trợn điên rồ và các thuyết âm mưu của ông về gian lận bầu cử. Hẳn ông đã vô cùng thỏa mãn, cái tôi được vỗ về vì đã cưỡi cổ được 74 triệu tín đồ và tự hào là "King Of Israel", the "Second Coming Of God".
Từ Tòa Bạch Ốc, ông ta có thể nghe thấy tiếng la ó ồn ào. Liệu ông có làm giống như Hoàng đế Nero, trèo lên mái cung điện rồi hát vang bài hát nói về ngọn lửa đốt cháy thành Troy không?
Không! Ông ta chỉ cần tung ra những dòng tweet chà đạp luật pháp và trật tự, rồi ngồi hưởng lợi từ cuộc nổi loạn do mình khích động.
Ông không yêu cầu những kẻ nổi loạn giải tán. Ông ta yêu cầu họ phủ nhận kết quả bầu cử. Ông ta cổ võ bạo lực. Việc bảo vệ nhân mạng và tài sản mà ông ta tỏ ra quan tâm vài tháng trước trong các cuộc biểu tình Black Lives Matter không còn quan trọng nữa.
Hai tuần lễ nữa, Joe Biden sẽ tuyên thệ nhậm chức, và mọi chuyện sẽ kết thúc. Những hư hại vật chất trong tòa nhà quan trọng nhất của nền dân chủ Mỹ sẽ được sửa chữa. Những kẻ phá hoại có thể sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Nhưng Trump đã phá hủy một thứ có giá trị hơn nhiều. Ông ta đã gây ra những thiệt hại không thể bù đắp được cho nền dân chủ Hoa Kỳ, một nền dân chủ đã là hình mẫu cho mọi quốc gia trên thế giới.
Donald Trump đã gây ra những thiệt hại không thể bù đắp được cho nền dân chủ Hoa Kỳ, một nền dân chủ đã là hình mẫu cho mọi quốc gia trên thế giới.
Đó là việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, một nguyên tắc quan trọng nhất của nền dân chủ Mỹ. Một siêu cường quân sự trong đó vị tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang tự nguyện bàn giao chức vụ của mình sau một cuộc bầu cử.
Việc này đã được thực hiện rất nhiều lần trong gần 250 năm, cả trong cuộc nội chiến và hai cuộc chiến tranh thế giới. Nhưng nó sắp tan nát dưới tay một ông trùm bất động sản kiêm ngôi sao truyền hình thực tế đến từ New York, kẻ tự nhận mình là "thiên tài ổn định".
Việc sửa chữa sẽ mất nhiều thời gian. Nhưng nó sẽ xảy ra. Bởi lẽ, ý tưởng dân chủ mạnh hơn một kẻ vĩ cuồng, tham quyền cố vị và ôm mộng độc tài.
Trump sẽ đi vào lịch sử như một tổng thống không chịu thừa nhận thất cử và không quan tâm đến những thiệt hại mà ông đã gây ra cho nền dân chủ Mỹ trên đường rời Tòa Bạch Ốc.
Hoàng Thủy Ngữ
(07/01/2021)