"Bất ổn chính trị toàn cầu" : Nga - Trung kêu gọi họp Hội đồng Bảo an tìm giải pháp

Trọng Thành, RFI, 23/03/2021

Ngoại trưởng Nga có chuyến công du Trung Quốc hai ngày, 22 và 23/03/2021. Sau cuộc hội đàm với đồng nhiệm Trung Quốc, lãnh đạo ngoại giao hai nước ra thông cáo chung kêu gọi các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an họp tìm giải pháp chung cho nhân loại, trong bối cảnh "bất ổn chính trị toàn cầu gia tăng".

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong chuyến công du Moskva, Nga, ngày 11/09/2020.  AP

Theo Reuters, sau cuộc hội đàm tại thành phố Quế Lâm (Guilin), tỉnh Quảng Tây, ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) ra một thông cáo chung. Văn bản được đăng tải trên trang web của bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh : "Vào thời điểm bất ổn chính trị toàn cầu gia tăng, hội nghị thượng đỉnh của các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc là đặc biệt cần thiết để thiết lập các đối thoại trực tiếp tìm cách giải quyết các vấn đề chung của nhân loại, nhằm duy trì ổn định toàn cầu". Theo Reuters, Moskva từ lâu đã chủ trương thúc đẩy một hội nghị như vậy.

Tuyên bố chung Nga - Trung không trực tiếp nhắc đến Hoa Kỳ, nhưng ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, trong cuộc họp báo, khẳng định Moskva và Bắc Kinh đều không hài lòng với các hành xử của Mỹ. Lãnh đạo ngoại giao Nga lên án Hoa Kỳ có ý đồ "dựa vào các liên minh quân sự - chính trị thời Chiến tranh Lạnh và tạo ra các liên minh khép kín mới theo cùng một chủ đích, nhằm phá hoại kiến trúc luật pháp quốc tế mà Liên Hợp Quốc là trung tâm".

Tuyên bố chung của hai ngoại trưởng Nga - Trung cũng kêu gọi các nước khác kiềm chế không can thiệp vào công việc nội bộ của hai quốc gia này. Ngoại trưởng Lavrov cho biết Nga và Trung Quốc coi các lệnh trừng phạt của Châu Âu và phương Tây là không thể chấp nhận được.

Chuyến công du Trung Quốc của ngoại trưởng Nga và tuyên bố chung song phương được đưa ra trong bối cảnh Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu và một số nước khác đồng loạt tiến hành các biện pháp trừng phạt các quan chức Trung Quốc do các xâm phạm nhân quyền trầm trọng tại vùng Tân Cương. Mỹ - Trung cũng vừa có vòng đàm phán tại Alaska được đánh giá là rất căng thẳng.

Quan hệ Washington - Moskva, vốn đã lạnh giá, cũng trở nên căng thẳng hơn, sau khi tân tổng thống Mỹ hồi tuần trước gọi đích danh đồng nhiệm Nga là "kẻ giết người". Hoa Kỳ cáo buộc chính quyền Nga đàn áp đối lập và nghi ngờ Moskva đứng sau vụ đầu độc nhà đối lập chính của điện Kremlin, ông Alexis Navalny.

Trọng Thành

*******************

Đối thoại Mỹ - Trung tại Alaska : "Gay gắt", nhưng "mang tính xây dựng"

Thanh Phương, RFI, 20/03/2021

Hôm 19/03/2021, tại bang Alaska, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã kết thúc hai ngày thảo luận được mô tả là "gay gắt", nhưng "mang tính xây dựng", với việc lần đầu tiên hai cường quốc hàng đầu thế giới công khai bày tỏ những bất đồng sâu sắc.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (trái) và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan trả lời báo chí sau cuộc họp với phái đoàn Trung Quốc kết thúc ngày 19/03/2021, tại Anchorage, Alaska, Hoa Kỳ.  Reuters- Pool

Theo hãng tin AFP, sau hai ngày họp với các đồng nhiệm Trung Quốc, cố vấn an ninh quốc gia của Mỹ Jack Sullivan tuyên bố : "Chúng tôi đã chờ đợi các cuộc thảo luận gay gắt và thẳng thắn về nhiều chủ đề và đó đúng là những gì đã diễn ra". Về phần ngoại trưởng Antony Blinken, ông cũng khẳng định : "Mặc dù đang có những căng thẳng, chúng tôi đã có được một cuộc đối thoại rất thẳng thắng". Thậm chí ông Blinken còn nêu lên những lợi ích chung của hai nước "trên các hồ sơ Iran, Bắc Triều Tiên, Afghanistan và khí hậu".

Về phía Trung Quốc, theo Tân Hoa Xã, tuy thừa nhận hai bên về còn "nhiều bất đồng quan trọng", Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Dương Khiết Trì hoan nghênh các cuộc thảo luận "thẳng thắng, mang tính xây dựng và hữu ích". Nhưng ông Dương Khiết Trì một lần nữa cảnh cáo Washington là không nên "đánh giá thấp quyết tâm của Trung Quốc bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh và các lợi ích phát triển".

Cuộc họp tại Alaska là cuộc đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc kể từ khi ông Joe Biden nhậm chức tổng thống. Hôm qua, ông Biden tuyên bố rất "tự hào" về ngoại trưởng của ông, đã biết đối đầu với các đồng nhiệm Trung Quốc.

Trong ngày họp đầu tiên hôm thứ Năm, các nhà ngoại giao của hai cường quốc hàng đầu thế giới đã thay phiên nhau đả kích đối phương với những lời lẽ gay gắt chưa từng có. Cụ thể, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã cáo buộc Bắc Kinh "đe dọa sự ổn định của thế giới", "diệt chủng" người Duy Ngô Nhĩ, đàn áp ở Hồng Kông và tấn công tin học nhắm vào Hoa Kỳ. Đáp lại những cáo buộc đó, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì đã tuyên bố "kịch liệt chống lại những sự can thiệp của Mỹ vào những công việc nội bộ của Trung Quốc", đồng thời dọa sẽ có những biện pháp trả đũa "cứng rắn".

Theo hãng tin AFP, ngay cả khi các phóng viên đã ra khỏi phòng họp, đại diện của hai nước Mỹ Trung Quốc đã tiếp tục cáo buộc nhau là đã khơi mào những "khiêu khích", "phá vỡ thông lệ ngoại giao" và "đầu độc" bầu không khí đối thoại.

Thật ra, trước cuộc họp ở Alaska, không ai chờ đợi là đại diện của hai nước sẽ thu hẹp những bất đồng sâu sắc. Tổng thống Biden đã thể hiện rõ ý định tiếp tục chính sách cứng rắn của người tiền nhiệm Donald Trump đối với Bắc Kinh. Tuy nhiên, chính quyền Biden cũng tuyên bố sẳn sàng hợp tác với Trung Quốc để cùng đối phó với những thách đố chung, như biến đổi khí hậu.

Thanh Phương

******************

Ngoại giao "chiến lang" Trung Quốc bị phản đòn từ Mỹ tại Alaska

Trọng Nghĩa, RFI, 20/03/2021

Khẩu chiến dữ dội giữa Mỹ và Trung Quốc tại Alaska trong bối cảnh Washington làm rõ thêm chính sách cứng rắn với Bắc Kinh, cộng đồng Châu Á tại Hoa Kỳ trong cơn chấn động sau một vụ thảm sát 8 người tại Atlanta, bang Georgia, chính quyền Hồng Kông bị tố cáo đối xử tàn nhẫn với trẻ em bị Covid-19 Trên đây là một số đề tài nổi bật sẽ được RFI phân tích trong tạp chí Thế Giới Đó Đây hôm nay.

Phái đoàn Trung Quốc do Dương Khiết Trì (giữa), chủ nhiệm Văn Phòng Ủy Ban Công tác Ngoại Sự Trung Ương và ngoại trưởng Vương Nghị dẫn đầu, trong phiên khai mạc cuộc hội đàm Mỹ-Trung tại khách sạn Captain Cook ở Anchorage, Alaska, Hoa Kỳ ngày 18/03/2021.  Reuters- Pool

Trong hai ngày 18-19/03/2021 lãnh đạo hàng đầu của ngành ngoại giao Hoa Kỳ và Trung Quốc đã gặp nhau tại thành phố Anchorage, bang Alaska miền cực bắc nước Mỹ. Đại diện Mỹ là ngoại trưởng Antony Blinken và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan, còn phía Trung Quốc là ngoại trưởng Vương Nghị và Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì phụ trách đối ngoại.

Nhân cuộc tiếp xúc mặt đối mặt cấp cao đầu tiên của hai bên từ ngày ông Joe Biden nhậm chức tổng thống Mỹ để bàn về tương lai quan hệ Mỹ-Trung, đã trở nên rất căng thẳng dưới thời ông Donald Trump, lẽ ra không khí phải hòa hoãn, thế nhưng thực tế hoàn toàn khác.

Khẩu chiến đã bùng lên dữ dội ngay ngày đầu tiên của cuộc gặp, với Trung Quốc tỏ ngay thái độ hung hăng đối với Hoa Kỳ, sau khi bị Mỹ chỉ trích về một loạt vấn đề từ Hồng Kông, Đài Loan, cho đến vụ đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cùng nhiều hồ sơ khác. Phía Mỹ cũng không vừa, đã đáp trả ngay lập tức. Và tất cả đều diễn ra công khai, dưới ống kính truyền hình quốc tế.

Chính quyền Biden sẵn sàng đọ sức chính trị với Trung Quốc

Theo ông Marc Julienne, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (Ifri), khi công khai nêu bật những quan ngại của mình về các hành động của Trung Quốc, chính quyền Biden đã muốn cho Bắc Kinh hiểu rõ là Washington "sẽ không tự bằng lòng với một cuộc đối đầu kinh tế như thời Donald Trump, mà còn sẵn sàng lao vào một đọ sức chính trị".

Nhận xét về các động thái đại diện Bắc Kinh, ông Marc Julienne công nhận đây là "lần đầu tiên mà Trung Quốc áp dụng kiếu ngoại giao "Chiến Lang" ở cấp độ đàm phán cao cấp như vậy". Cung cách ngoại giao hù dọa, hiếu chiến mà Bắc Kinh áp dụng cho đến nay thường chỉ giởi hạn trên mạng Twitter, trong các thông cáo báo chí hoặc ở cấp đại sứ quán, chứ chưa hề được thấy trong những sự kiện quan trọng như cuộc gặp tại Alaska.

Bắc Kinh tức tối trước các động thái cứng rắn của Mỹ

Giải thích về thái độ hung hăng từ phía Trung Quốc, ông Antoine Bondaz, chuyên gia về Châu Á tại Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Pháp (FRS) cho rằng đó là phản ứng trước việc chính quyền Biden trong thời gian gần đây đã gia tăng các hành động cứng rắn nhắm vào Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ đã hội đàm với các lãnh đạo Úc, Nhật và Ấn vào ngày 12/3 để thổi luồng sinh khí mới vào "Bộ Tứ", một liên minh được thành lập vào năm 2007 nhằm chống lại sức mạnh của Trung Quốc. Ngoại trưởng Antony Blinken thì đã chọn Châu Á cho chuyến công du chính thức đầu tiên từ ngày nhậm chức, và ghé thăm Nhật Bản và Hàn Quốc, hai đối thủ trực tiếp của Trung Quốc.

Theo ông Peter Gries, giám đốc viện nghiên cứu về Trung Quốc tại Đại Học Manchester, Bắc Kinh đã xem đó là những dấu hiệu cho thấy là Washington muốn củng cố một mặt trận chống Trung Quốc. Chuyên gia này cho rằng : "Phản ứng của Trung Quốc càng dữ dội hơn khi chính quyền Biden trở lại với chiến lược ngoại giao đa phương mà Bắc Kinh coi là đáng lo ngại hơn kiểu ngoại giao tay đôi mà Donald Trump chủ trương"

Trung Quốc bắt đầu xét xử hai người Canada

Vào lúc các nhà ngoại giao của họ đấu khẩu với Mỹ tại Alaska, trên lãnh thổ của mình, Trung Quốc đã cho mở phiên tòa xét xử hai người Canada bị buộc tội gián điệp. Bị giam giữ ở Trung Quốc từ hơn hai năm nay, Michael Spavor đã ra tòa sáng 19/03/2021 tại thành phố Đan Đông miền đông bắc.

Doanh nhân này bị buộc tội gián điệp, cũng như Michael Kovrig, một người Canada khác sẽ ra tòa vào thứ Hai tới đây. Hai công dân Canada này đã bị bắt ngay sau vụ bắt giữ nhân vật số hai của tập đoàn Hoa Vi ở Vancouver, Canada, theo yêu cầu của Mỹ.

Thông tín viên RFI Pascale Guéricolas từ Quebec, Canada phân tích :

Ngày được chính quyền Trung Quốc chọn để bắt đầu phiên tòa xét xử hai người Canada hoàn toàn không phải là ngẫu nhiên mà tương ứng với cuộc gặp giữa ngoại trưởng Mỹ và người đồng cấp Trung Quốc ở Alaska. Kể từ khi bị bắt vào tháng 12 năm 2018, số phận của Michael Kovrig và Michael Spavor có dấu hiệu liên quan đến quan hệ giữa Trung Quốc với cả Mỹ lẫn Canada.

Rõ ràng là hai người Canada đã bị bắt giữ trên đất Trung Quốc vì vụ các quan chức hải quan Canada tại sân bay Vancouver chặn bắt nhân vật số hai của tập đoàn Trung Quốc Hoa Vi.

Nhưng không như bà Mạnh Vãn Châu, hai người Canada không thể dựa vào luật sư để hỗ trợ họ tại tòa án Trung Quốc. Lãnh sự quán Canada tại Trung Quốc cũng không giúp đỡ được họ vì phiên tòa diễn ra sau cánh cửa đóng kín.

Kết quả khá dễ đoán, vì trong hơn 98% trường hợp, loại thủ tục này kết thúc với bị cáo bị kết tội của. Do đó, Michael Kovrig và Michael Spavor chỉ có thể trông chờ vào mối quan hệ ngoại giao ấm lên trở lại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, đồng minh của Canada.

Không đầy ba tiếng đồng hồ. Đó chính là khoảng thời gian Trung Quốc dành cho việc xét xử Michael Spavor. Giới ngoại giao và báo chí không được phép tham dự phiên xử hoặc tiếp xúc với bị cáo. Các phóng viên chỉ nhìn thấy một chiếc xe bít bùng với cửa kính màu đen đi vào sân của tòa án Đan Đông, nơi phiên tòa xét xử doanh nhân khai mạc lúc 10 giờ sáng theo giờ địa phương. Một nhà ngoại giao Canada cho biết phán quyết sẽ được công bố sau.

Hoa Kỳ : Cộng đồng Châu Á chấn động vì vụ thảm sát Atlanta

Cũng liên quan đến Mỹ, hôm 16/03/2021, một vụ thảm sát đã xẩy ra ở Atlanta, tiểu bang Georgia, khiến 8 người chết, trong đó có 6 người gốc Á. Vụ việc diễn ra trong bối cảnh hành động tội ác và căm thù nhắm vào cộng đồng Châu Á gia tăng mạnh mẽ vì tại Mỹ, người Châu Á thường bị cáo buộc là nguồn gốc của đại dịch Covid-19.

Theo thông tín viên RFI tại San Francisco, Eric de Salve, vụ thảm sát đã gây hoảng sợ trong cộng đồng Châu Á tại Mỹ, đặc biệt là tại California.

Danny Yu Chang, một người Mỹ gốc Hoa, vẫn đang bị sốc. Khuôn mặt của anh ấy sưng lên, không thể nào mở được mắt phải của mình. Hôm thứ Hai, người đàn ông này đã bị hành hung dữ dội ngay giữa đường phố ở trung tâm thành phố San Francisco. Ông nói : "Tôi rất bị sốc sau những gì đã xảy ra với mình. Tôi không ngờ là bị như thế".

Nhân viên một hãng du lịch này đang nghỉ để ăn trưa thì bất ngờ bị một kẻ lạ mặt đấm túi bụi vào vào mặt mà không rõ lý do. Người đàn ông 59 tuổi đã bất tỉnh. Giờ đây, Danny Yu Chang tin rằng mình bị hành hung vì là người Châu Á : "Rõ ràng, đây là một cuộc tấn công có động cơ thù hằn. Tôi không bị đánh cắp gì cả. Khi tỉnh dậy, tôi vẫn còn nguyên mọi thứ trên người".

Tại Hoa Kỳ, các vụ hành hung người Châu Á đang gia tăng. Tổ chức Ngăn chặn sự thù hằn người Mỹ gốc Á - Stop Asian American Hate- đã liệt kê hơn 3.000 vụ kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Theo Danny Yu Chang, mọi sự xuất phát từ lập luận của cựu Tổng thống Donald Trump : "Tất cả là do Trump. Ông ta là người bắt đầu với câu chuyện virus Trung Quốc của ông ! Ông liên tục nhắc lại trên các phương tiện truyền thông rằng Covid-19 bắt đầu ở Trung Quốc. Cuối cùng nó đã đi vào tâm trí của mọi người và đó là lý do tại sao mọi người bắt đầu ghét người Châu Á ở đây".

Danny Yu Chang nhập cư vào Hoa Kỳ năm 1999 để tìm việc làm. Kể từ khi bị tấn công, ông dự kiến rời khỏi California.

Hồng Kông : Chính quyền bị tố cáo nhẫn tâm với trẻ em bị Covid

Theo hãng tin Anh Reuters ngày 16/03/2021, một số phụ huynh phương Tây đã đưa ra một cảnh báo về cách đối xử "vô nhân đạo" của chính quyền Hồng Kông đối với một số trẻ em, bao gồm cả trẻ sơ sinh, bị tách khỏi cha mẹ trong trường hợp bị nhiễm Covid-19.

Vấn đề, theo thông tín viên RFI Florence de Changy tại Hồng Kông, là chính quyền Hồng Kông đã tỏ thái độ dửng dưng trước tình trạng này.

Trong một bài đăng trên Facebook cách đây vài ngày, một bà mẹ trẻ đã mô tả điều đã trở thành cơn ác mộng của tất cả các bậc cha mẹ có con còn nhỏ ở Hồng Kông trong trường hợp con họ có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19.

Hai bé trai của người phụ nữ này, mới có 1 và 5 tuổi, bị xét nghiệm dương tính, đã phải nhập viện để được cách ly tại khoa nhi bệnh viện Queen Mary, bệnh viên công lớn nhất Hồng Kông.

Sau khi khăng khăng đòi được tiếp cận với các con, cô nói rằng cô đã phát hiện ra chúng bị "trói" trên giường, mặc bộ quần áo giống như khi đến nơi, không có bất kỳ trò chơi hay sách nào, mà chỉ có một chiếc tivi để xem và không được gắp bất kỳ ai khác, ngoài người đến cung cấp các bữa ăn ba lần mỗi ngày.

Bà mẹ trẻ thậm chí còn chỉ ra rằng cậu con trai 5 tuổi của bà đã phải mang tã lót, để tránh phải việc phải đi cùng cậu bé vào nhà vệ sinh.

Aude Desmarques, mẹ của hai đứa con nhỏ ở Hồng Kông, cũng bị sốc, giống như hầu hết các bậc cha mẹ trẻ khác : "Điều khiến tôi sốc nhất là thái độ dửng dung hoàn toàn của chính quyền Hồng Kông trước hệ quả tâm lý của các biện pháp mà họ áp đặt lên những đứa trẻ, lên gia đình của các em và lên xã hội nói chung".

Tại Hồng Kông, mọi người đang hy vọng rằng chính quyền có thể có những giải pháp nhân đạo hơn một chút để quản lý cuộc khủng hoảng Covid.

Khi được hỏi về vấn đề này, trưởng đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga không hề hối tiếc về những biện pháp kể trên nhân danh mục tiêu duy nhất lúc này là tiêu diệt virus.

Trọng Nghĩa