Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Bùi Mạnh Cường phát biểu tại buổi Lễ
Pháp lệnh về tổ chức điều tra hình sự năm 2004, sửa đổi bổ sung năm 2006, 2009, quy định có các cơ quan điều tra của : Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao.
Cơ quan điều tra tiến hành điều tra tất cả các tội phạm, áp dụng mọi biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định để xác định tội phạm và người đã thực hiện hành vi phạm tội, lập hồ sơ, đề nghị truy tố ; tìm ra nguyên nhân, điều kiện phạm tội và yêu cầu các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa. Riêng Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao có chức năng điều tra các vụ án hình sự về một số loại tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của tòa án.
Như vậy, nghi can là quân nhân, công an, cán bộ ngành Kiểm sát, Tòa án, trừ những tội xâm phạm hoạt động tư pháp, lại do chính Cơ quan điều tra của Công an, Quân đội, Kiểm sát tiến hành điều tra. Hay nói nôm na là "bố điều tra con", "anh điều tra em". Quy định này về lý thuyết và thực tế không đảm bảo khách quan nếu nghi can là các đối tượng vừa nêu. Do đó việc bỏ sót, để lọt tội phạm đã từng xảy ra, đang xảy ra và có nguy cơ tiếp tục xảy ra. Tôi cho rằng đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự tồn tại, gia tăng tình trạng nhân viên, tổ chức công lực lạm dụng quyền lực để phạm tội.
Mặt khác, Bộ Luật tố tụng hình sự năm 2003 quy định Viện Kiểm sát có hai chức năng chính là thực hành quyền công tố và kiểm tra việc tuân hành pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với các vụ án hình sự. Do đó Viện Kiểm sát có quan hệ mật thiết với các cơ quan điều tra, tòa án nên hoạt động điều tra của cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát đối với những tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà nghi can là quân nhân, công an, cán bộ ngành kiểm sát, tòa án "rất khó" có thể khách quan.
Vì vậy, tôi cho rằng cần thiết phải thành lập Cơ quan điều tra hình sự thuộc Bộ Tư pháp để điều tra các vụ án mà nghi can là quân nhân, công an, cán bộ ngành Kiểm sát, Tòa án để thay thế Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao hiện nay.
Luật sư Hà Huy Sơn
Nguồn : VOA tiếng Việt, 09/01/2017