Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

03/12/2021

"Tôi yêu tiếng nước tôi"…

Chính Đệ

...mà tôi sai chính tả quá trời người ơi !

Có mt câu comment (nhn xét) kinh đin ca thi đi này rt hay được dùng trên các mng xã hi tiếng Vit.

Đó là : "Trình đ đc hiu có vn đ h ?", thường được viết gin lược là c hiu có vn đ ?

Ý nghĩa ca nó thì khi cn gii thích na. Người được hi câu hi tu t này đã hiu sai/hiu nhm/hiu lch lc văn bn nào đó đang được nhc đến.

chinhta1

Các tấm biển và bài báo viết sai chính tả ở Việt Nam - Hình tác giả cung cấp

Có vài lần tôi lâm vào những hoàn cảnh rất bối rối

Chuyn A : Trên mng xã hi, chúng tôi đang bàn v tình cnh mt cô gái tr chp nhn kết hôn vi người chng ngoi quc rt già và rt yếu đ ly tin xây nhà, tr n và lo sinh kế cho cha m. Tm nh hai người đng bên nhau trông xót xa vì s chênh lch quá ghê gm : người chng tóc râu bc trng, lưng còng, mt xếp nếp, l kh trong b vest chú r cài hoa hng bên cnh cô v mười tám non tơ như mt trái cây va chm chín.

Tôi bình lun :

"Cười ra nước mt !"

Rt nhanh, mt người tôi mi quen phn ng d di. Anh viết đi khái : "Tôi không ng ch nhn tâm đến như vy, ch chng có chút xúc đng và thông cm nào ca mt con người bình thường, tôi c tưởng ch nhân hu ch, tôi rt tht vng v ch".

Bp - anh ta block tôi luôn.

Chuyn B : Có mt người chp nh đng vt rt đp. Tôi may mn gp anh trong mt bui cà phê cùng vi nhiu người khác và chúng tôi đã kết bn facebook vi nhau. Người này hay post nhng tm nh ưng ý lên trang cá nhân và tôi rt thích xem.

Ln kia, anh chàng post mt tm nh chp mt con chim hiếm hoi. Tm nh pha trn k l gia b lông nhiu sc đ sm và sáng ca con chim và nn rng vi nhiu tng lá ti xung quanh, to nên mt cm giác trong tôi không th gi là gì khác

Tôi viết bình lun dưới tm nh : "Tm nh tht ma m". Đ bày t ý mình rõ hơn, tôi đã "like" tm nh.

Nhưng ch nhân vô cùng gin d : "Ch nhn xét tht ác ý. Tôi không hiu ti sao ch dùng t nng n như vy".

Anh này không block tôi, ch unfriend thôi.

C hai ln tôi đu ngơ ngác như bò đi nón.

Cười ra nước mt là trng thái cm xúc cao đ din t s đau lòng trước mt nghch cnh tr trêu quá đến ni người ta không th khóc như bình thường. Cái cười y là cười gượng go, là hình thái méo mó ca tiếng khóc khô không l.

Người bn kia đã hiu nhm câu tôi viết "Cười ra nước mt" thành "Cười chy nước mt", và kết lun tôi nhn tâm cười ct trước ni ê ch ca cô dâu Vit Nam tr tui kia.

Người th hai hiu lm t ma m thành "ma quái" và biến li khen ti đa ca tôi thành câu chê bai trng trn.

C hai đu không cho tôi cơ hi gii thích, và tôi -vn chnh chó- cũng nghĩ ch ti quái gì phi gii thích. Câu ch vn nguyên đy trên mng, mun hiu đúng ch cn đc li, gi t đin ra là xong. Thái đ bp chp vi vã ca h khiến tôi không mun làm rõ đ gi h li như nhng người bn.

T dưng hôm nay nh my cái chuyn đã rt lâu này là vì hôm qua y ban Nhà nước v người Vit Nam nước ngoài đã đ xut mt ý tưởng rt hay, là thành lp Ngày tôn vinh tiếng Vit trong cng đng Vit Nam nước ngoài.

chinhta0

Một tấm biển sai chính tả trên đường ở Việt Nam

Ngày Tôn vinh tiếng Việt

Mc đích là khuyến khích, c vũ người Vit Nam nước ngoài hc tp và gi gìn tiếng Vit.

Ông Phm Quang Hiu, Th trưởng B Ngoi giao đng thi là Ch nhim y ban Nhà nước v người Vit Nam nước ngoài nói : Tiếng Vit va là cu ni, va là phương tin đ lan ta các giá tr văn hóa dân tc, do đó vic gi gìn và phát huy nó là nhim v cc k quan trng.

Nhưng tôi nghĩ nhim v này trước nht nên được trao cho chính nhng người Vit đang sng trong nước.

Lý do đu tiên : kh năng tiếng Vit ca rt nhiu người Vit hin ti trong nước là mt thm ha.

Dưới đây là nhng li thường gp bt c giai tng nào (mc đ có khác bit), t sơ đng đến cao :

- Sai chính t : người Bc thường sai ph âm đu. T báo Hà Ni Mi ngày 07/9/2013 thut v hin tượng sai chính t ph biến : "Bin hiu quán ăn, nhà hàng ghi dòng ch "cơm xut", "cháo chai", "sôi tht". Bin báo trên các tuyến đường có khi là "cm hàng dong", "cm gi trái".

Người Trung thường sai du và nguyên âm gia, người Nam thường sai ph âm cui.

- Sai ng pháp, không hiu ý nghĩa, không biết cách dùng viết hoa-viết thường, t loi, các loi câu, du chm câu. Nhiu người không phân bit được câu k vi câu hi và luôn luôn dùng du hi cui câu k, trong khi phi dùng du chm.

Ví d : Em hi anh hôm nay đi đâu.

Nhiu người viết sai thành : Em hi anh hôm nay đi đâu ?

Đây là câu k, din t ni dung chính là người v hi người chng v nơi anh ta đi. Nếu là câu hi (ni dung chính là "anh đi đâu" thì phi viết : Em hi anh, hôm nay (anh) đi đâu ?

Ví d rõ hơn : Rt nhiu người cht vn WHO ngun gc ca vi-rút gây bnh Covid-19 là t đâu.

Câu này là câu k, phi dùng du chm cui câu. Nếu viết "Rt nhiu người cht vn WHO ngun gc ca virus gây bnh Covid-19 là t đâu ?" thì sai ng pháp.

Ví d th ba : Mt người viết : Em cm ơn Anh và Anh Em đã giúp đ em rt nhiu trong thi gian qua.

"Anh", "anh em" đây đu là đi t nhân xưng ngôi th hai, là you trong tiếng Anh, n trong tiếng Hoa ch không phi tên riêng, nhưng người viết nghĩ c viết hoa lên tc là bày t tôn trng. Cho nên nếu hiu đúng ng pháp thì câu này có nghĩa người viết đang cm ơn mt người tên là Anh và mt người tên là Anh Em. Viết đúng thì nhng t này không cn viết hoa.

- Không hiu được hoc không hiu đúng ng nghĩa ca t.

- Không đ vn t đ din đt điu mun nói. H qu ca nó là sính t ngoi mi du nhp. Ví d t khi dòng ngôn tình Trung Quc du nhp thì t "sinh nht" (ngày sinh, birthday) biến mt. Đâu đâu cũng "sinh thn", tôi nghe cm thy như ăn mm tôm vi phô mai vy.

Cm tưởng như dân ta ging như ngn c, gió đùa đến đâu ng nghiêng đến đy. Khi phong trào tiếng Anh mnh m tr li, người ta chôn quách luôn t "th công" vn có t hàng ngàn đi và ai cũng hiu, chuyn sang gi "handmade". Thm chí có t báo non tiếng Vit đến ni dch ngược tr li "handmade" là "làm bng tay" - túi xách làm bng tay, áo qun làm bng tay. y quý v đc gi có thy ch này người ta làm hàng hóa không phi bng tay mà bng chân hay bng mông xin gi đin cho chúng tôi đ b sung vn t cho khi lc hu nhé !

- Không thuc/s dng được mt s ti thiu v vn văn hc dân gian như ca dao, tc ng, thành ng

- Chính tr hóa vic dùng tiếng Vit : Chuyn này thường gp cng đng Vit kiu trí thc ln tui sng M hoc các nước đng minh M.

Biến đng ghê gm ca c đi người kèm vi nhng ký c kinh hoàng đã khiến ngôn ng ca cuc sng cũ đi vi h không còn là phương tin giao tiếp và din đt thông thường mà tr thành mt biu tượng cho s bt khut quyết không sng chung vi "Vit cng". Gi chc nhng t ng cũ, cách nói cũ, vi h có nghĩa là Sài Gòn, Vit Nam Cng Hòa vn còn đó, cuc sng và v trí mt thi ca h vn còn đó. Nó ging như chiếc vòng bo v mà Tôn Ng Không v ra trên đt, gây o tưởng mt thành quách an toàn gm toàn nhng người cùng đng cp, cùng chí hướng. Nó giúp h phân loi và đui ra vòng tròn đó nhng thành viên khác bit (khác bit đây ch có mt nghĩa là thân Vit cng !).

Vy là các ông bà cô chú y kiên quyết dùng "trương mc" thay cho "tài khon", "phi trường" thay cho "sân bay", "túc cu" thay cho "bóng đá", "vũ cu" thay cho "cu lông" (tôi đc được mt bình lun ca mt người thuc nhóm này rng ch vũ cu nghe thanh tao làm sao, còn cu lông nghe rng rú mi r, cái gì mà lông lông ghê vy). Hoa nhài cũng không được, phi là hoa lài (ca đáng ti, ging Nam gi lài nhưng min Bc gi nhài. Các cô bác này đng nht min Bc vi "cng sn", nên ghét lây c nhng t được phát âm vi ging Bc !).

Nhng t mi được dùng nhiu theo nhng nghĩa vui vui sau này như "hoành tráng" (ba tic hoành tráng nghĩa là thnh son, xa x, lng ly, quy t nhiu khách mi cao cp chng hn), "sp mt" (hc sp mt, chơi sp mt… nghĩa là đến mc đ tn cùng") cũng b đ phá quyết lit, thm chí người vô tình nói ra cũng s b ty chay.

Nhng Vit kiu cao niên y quên rng ngôn ng không có ti.

Mt khác, ngôn ng chính là sinh ng, luôn luôn có nhng t ng mi hoc cách dùng mi ca t ng cũ được sinh ra trong mt cng đng thường xuyên dùng nó đ din đt và giao tiếp. Trong nhp sng hi h hin ti, s lượng t ng sinh ra và mt đi càng nhanh và nhiu. Có nhng t/cm t mi cách đây vài tháng n râm ran trên ca ming khp mi người, gi thì chng ai còn nhc đến nó na. Đó là điu thú v ca ngôn ng : bn thân nó cũng chính là mt dng s liu.

Tuy nhiên, phi tha nhn tuy có đôi ch già ci và li thi, nhưng các Vit kiu cao niên đã s dng tiếng Vit rt đp. H hiu đúng, hiu sâu và tôn trng ng nghĩa, ng pháp tt nên nói/viết rt chính xác và bóng by. H còn nhc nhau viết đúng chính t/ng pháp và dùng t cho chun xác.

Ngược li, trong nước, tr mt s người gii ra thì trình đ tiếng Vit chung là khá thp. Ngay trên nhiu t báo vn phi gánh trách nhim hướng dn ngôn ng cho xã hi vn li chính t và ng pháp ngp nga. Mà than ôi, toàn nhng li thuc vào hàng sơ đng, mt hc sinh cp hai không trn các tiết Ng pháp hoàn toàn không th mc phi.

Theo kho sát t l văn bn sai chính t ng pháp do Công ty c phn Truyn thông và Công ngh VieGrid và Báo đin t VietnamNet thc hin năm 2013, B Văn hóa, Th thao và Du lch, t l sai lên ti 7,47% ; ti Cc V sinh an toàn thc phm (B Y tế), t l văn bn mc li chính t lên ti 38,46%.

Tôi yêu tiếng nước tôi nhưng Bộ giáo dục cần phải qua đời trời ơi

Nguyên nhân thì nhiu. Thiết b đin t cm tay tràn ngp khiến người ta d dàng gii trí bng YouTube, Tik Tok, Facebook và không đc sách na. Các video ngn rt đp vào mt nhưng không th trình bày s tinh tế, đa tng nghĩa và các sc thái cm xúc ca ngôn ng, vì vy s đông người ch nghin video cũng không th hc được cách s dng ngôn ng.

Nguyên nhân quan trng hơn xut phát t vic dy văn trong nhà trường ph thông.

Nhiu năm qua, vic dy môn Văn và tiếng Vit b ép vào cái khuôn công thc. Thy cô buc phi chm đim mt trong nhng môn hc th hin tính cá nhân và sáng to nht theo cách vô lý nht, là đếm s ý tr li đúng vi đáp án. Nếu hc sinh cm nhn khác vi đáp án, thy cô giáo có th sung sướng vì có mt hc trò cm th văn chương tt, nhưng bài thi vn không th cho đim cao. Bi thế, nên tr hc sinh các lp chuyên văn thì không hc trò nào dám c gan phá v các bài thi cng nhc.

Giáo án chun ca B Giáo dc (trong mt tiết dy phi lit kê được nhng ý gì, thông đip nào ca tác phm mun hc sinh ghi nh) cũng khiến người dy không th bay bng. H không được t do truyn th cho hc trò nhng cm nhn, phân tích, bình lun nào không trùng vi yêu cu.

chinhta2

Hc sinh xem sách ti hi ch sách Hà Ni năm 2015. AFP

Ví d dy tác phm Hòn Đt, người dy không th mi mê phân tích ni lòng đau đn ca bà Cà Xi, m thng Xăm, khi có ý đnh giết con mình, mà phi tp trung đ cao ý chí anh hùng, tr gian dit bo ca bà, chng hn.

Khuôn kh hn hp như thế khiến cho hc sinh chán ngán, cm thy b áp đt và do đó ghét môn hc. Ghét ri thì làm sao chu hc t vng, ng pháp ! Vì thế khi ln lên, tr mt s ít người có kh năng t hc tt đ b sung phn kiến thc thiếu ht thì rt nhiu người nói và viết rt kém, dù rt mê đc tiu thuyết. Nó phn ánh ngay trên công vic và đi sng ca h : nhng văn bn nhà nước trúc trc ti ý, khiến người ta hiu sai nghĩa ; nhng đon viết trên mng xã hi dài c gang tay không du chm câu, t ng sai lè, din đt như ngm nm si trong ming

C chu khó đc vài t báo tiếng Vit và lướt mng xã hi tiếng Vit thì quý v có c r minh chng luôn.

Cho nên, điu tôi mun trình bày vi y ban Nhà nước v người Vit Nam nước ngoài là đng ch t chc ngày Tiếng Vit cho người Vit Nam nước ngoài (gi tt là y ban) mà hãy thc hin nó cho tt c nhng người s dng tiếng Vit đang sng bt k mnh đt nào. Đc bit cn tiên phong thc hin nâng cao trình đ tiếng Vit ngay cho hc sinh, sinh viên, người đang đi làm trong b máy Nhà nước đu tiên.

Hãy chọn ngày 1 tháng 1 hàng năm làm ngày Tiếng Việt

Trong đ án do y ban đưa ra có ý đnh chn ngày 8/9 hàng năm là Ngày Tôn vinh tiếng Vit trong cng đng người Vit Nam nước ngoài, vì y là ngày Chính ph lâm thi nước Vit Nam Dân ch Cng hòa phát đng phong trào "Bình dân hc v", cũng là ngày Ch tch H Chí Minh phát biu ti Đi hi ln th III Hi Nhà báo Vit Nam v tiếng Vit : "Tiếng nói là th ca ci vô cùng lâu đi và vô cùng quý báu ca dân tc. Chúng ta phi gi gìn nó, quý trng nó, làm cho nó ph biến ngày càng rng khp" (trích bài báo trên tp chí Tuyên giáo ngày 30/11/2021).

Nếu lưu tâm đến các khác bit v quan đim chính tr ca cng đng người Vit trên toàn thế gii, chc ai cũng thy được ngun gc ca ngày này s khó được chp nhn trong mt s không ít người Vit.

Tôi cho rng nên chn mt ngày không có liên quan gì đến các s kin chính tr, cho dù là s kin chính tr ca bên " hay bên "vàng". Tiếng Vit đã tn ti hàng ngàn năm và s tn ti hàng ngàn năm na. Bn thân tiếng Vit đã có lch s và sc sng đc lp, vi tt c v đp phong phú và trường tn ca nó.

Tôi nghĩ đến chn ngày Tết nguyên đán. Tết là ngày vui ca tt c người Vit, là dp đ tt c mi người gi đến nhau mi t ng tt lành đp đ nht, là lý do rt phù hp đ làm ngày Tiếng Vit.

Nhưng nếu chn lch âm thì nó s thay đi theo tng năm, không thun li cho vic t chc các hot đng đnh k. Vy hãy chn ngày tết Dương lch 01 tháng 01 đu năm đi, ngày đó vn là tết nhưng không ai phi lo nhiu vic nhà như cái tết truyn thng nên vn có đ thi gian và hng thú đ tham gia các hot đng tôn vinh tiếng Vit.

Quý v nghĩ sao ?

Chính Đệ

Nguồn : RFA, 03/12/2021

Tham kho :

http://vufo.org.vn/Thanh-lap-Dien-dan-Gin-giu-tieng-Viet-o-nuoc-ngoai-08-9624.html ?lang=vn

https://tuyengiao.vn/dien-dan/tra-lai-su-trong-sang-von-co-cho-tieng-viet-72381

https://tuyengiao.vn/van-hoa-xa-hoi/van-hoa/de-xuat-ngay-ton-vinh-tieng-viet-tien-cu-su-gia-ve-ngon-ngu-136922

https://tuyengiao.vn/dien-dan/tra-lai-su-trong-sang-von-co-cho-tieng-viet-72381

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Chính Đệ
Read 620 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)