Phật giáo Việt Nam vẫn ‘phân biệt’ về quản lý hành chánh ?
Phạm Lê Đoan, VNTB, 05/12/2021
Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Quảng, đương kim đệ nhất phó Pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng Chứng minh, đã được Giáo hội nhất trí suy tôn làm ‘Quyền pháp chủ’ và sẽ được suy tôn chính thức làm Đệ Tứ Pháp chủ tại kỳ Đại hội toàn quốc của Giáo hội vào năm tới, báo Giác Ngộ đưa tin.
Giáo hội Phật giáo nhà nước Việt Nam vừa suy tôn lãnh đạo tinh thần tối cao đầu tiên là người miền Nam và từng thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, tổ chức giáo hội độc lập vốn bị chính quyền ‘chưa cấp phép’ hoạt động.
"Từ lúc tham gia Hội đồng Chứng minh, Hòa thượng đã thực hiện được nhiều Phật sự, nổi bật trong đó có thể kể đến việc thành lập Hội đồng Giám luật, soạn thảo và thông qua Quy chế hoạt động của Ban Thường trực Hội đồng Chứng minh, Quy chế hoạt động của Hội đồng Giám luật.
Hòa thượng là vị có nhiều cống hiến cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam, có uy tín đối với Tăng Ni, tín đồ Phật giáo trong cũng như ngoài nước, xứng đáng là bậc "Tùng lâm thạch trụ, Pháp chủ Giáo hội".
Năm nay đã ngoài 80, nhưng Hòa thượng có sức khoẻ tốt, tinh thần minh mẫn, do đó, xin giới thiệu Hòa thượng đảm nhiệm Quyền Pháp chủ, điều hành mọi hoạt động của Hội đồng Chứng minh, và sẽ chính thức suy tôn tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của GHPGVN vào cuối năm 2022" – trích tờ trình bằng văn bản trước Ban Thường trực về việc đề cử Quyền Pháp chủ theo quy định của Điều 17, Chương IV Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong trường hợp khuyết vị ngôi Pháp chủ.
Hòa thượng Thích Trí Quảng phát biểu, nhấn mạnh sức mạnh đoàn kết sẽ quyết định thành tựu trong mọi công việc. Ông bày tỏ "việc Tăng sai, tôi không dám từ chối nhưng trong lòng có nhiều suy nghĩ". Vì vậy, ông xin giữ chức ngôi vị Đệ nhất Phó Pháp chủ cho đến Đại hội Phật giáo toàn quốc, và tăng ni sẽ "chọn một vị tiêu biểu thực sự để suy tôn lên ngôi vị Pháp chủ của Giáo hội".
Tuy nhiên, các trưởng lão, hòa thượng tham dự phiên họp hôm sáng 1/12 đã cùng ký vào biên bản đặc biệt, cung thỉnh hòa thượng Thích Trí Quảng đảm nhiệm Quyền Pháp chủ Giáo hội.
Lý lịch trích ngang đăng trên trang web Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Hòa thượng Thích Trí Quảng, sinh ngày 15/01/1940, quê quán xã Phú Mỹ Hưng, Củ Chi, Sài Gòn, hiện cư ngụ tại chùa Ấn Quang đường Sư Vạn Hạnh, quận 10.
Từ 1952 – 1957, Hòa thượng tu ở chùa Huê Nghiêm – Thủ Đức. Từ 1957 – 1965, Hòa thượng Tu học tại chùa Ấn Quang. Từ 1965 – 1973, Hòa thượng đi du học tại Nhật Bản. Từ 1973 – 1975, Hòa thượng là Tổng vụ phó Tổng vụ kiến thiết Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Ấn Quang. Từ 1975 – 1980, Hòa thượng là Tổng vụ Trưởng Tổng vụ Thanh niên Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.
Từ 1980 – 1981, Hòa thượng là thành viên Ban Vận động thống nhất Phật giáo Việt Nam.
Một tài liệu của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cho biết từ khi trở về Việt Nam, từ năm 1973 – 1975, Hòa thượng Thích Trí Quảng được Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất bổ nhiệm làm Tổng vụ trưởng Tổng vụ Phiên dịch và Trước tác.
Có ý kiến rằng Hòa thượng Thích Trí Quảng đã ít nhiều chịu sự chi phối của Đảng trong chức trách Phật sự. Vì lẽ đó nên mới có việc vào ngày 13/11/2011 tại chùa Huê Nghiêm, thừa ủy nhiệm của Chủ tịch nước và Thủ tướng chính phủ, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Lê Minh Trí trân trọng trao tặng Huân chương Độc lập hạng nhất của Chủ tịch nước đến Hòa thượng Thích Trí Quảng.
Ngày 7/11/2017 tại Đại hội đại biểu Phật giáo Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ IX nhiệm kỳ 2017 – 2022 tổ chức tại Việt Nam Quốc Tự, khi ấy Phó Bí thư thường trực Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh là ông Tất Thành Cang trao Huân chương Lao động hạng nhất của Chủ tịch nước đến Hòa thượng Thích Trí Quảng.
Trong một diễn biến khác cũng ít nhiều mang màu sắc chính trị liên quan đến tổ chức Phật giáo, ghi nhận của Đài VOA, khi lấy ý kiến của Hòa thượng Thích Chí Viên, trụ trì chùa Linh Phong ở Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), về vấn đề trên, thì Hòa thượng Thích Chí Viên đã trả lời trên cương vị là Đệ lục Tăng thống, lãnh đạo cao nhất của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, lưu ý việc Hòa thượng Thích Trí Quảng từng là đại biểu quốc hội, nhận được nhiều bằng khen, huân chương của chính quyền trong khi Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không cho phép tu sĩ tham gia vào chính trị.
"Sự đóng góp của ngài là sự đóng góp cho Phật giáo nhà nước chứ không phải đóng góp cho Phật giáo nước nhà vì ngài nằm dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Tổ quốc và Ban Tôn giáo chính phủ", Hòa thượng Thích Chí Viên nói.
Bài viết trên VOA có đoạn :
"Về cơ hội hòa hợp giữa hai giáo hội khi một vị lãnh đạo tối cao của Giáo hội nhà nước từng trưởng thành dưới mái nhà Giáo hội độc lập, Đức Đệ lục Tăng thống nói ‘sẽ không có’.
"Nếu Hòa thượng Quyền Pháp chủ muốn hòa hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất thì không phải Ngài là người quyết định được mà do Đảng và Nhà nước quyết định", Hòa thượng Thích Chí Viên giải thích.
Nhắc lại việc suốt 45 năm qua Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không thể hội nghị, họp hành gì, ngay cả việc tự do đi lại cũng không, vị lãnh đạo tinh thần cao nhất của Giáo hội nói nếu chính quyền muốn hòa hợp thì ‘họ phải trả lại tư cách pháp lý cho Giáo hội’.
"Khi đó Giáo hội mới triệu tập Đại hội và sẽ có quyết định có để cho Đức Tăng thống gặp gỡ, nói chuyện với Đức Pháp chủ hay không", Hòa thượng nói" (dừng trích).
Không rõ bài báo trên của VOA có nhầm lẫn, hay đây là thông tin chưa được kiểm chứng, vì ở Sài Gòn, rất nhiều Phật tử tại các chùa thuộc hệ thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất như chùa Từ Hiếu, chùa Giác Hoa… cho biết suy tôn vị trí người đứng đầu, vẫn phải tuân theo Hiến chương của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, tức là chư tăng, các vị tôn túc, hội đồng lưỡng viện, các vị cư sĩ, các vị huynh trưởng ‘có trách nhiệm chọn và cung thỉnh trong một kỳ đại hội’.
Phạm Lê Đoan
Nguồn : VNTB, 05/12/2021
***********************
Giáo hội Phật giáo Việt Nam suy tôn Pháp chủ mới
VOA, 04/12/2021
Giáo hội Phật giáo nhà nước vừa suy tôn lãnh đạo tinh thần tối cao đầu tiên là người miền Nam và từng thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, tổ chức giáo hội độc lập vốn bị chính quyền ngăn cấm hoạt động.
Hòa thượng Thích Trí Quảng được suy tôn là Quyền Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Quảng, đương kim đệ nhất phó Pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng Chứng minh, đã được Giáo hội nhất trí suy tôn làm ‘Quyền pháp chủ’ và sẽ được suy tôn chính thức làm Đệ Tứ Pháp chủ tại kỳ Đại hội toàn quốc của Giáo hội vào năm tới, báo Giác Ngộ đưa tin.
Quyết định này đã được đưa ra tại phiên họp đặc biệt của Hội đồng Chứng minh hôm 1/12 tại chùa Vĩnh Nghiêm, thành phố Hồ Chí Minh, quy tụ hàng giáo phẩm cao cấp nhất để bàn về vị trí lãnh đạo tinh thần của Giáo hội vốn đã bị bỏ trống sau khi Đức Đệ Tam pháp chủ Thích Phổ Tuệ viên tịch hồi cuối tháng 10 ở tuổi 105.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam hoạt động theo quy chế lưỡng viện gồm Hội đồng Chứng minh và Hội đồng Trị sự. Hòa thượng Thích Trí Quảng từng làm lãnh đạo cao cấp ở cả hai hội đồng ở cương vị phó chủ tịch và phó pháp chủ.
Trước năm 1975, Hòa thượng Thích Trí Quảng, năm nay 84 tuổi, trưởng thành từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất ở miền Nam. Sau khi lấy bằng Tiến sĩ Phật học ở Nhật vào năm 1971, hòa thượng đã được Giáo hội bổ nhiệm làm Tổng vụ trưởng Tổng vụ Phiên dịch và Trước tác, Tổng vụ trưởng Tổng vụ Thanh niên.
Hòa thượng Thích Trí Quảng là một trong những vị lãnh đạo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đã gia nhập Giáo hội Phật giáo Việt Nam do chính quyền thành lập ngay từ những ngày đầu.
Về lý do suy tôn ông lên ngôi vị Quyền Pháp chủ, theo tờ trình được đưa ra tại phiên họp đặc biệt do báo Giác Ngộ dẫn lại, thì Hòa thượng Thích Trí Quảng ‘là người đã gắn bó với Giáo hội suốt 40 năm qua’, ‘có nhiều cống hiến cho Giáo hội’, ‘có uy tín đối với tăng ni, Phật tử trong và ngoài nước’, ‘có sức khỏe tốt, tinh thần minh mẫn’.
Toàn bộ 9 vị trưởng lão của Hội đồng Chứng minh có mặt tại phiên họp bất thường này trong số 16 thành viên còn tại thế đã ‘nhất trí 100%’ với đề cử này, cũng theo tường thuật của báo Giác Ngộ.
Khi nhận được sự suy tôn, Hòa thượng Thích Trí Quảng đã thoái thác và được dẫn lời nói ‘Việc Tăng sai, tôi không dám từ chối nhưng trong lòng có nhiều suy nghĩ". Tuy nhiên, sau khi được chư vị trưởng lão cung thỉnh một lần nữa thì Hòa thượng đã nhận lời.
‘Đóng góp cho Phật giáo nhà nước’
VOA đã liên lạc Hòa thượng Thích Chí Viên, Đức Đệ lục Tăng thống, lãnh đạo cao nhất của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, hiện đang trụ trì chùa Linh Phong ở Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, để hỏi phản ứng.
Nhắc lại việc Hòa thượng Thích Trí Quảng cả trước và sau năm 1975 là người của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cho đến năm 1980 khi Hòa thượng tham gia vào Ban vận động thống nhất Phật giáo, Hòa thượng Thích Chí Viên nói : "Ngài đã làm nhiều công việc lãnh đạo của giáo hội nhà nước, đến nay thời gian cũng lâu rồi nên họ mới mời Ngài lên làm chức vị tối cao".
Nhận định về đạo hạnh của Đức Quyền Pháp chủ, Đức Đệ lục Tăng thống cho biết : "Ở trong chùa quý Thầy ai cũng lo tu hết thôi. Mỗi người có một công hạnh, pháp môn riêng, ai cũng cầu cho mình được giác ngộ, giải thoát".
Hòa thượng Thích Chí Viên lưu ý việc Hòa thượng Thích Trí Quảng từng là đại biểu quốc hội, nhận được nhiều bằng khen, huân chương của chính quyền trong khi Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không cho phép tu sĩ tham gia vào chính trị.
"Sự đóng góp của Ngài là sự đóng góp cho Phật giáo Nhà nước chứ không phải đóng góp cho Phật giáo nước nhà vì Ngài nằm dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Tổ quốc và Ban Tôn giáo chính phủ", Hòa thượng Thích Chí Viên nói.
‘Khó lòng hòa hợp’
Về cơ hội hòa hợp giữa hai giáo hội khi một vị lãnh đạo tối cao của Giáo hội nhà nước từng trưởng thành dưới mái nhà Giáo hội độc lập, Đức Đệ lục Tăng thống nói ‘sẽ không có’.
"Nếu Hòa thượng Quyền Pháp chủ muốn hòa hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất thì không phải Ngài là người quyết định được mà do Đảng và Nhà nước quyết định", Hòa thượng Thích Chí Viên giải thích.
Nhắc lại việc suốt 45 năm qua Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không thể hội nghị, họp hành gì, ngay cả việc tự do đi lại cũng không, vị lãnh đạo tinh thần cao nhất của Giáo hội nói nếu chính quyền muốn hòa hợp thì ‘họ phải trả lại tư cách pháp lý cho Giáo hội’.
"Khi đó Giáo hội mới triệu tập Đại hội và sẽ có quyết định có để cho Đức Tăng thống gặp gỡ, nói chuyện với Đức Pháp chủ hay không", Hòa thượng nói.
Từ Houston, Texas, Hòa thượng Thích Huyền Việt, Chủ tịch Văn phòng 2 Viện Hóa đạo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, cũng cho rằng cơ hội hòa hợp, hòa giải giữa hai giáo hội dưới thời Đức Pháp chủ mới là ‘zero’.
"Một đằng là giáo hội do Nhà nước dựng lên, một đằng là giáo hội dân lập – hoàn toàn khác biệt", ông giải thích.
Hòa thượng Thích Huyền Việt cho biết trước năm 1975 ‘hàng hàng lớp lớp tăng ni, cư sĩ hay huynh trưởng đều tự hào về Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất vì nó đại diện cho lịch đại tổ sư’ và lên án ‘những người chạy hùa về với Phật giáo quốc doanh để sau này được nhận ra là nhân tuyển lên làm lãnh đạo giáo hội quốc doanh’.
Ông chỉ trích những vị đã quay lưng là ‘sau năm 1975 chưa từng nói một tiếng nào bảo vệ cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất là nơi mà các vị ấy trưởng thành’ và bây giờ ‘hoàn toàn đi về một hướng, trở thàng công cụ cho Đảng và Nhà nước Việt Nam’.
‘Bậc tòng lâm thạch trụ’
Nhận định về vị lãnh đạo tối cao mới của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Thượng tọa-Tiến sĩ Thích Nhật Từ, phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam và là trụ trì chùa Giác Ngộ, thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng Hòa thượng Thích Trí Quảng ‘là ngôi sao bắc đẩu có nhiều đóng góp hơn các vị trưởng lão khác nên được cung thỉnh lên ngôi vị Pháp chủ là rất xứng đáng’.
Thượng tọa Thích Nhật Từ đã điểm qua bốn lĩnh vực mà Đức Quyền Pháp chủ có đóng góp lớn là : hoằng pháp, ngoại giao, giáo dục và quản trị hành chính.
Theo đó, Hòa thượng Thích Trí Quảng đã có ‘mấy chục năm làm công việc hoằng pháp và đã tạo ra phong trào tăng ni trẻ nhập thế vào mọi ngõ ngách của cuộc sống ở khắp các tỉnh thành’, ông nói với VOA.
"Dù tuổi đã cao nhưng chỗ nào cần thuyết giảng Ngài đều không từ nan nên là tấm gương lớn về hoằng pháp", Thượng tọa Thích Nhật Từ nói.
Trên lĩnh vực ngoại giao, với cương vị là Trưởng Ban Phật giáo quốc tế của Giáo hội, Hòa thượng Thích Trí Quảng ‘đã có công kết nối Phật giáo Việt Nam với Phật giáo quốc tế qua những sự kiện như Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo Thế giới, Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc’, cũng theo lời vị thượng tọa này.
Còn về giáo dục, trong 12 năm làm viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh, Hòa thượng Thích Trí Quảng đã phát triển học viện lên gấp đôi bao gồm 12 khoa ‘để giúp tăng ni sinh được đào tạo thêm nhiều chuyên môn để phụng sự nhân sinh’.
Về phương diện quản trị hành chính, khi còn là Trưởng ban trị sự Phật giáo Thành phố Hồ Chí Minh, nơi có cộng đồng Phật tử lớn nhất nước, Hòa thượng Thích Trí Quảng đã đề ra phương hướng phát triển ‘trí tuệ và tu tập đạo đức’, Thượng tọa Thích Nhật Từ nói thêm.
Hướng đi mới ?
Ông cho biết yếu tố vùng miền không có ảnh hưởng gì trong việc suy tôn Hòa thượng Thích Trí Quảng sau ba đời Pháp chủ đều là người miền Bắc mà chủ yếu dựa trên các tiêu chí ‘đóng góp nhiều nhất, uy tín lớn nhất, sức khỏe tốt nhất, địa vị cao nhất (Đệ nhất phó Pháp chủ)’.
Khác với người tiền nhiệm là Đức Đệ tam Pháp chủ Thích Phổ Tuệ vừa viên tịch, vốn sống đời sống ẩn dật, khổ hạnh, ‘lánh xa chốn phồn hoa’, ‘làm ruộng tự nuôi thân’, Đức Quyền Pháp chủ Thích Trí Quảng rất tích cực hoạt động xã hội, thường xuyên thuyết giảng, xây chùa, ra nước ngoài, giao lưu với Phật giáo quốc tế. Thậm chí ông còn có trang fanpage trên mạng xã hội.
Nhận định về việc này, Thượng tọa Thích Nhật Từ nói Giáo hội Phật giáo Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Hòa thượng Thích Trí Quảng sẽ ‘xây dựng Giáo hội gần với con người hơn, khích lệ giới tăng ni trẻ dấn thân nhiều hơn nữa để phụng sự nhân sinh, giới thiệu hình ảnh Phật giáo trí tuệ qua bốn phương diện hoằng pháp, giáo dục, văn hóa và từ thiện’.
"Vai trò Pháp chủ của Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Quảng sẽ có nhiều đóng góp mới so với ba vị Trưởng lão Hòa thượng Pháp chủ trong mấy thập niên qua", ông nói và cho biết hướng đi này ‘không chỉ đóng góp cho Phật giáo nói riêng mà còn đóng góp cho đất nước và con người Việt Nam nói chung’.
Hòa thượng Thích Trí Quảng xuất gia năm 10 tuổi và được thọ giáo với các bậc danh sư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất như Thích Thiện Hoa, Thích Thiện Hòa, Thích Trí Tịnh, Thích Thiện Hào…
Hòa thượng Thích Trí Quảng còn là Tổng Biên tập báo Giác Ngộ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học. Hòa thượng đã xuất bản nhiều tác phẩm Phật học như Chú giải Kinh Pháp Hoa, Chú giải Kinh Hoa Nghiêm, Chú giải Kinh Duy Ma Cật…
Hòa thượng Thích Trí Quảng là trụ trì, viện chủ các ngôi chùa lớn ở Thành phố Hồ Chí Minh như Tổ đình Ấn Quang, Việt Nam Quốc Tự đều ở Quận 10, chùa Huê Nghiêm Quận Thủ Đức, chùa Huê Nghiêm 2, Quận 2, Chùa Thanh Tâm, Bình Chánh. Ngoài ra, Hòa thượng còn là viện chủ chùa Linh Sơn Bửu Thiền, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và Tổ đình Linh Nguyên, tỉnh Long An.