Ở Việt Nam thời cộng sản năm 2022, chuyện gì cũng bàn, tọa đàm, thi hành, thanh tra rồi giám sát. Cuối cùng lại có thêm Hội nghị nghiệm thu để biết tốt, xấu hay còn dở dang giữa đường. Có rất nhiều dự án, kế hoạch và nghị quyết đã được học tập và thi hành nhiều năm, nhưng cuối cùng người ta chỉ biết nhìn nhau lắc đầu : Tại sao cứ như thế mãi ?
Hội nghị toàn quốc giao ban công tác kiểm tra, giám sát quý I, triển khai nhiệm vụ quý II/2022 ngày 25/04/2022. Từ trái sang phải : ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương ; Trần Văn Rón, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Trần Đức Thắng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì Hội nghị. Ảnh: Ủy ban Kiểm tra Trung ương
Đứng đầu là cuộc "học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Tuy nhiên, theo chỉ thị của Bộ Chính trị ngày 15/05/2016 thì : "Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên".
Kết luận này đã làm nhiều người ngơ ngác, vì công tác nghiên cứu và học tập đã được thi hành từ năm 2003 nhằm "đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới", để "tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng theo gương Bác Hồ vĩ đại, đẩy lùi sự suy thoái đạo đức, lối sống".
Tuột dốc mãi
Nhưng 2 năm sau (2005), một cuộc vận động toàn quốc về "học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" lại được thi hành để "tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng theo gương Bác Hồ vĩ đại, đẩy lùi sự suy thoái đạo đức, lối sống".
Đến năm 2011, khi ông Nguyễn Phú Trọng lên cầm quyền thay ông Nông Đức Mạnh từ Khóa đảng XI thì khẩn trương hơn : "Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cán bộ, đảng viên, của các chi bộ, tổ chức đảng và các tầng lớp Nhân dân".
Đến khóa đảng XII năm 2016, Đảng thêm "phong cách" vào những điều phải học tập để khẳng định "đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Nhưng địa bàn và mục tiêu lại lộ ra tình trạng đảng viên đã suy thoái, biến chất cùng với thời gian học tập kéo dài. Vì vậy đảng nhấn mạnh công tác học theo "Bác" là "việc thường xuyên của các tổ chức đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ".
Hai nhóm chữ "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" trong cán bộ, đảng viên là biểu hiện suy thoái tư tưởng và đạo đức lối sống, nhưng không thấy được nói đến trong các khóa đảng trước, đặc biệt trong 2 khóa đảng IX và X thời Nông Đức Mạnh (2001-2011), mặc dù tham nhũng đã lên tới đỉnh cao trong giai đoạn này.
Đến khóa đảng XIII, văn kiện Đại hội tháng 2 năm 2021 lại tuyên bố : "Đổi mới và triển khai đồng bộ việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ".
Như thế thấy rõ, càng học Bác, các cháu càng nhếch nhác từ chuyện cá nhân cho đến công tác tập thể, chỗ nào cũng xuống cấp làm xói mòn niềm tin trong nhân dân. Bệnh lười học nghị quyết, lý luận chính trị cũng đã lan tràn trong cán bộ đảng viên. đảng viên từng bị lên án vào lớp học mà đầu óc vẫn dành để giải quyết những việc riêng tư qua điện thoại và máy vi tính.
Theo tài liệu của Đảng, khi còn sống, ông Hồ Chí Minh từng : "Yêu cầu phải xây dựng Đảng thật trong sạch, Đảng phải "là đạo đức, là văn minh", "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của Nhân dân".
Thế nhưng, tính theo thời gian từ năm 2003, khi bắt đầu học tập những lời dạy của ông Hồ, tình trạng suy thoái trong mọi lĩnh vực của cán bộ, đảng viên, đặc biệt tham nhũng, đã hiện ra trước mắt mọi người. Bằng chứng rõ nét nhất là kết quả học tập vẫn không thay đổi, những chứng hư tật xấu của đảng viên đã được Đảng đúc kết trong các Nghị quyết 4 của các khóa đảng XI "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay" ; khóa XII "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ" ; khóa XIII "Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ ; sửa đổi, bổ sung quy định về những điều đảng viên không được làm".
Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng, người phát động chiến dịch chống tham nhũng mạnh nhất trong số các Tổng bí thư cũng đã từng đặt câu hỏi : "Vì sao chống tham nhũng mạnh mẽ như thế, xử lý nghiêm nhiều hành vi vi phạm như thế, nhưng tham nhũng tiêu cực vẫn cứ trơ" (ViệtnamNet, ngày 20/01/2022).
Vẫn cứ trơ ra
Không "trơ" sao được. Ngay cả việc "học và làm theo Bác" mà cũng chỉ làm cho xong để báo cáo nên vào ngày 07/05/2021, Bộ Chính trị khóa XII đã công bố kết luận kiểm điểm kết qủa công tác học tập : "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh".
Bộ Chính trị viết : "Bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị 05 còn bộc lộ một số hạn chế : công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có nơi, có lúc chưa quyết liệt, chưa kịp thời, chưa sát thực tế ; một số người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị chưa thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm, còn thụ động, trông chờ, ỷ lại, thiếu sáng tạo trong triển khai thực hiện Chỉ thị. Việc tu dưỡng, rèn luyện, làm theo Bác, nhất là trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, đặc biệt người đứng đầu chưa thường xuyên ; một số cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm các quy định của Đảng, vi phạm pháp luật. Việc thực hiện Chỉ thị 05 gắn với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện nhiệm vụ chính trị và giải quyết các khâu đột phá, các vấn đề cấp bách, bức xúc còn lúng túng, hiệu quả chưa cao. Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có lúc còn bị động, kết quả chưa cao. Việc phát hiện, biểu dương các tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo Bác chưa kịp thời, thiếu sức thuyết phục. Công tác đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống chưa mạnh mẽ ; tự phê bình và phê bình có nơi, có lúc còn hình thức ; tình trạng thiếu tự giác nhận khuyết điểm, đổ lỗi, nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi. Công tác kiểm tra, giám sát của nhiều cấp ủy đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt, phạm vi, đối tượng còn hẹp, hiệu quả cảnh báo, phòng ngừa vi phạm chưa đạt yêu cầu".
Ngựa quen đường cũ
Bây giờ, khi khóa XIII đã đi được nửa chặng đường ngót 3 năm thì đảng viên có khá lên chút nào không ?
Hỏi chơi vậy thôi chứ báo đảng đã "vạch áo cho người xem lưng" hết rồi. Ban Tuyên giáo đảng, trong bài viết ngày 22/07/2022 nhìn nhận : "Một bộ phận đảng viên năng lực, trình độ, trách nhiệm chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới ; phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu bản lĩnh chính trị, đấu tranh tự phê bình và phê bình yếu ; tinh thần trách nhiệm, ý chí phấn đấu giảm sút ; chưa gương mẫu, sống thực dụng ; suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", vi phạm nguyên tắc, kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật. Nhận thức về Đảng, động cơ phấn đấu vào Đảng của không ít đảng viên chưa đúng, không trong sáng. Cơ cấu đảng viên chưa hợp lý ; tỉ lệ đảng viên trẻ chưa tương xứng với tiềm năng".
Xuống cấp thê thảm như vậy mà Tuyên giáo vẫn không biết ngượng khi khoe : "Theo quy định của Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam, đảng viên "là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam, suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tưởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân".
Như được đà, bài viết múa tiếp : "Trong 10 năm qua (từ 2010-2020), công tác xây dựng đội ngũ đảng viên ở nước ta đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch, vững mạnh, củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang xây dựng. Tính đến 31/12/2021, toàn Đảng có tổng số 5.325.532 đảng viên. Công tác phát triển đảng viên được chú trọng, số lượng đảng viên tăng mạnh mẽ qua các nhiệm kỳ. Trung bình 10 năm qua, mỗi năm tăng 143.357 đảng viên. Đến nay tỷ lệ đảng viên trên dân số cả nước là 5,4% (bình quân 100 người dân có khoảng 6 đảng viên)".
Nếu đã "trong sạch và vững mạnh" thì tại sao vẫn phải "xây dựng, chỉnh đốn Đảng" từ khóa đảng XI năm 2011 để cứu Đảng ?
Tuyên giáo trả lời : "Một trong những nguyên nhân quan trọng là do tình hình suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của một bộ phận đảng viên ngày càng nghiêm trọng. Đúng như Đảng ta từng cảnh báo : "Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc" (Tuyên giáo, ngày 22/07/2022).
Do đó, để chạy thuốc, Tuyên giáo đảng cũng chỉ biết kêu gọi : "Trước những hạn chế về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, việc đổi mới, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng là rất cần thiết, giúp cho mỗi đảng viên hiểu rõ hơn về trách nhiệm của mình trước Đảng, trước nhân dân, có ý thức tu dưỡng, rèn luyện bản thân. Để gắn trách nhiệm của đảng viên trước những nhiệm vụ chính trị quan trọng của đất nước, khắc phục triệt để tình trạng bàng quan, thờ ơ về chính trị, phai nhạt lý tưởng cách mạng, Đảng ta chỉ rõ cần phải : "Chủ động nắm tình hình, diễn biến tư tưởng, kịp thời định hướng cho đảng viên trước những vấn đề phát sinh ; tăng cường trách nhiệm của đảng viên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch".
Từ học "Bác" đến chống tham nhũng, lãng phí và xây dựng chỉnh đốn Đảng trong suốt 19 năm qua (2003-2022) chuyện đâu vẫn còn đó, vẫn như nước đổ đầu vịt nên dân mới ngơ ngác hỏi nhau : Tại sao cứ mãi thế này ?
Cách riêng, Tuyên giáo yêu cầu : "Mỗi đảng viên cũng cần nêu cao ý thức "tự soi", "tự sửa", đề cao danh dự, lòng tự trọng của đảng viên. Điều này sẽ giúp cho mỗi đảng viên tránh xa được những cám dỗ vật chất, danh vọng, quyền lực để giữ gìn đạo đức trong sạch, liêm chính. Hai là, tăng cường công tác quản lý đảng viên ; kịp thời rà soát, sàng lọc đưa ra khỏi Đảng những đảng viên không đủ tư cách".
Nói về chuyện trừng phạt đảng viên thì đảng khoe trong 5 năm, từ 2016 đến 2021, đã có hơn 87.000 đảng viên bị kỷ luật, trong đó trên 46.000 người liên quan đến suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa (Tài liệu Nội chính Trung ương, ngày 6/7/2021).
Trong khi bên Thanh tra đảng cũng báo cáo : "10 năm qua, Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật hơn 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý, trong đó có 33 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang" (Thanh tra 28/06/2022).
Số người trên đây, nếu trên tổng số 5.325.532 đảng viên thì không bao nhiêu. Nhưng điều quan trọng là tài sản tham nhũng của những người này là bao nhiêu, tại sao không công khai cho dân biết ?
Khổ nỗi, ngay cả Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch quốc hội Vương Đình Huệ và Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính cũng không dám công khai tài sản sau khi khai báo theo quy định thì làm sao mà công khai tài sản của những kẻ dưới quyền được.
Như vậy, từ học "Bác" đến chống tham nhũng, lãng phí và xây dựng chỉnh đốn Đảng trong suốt 19 năm qua (2003-2022) chuyện đâu vẫn còn đó, vẫn như nước đổ đầu vịt nên dân mới ngơ ngác hỏi nhau : Tại sao cứ mãi thế này ?
Nhưng không như thế thì thế nào khi mà ngày xưa Đảng khoe "cán bộ đi trước, làng nước theo sau", còn bây giờ thì "cán bộ ăn hết, làng nước te tua".
Phạm Trần
(01/08/2022)