Tại sao Một Trung Quốc không làm thế giới an tâm ?
Nguyễn Ngọc Già, RFA, 09/08/2022
Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Pelosi ghé thăm Đài Loan vào ngày 2 và ngày 3/8/2022. Chuyến đi của bà Pelosi đã làm chấn động dư luận toàn thế giới, trong những ngày qua. Phản ứng dữ dội của nhà cầm quyền cộng sản Trung Quốc bằng cuộc tập trận xung quanh Đài Loan, cũng như cấm vận cá nhân và gia đình bà Pelosi cùng nhiều tuyên bố gay gắt khác, làm thế giới lo ngại, tương lai dễ dẫn đến xung đột khó hòa giải giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, cũng như dễ dàng kéo theo nhiều quốc gia khác vào cuộc.
Bối cảnh thế giới nói chung, cả Trung Quốc - Đài Loan và Việt Nam nói riêng, trong thập niên đầu 1960 đến cuối thập niên 1970, chứng kiến nhiều xáo trộn địa - chính trị. Trong đó, các cột mốc sau trận chiến 1968 với tên gọi "Tết Mậu Thân", đã diễn ra nhiều sự kiện quan trọng, như tóm tắt dưới đây :
1. Từ tháng 5/1968 đến tháng 1/1973 : Hiệp định Paris với tên gọi "Hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam" [1] là cột mốc để Hoa Kỳ rút quân và là dấu chấm hết cho nhà nước Việt Nam Cộng hòa với sự sụp đổ vào tháng Tư năm 1975.
2. Ngày 25/10/1971, Đài Loan đã bị loại khỏi Liên Hiệp Quốc và mất ghế trong Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc [2].
3. Tháng 5/1973, sau nhiều lần qua lại, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã thành lập Văn phòng Liên lạc của đôi bên, tại Washington và Bắc Kinh.
4. Ngày 19/01/1974, Trung Quốc tấn công và cưỡng chiếm quần đảo Hoàng Sa, trong tình thế Việt Nam Cộng hòa hầu như cạn kiệt mọi nguồn lực.
5. Ngày 1/12/1975, Tổng thống Ford chính thức đến thăm Bắc Kinh và tái khẳng định mối quan tâm của Mỹ trong việc bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc.
6. Ngày 15/12/1978 : Hoa Kỳ công nhận nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa
7. Ngày 31/12/1978 : Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan.
8. Ngày 1/1/1979, Hoa Kỳ đã chuyển giao công nhận ngoại giao từ Đài Bắc sang Bắc Kinh.
9. Từ ngày 17/2 đến 16/3/1979, Bắc Kinh và Hà Nội đã diễn ra cuộc chiến đẫm máu và nhiều xung đột khác trong những năm tiếp theo. Phải đến tháng 11/1991, đôi bên mới chính thức bình thường hóa quan hệ 2 quốc gia.
Trong quãng thời gian, từ 1971 (kể từ khi Đài Loan mất vị thế trên trường quốc tế) Đài Loan đã được thế giới ngưỡng mộ với tên gọi "Bốn Con Rồng Châu Á" cùng 2 nước : Hàn Quốc, Tân Gia Ba và vùng lãnh thổ Hong Kong, với thời gian dùng cho phát triển cùng thể chế tự do - dân chủ, chỉ mất khoảng 30 năm.
Hong Kong được Anh quốc trao trả về Trung Quốc vào ngày 1/7/1997. Tới nay, chỉ hơn 20 năm, Hong Kong không còn là mảnh đất tự do - dân chủ như nhân loại đang chứng kiến.
Đài Loan là một phần của Trung Quốc với chính sách Một Trung Quốc - một thuật ngữ vẫn còn quá nhiều mơ hồ và tranh cãi với việc ra đời "Đạo Luật Đài Loan" - Một đạo luật của Quốc hội Hoa Kỳ, được ban hành ngày 10/4/1979. Điều đáng chú ý, Đạo Luật Đài Loan ra đời chỉ sau 3 tháng, kể từ khi Hoa Kỳ và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa lập quan hệ ngoại giao (1/1/1979) và chỉ sau không đầy 1 tháng, khi Hà Nội và Bắc Kinh tạm ngưng cuộc chiến tranh Biên Giới. Đạo luật Đài Loan là cơ sở xác định mối quan hệ chính thức nhưng không có ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Đài Loan. Quan sát cả quá trình đối ngoại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, dễ dàng nhận thấy sự đối phó, dòm ngó nhau hơn là mối quan hệ cởi mở cần có giữa các quốc gia.
Nhiều nhà quan sát cũng nhận định, sau khá nhiều sự kiện và biến cố như tóm tắt 9 sự kiện nêu trên, Hoa Kỳ có vẻ nhận ra Trung Quốc có quá nhiều bước đi táo tợn hơn họ nghĩ. Điều đó là một trong những căn nguyên dẫn đến "Đạo Luật Đài Loan" cần ra đời như dây cương cần kìm chế một chú ngựa bất kham.
Cho đến ngày 26/3/2020, Đạo luật Sáng kiến bảo vệ và tăng cường đồng minh quốc tế Đài Loan (TAIPEI Act) tiếp tục được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua và ông Donald Trump lúc bấy giờ [3] - với tư cách Tổng thống Hoa Kỳ thứ 45 - đã ký thành luật, được cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa ủng hộ hoàn toàn. Bộ luật này càng khẳng định, Đài Loan vô cùng quan trọng đối với Hoa Kỳ ứng phó trước những động thái ngày càng mạnh bạo của Trung Quốc.
Mới nhứt, ngày 3/8/2022, báo 24H cho hay [4] : "Dự kiến, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ họp ngày 3/8 để xem xét Đạo luật Chính sách Đài Loan năm 2022, còn gọi là Đạo luật S.4428, do Chủ tịch Ủy ban Bob Menendez và Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đề xuất. Trong một thông cáo báo chí chung, văn phòng của họ mô tả đạo luật này là "sự tái cơ cấu toàn diện nhất trong chính sách của Mỹ đối với Đài Loan kể từ Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979". Trước đó, báo Tuổi Trẻ cho hay [5] vào ngày 18/6/2021, Đài Loan đã ký hợp đồng với con số kỷ lục từ trước đến nay, đạt trên 1,75 tỷ USD mua vũ khí của Hoa Kỳ, để nâng cấp hệ thống phòng thủ của vùng lãnh thổ này.
Tổng giá trị vũ khí mà Đài Loan mua từ Hoa Kỳ đã vượt qua con số 70 tỷ USD - một con số gây lo ngại cho nhà cầm quyền cộng sản Trung quốc - như báo VTC [6] loan tin vào 24/5/2022.
Mua bán vũ khí không chỉ đơn thuần về số lượng - chủng loại mà đi kèm với nó là chuyển giao bí mật quân sự - sửa chữa - huấn luyện - đào tạo, đó là những bí mật quốc gia không dễ gì có được, nếu mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Đài Loan không đủ bảo đảm sự tin tưởng giữa đôi bên.
Báo Tuổi Trẻ ra ngày 9/8/2022 cho biết [7] : Đài Loan đã tiến hành tập trận thành công bằng việc bắn đạn thật và sẽ tiếp tục tập trận vào ngày 11/8 tới đây.
Nhiều lo ngại dấy lên trên thế giới về việc đối đầu giữa Đài Loan (với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Hoa Kỳ) và Trung Quốc, một khi đôi bên không đủ kìm chế để tìm giải pháp hòa bình, bằng con đường ngoại giao. Chỉ có điều, ngoại giao chính thức giữa Đài Loan - Hoa Kỳ đã bị cắt đứt từ lâu và ngoại giao chính thức giữa Đài Loan - Trung Quốc vốn chưa bao giờ có. Cho nên, liệu con đường ngoại giao ôn hòa có ý nghĩa gì trong hiện tình căng thẳng và chưa cho thấy một hình thức khả dĩ nào cho tới hiện nay ?
Chiến tranh là điều hầu như không quốc gia nào muốn, nếu có thể tìm cách nào tốt hơn. Thông thường, khi chiến tranh xảy ra, nó cần một "cái cớ" nào đó để dễ dàng chứng minh - biện minh cho việc làm "chính nghĩa" mà bên này hay bên kia cần phải xoay xở một cách thỏa đáng nhứt.
Điểm lại hơn 50 năm qua, kể từ khi Đài Loan bị loại khỏi Liên Hiệp Quốc, thế giới hầu như không hề ghi nhận Nhà cầm quyền Đài Loan có hành vi hay tuyên bố mang tính khiêu khích hoặc thách thức Trung Quốc đến mức, sẵn sàng chấp nhận một xung đột võ trang hay một cuộc chiến tranh, nhằm đánh đổi tan hoang cho mảnh đất đã và đang phát triển - Bởi cho đến nay, Đài Loan vẫn xứng với danh hiệu CON RỒNG CHÂU Á - Một hình ảnh văn minh - thịnh vượng và tấp nập khách du lịch mà Hong Kong ĐÃ TỪNG là...
Tại sao Hong Kong như vậy ? Tại sao Một Trung Quốc (gồm Đại Lục - Hong Kong - Ma Cao - Đài Loan) lại có vẻ không mang lại sự an tâm cho thế giới mà nhà cầm quyền cộng sản Trung Quốc vẫn tiếp tục duy trì theo cách độc đảng toàn trị ?
Nguyễn Ngọc Già
Nguồn : RFA, 09/08/2022
[2] https://nghiencuuquocte.org/2017/10/25/trung-quoc-gianh-ghe-hoi-dong-bao-an-lhq/
[5] https://tuoitre.vn/dai-loan-ky-hop-dong-vu-khi-175-ti-usd-voi-my-2021061815104431.htm
[6] https://vtc.vn/trung-quoc-my-da-ban-hon-70-ty-vu-khi-cho-dai-loan-ar678563.html
**********************
Đài Loan nói mối đe dọa của Trung Quốc vẫn còn, dù quy mô tập trận đã giảm
Reuters, VOA, 11/08/2022
Hôm thứ Năm 11/8, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn nói rằng mối đe dọa vũ lực của Trung Quốc vẫn hiển hiện, dù các cuộc tập trận lớn nhất từ trước đến nay của Bắc Kinh quanh đảo Đài Loan dường như đang giảm dần về quy mô.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tiếp Thủ tướng Ralph Gonsalves của St. Vincent và Grenadines ở Đài Bắc hôm 8/8.
Trung Quốc lâu nay vẫn tuyên bố chủ quyền đối với Đài Loan. Tức tối về chuyến thăm Đài Loan hồi tuần trước của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi, Trung Quốc đã phóng tên lửa đạn đạo và triển khai nhiều máy bay, tàu chiến trong những ngày gần đây để mô phỏng các cuộc tấn công trên biển và trên không.
Hôm 10/8, Trung Quốc cho biết họ sẽ tiếp tục tuần tiễu nhưng đã "hoàn thành nhiều nhiệm vụ khác nhau" xung quanh Đài Loan, báo hiệu có lẽ họ sắp kết thúc các cuộc tập trận mặc dù vẫn tiếp tục gây sức ép.
"Hiện tại, mối đe dọa từ lực lượng quân sự Trung Quốc vẫn chưa giảm", bà Thái nói với các sĩ quan không quân, theo một tuyên bố từ văn phòng của bà.
Văn phòng này trích lời bà nói rằng : "Chúng ta sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia chúng ta, đồng thời tuân thủ đường lối bảo vệ dân chủ và tự do".
Một nguồn tin nắm về vấn đề này nói với Reuters rằng số lượng tàu chiến áp sát đường trung tuyến của eo biển Đài Loan, một vùng đệm không chính thức, đã "giảm đáng kể" so với những ngày trước đó.
Nhưng một số tàu hải quân Trung Quốc đã hoạt động ngoài khơi bờ biển phía đông của Đài Loan và gần đảo Yonaguni của Nhật Bản hôm 11/8, vẫn nguồn tin nắm kế hoạch an ninh cho biết.
Yonaguni là hòn đảo của Nhật Bản gần Đài Loan nhất, cách đó khoảng 100 km.
Hôm 11/8, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đã phát hiện 21 máy bay quân sự Trung Quốc và 6 tàu hải quân Trung Quốc ở trong và xung quanh eo biển Đài Loan, trong đó có 11 máy bay đã vượt qua đường trung tuyến.
Con số kể trên thấp hơn so với 36 máy bay và 10 tàu bị phát hiện ngày hôm trước, khi đó, có 17 máy bay vượt qua đường trung tuyến.
Đài Loan đã sống trong trạng thái bị Trung Quốc đe dọa xâm lược kể từ năm 1949, khi chính quyền Trung Hoa Dân Quốc của Quốc dân đảng bị đánh bại, phải chạy đến hòn đảo này, sau khi đảng Cộng sản của Mao Trạch Đông giành chiến thắng trong cuộc nội chiến.
Trung Quốc nói rằng quan hệ của họ với Đài Loan là vấn đề nội bộ và họ có quyền đưa hòn đảo này vào tầm kiểm soát của mình, bằng vũ lực nếu cần.
Chính phủ được bầu cử dân chủ của Đài Loan nói rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chưa bao giờ quản lý hòn đảo này nên không có quyền quyết định tương lai của đảo hoặc tuyên bố chủ quyền về đảo.
(Reuters)
***********************
Trung Quốc ‘hoàn tất tập trận’ nhưng vẫn duy trì tuần tra quanh Đài Loan
Reuters, VOA, 10/08/2022
Quân đội Trung Quốc đã ‘hoàn thành nhiều nhiệm vụ khác nhau’ quanh Đài Loan nhưng sẽ tuần tra thường xuyên, họ cho biết hôm 10/8, có khả năng báo hiệu trò chơi chiến tranh kéo dài nhiều ngày sắp chấm dứt đồng thời Bắc Kinh sẽ tiếp tục gây áp lực lên hòn đảo này.
Tên lửa Trung Quốc được bắn đi trong cuộc tập trận
Phẫn nộ trước chuyến thăm Đài Bắc tuần trước của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, Trung Quốc đã kéo dài các cuộc tập trận lớn nhất từ trước đến nay xung quanh hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ so với chỉ 4 ngày theo dự kiến ban đầu.
Cuộc tập trận hồi tuần trước bao gồm phóng tên lửa đạn đạo, có tên lửa trong số đó đã bay qua thủ đô Đài Bắc, và mô phỏng các cuộc tấn công trên biển và trên không trên vùng trời và vùng biển xung quanh.
Trong một thông báo ngắn gọn, Bộ Tư lệnh Mặt trận phía Đông của Giải phóng Quân Nhân dân Trung Quốc cho biết các hoạt động quân sự chung của họ xung quanh Đài Loan đã ‘hoàn thành các nhiệm vụ khác nhau và thử nghiệm hiệu quả khả năng chiến đấu tích hợp của binh sỹ’.
Thông báo cho biết : ‘Các lực lượng của Mặt trận sẽ để mắt đến những thay đổi trong tình hình ở eo biển Đài Loan, tiếp tục công tác huấn luyện và chuẩn bị chiến đấu, tổ chức các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu thường xuyên theo hướng eo biển Đài Loan và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ’.
Đáp lại tuyên bố của Trung Quốc, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Đài Loan Tôn Lập Phương nói rằng với tiền đề không lơi lỏng sẵn sàng chiến đấu, Đài Bắc sẽ ‘điều chỉnh toàn bộ việc phân bổ lực lượng dựa trên các yếu tố như mối đe dọa của kẻ thù’.
Trước đó cùng ngày, một nguồn tin được thông báo về vấn đề nói với Reuters rằng các tàu chiến Trung Quốc đang hoạt động ngoài khơi cả bờ biển phía đông và phía tây của Đài Loan.
Tính đến buổi chiều, hải quân Trung Quốc tiếp tục các hoạt động gần trung tuyến, một vùng đệm không chính thức ở eo biển Đài Loan và các máy bay chiến đấu của Trung Quốc cũng tiếp tục bay gần trung tuyến, nguồn tin cho biết.
Đài Loan đã điều động máy bay và tàu chiến đến khu vực này để theo dõi tình hình, nguồn tin này nói thêm : "Đông như ruồi".
Video từ đài truyền hình nhà nước CCTV hôm 10/8 cho thấy các chiến đấu cơ Trung Quốc đang tranh nhau và tiếp nhiên liệu trên không, cũng như các tàu chiến đang tham gia vào cái họ nói là tập trận xung quanh Đài Loan.
Quân đội Trung Quốc cho biết các cuộc tập trận tập trung vào các biện pháp phong tỏa và tiếp tế hậu cần, ‘trong môi trường điện từ phức tạp để tinh chỉnh khả năng ngăn chặn và kiểm soát chung’, theo CCTV.
Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết 17 chiến đấu cơ Trung Quốc đã vượt qua trung tuyến hôm 10/8.
Trong lúc này, ông Hạ Lập Ngôn, phó chủ tịch Quốc Dân đảng, đảng đối lập chính ở Đài Loan, đã bay đến Trung Quốc trong chuyến đi mà ông nói đã được sắp xếp trước để gặp các thương nhân Đài Loan.
Ông Hạ nói trước báo giới rằng ông sẽ không đến Bắc Kinh và không có bất kỳ cuộc gặp chính thức nào được sắp xếp. Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc cho biết việc các quan chức Quốc dân đảng đến thăm là ‘bình thường’.
Tuy nhiên, Đài Loan bày tỏ ‘lấy làm tiếc’ về chuyến đi này vì nó diễn ra trong bối cảnh các cuộc tập trận của Trung Quốc đang diễn ra.
"Vào lúc này, Quốc dân đảng vẫn nhất quyết đến Trung Quốc, khiến người dân của chúng tôi thất vọng", Tổng thống Thái Anh Văn của Đảng Dân Tiến cầm quyền nói.
(Reuters)
************************
Cách Trung Quốc đáp trả chuyến thăm của bà Pelosi khiến Mỹ xét lại ý định gỡ thuế quan
Reuters, VOA, 11/08/2022
Các cuộc tập trận của Trung Quốc xung quanh Đài Loan đã khiến các giới chức trong chính quyền Mỹ hiệu chỉnh lại quan điểm về việc liệu nên huỷ bỏ một số thuế quan hay có thể áp đặt thêm thuế quan lên Bắc Kinh, theo một số người biết rõ việc này.
Trung Quốc phóng phi đạn từ một địa điểm không xác định ở Trung Quốc, ngày 4 tháng 8 năm 2022.
Nhiều ngày liền, quân đội Trung Quốc tập trận phóng phi đạn đạn đạo và mở các cuộc tấn công mô phỏng lên đảo tự trị Đài Loan.
Tổng thống Joe Biden chưa quyết định về thuế quan đối với Trung Quốc, các giới chức cho hay. Đội ngũ của ông Biden nhiều tháng nay cân nhắc nhiều phương án để giảm bớt những khoản thuế quan mà chính quyền của cựu Tổng thống Trump đã áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, trong lúc tìm cách hạ nhiệt lạm phát.
Các khoản thuế này khiến các công ty Mỹ phải chi trả nhiều hơn cho các mặt hàng nhập từ Trung Quốc, dẫn tới kết cục là giá thành sản phẩm leo thang bóp nghẹt hầu bao của người tiêu dùng Mỹ.
Giảm lạm phát là mục tiêu lớn của ông Biden trước bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 năm nay.
Nhưng cách Bắc Kinh đáp trả chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tới Đài Loan đã khiến các giới chức chính quyền Biden phải tính toán lại.
Các bước tiếp theo của chính quyền Biden sẽ có ảnh hưởng quan trọng lên hàng trăm tỷ đô la thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tổng thống Biden chưa quyết định dỡ bỏ thuế quan lên hàng Trung Quốc một phần vì người lao động Mỹ, các cử tri chủ chốt của ông, và một phần vì Trung Quốc không mua hàng Mỹ như đã hứa hẹn, theo nguồn tin của Reuters.
Tòa Bạch Ốc từ chối tiết lộ thời biểu về một quyết định chung cuộc.
(Reuters)