Vẫn chưa rõ trách nhiệm của Bộ Chính trị
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phiên bế mạc Hội nghị Trung ương 6 đã có những phát biểu rất chung chung, qua đó cho thấy dường như sắp tới đây người ta vẫn chưa rõ phần trách nhiệm cụ thể ra sao của Bộ Chính trị trong việc đưa ra các quyết sách quản trị quốc gia.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII. Ảnh : TTXVN
So với diễn văn khai mạc Hội nghị Trung ương 6, thì bài phát biểu soạn để Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc bế mạc, cho thấy trở lại giọng văn "tự hào thành tích cách mạng" quen thuộc của ông Nguyễn Phú Trọng. Cái mới có chăng ở bài phát biểu này là ở phần "công nghiệp hóa", ông Nguyễn Phú Trọng nhắc đến yêu cầu "xã hội chủ nghĩa" chỉ có một lần mà thôi.
Tít phụ do biên tập viên trang Việt Nam Thời Báo đặt.
Những mệnh lệnh lạc quan muôn thuở của Đảng
Do những diễn biến phức tạp, khó lường của kinh tế thế giới nói riêng và tình hình quốc tế nói chung, cùng những hạn chế hạn chế, yếu kém và khó khăn, thách thức nên trong trong những tháng còn lại của năm 2022 và năm 2023, chúng ta phải :
– Tiếp tục nêu cao cảnh giác, chủ động kiểm soát có hiệu quả hơn nữa dịch Covid-19 và các dịch bệnh mới phát sinh, tuyệt đối không được chủ quan, không được để bị động, bất ngờ ; bảo đảm năng lực khám, chữa bệnh, phòng, chống dịch bệnh của hệ thống y tế.
– Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đặc biệt là cân đối về tài chính – ngân sách nhà nước. Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, khả năng chống chịu và tính thích ứng của nền kinh tế ; củng cố, phát huy và tạo lập các động lực tăng trưởng mới trong trung hạn và dài hạn.
– Nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện pháp luật ; đẩy mạnh cải cách hành chính, sắp xếp, tinh giản bộ máy, biên chế.
– Quyết liệt và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đột phá chiến lược, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh ứng dụng và phát triển khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo.
– Chú trọng phát triển văn hóa, xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân. Quản lý chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phát huy sức mạnh tổng hợp, tạo sự đồng thuận xã hội.
– Đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.
"Trung ương nhất trí phải tiếp tục đổi mới tư duy, nhận thức và hành động quyết liệt, đúng đắn, đồng bộ hơn nữa trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta".
Quy hoạch tổng thể quốc gia là… nhạy cảm chính trị (!?)
Kết luận của Hội nghị lần này về Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và thực tế phát triển, tổ chức không gian phát triển quốc gia thời gian qua, nhất là 10 năm gần đây, thấy rõ những kết quả, thành tựu đã đạt được, những hạn chế, yếu kém còn tồn tại và nguyên nhân, bài học kinh nghiệm được tổng kết.
Việc xây dựng và từng bước hoàn thiện Quy hoạch tổng thể quốc gia cho từng thời kỳ phải dựa trên nguyên tắc : Không gian phát triển quốc gia phải được tổ chức một cách hiệu quả, thống nhất trên phạm vi cả nước, bảo đảm liên kết nội vùng, liên vùng và khai thác lợi thế so sánh của từng vùng, nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Phát triển có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số địa bàn có điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội và nhiều tiềm năng lợi thế cho phát triển, nhất là về nguồn nhân lực chất lượng cao, để hình thành vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng thúc đẩy kinh tế cả nước phát triển nhanh, bền vững và có hiệu quả cao.
Sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, nhất là tài nguyên đất, tài nguyên nước, tài nguyên rừng và các loại khoáng sản ; bảo đảm an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước ; phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn ; bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và nâng cao chất lượng đa dạng sinh học ; chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tổ chức không gian phát triển quốc gia, các vùng lãnh thổ, các hành lang kinh tế và hệ thống đô thị phải gắn với phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại ; gắn kết giữa hệ thống đô thị và nông thôn ; khu vực đất liền với không gian biển ; khai thác và sử dụng vùng trời ; tham gia có hiệu quả vào các hành lang kinh tế quan trọng trong khu vực và quốc tế ; gắn phát triển kinh tế – xã hội với bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh ; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả.
Tư tưởng chỉ đạo nhiệm kỳ ?
Nội dung chủ yếu của Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là phải xác định rõ và đúng những quan điểm, tư tưởng chỉ đạo ; những mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu cần phấn đấu để đạt được ; và các định hướng lớn về phát triển và phân bố không gian phát triển các ngành, lĩnh vực chủ yếu ; định hướng tổ chức không gian phát triển theo vùng, lãnh thổ ; định hướng phát triển hệ thống đô thị, nông thôn ; định hướng phát triển hệ thống cửa khẩu biên giới đất liền quốc gia…
Trong việc quy hoạch lần này, cần tập trung ưu tiên cho việc hình thành cơ bản bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia ; tập trung vào hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, năng lượng, hạ tầng số, hạ tầng bảo vệ môi trường, thuỷ lợi, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, ưu tiên phát triển một số ngành, lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế và còn dư địa lớn, gắn với không gian phát triển mới. Phát triển các vùng động lực, cực tăng trưởng quốc gia quan trọng để hình thành các "đầu tàu" lôi cuốn sự phát triển của quốc gia. Hình thành và phát triển các hành lang kinh tế theo trục Bắc – Nam và trục Đông – Tây ; kết nối các cảng biển, cửa khẩu quốc tế, đầu mối giao thương lớn, các đô thị, trung tâm kinh tế, cực tăng trưởng.
Vẫn yêu cầu "xã hội chủ nghĩa" trong "công nghiệp hóa" ?
Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thảo luận sôi nổi và thống nhất cao với những nhận định, đánh giá về kết quả, thành tựu đã đạt được ; những hạn chế, yếu kém còn tồn tại và nguyên nhân ; những bài học kinh nghiệm được rút ra từ thực tế đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thời gian qua ; cũng như những quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trên cơ sở đó, đã quyết định ban hành Nghị quyết chuyên đề đầu tiên của Trung ương về vấn đề đặc biệt quan trọng này.
Trung ương nhất trí cao cho rằng, để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ Đại hội XIII của Đảng đã đề ra trong bối cảnh tình hình trong nước và trên thế giới đã, đang và sẽ có nhiều thay đổi trước tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, toàn Đảng, toàn dân ta cần phải tiếp tục đổi mới tư duy, nhận thức và hành động quyết liệt, đúng đắn, đồng bộ hơn trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta.
Cần phải nhận thức rõ : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là một quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện nền kinh tế và đời sống xã hội ngày càng dựa nhiều hơn vào sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ trên nền tảng của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư ; là phương thức quan trọng để Việt Nam xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường, phát triển kinh tế nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
Tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là một yêu cầu tất yếu khách quan trong tình hình mới ; là nhiệm vụ trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế – xã hội đất nước ; là sự nghiệp của toàn dân và của cả hệ thống chính trị ; lấy con người là trung tâm, doanh nghiệp là chủ thể ; bảo đảm sự hài hoà giữa mục tiêu phát triển kinh tế đi đôi với yêu cầu giữ gìn tiến bộ và công bằng xã hội, bồi đắp và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc, bảo vệ tài nguyên, môi trường ; gắn kết chặt chẽ và đồng bộ với quá trình đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển dịch cơ cấu lao động.
Cần phải khai thác và phát huy tốt nhất tiềm năng, lợi thế của đất nước, của từng vùng, từng địa phương trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ; tận dụng và phát huy lợi thế của nước đi sau và đang trong thời kỳ "dân số vàng" ; kết hợp chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả giữa phát triển tuần tự với đi tắt đón đầu, thúc đẩy chuyển dịch nhanh từ gia công, lắp ráp sang sáng tạo, thiết kế và sản xuất tại Việt Nam ; công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu ; chú trọng "dịch vụ hóa" các ngành công nghiệp.
Coi chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải trên cơ sở nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ; có lộ trình và bước đi cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm ; ưu tiên nguồn lực và có các cơ chế, chính sách đột phá, đặc thù để phát triển các cực tăng trưởng, các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên gắn với công nghệ thông minh, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao ; tăng cường liên kết ngành và liên kết vùng để tạo không gian phát triển mới ; coi nguồn lực trong nước là cơ bản, chiến lược, lâu dài và quyết định ; nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá ; doanh nghiệp trong nước (bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân) là động lực chính, chủ đạo ; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có vai trò quan trọng.
Trong quá trình tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phải chú ý bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, hiệu quả ; khơi dậy khát vọng phát triển, tinh thần khởi nghiệp quốc gia, đổi mới sáng tạo ; phát huy giá trị văn hóa, bản lĩnh con người Việt Nam ; vai trò xung kích, đi đầu của lực lượng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân và đội ngũ trí thức, giai cấp công nhân hiện đại.
Trên cơ sở đó, quán triệt, tổ chức thực hiện thật tốt các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu mà Trung ương đã nhất trí cao đề ra tại Hội nghị lần này.
Trách nhiệm cụ thể của Bộ Chính trị ?
(…) Thực tế vừa qua cho thấy, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của các cấp uỷ, tổ chức đảng, gắn với thực hiện Cương lĩnh, Điều lệ và các chủ trương, đường lối của Đảng, được đặt trong tổng thể nhiệm vụ đổi mới, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện ; xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo, bảo đảm thực hiện đúng cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ".
Trong quá trình này, cần kiên định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ ; đẩy mạnh phân công, phối hợp, phân cấp, phân quyền, gắn với nêu cao trách nhiệm của tổ chức và cá nhân, nhất là người đứng đầu ; giữ vững sự lãnh đạo tập trung, thống nhất, kỷ luật, kỷ cương ; bảo đảm nguyên tắc quyền lực đi đôi với trách nhiệm, mọi cán bộ, đảng viên phải hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, cơ chế, chính sách, nguyên tắc và kỷ luật của Đảng.
Để tiếp tục đổi mới thành công phương thức lãnh đạo của Đảng phải chủ động, tích cực, có quyết tâm chính trị cao, đồng thời cần thận trọng, có bước đi vững chắc, vừa làm vừa tổng kết, rút kinh nghiệm ; vấn đề đã rõ thì kiên quyết đổi mới, vấn đề cần thiết nhưng chưa rõ, còn ý kiến khác nhau thì phải nghiên cứu, thí điểm, không nóng vội nhưng cũng không bỏ qua hoặc để quá chậm, ảnh hưởng đến sự phát triển ; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ; kế thừa, phát huy những thành tựu, kết quả, kinh nghiệm tốt trong phương thức lãnh đạo của Đảng đã được thực tiễn chứng minh là đúng.
Ở mỗi cấp, mỗi lĩnh vực phải vừa quán triệt các nguyên tắc chung, vừa phải phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ lãnh đạo của từng cấp, từng lĩnh vực và của từng loại hình cơ quan nhà nước, từng tổ chức chính trị – xã hội.
Trên cơ sở thống nhất cao về nhận thức, cần phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn trong tổ chức thực hiện, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu sắc nhận thức về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện mới, triển khai thực hiện đồng bộ cả 5 phương thức lãnh đạo của Đảng trên cơ sở đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các nghị quyết của Đảng ; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức, cán bộ ; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động ; phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên ; đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính ; đổi mới phong cách lãnh đạo, phương pháp công tác, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương tới cơ sở. (dừng trích)
Bao giờ Quốc hội xây dựng Luật về đảng chính trị ?
Sinh tiền, cựu Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Vũ Quốc Hùng từng trăn trở : "Có sung sướng gì khi hôm trước vừa gọi một người là đồng chí, hôm nay đã phải gọi là bị cáo, bị can, là tội phạm. Nhưng chúng ta vẫn phải làm. Một đất nước không có thượng tôn pháp luật thì làm sao đất nước đó có thể phát triển văn minh được. Rồi những người sắp sửa "nhúng chàm" hoặc là đã "nhúng chàm" rồi thì hãy coi đây là những bài học, hãy mau chóng tránh xa ra hoặc ăn năn hối lỗi, cúi đầu xin lỗi dân".
Ở phiên bế mạc Hội nghị Trung ương 6, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đưa ra yêu cầu : "Trước mắt, cần tập trung sức thực hiện một số chủ trương và nhiệm vụ quan trọng : 1) Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội ; nâng cao hơn nữa chất lượng của công tác lập pháp ; 2) Cải cách nền hành chính Nhà nước ; 3) Đổi mới tổ chức và hoạt động của Toà án và các cơ quan Tư pháp ; 4) Phát huy vai trò và quyền làm chủ của Nhân dân ; 5) Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước".
Từ hai ý kiến ở trên cho thấy bằng quyền lập pháp, Quốc hội cần thiết xây dựng luật về đảng chính trị, qua đó "thượng tôn pháp luật" mới có thêm điều kiện để thực thi trong bối cảnh kiểm soát quyền lực trong cấu trúc quyền lực thống nhất được hiến định tại Điều 4, Hiến pháp 2013.