Saudi Arabia muốn gần Trung Quốc nhưng không tách xa Hoa Kỳ
Thu Hằng, RFI, 07/12/2022
Saudi Arabia, một đồng minh của Mỹ, trải thảm đỏ đón chủ tịch Trung Quốc, đối thủ chính của Hoa Kỳ. Chính quyền Riyadh tìm cách "đa dạng hóa" các liên minh để phục vụ cho quá trình thay đổi, từ cải cách cấu trúc kinh tế đến chính sách đối ngoại. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, Saudi Arabia vẫn không thể bỏ qua được đối tác truyền thống là Washington.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Saudi Arabia hôm 07/12/2022 để giảm bớt ảnh hưởng của Hoa Kỳ
Việc chọn Saudi Arabia nói riêng và vùng Vịnh nói chung cho chuyến công du nước ngoài lần thứ ba của ông Tập Cận Bình kể từ ba năm qua phản ánh tầm quan trọng của khu vực đối tác chính của Trung Quốc về năng lượng.
Trả lời RFI ngày 07/12, nhà nghiên cứu Camille Lons, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), đánh giá cuộc họp thượng đỉnh với chủ tịch Trung Quốc mang ý nghĩa "chính trị" đối với chính quyền Riyadhh và để thể hiện "mối quan hệ với Bắc Kinh thăng hoa". Thực ra, xu hướng này đã có từ lâu và nằm trong chiến lược "đa dạng hóa quan hệ đối ngoại với các đối tác khác và dĩ nhiên Trung Quốc nằm trong số những đối tác quan trọng trong quá trình này".
Chính sách đa dạng hóa đối tác
Từ khoảng mười năm nay, chính quyền Riyadh chuyển chính sách đối ngoại và thị trường sang Châu Á. Riêng về dầu lửa, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ hiện là khách chính của Saudi Arabia. Chuyên gia về lĩnh vực năng lượng Châu Á Kaho Yu, được trang France 24 trích dẫn, đánh giá Riyadh muốn đi xa hơn, có nghĩa là không dừng ở việc bán dầu "mà phát triển hợp tác về toàn bộ chuỗi cung ứng", như xây dựng các nhà máy lọc dầu, lập kho dự trữ. Và điểm này đã được hoàng thái tử Bin Salman đề cập với nhiều nhà lãnh đạo Châu Á bên lề thượng định G20 ở Bali, Indonesia.
Bắc Kinh là khách hàng quan trọng của Riyadhh, nhập đến gần 1/4 khối lượng dầu lửa của nhà xuất khẩu dầu lửa lớn nhất thế giới. Tương tự, theo ông Andrew Small, Quỹ German Marshall của Mỹ, được AFP trích dẫn, Bắc Kinh cũng muốn "tăng cường mối quan hệ với các nhà cung cấp năng lượng chính vào lúc thị trường khó đoán định" do tác động từ cuộc chiến ở Ukraine.
Saudi Arabia cũng "không muốn chỉ phụ thuộc vào một nguồn thu nhập duy nhất" là các sản phẩm dầu lửa. Nhà nghiên cứu Jonathan Fulton, Viện Atlantic Council, cho rằng Riyadhh "muốn tìm thêm cách khác để thâm nhập thị trường Trung Quốc" lớn nhất thế giới, trong khi Trung Quốc xuất sang vương quốc Ả Rập đủ loại mặt hàng.
Ngoài năng lượng, hai nước thắt chặt quan hệ hợp tác trong lĩnh vực đầu tư cơ sở hạ tầng, trong khi Bắc Kinh cũng tìm cách mở rộng Sáng kiến Một vành đai Một con đường, với những điều kiện ưu đãi, đặc biệt là không đòi hỏi về nhân quyền như các nước Phương Tây. Công nghệ nhận dạng khuôn mặt và giám sát, được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc, có thể được triển khai ở thành phố NEOM tương lai, có tổng giá trị đầu tư đến 500 tỉ đô la.
Không thể tách rời với đồng minh truyền thống Mỹ
Trang Orient Le Jour ngày 06/12 đánh giá mối quan hệ giữa Trung Quốc và các nước Ả Rập, đặc biệt là ở Vùng Vịnh, được củng cố trong bối cảnh Hoa Kỳ giảm bớt cam kết trong vùng và gần đây là căng thẳng về quyết định giảm sản xuất dầu khí của nhóm OPEC+. Mỹ muốn nhóm này tăng khối lượng để tránh giá dầu lửa leo thang.
Dĩ nhiên Washington theo dõi sát sao cuộc họp thượng đỉnh Trung Quốc-Saudi Arabia. Nhưng theo giới chuyên gia, không nên duy diễn đó là "một thông điệp gửi đến Hoa Kỳ". Trên thực tế, Saudi Arabia hiện vẫn "phụ thuộc vào Hoa Kỳ về mặt quốc phòng" nhưng cũng "đang khai thác những mối quan hệ chiến lược khác". Một dấu hiệu được nhà nghiên cứu Torbjorn Soltvedt của Viện Verisk Maplecorft cho rằng "có thể (chính quyền Riyadh) cố giảm dần phụ thuộc vào Hoa Kỳ".
Bắc Kinh cũng "ý thức rõ về mức độ mật thiết trong mối quan hệ giữa Saudi Arabia và Mỹ, dù hiện có nhiều bất đồng". Chiến lược đa dạng hóa các mối quan hệ với các cường quốc thế giới, trong đó có Trung Quốc, phục vụ cho chính sách "Saudi Arabia trước tiên" của Riyadh. Điều quan trọng, theo ông Umar Karim, là giống như nhiều nước khác trên thế giới, Saudi Arabia phải thể hiện được là "không bị kéo" vào cuộc tranh giành quyền lực giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Thu Hằng
************************
Tập Cận Bình công du Saudi Arabia, mở rộng hợp tác dầu lửa và thương mại
Thu Hằng, RFI, 07/12/2022
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Riyadh ngày 07/12/2022, để gặp các nhà lãnh đạo trong vùng. Dầu lửa được cho là chủ đề thảo luận chính giữa Trung Quốc và Saudi Arabia, nhà xuất khẩu vàng đen lớn nhất thế giới.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Riyadh ngày 07/12/2022, để gặp các nhà lãnh đạo trong vùng.
Theo lịch trình công du ba ngày, ông Tập Cận Bình làm việc với quốc vương Salman, hoàng thái tử Mohammed bin Salman - nhà lãnh đạo trên thực tế của Saudi Arabia. Nội dung cụ thể của chương trình nghị sự không được công bố chính thức. Tuy nhiên, ông Ali Shihabi, một nhà phân tích Saudi Arabia thân cận với chính quyền, cho AFP biết là "nhiều thỏa thuận sẽ được ký kết".
Ngoài chủ đề chính là năng lượng, các bên có thể thảo luận về việc các tập đoàn Trung Quốc tham gia vào những dự án đại quy mô được hoàng thái tử ben Salman ủng hộ. Ví dụ, một thành phố tương lai trị giá 500 tỉ đô la, được gọi là NEOM, sẽ khai thác công nghệ nhận dạng khuôn mặt và những công nghệ giám sát khác, được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc.
Tiếp theo, vào thứ Sáu 09/11, chủ tịch Trung Quốc họp thượng đỉnh với sáu quốc gia của Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh và một cuộc họp thượng đỉnh khác với một số nhà lãnh đạo Ả Rập trong vùng. Theo ông Nayef al Hajraf, thư ký Hội Đồng, cuộc họp thượng đỉnh sẽ nhấn mạnh vai trò đối tác thương mại hàng đầu của Trung Quốc và khối 6 nước muốn "tăng cường hợp tác" trong các lĩnh vực kinh tế, phát triển, thương mại và nhiều lĩnh vực khác.
Ông Tập Cận Bình chọn Trung Đông làm điểm đến thứ ba sau thời gian Trung Quốc đóng cửa chống dịch vào lúc tình hình năng lượng thế giới trở nên căng thẳng vì chiến tranh Ukraine. Quyết định áp giá trần đối với dầu lửa xuất khẩu dầu lửa Nga (60 đô la/thùng) của nhóm G7 và Liên Hiệp Châu Âu cũng gây thêm bất trắc cho thị trường năng lượng thế giới. Trong buổi họp hôm 04/12, nhóm OPEC+ giữ nguyên quyết định giảm bớt hai triệu thùng dầu mỗi ngày trong tháng 12.
Thu Hằng
**********************
Tập Cận Bình bắt đầu chuyến thăm Saudi Arabia để tăng cường quan hệ kinh tế và chiến lược
Reuters, VOA, 07/12/2022
Chủ tịch Tập Cận Bình vừa đến Saudi Arabia vào thứ Tư (7/12) trong chuyến thăm mà Trung Quốc ca ngợi là "sáng kiến ngoại giao lớn nhất từ trước đến nay" của họ trong thế giới Ả Rập, khi Riyadh tìm cách mở rộng các liên minh toàn cầu ngoài mối quan hệ đối tác lâu dài với phương Tây.
1111111111111111111111
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được Bộ trưởng Ngoại giao Saudi Arabia, Thái tử Faisal bin Farhan (thứ 2 từ phải sang) và Hoàng tử Faisal bin Bandar Al Saud (trái) tiếp đón tại Sân bay quốc tế King Khalid ở thủ đô Riyadh vào ngày 7/12/2022.
Cuộc gặp giữa cường quốc kinh tế toàn cầu và gã khổng lồ năng lượng vùng Vịnh diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ của Saudi với Washington đang căng thẳng do Mỹ chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Riyadh và sự ủng hộ của Saudi đối với việc kiềm chế sản lượng dầu trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 của Mỹ.
Thái tử Mohammed bin Salman dự kiến sẽ chào đón ông Tập một cách xa hoa, trái ngược với sự tiếp đón đơn giản dành cho Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, người đã chỉ trích nhà cầm quyền trên thực tế của Saudi Arabia, tạo nên không khí căng thẳng cho cuộc họp vào tháng Bảy.
Chuyến đi của ông Tập bao gồm các cuộc đàm phán trực tiếp với Saudi Arabia, một cuộc gặp rộng rãi hơn với liên minh Ả Rập vùng Vịnh gồm sáu quốc gia và một hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Ả Rập, mà theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Mao Ninh, sẽ là "một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển quan hệ Trung Quốc - Ả Rập".
Ông Mao nói thêm rằng Bắc Kinh hy vọng sẽ đưa ra tuyên bố mạnh mẽ về tăng cường "đoàn kết và hợp tác".
Về phía Ả-rập Saudi, thất vọng trước những gì họ coi là sự rút lui dần của Washington khỏi Trung Đông và tình trạng xói mòn dần các đảm bảo an ninh của Mỹ, Trung Quốc mang đến cơ hội về lợi ích kinh tế mà không tạo ra căng thẳng, vốn là yếu tố phủ bóng lên mối quan hệ của nước này với Mỹ.
"Bắc Kinh không tạo gánh nặng cho các đối tác của mình bằng các yêu cầu hoặc kỳ vọng chính trị và kiềm chế can thiệp vào công việc nội bộ của họ", nhà bình luận Saudi Arabia Abdulrahman Al-Rashed viết trên tờ báo Asharq Al-Awsat thuộc sở hữu của Saudi Arabia.
Không giống như Washington, Bắc Kinh vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với đối thủ khu vực của Riyadh là Iran, một nhà cung cấp dầu khác cho Trung Quốc, và tỏ ra ít quan tâm đến việc giải quyết các mối quan ngại về chính trị hoặc an ninh của Saudi trong khu vực.
Ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Trung Đông đã khiến Hoa Kỳ lo lắng, khi gã khổng lồ châu Á cũng là một đối thủ kinh tế.
Phái đoàn Trung Quốc dự kiến sẽ ký các thỏa thuận trong tuần này trị giá 30 tỷ USD với Riyadh cũng như các thỏa thuận với các quốc gia Ả Rập khác, hãng thông tấn nhà nước SPA của Saudi Arabia cho biết.
Trung Quốc, nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới, là đối tác thương mại lớn của các nhà sản xuất dầu khí vùng Vịnh. Saudi Arabia là nhà cung cấp dầu hàng đầu của họ và công ty nhà nước Saudi Aramco có các thỏa thuận cung cấp hàng năm cho năm, sáu nhà máy lọc dầu Trung Quốc.
Trong khi các mối quan hệ kinh tế vẫn được neo giữ bởi lợi ích năng lượng, thì các mối quan hệ song phương đã được mở rộng nhờ sự thúc đẩy về cơ sở hạ tầng và công nghệ của vùng Vịnh, một phần của các kế hoạch đa dạng hóa đã trở nên quan trọng khi thế giới quay lưng lại với nhiên liệu hóa thạch.
Saudi Arabia và các đồng minh vùng Vịnh cho biết họ sẽ tiếp tục mở rộng quan hệ đối tác để phục vụ lợi ích kinh tế và an ninh, bất chấp sự dè dặt của Hoa Kỳ về mối quan hệ của họ với cả Nga và Trung Quốc.
Hoa Kỳ, trong nhiều thập niên là nhà bảo đảm an ninh chính của Saudi Arabia và vẫn là nhà cung cấp quốc phòng chính, đã bày tỏ lo ngại an ninh về sự can dự ngày càng tăng của Trung Quốc vào các dự án cơ sở hạ tầng nhạy cảm ở vùng Vịnh.