Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ tiết lộ ứng viên nào khiến cử tri sợ hãi nhất.
Mỗi khi nhắc đến kịch tính chính trị, người Mỹ vẫn là nhà vô địch thế giới không thể chối cãi. Joe Biden đã công bố quyết định không tái tranh cử tổng thống chỉ vài ngày sau vụ ám sát hụt của Donald Trump.
Dù những tình tiết bất ngờ trong cuộc bầu cử vẫn tiếp tục gây sốc và bối rối, nhưng những khía cạnh khác của cuộc đua tổng thống năm nay lại diễn ra theo một kịch bản có thể đoán trước được. Từ trước khi Biden chấp nhận điều không thể tránh khỏi và từ chức, rõ ràng là cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đều sẽ tiến hành các chiến dịch dựa trên nỗi sợ.
Điều đó sẽ không thay đổi, bất kể ai sẽ trở thành ứng viên Đảng Dân chủ. Thật vậy, nếu phó tổng thống Kamala Harris nhận được đề cử (dường như là điều sẽ xảy ra), Đảng Cộng hòa sẽ chỉ tăng gấp đôi "nọc độc sợ hãi" trong chiến dịch tranh cử của họ.
Việc hạ bệ Biden, một ông cụ da trắng đến từ Pennsylvania, là việc tương đối khó khăn đối với Trump và đội quân "Make America Great Again" (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại, MAGA) của ông ta. Nhưng Harris là một phụ nữ da đen đến từ California – một mục tiêu
Từ trước khi Biden từ chức, các nhà bình luận cánh hữu đã gợi ý rằng Harris sẽ là "Tổng thống DEI" đầu tiên của Mỹ. Họ nói rằng bà đã vươn lên dẫn đầu không phải nhờ tài năng và thành tích, mà nhờ vào các chính sách thúc đẩy "sự đa dạng, công bằng, và hòa nhập" (DEI – diversity, equity, and inclusion)
Theo quan điểm của Đảng Cộng hòa, DEI chính là hình ảnh đại diện cho các chính sách "thức tỉnh" đang làm suy yếu nước Mỹ và phân biệt đối xử với nhóm đàn ông da trắng. Trump đã chọn một người đàn ông da trắng khác, thượng nghị sĩ JD Vance, cho liên danh tranh cử của mình, và đã bước vào đại hội Đảng Cộng hòa hồi tuần trước để xem Vance phát biểu trong lúc bài hát "It’s a Man’s World" (Đây là thế giới của đàn ông) vang lên khắp hội trường.
Bài phát biểu tại đại hội đã cho thấy rằng cương lĩnh tranh cử Trump sẽ xoay quanh vấn đề nhập cư, lạm phát, chiến tranh, và chủ nghĩa thức tỉnh. Đối với Đảng Cộng hòa, những chủ đề này được liên kết với nhau bởi tuyên bố rằng Đảng Dân chủ là mối đe dọa nghiêm trọng đối với giấc mơ Mỹ.
Về phần mình, Đảng Dân chủ sẽ sử dụng một loạt nỗi sợ khác. Chủ đề chính của họ có lẽ sẽ là phá thai và chủ nghĩa độc tài. Harris, hoặc bất kỳ ai thay thế Biden ở vị trí ứng viên, sẽ nói rằng Trump đang đe dọa các quyền tự do cơ bản của môt người Mỹ bình thường.
Vấn đề gây phẫn nộ nhất tại đại hội Đảng Cộng hòa là việc những người nhập cư bất hợp pháp "xâm lược" nước Mỹ. Khán giả trong hội trường và trên truyền hình lắng nghe những câu chuyện về người di cư hãm hiếp và giết hại người Mỹ trong lúc các đại biểu vẫy biểu ngữ yêu cầu "Trục xuất Hàng loạt Ngay bây giờ".
Đảng Cộng hòa sẽ tìm mọi cách để đổ lỗi cuộc khủng hoảng di cư này cho Harris, người mà họ gọi là "sa hoàng biên giới" của Biden. Phó tổng thống nói rằng sứ mệnh thực sự của bà là làm việc với các quốc gia Mỹ Latinh để giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn nạn di cư – chứ không phải là đảm bảo an ninh ở biên giới với Mexico. Tuy nhiên, sự khác biệt đó rất có thể sẽ bị nhấn chìm bởi sự hỗn loạn của chiến dịch bầu cử.
Yếu tố thứ ba trong chiến dịch gây sợ hãi của Đảng Cộng hòa là chiến tranh. Trump đã nhiều lần cảnh báo rằng thế chiến thứ ba đã cận kề. Đảng của ông sẽ tuyên bố rằng chỉ có ông mới đủ mạnh để răn đe kẻ thù của Mỹ và ngăn chặn Mỹ bị lôi kéo vào xung đột.
Với lối nói cường điệu đặc trưng, Trump cũng tuyên bố rằng nước Mỹ đang phải hứng chịu đợt lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử. Điều đó thật vô lý. Tuy nhiên, việc giá thực phẩm được báo cáo là tăng 25% trong vòng bốn năm qua đã đủ để gây tổn hại cho Đảng Dân chủ. Sẽ rất khó để họ triển khai một chiến dịch tích cực về một kinh tế với tỷ lệ thất nghiệp thấp. Vì vậy, Đảng Dân chủ cũng sẽ lựa chọn thái độ tiêu cực và thực hiện một chiến dịch dựa trên nỗi sợ, tập trung vào những nghi ngờ sâu sắc của nhiều người Mỹ về Trump.
Khi phác thảo kế hoạch của Đảng Cộng hòa nhằm giải quyết tình trạng nhập cư bất hợp pháp, các cố vấn của Trump đã nói về việc sử dụng Lực lượng Vệ binh Quốc gia để vây bắt hàng triệu người di cư và xây dựng các trại trục xuất hàng loạt. Việc họ sẵn sàng đưa ra những đề xuất như vậy cho thấy rằng họ biết quan điểm của mình vẫn được ủng hộ – chí ít là trên lý thuyết.
Nhưng Đảng Dân chủ sẽ nêu bật những vấn đề mà Đảng Cộng hòa giữ im lặng. Trong nhiều thập kỷ, Đảng Cộng hòa đã kêu gọi một lệnh cấm phá thai trên toàn quốc. Việc Tối cao Pháp viện Mỹ đảo ngược Roe vs. Wade vào năm 2022 đã khiến lệnh cấm đó có thể trở thành hiện thực và nó khiến các cử tri, đặc biệt là phụ nữ, trên khắp nước Mỹ sợ hãi – nhiều khả năng điều này đã giúp Đảng Dân chủ đạt được thành tích ngoài mong đợi trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022.
Đáp lại, cương lĩnh của Đảng Cộng hòa – vốn mang đậm dấu ấn của Trump (ngay từ việc Sử dụng Ngẫu nhiên các chữ in hoa) – hiện đã bỏ yêu cầu cấm phá thai trên toàn quốc. Dù vậy, Đảng Dân chủ vẫn xem vấn đề này là điểm yếu chính của Đảng Cộng hòa. Những người ủng hộ Harris tin rằng bà là một nhà vận động đặc biệt hiệu quả về vấn đề phá thai.
Một vấn đề khác đã vắng mặt tại đại hội của Đảng Cộng hòa là nỗ lực của Trump nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Dưới sân khấu, nhiều đại biểu đã chuẩn bị tuyên bố rằng ngày 06/01/2021 là một "ngày tuyệt vời". Nhưng trên sân khấu, không một ai muốn ca ngợi, hoặc thậm chí nhắc đến đám đông ủng hộ Trump đã xông vào Điện Capitol ngày hôm đó.
Trong một khoảnh khắc, Trump đã ám chỉ đến những tuyên bố rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị "đánh cắp" khi ông đi chệch khỏi kịch bản trong bài phát biểu dài lê thê của mình. Nhưng những người quản lý chiến dịch tranh cử của ông muốn chôn vùi vấn đề đó. Họ hiểu rõ : nỗi sợ rằng Trump sẽ trở thành một nhà độc tài vẫn là quân bài mạnh nhất của Đảng Dân chủ.
Thực tế u ám ở đây là các chiến dịch tranh cử tổng thống mang lại hy vọng và sự lạc quan giờ đã trở thành quá khứ. Kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 sẽ tiết lộ đảng nào giỏi nhất trong việc khiến cử tri khiếp sợ.
Gideon Rachman
Nguyên tác : "Trump, Harris and a fear-filled campaign ?", Financial Times, 22/07/2024
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 27/07/2024